„Praten over zetelverdeling
met CDA
onmogelijk"
Twee en drie jaar
geëist tegen vier koppelhazen
„CDA-fractie heeft nooit getwijfeld aan Veringa"
Na 15 jaar geen alimentatie meer
Van Thijn (PvdA):
Yan Thijn woedend
op collega Yan Agt
Wiegel: nationaal
kabinet is nodig
VRIJDAG 7 (JKTuBhR 11177
KAMERLID TIL GARDENIERS IN LEIDERDORP:
(Van een onzer verslaggevers) derde maal gestrande kabinets- keek hij waar de zaak op was deniers de 8-8-+ formule, die vele moeilijkheden er de afgelo- zeggen: we we willen best met
Sil Gardeniers
LEIDERDORP - "Binnen de
CDA-fractie heeft nooit enige
twijfel bestaan aan de integriteit
van informateUr Veringa". Met
die woorden sprak het CDA-
Tweede-Kamerlid Til Gardeniers
de geruchten tegen als zou Ver-
inga in de afgelopen infor
matieperiode niet naar de wens
van de CDA-fractie hebben ge
functioneerd. Mevrouw Gar
deniers gaf gisteravond op uitno
diging van de KVP-kieskring
Leiden in Leiderdorp een korte
uiteenzetting over de gang van
zaken bij de gisteren voor de
derde maal gestrande kabinets
formatie.
Voor de andere informateur Den
Uyl had het Kamerlid niet zoveel
goede woorden. "Hoeveel kwali
teiten de man ook heeft, hij is niet
geschikt gebleken voor zijn taak.
Als je driemaal mislukt dan geeft
dat wel te denken. Bovendien
heeft Den Uyl in zijn functie van
formateur zich nooit boven de be
trokken partijen kunnen stellen".
Mevrouw Gardeniers trok daarmee
een vergelijking met CDA-er Al-
beda, die als informateur de pro
blemen rond de vermogensaan-
wasdeling uit de weg ruimde.
"Zoals een staatsman betaamt
keek hij waar de zaak op was
stukgelopen, kwam met comp
romisvoorstellen en bracht de
partijen weer tot elkaar".
Over wat er nu moet gebeuren
tastte mevrouw Gardeniers nog
in het duister. Ze sloot niet uit dat
de koningin de twee infor
mateurs zou vragen nog'een lijm
poging te wagen. Het voorstel
van PvdA dat Den Uyl als for
mateur verder moet, maakt vol
gens haar bij het CDA geen schijn
van kans. De Tweede Kamerfrac
tie van het CDA heeft zich van
daag over die zaak beraden. Eén
van de nu nog mogelijke for
mules is volgens mevrouw Gar
deniers de 8-8-+ formule, die
PvdA en PPR samen voor de
verkiezingen lanceerden en die
D'66 uitsluit. Niet zo bezwaarlijk
vond zij "want zo geweldig con
structief heeft D'66 zich de afge
lopen periode niet opgesteld".
Ook een CDA-minderheidskabinet
sloot ze, hoewel het haar geen
aanlokkelijk vooruitzicht leek,
niet uit. "Met de steun van de
VVD en een paar splinterpartijen
zou je dan op een uiterst krappe
meerderheid steunen. Dat is erg
moeilijk regeren. Bovendien
hebben we in ons programma een
voorkeur uitgesproken voor de
PvdA en ik vind dat ondanks de
vele moeilijkheden er de afgelo
pen maanden van onderhande
lingen toch ook veel goeds is be
reikt".
In haar betoog hekelde mevrouw
Gardeniers fel de opstelling van
de PvdA. Met name het afwijzen
van Van Agt in het nieuwe kabi
net was haar een doorn in het oog.
"Dat zijn geer? harde eisen meer,
dat zijn dictatoriale eisen. Wij zijn
als fractie ook niet ingegaan op de
twee voorgestelde modellen met
uitsluiting van Van Agt. Toen hij
zelf voorstelde om op te stappen
hebben we direct gezegd: dat
nooit. Hoe zou de PvdA het
trouwens vinden als wij zouden
zeggen: we we willen best met
jullie regeren maar dan zonder
Den Uyl".
Mevrouw Gardeniers herhaalde
nog eens dat het CDA al bij het
begin van de kabinetsformatie
had gesteld dat alleen een gelijk
aantal zetels voor het CDA aan
vaardbaar was.
De Tweede-Kamerfractie en voor
zitter Van Agt kregen van de
KVP-kieskring Leiden alle steun
met het gevoerde beleid. In een
communiqué werd gesproken
over een stijgend vertrouwen en.
de hoop dat er spoedig een nieuw
kabinet is, waarin het CDA goed
uitkomt.
(Vervolg van pagina één)
DEN HAAG (SP) - Het CDA heeft volgens PvdA-leider Van
Thijn het praten over de verdeling van de ministersposten
bij voorbaat onmogelijk gemaakt. Van Agt stelde in de
tweede week van juni al dat het CDA evenveel ministers
zou moeten hebben als de PvdA. Over de 8-7-1 formule is
nu niet eens gesproken, terwijl de verkiezingsuitslag
duidelijk in die richting wijst, meende Van T.hijn.
De socialisten konden de afgelopen
week na lang wikken en wegen uit
eindelijk met een 7 (PvdA), 7-
(CDA), 2 (D'66) formule akkoord
gaan. Maar dan zou Van Agt niet op
Justitie mogen komen. De socialis
ten zouden dat ministerie moeten
bemannen en zouden ook bij hun
eis blijven dat de socialist Van Ke-
Verzekering
bromfietsen
wordt duurder
DEN HAAG (ANP) - De verzeke
ringen voor brom- en snorfietsen
worden aanzienlijk duurder. Voor
lopende verzekeringen gaan de
premieverhogingen op 1 maart in,
nieuwe verzekeringen zijn vanaf 1
december duurder. Voor lopende
verzekeringen gaan de premiever
hogingen op 1 maart in, nieuwe
verzekeringen zijn vanaf 1 decem
ber duurder. Het ministerie van
economische zaken heeft gisteren
meegedeeld dat minister Lubbers
van economische zaken met één en
ander heeft ingestemd.
De premies voor wettelijke aan
sprakelijkheid gaan met 22,80
per jaar omhoog naar 75,- per
jaar. Wie een all-riskverzekering
heeft, moet daarbij nog premiever
hogingen van maximaal 150,-
voor de cascoverzekering (het ap
paraat zelf zonder passagier) beta
len. De verhoging van de cas
copremies varieert van 30,- bij
een oorspronkelijke nieuwwaarde
van 1501,- tot 1601,- tot 150,-
voor brommers die meer dan twee
duizend gulden kosten.
Voor alle cascoschaden komt er een
eigen risico van tien procent. In ge
val van diefstal is het eigen risico
tien procent voor de goedkoopste
bromfietsen, vijftien procent voor
bromfietsen die meer dan 1500,-
hebben gekost en twintig procent
voor brommers van meer dan
2.000,-.
Salaris tijdens
opleiding van
verpleegsters
DEN HAAG (SP) - Leerling-ver
pleegsters moeten tijdens de pe
riode van drie maanden, waarin
uitsluitend les wordt gegeven en
niet wordt gewerkt, tóch salaris
ontvangen.
De Nationale Ziekenhuisraad
(NZR) voelt weinig voor een derge
lijke betaling, en vindt dit 'kos-
tenverzwarend' werken. Boven
dien zou het een belemmering voor
de kwalitiet van het onderwijs zijn.
De samenwerkende bonden van
overheidspersoneel (ABVA, KABü
en NCBO) noemen dit denkbeeld
'verbazingwekkend', temeer omdat
de ziekenhuisraad een dergelijk
commentaar levert zonder melding
te maken van de voorstellen die van
de kant van de werknemers hier
over zijn ingediend.
De bonden zeggen dan ook vast van
plan te zijn betaling tijdens de leer
periode als 'onderhandelings-
voorstel' in te brengen bij de ge
sprekken over de herziening van de
cao-1979.
Onaanvaardbaar
Voor het CDA was dit onaan
vaardbaar. Het standpunt was: Van
Agt öf zelf op Justitie, öf dit reser
veren voor een andere CDA-er. La
ter kon hij nog akkoord gaan met de
ruil: Justitie voor de PvdA en On
derwijs voor het CDA. De socialis
ten hebben zich echter zo op On
derwijs vastgelegd dat deze ruil
onmogelijk bleek. Uiteindelijk
heeft Van Agt voorgesteld als mi
nister het veld te ruimen en zelfs als
fractievoorzitter van het CDA. Hij
wilde dan wel het „bos ingaan".
Maar de CDA-fractie was daar vol
ledig tegen. Hun eerste man moest
en zou op Justitie. Van Agt heeft
toegegeven deze opdracht van de
fractie naast zich neergelegd te
hebben. Hij heeft gisteren namelijk
om één uur nog voorgesteld dan
maar op Binnenlandse Zaken - een
ministerie dat de PvdA in een 7-7-2
formule had opgeëist - te gaan zit
ten; Justitie ook aan het CDA toe te
laten vallen en Onderwijs bij de
PvdA te laten. Maar het voorstel
werd afgewezen door de PvdA.
Van Agt toonde zich verbolgen
over het feit dat de PvdA in deze
fase van de kabinetsformatie over
namen - in dit geval zijn persoon -
te hebben gesproken, terwijl dat in
strijd was met de afspraken. Over
de bemanning van het kabinet zou
pas op het einde worden gepraat.
Volgens Van Agt hebben de beide
formateurs zich te weinig
georienteerd op hun fracties. „Hun
ijver was even groot als hun tekort
aan doeltreffendheid".
Hoe nu?
Over hoe het nu verder moet, wilde
Van Agt nog geen mededelingen
doen. Eerst moet de koningin wor
den ingelicht. Maar dat verhin
derde hem er toch niet van te ver
tellen dat Van Thijn Den Uyl zou
voordragen als formateur.
D'66-fractieleider Jan "Terlouw
bleek gisteren erg verbitterd:
Vooral het voortdurend wantrou
wen van de PvdA tegenover zijn
partij die in een 7-7-2 formule „op
de wip" zou komen te zitten er
gerde hem mateloos. Hij herin
nerde er aan dat de democraten
zich tegenover de PvdA altijd
loyaal hebben opgesteld. D'66 heeft
zich vroeger zelfs met huid en haar
aan de PvdA verkocht en samen de
oprichting van een progressieve
volkspartij bepleit. Maar het waren
de socialisten die daar al gauw na
een verkiezingsnederlaag van D'66
niets meer van wilden weten, zei
hij.
Niet samen
Tenslotte verweet Terlouw de in
formateurs dat ze - ondanks zjjn
herhaald verzoek - de afgelopen
week geen gezamenlijk voorstel
over de zetelverdeling op tafel had
den gelegd. Daardoor kan er van
werkelijk onderhandelen tussen de
partijen geen sprake zijn.
Volgens hem beginnen PvdA en
CDA elkaar wederzijds „psycholo
gisch" uit te sluiten. En clat on
danks de uitspraak van de kiezers
die een kabinet van PvdA, CDA en
D'C6 willen.
Hij deelde nog mee een concessie te
hebben willen doen om het gesprek
uit het moeras te halen. Er zou een
kabinet van 7 (PvdA), 7 (CDA) en
éen (D'66) mogen komen. Maar dan
zou D'66 wel op Justitie moeten
komen.
De hoofdvertolkers in het drama dat „kabinetsformatie" heet. De fractievoorzitters Van Agt (CDA), Van Thijn
(PvdA) en Terlouw (D'66) gistermiddag in gesprek met de twee informateurs Den Uyl en Veringa.
DEN HAAG (SP) - PvdA-fractievoorzitter Ed van Thijn is woedend
op de leider van het CDA, mr. Van Agt, dat deze het advies van de
socialisten aan de koningin al heeft onthuld om nu PvdA-leider Den
Uyl tot formateur te benoemen.
"De mededelingen van Van Agt zijn staatsrechtelijk ongehoord. Het
is onhoffelijk tegenover het staatshoofd en onbehoorlijk tegenover
een collega om uit de school te klappen", aldus Van Thijn.
DEN HAAG (SP) - WD-frac-
tieleider Wiegel heeft gisteren
in een eerste reactie op het
mislukken van het for-
matieoverleg gesproken van
een "beschamende vertoning",
"als je kijkt naar de akkoorden
die in die tijd gesloten zijn dan
kan je daar de echte problemen
van dit land volstrekt niet mee
oplossen".
Wiegel zei dat hij de koningin
zou adviseren een formateur te
benoemen die een nationaal
kabinet zou moeten samen
stellen. Dat deed hij ook eind
augustus na het mislukken van
de tweede formatiepoging.
VNO-voorzitter Van Veen vond
dat er zo snel mogelijk een
programkabinet moet komen
om de financieel-economische
problematiek aan te pakken.
Zelf zei hij voorstander te zijn
van een gematigd progressief
kabinet.
Voorzitter Wim Kok van de Fe
deratie Nederlandse Vakbewe
ging (NW en NKV) sprak van
een hoogst ernstige zaak. Het
land dreigt onbestuurbaar te
worden, terwijl op korte termijn
maatregelen nodig zijn op so
ciaal economisch gebied.
Volgens hem wordt er door het
mislukken van de formatie een
steeds grotere druk gelegd op
het zittende - demissionaire -
kabinet om met aanvullende
maatregelen te komen om in
1978 de koopkracht te handha
ven en de werkloosheid terug te
dringen.
Het CNV vond dat de politieke
partijen een "ergerlijke verto
ning" hebben opgevoerd.
ROTTERDAM (SP) - „Deze
man zat als een vette spin
in het midden van het web.
De anderen zijn de kleine
spinnetjes die het voedsel
voor hem moesten halen".
Dat zei de Rotterdamse of
ficier van justitie mr. J.
Schoonaard gisteren over
de 40-jarige Johan M. uit
Rotterdam. Johan stond
met drie andere koppelba
zen terecht voor een groot
scheepse fraude met va
kantiezegels van het So
ciaal Fonds Bouwnijver
heid (SFB).
Tegen Johan, wiens naam volgens
de officier prijkt op de onalngs
aangelegde „zwarte lijst" van
koppelbazen, eiste mr J. Schoo
naard drie jaar gevangenisstraf.
Tegen „de drie kleine spinnetjes"
eiste hij twee jaar cel.
Volgens berekeningen van de poli
tie zijn het SFB en de fiscus door
de zwendelpraktijken van de
koppelbazen voor 7 miljoen
benadeeld.
In het bouwbedrijf dat Johan dreef,
de Bouwcombinatie Vier werk
ten ongeveer 110 mensen. Naar
schatting 60 van hen werkten
zwart. Om zelf zoveel mogelijk
buiten schot te blijven als daar
over moeilijkheden zouden ont
staan „verkocht" Johan dit be
drijf aan Fred A. (36) uit yiaar-
dingen en aan Aad de B. (28) uit
Rotterdam. Johan beweerde dat
het bedrijf werk aannam tegen te
lage prijzen en de werknemers te
veel betaalde. Belasting en so
ciale premies konden er daarom
niet meer vanaf.
Vakantiezegels
De betaling van het werkgevers
aandeel in de sociale lasten en de
inkomstenbelasting is in de
bouwvak zo geregeld dat de
werkgever bij het kopen van de
zogenaamde vakantiebonnen
voor zijn werknemers tegelijk het
werkgeversaandeel voldoet.
Dat geld wordt voldaan bij de cor
respondenten van het SFB. Dat
zijn een aantal bankfilialen, ver
spreid over het hele land. De
bonden geven de werknemer het
recht op zijn vakantiegeld. De bij
de bedrijfsvereniging voor de
bouwnijverheid aangesloten
werkgevers krijgen van het SFB
aankoopformulieren toege
stuurd die bij de bank moeten
worden overleg.
Het koppelbazen syndicaat had een
slinkse manier gevonden om de
belasting te ontduiken. Er is na
melijk een categorie van werkge
vers die de sociale lasten niet aan
het SFB hoeft af te dragen, maar
die toch de formulieren voor de
vakantiezegels toegestuurd
krijgt. Dat zijn bijv. gemeente- en
metaalbedrijven met bouwvak
kers in dienst. Voor de zegels zijn
ze aangewezen op het SFB, maar
voor de betaling van de premies
(130 procent van de waarde van
een zegel) richten zij zich tot een
andere vereniging.
De vier koppelbazen zagen kans
om niet, zoals volgens de verkla
ring van Johan M. „al jaren de
gewoonte is om de koppelbazen",
de zegels in cafe's op te kopen, zij
bedachten iets goedkopers. Zij
lieten een drukker aankoopfor
mulieren vervalsen. Bij de sociale
werkplaats in Dordrecht lieten zij
adresseerplaatjes maken zoals de
SFB die gebruikt voor bedrijven
die de premie niet hoeven af te
dragen. Zij bedrukten de aan
koopformulieren daarmee en
kochten bij een groot aantal cor
respondenten vakantiezegels.
Al zoekend in het grote aantal dos
siers en processen-verbaal kwam
rechtbankpresident mr. J.A. van
Hasselt tot de conclusie dat al
leen Fred A. al 36 keer op pad was
geweest. Ook Aad de B. haalde de
truc een respectabel aantal keren
uit.
Het geld voor de zegels was steeds
afkomstig van Johan. Aad, die
om aan de politie te ontkomen
toen die hem wilde arresteren, in
de Boezemsingel was gespron
gen, stond bovendien terecht
voor het bezit van 24 valse brief
jes van duizend.
„Switch"
Nog .goedkoper werden de vakan
tiezegels toen Ad S. uit Rot
terdam mee ging spelen. Hij
kende een drukker die om zijn
faillissement te ontlopen, wel be
reid was de zegels te gaan druk
ken. Voor de drukker, de 33-ja-
rige Robert B. uit Rotterdam, was
de officier heel wat milder. Hij
eiste tegen hem een gevangenis
straf van acht maanden.
Robert drukte 681 vellen van 25 ze
gels. De officier zag hem echter
niet als lid van de benden. „Hij is
een sukkel geweest, en heeft zijn
toekomst als zelfstandig drukker
verknald", meende de officier.
De acht maanden moeten een
waarschuwing voor hem zijn.
De zegels uit Rotterdam maakten
deel uit van een veel grotere partij
vervalsingen. De rest van de
partij zou uit het buitenland af
komstig zijn. Veel van die verval
singen zijn volgens de officier
onder duizenden arbeiders ver
spreid over het hele land, door de
switch die Ad samen met Fred en
Aad tot tweemaal toe uithaalde in
Schoonhoven. Zij ruilden verval
singen daarin tegen geld en echte
zegels. Dé bank bracht de verval
singen, te goeder trouw, weer in
roulatie.
Bij de bepaling van zijn eis verge
leek de officier de koppelbazen
met inbrekers. „Hadden zij voor
dergelijke bedragen gestolen dan
zou de bepaling van de straf niet
moeilijk zijn. Om deze groten on
der de koppelbazen het verder
onmogelijk te maken nog eens in
dje wereld aan de slag te gaan,
moeten zij lang uit de roulatie ge
nomen worden. Dat kan dan me
teen een signaal zijn voor de an
dere koppelbazen, dat justitie
hun bezigheden zwaar aanre
kent", zei de officier.
Raadslieden
De raadslieden van de vier meen
den dat veel van de schuld aan de
fraude lag bij het SFB. De rege
ling voor de betaling zou teveel
mazen bieden. Johans raadsman
noemde de eis van driejaar „bui
ten alle proporties".
Hij haalde een, volgens hem
GERECHTSHOF IN DEN HAAG BESLIST:
DEN HAAG (ANP) - Het gerechts
hof in Den Haag heeft een man
die al vijftien jaar alimentatie aan
zijn ex-echtgenote moest betalen
per 1 januari van het volgend jaar
van verdere alimentatiebetaling
ontheven. De man was een ge
rechtelijke procedure begonnen
omdat zijn ex-vrouw beslag op
zijn salaris had laten leggen. Dit
omdat de man weigerde verder
nog alimentatie te betalen. Hij
vond dat de vrouw zelf in haar
onderhoud kon voorzien.
De vrouw werkte inderdaad en
verdiende hiermee 950 gulden
per maand. In eerste instantie
was de man door de rechtbank
veroordeeld tot 600 gulden ali
mentatie per maand. Een bedrag
dat hij overigens door zijn grote
draagkracht makkelijk kon be
talen zo bleek voor de rechtbank.
Voor het gerechtshof benadrukte
de man nogmaals zijn bezwaren
tegen het betalen van alimentatie
in zijn geval: de vrouw had te
weinig geprobeerd een baan te
vinden. Hiertegenover stelde de
vrouw dat zij na het opvoeden
van de kinderen, een kind is nog
thuis, niet meer tijd had dan een
halve baan te hebben, zoals zij nu
dan ook heeft.
Vérder stelde de man dat er geen
verband bestaat tussen zijn
huidige levensstandaard en die
van zijn vrouw. Hij vond dat zijn
ex-vrouw geen aanspraak meer
kon doen op zijn gestegen le
vensomstandigheden financieel
gezien. In tegenstelling tot de
rechtbank heeft het gerechtshof
dus blijkbaar de motieven van de
man erkend en hem zodoende
vrijstelling van alimentatieplicht
gegeven. De preciese beweegre
denen van het hof zijn nog niet
bekend.
De stichting organisatie geschei
den mensen zei in een reactie op
de uitspraak van het hof „erg blij
te zijn dat de levenslange alimen
tatie die mannen boven het hoofd
hing nu doorbroken lijkt te zijn.
Het is voor de eerste keer dat de
rechter in Nederland de nood
zaak niet meer ziet iemand tot le
venslang boeten te veroordelen."
De SOGM is niet van mening dat
gescheiden vrouwen nu op de
tocht komen te staan. Dat er een
alimentatieregeling is spreekt
voor zich. Zeker wanneer de
partners net gescheiden zyn.
Maar zo'n regeling mag niet in
houden dat de man zijn hele le
ven geketend is aan zijn ex-
vrouw en daardoor zelf vaak op
het randje van het bestaansmi
nimum moet leven.
soortgelijk, geval aan van een
aannemer in Haarlem. Die werd
veroordeeld tot een straf van drie
maanden waarvan een voor
waardelijk.
De rechtbank doet in deze zaken
over twee weken uitspraak.
Minder regen
op platteland
dan in steden
AMSTERDAM (ANP) - Als gevolg
van extra verQntreiniging en ver
warming van de lucht valt in de
Nederlandse steden gemiddeld
tien procent meer neerslag dan op
het platteland. Voor de stedelijke
waterhuishouding brengt dat extra
problemen met zich mee, maar het
betekent niet, dat de afvoer van wa
ter in de steden duurder is dan op
het platteland. Dit is één van de
conclusies van een dezer dagen te
Amsterdam gehouden internatio
naal symposium over de invloed
van verstedelijking en industriali
satie op de waterhuishouding en de
kwalileit van het water. Het sym
posium was georganiseerd onder
auspiciën van Unesco.
Ruim honderd hydrologen uit zo'n
twintig westerse landen spraken
tijdens dit symposium uitgebreid
over de voor- en nadelen van ge
scheiden rioleringssustemen dat
wil zeggen systemen waarbij het
huishoudelijke en industriële af
valwater apart van het regenwater
wordt afgevoerd. Het voordeel
daarvan is dat zuiveringsinstalla
ties goedkoper kunnen worden
uitgevoerd. Nadelig is echter, dat
een min of meer dubbele riolering
moet worden aangelegd. In Ne
derland wordt het regenwater over
het-algemeen gemengd met het af
valwater afgevoerd. In sommige
nieuwbouwsteden zoals Lelystad
en Almere is het gescheiden riole
ringssysteem toegepast.
De waterhuishoudkundigen kwa
men verder tot de conclusie, dat zij
nog te weinig afweten van water
verontreiniging. Zij bepleiten in
het onderzoek daarna een ruimere
samenwerking met scheikundigen
en planologen. Ook constateerden
zij een achterstand ten opzichte van
het platteland in de kennis van ste
delijke waterhuishouding. Hyd
rologen hielden zich in het verleden
te veel bezig met waterhuishouding
in landbouw en bosgebieden, aldus
dedeelnemers aan het symposium
