Minister krijgt meer greep
op spots
van STER
'Ik ben geen oorlog9
Gouden sieraden
Uit in de Randstad
'Papp heeft nog meer
op zijn geweten'
Hand weer
aangezet
DONDERDAG 22 SEPTEMBER 1977
BINNENLAND
PAGINA 7
DEN HAAG (SP) - Pril getrouwde
vrouwen wekken doorgaans de
nieuwsgierigheid van familie en
buurt. Bij "Hoe gaat het met je?"
wordt de blik verwachtingsvol op
de buik gericht.
Eigenlijk vindt iedereen het logisch
dat je kinderen neemt. Echtparen
die ze doodeenvoudig niet willen
worden maar al te vaak rijkelijk
van commentaar voorzien. Af
zien van kinderen zou "egois-
tisch" zijn; "tegen-natuurlijk";
"typerend voor een slecht huwe
lijk" of "jammer voor later".
Een werkgroep van de NVSH in
Rotterdam is uit onderzoek ge
bleken dat omtrent vrijwillige
kinderloosheid zoveel misver
standen bestaan, dat daar nodig
eens op moet worden gewezen.
Onder het motto "Tevree met z'n
twee" voert de NVSH actie om
meer begrip te kweken voor die
bevooroordeelde minderheid.
Naar schatting wil ruim tien pro
cent van de jonge echtparen in
Nederland geheel vrijwillig geen
kinderen.
"Niemand is verplicht om een gezin
te maken. Maar de macht van de
gewoonte is sterk en de aandrang
uit de omgeving drukkend", zegt
de NVSH in een brochure.
"Daardoor gebeurt het vaak dat
mensen eigenlijk tegen hun zin
kinderen nemen. Ze laten ze ko
men en hopen daar dan later
meer naar toe te groeien. Helaas
pakt dat in veel gevallen slecht
uit. Slecht voor die ouders en
slecht voor die kinderen."
Het geboortecijfer daalt nog steeds.
In januari van dit jaar was het
zelfs sterk gedaald ten opzichte
van dezelfde maand vorig jaar
van 14.492 naar 13.681 geboorten.
Daaruit zou je kunnen conclude
ren, dat mensen zich tegenwoor
dig wel drie keer bedenken voor
dat ze een kind op de wereld zet
ten. Daar wringt de schoen ook
niet.
In de actie ligt het accent op die
mensen die niet echt durven na
denken over de vraag of ze in hun
hart echt wel kinderen willen. De
bedoeling van de NVSH is om de
twijfelaars een steuntje in de rug
te geven door ze attent te maken
op allerlei verborgen geboorted-
wang. "Want alleen als ze die
doorzien, kunnen ze echt in vrij
heid beslissen", aldus de werk
groep.
Familie, vrienden en kennissen zijn
vaak snel geneigd om iemand aan
te raden "gewoon te doen" en ook
kinderen te nemen. Soms gaat
dat samen met grappen over
vermeende impotentie en andere
loze kreten. Mensen die zwichten
voor deze druk kiezen dan niet
meer echt maar laten het gebeu
ren alsof het de gewoonste zaak
van de wereld is.
"Wekenlang worden soms avonden
besteed aan het al of niet kopen
van een huis of een auto. En
hoeveel tijd wordt er besteed aan
de overwegingen of men een kind
zal nemen?", zeggen de onder
zoekers. In een recent onderzoek
in Amerika werd een grote groep
ouders de vraag voorgelegd of ze
weer kinderen zouden nemen als
ze hun leven over zouden doen.
Een op de tien mensen ant
woordde ontkennend. In Neder
land is zo'n onderzoek nog niet
gedaan. Maar volgens de NVSH
zal het cijfer hier niet (veel) lager
liggen.
Tal van mensen worden in het
ouderschap gedreven door de
nog veel subtielere druk die uit
gaat van gangbare voorstellingen
over de kwaliteit van het kin
derloze bestaan. Mensen zonder
kinderen zouden uiteindelijk
minder gelukkig zijn en zich op
hun oude dag eenzamer voelen.
Een toestand die volgens de
NVSH ernstiger gevolgen heeft
dan men op het eerste gezicht zou
denken.
"Het blijft niet bij die paar mensen,
die door hun eigen schuld ver
zeild raken in een situatie die ze
niet hadden gewild. Het betreft
honderdduizenden mensen. Al
lemaal ouders met halfgewenste
kinderen". Uit onderzoek is
duidelijk gebleken dat al die
praatjes over vrijwillige kin
derloosheid volstrekt onjuist
zijn. Bij kinderloze echtparen is
zéker niet meer sprake van vrede
en ongeluk in het huwelijk.
Hoewel de werkgroep het tere on
derwerp zelf heeft aangesneden
vraagt ze zich af of je je wel mag
bemoeien met andermans keuze
voor kinderen; of publiciteit rond
vrijwillige kinderloosheid geen
inbreuk maakt op de privacy.
Een ander bezwaar is misschien
dat veel ouders zich opeens gaan
realiseren dat ze eigenlijk liever
toch geen kinderen hadden ge
had. Zou dat de sfeer in die ge
zinnen verpesten?
"Waarschijnlijk niet", zegt de
NVSH. "Mensen die echt plezier
aan hun kinderen beleven, zullen
er niet anders over gaan denken.
En voor degenen die toch al twij
felden kan openheid verhel
derend werken".
DEN HAAG (SP) - Minister Van Doorn van CRM krijgt
grotere bevoegdheden om STER-spots voor radio en tele
visie te weren.
De minister dankt dit aan een voorstel van het CDA-ka-
merlid De Boer, dat gisteren door d.e Tweede Kamer is
aangenomen.
Volgens het regeringsvoorstel zou
de minister van CRM eerst over
eenstemming met zijn collega's van
economische zaken en volks
gezondheid moeten bereiken, alvo
rens een reclameboodschap voor
bepaalde artikelen te kunnen ver
bieden. Op voorstel van het CDA
maakte de Kamermeerderheid er
van dat de minister van CRM zijn
collega's er alleen maar over hoeft
te raadplegen. Dit geeft hem een
grotere armslag.
Voor het CDA-voorstel stemden
PvdA, SGP, PPR, GPV en PSP -
het 'anti-STER-front' in de Tweede
Kamer. Twee CD A-kamerleden -
Andriessen en Van der Sanden -
keerden zich tegen het voorstel van
hun partijgenoot.
Min mogelijk
De bedoeling van De Boer was om
zo min mogelijk ministers te be
trekken bij een beslissing om een
reclameboodschap te weren. "Dan
krijgen we wellicht te maken met
belangentegenstellingen waardoor
het praktisch onmogelijk wordt
een verbod uit te vaardigen",
meende hij.
De bevoegdheid van de minister
van CRM om omroeporganisaties
die staatsgevaarlijke of "vieze"
programma's uitzenden een beris
ping te geven wordt geschrapt. Dit
wordt voortaan - net als bij kranten
en tijdschriften - aan de rechter
overgelaten.
Versnippering
Met de stemmen van de fracties van
VVD, SGP, en BP tegen, stemde de
Tweede Kamer in met een wijzi
ging van de omroepwet. De wijzi
gingen hebben ondermeer tot doel
de versnippering van de omroep
tegen te gaan doordat nu in de om
roepwet is opgenomen dat nieuwe
omroeporganisaties slechts dan
worden toegelaten als zij iets wer
kelijk nieuws te bieden hebben.
Tegen de zin van minister Van
Doorn besliste de Tweede Kamer
dat de Hilversumse radiozenders
niet 'horizontaal' geprogrammeerd
behoeven te zijn. Dat betekent dat
Meinsma tegen jy
mA
verhoging 2
mtk
accijns tabak 2
AMSTERDAM (ANP) - Rookbe- Zi
strijder dr. L. Meinsma is "verbij-
sterd" over het voornemen van de
regering de accijns op sigaretten en
tabak te verhogen. Op die manier
worden rokers gestraft, niet gehol
pen, aldus Meinsma in een brief aan
minister Duisenberg van Finan
ciën.
Meinsma stelt voor in de toekomst
de hoogte van de tabakaccijns af
hankelijk te stellen van het nicoti
negehalte. Sigaretten met hogere
nicotinegehaltes - vooral shag -
zouden hoger belast moeten wor
den dan sigaretten met lagere ge
haltes. Aldus zou de roker via ac
cijnsheffing door de overheid ge
holpen worden in plaats van ge
straft, meent Meinsma.
op dezelfde tijd dezelfde soort ra
dioprogramma's op Hilversum I, II,
III en IV uitgezonden mogen wor
den.
Ook keerde de Kamer zich tegen
het plan van de minister om Hil
versum III te verplichten alleen
verstrooiende programma's uit te
zenden.
Het voorstel van het CDA om de
zendtijd voor de NOS terug te
brengen van 40 naar 30 procent
maakte geen schijn van kans. De
Tweede Kamer was bang dat daar
door onderwijsuitzendingen (zoals
Teleac, de Open School en de NOT)
in de knel zouden komen.
AMSTERDAM
Nieuwe de la Mar: 23 tlm 28 sept. (behalve 26 sept.), 20.15 uur,
"Verwarringen", komedie van Alan Ayckbourn.
Stadsschouwburg: 23 sept., 20.15 uur. Publiekstheater met "Me
dea"; 25 sept., 14.00 uur, Scapino Ballet; 26 sept., 20.15 uur, to
neelgroep Theater met "De Spaanse Brabander"; 27 sept., 20.15 uur,
Ned. Dans Theater.
ROTTERDAM
Rotterdamse Schouwburg: 23, 27, 28 en 29 sept., 20.15 uur, Fons
Jansen met "Fons Jansen 5"; 24 sept., 20.15 uur, het Nationaal Ballet
met "Het Zwanenmeer" van Tsjaikowski; 25 sept., 20 uur, pop
concert door Graham Parker en The Rumour.
De Doelen: Grote zaal: 23 sept., 20.15 uur, Rott. Philh. Orkest o.l.v.
Edo de Waart; 27 sept., 20.15 uur, optreden van Charles Trenet; 27 en
28 sept., 14.00 uur, jubileumconcert van de Rotterdamse Bond van
ouden van dagen m.m.v. het operette-duo de Ramando's e.a.; 28
sept., 12.45 uur, koffieconcert. Kleine zaal: 24 sept., 9,10 en 20.15 uur,
internationaal festival voor accordeon- en mondharmonica orkes
ten: 25 sept., van 9-17 uur, idem.
Luxor Theater: 23, 24 en 27 t/m 29 sept., 20.15 uur, Toon Hermans.
Hofpleintheater: 23 en 24 sept., 20.15 uur, Funhouse met "After
eight"; 28 en 29 sept., 20.15 uur, de Londense groep The Lindsay
Kemp Company met "Salome" van Oscar Wilde.
Piccolo Theater: 23 en 24 sept., 20.30 uur, Eva Kant in "Waarom
huisdieren?" van Armand Gatti.
De Lantaren: 23 t/m 25 sept., 20.30 uur, "De toverlantaren", geva
rieerd programma. In de Lantaren en de Lantaren (achterom) van 26
t/m 29 sept., feestweek, vanaf 20.30 uur.
De Lantaren (achterom): 23 en 24 sept., 21 uur, de Italiaanse groep
CFR met "Ostal".
DEN HAAG
Koninklijke Schouwburg: 23 sept., 20.15 uur, Haagse Comedie met
"Hedda Gabler" van Ibsen; 24 en 29 sept., 20.15 uur, Haagse Comedie
met "Beschuit met muisjes" van Heijermans; 25 sept., 14.15 uur,
optreden van de clowns I Colombaioni; 25 sept., 20.15 uur, Haagse
Comedie met "De waaier", blijspel van Carlo Goldoni; 26 en 27 sept.,
Hoofdstad Operette met "Wiener Blut"; 28 sept., 20.15 uur, To
neelgroep Theater met "De Spaanse Brabander".
Appeltheater: 23,24 en 29 sept., 20.30 uur, toneelgroep De Appel met
"De tuin van het paradijs", maar sprookjes van Andersen; 28 sept.,
toneelgroep De Appel met "De heiligen met de krakeling".
Congresgebouw: 23 en 24 sept., 20.15 uur en 25 sept., 14.30 uur, John
Lanting's Theater van de Lach met "In de kast, op de kast"; 28 sept.,
20.15 uur, dans, zang- en muziekensemble "Tiare Tahiti".
Circustheater: 23 t/m 25 en 27 t/m 29 sept., 20.15 uur, André van
Duin's revue "Lach om het leven"; 25 sept. 14.30 uur, promenade-
concert.
Diligentia: 23 t/m 25 sept., 20.15 uur Seth Gaaikema.
Theater Pepijn: 23 en 24 sept., 20.30 uur, folk- en bluesmuziek door
Colin Scot.
Theater in de Steeg: 23 en 24 sept., 20.30 uur, Caro van Eyck in "De
kringloop" 25 sept., 14.30 uur, Haags Sprookjestoneel "Zwaan kleef
LEIDEN
LAK-Theater: 23 sept., 20.15 uur, cabaretgroep Kwart over elf met
"Kwart-over-elf24 sept., 20.15 uur, dansvoorstelling "Kwadraat";
25 sept., 15.00 uur, theatergroep Augustus met "Dromen", kin
dertheater.
Leidse Schouwburg: 24 sept., 20.15 uur, Pleuni Touw en Hugo Met
sers in "De stoeipoes", blijspel: 25 sept., 20.15 uur, Haagse Comedie
met "Beschuit met muisjes" van Heijermans: 29 sept., 20.15 uur,
dans-, zang- en muziekensemble "Tiare Tahiti" uit Tahiti.
Stadsgehoorzaal: 24 sept-, 20.15 uur, promenade concert Geweste
lijk Orkest voor Zuid-Holland, m.m.v. Connie Stuart, Thijs van Leer,
trio Louis van Dijk en Jules de Corte.
Pieterskerk: 23 sept., 20 uur, uitvoering Rijnlands Chr. Mannenkoor
en Chr Oratorium Ver. Cantate Deo.
Microtheater Imperium: 23 en 24 sept., 20.30 uur, mimetheater
Kruimels met de "Dripshow" o.l.v. Peter Beekman.
ADVERTENTIE
AMSTERDAM - Met veel vader
lands vlagvertoon is gisteravond de
nieuwste Nederlandse speelfilm
"Soldaat van Oranje" in galap
remière gegaan. In het Am
sterdamse Tuschinski-theater be
traden gisteren vele hoge gasten de
feestelijk versierde hal. waar voor
deze gelegenheid een erehaag van Onder de aanwezigen waren voorts
50 zeekadetten stond opgesteld. de ministers Stemerdink, Wes-
Koningin Juliana,prins Bernhard, terterp, Van Doorn, de Gaay Fort
prinses Beatrix, prins Claus, prin- man en Lubbers, alsmede een groot
ses Margriet en mr. Pieter van Vol- aantal fractievoorzitters en
lenhoven waren naar de hoofdstad buitenlandse ambassadeurs,
gekomen om de première bij te wo- Op de foto worden enkele genodig
den. den aan de koningin voorgesteld.
ringen, armbanden,
colliers 'n geweldige
kollektie
UTRECHT (SP) - "Ik ben officieel
nog niet beschuldigd. De brief
waarin Wiesenthal mij heeft aan
geklaagd heb ik niet onder ogen
gehad, ik weet niet wat er in staat.
Maandagmiddag moest ik bij
mijn chef komen, die me vertelde
dat de rijksrecherche een klacht
tegen mij had ontvangen en dat
het maar beter was als ik eventjes
ADVERTENTIE
van mijn werk zou wegblijven,
hangende het onderzoek. Ik kan
dus niet anders doen dan afwach
ten".
De aristocratische gelaatstrekken
van dr. Zoltan Papp (62) drukken
droefenis en verontwaardiging
uit. Zijn ogen blikken vermoeid
door zijn bescheiden Utrechtse
zitkamer, tot voor kort een rustig
stukje Hongarije, het huis van
een vluchteling uit 1956 vol met
inderhaast meegenomen herin
neringen. In Nederland kwam hij
om rust te vinden, na twaalf el
lendige jaren in gevangenschap.
Zijn Hongaarse identiteit wilden
hij en zijn vrouw (ook vluchte
ling) daarbij zien te bewaren.
Het leek ze te lukken: Papp stu
deerde economie in Enschede en
criminologie in Utrecht en kreeg
een middenkaderbaan bij de NS
(afdeling inkoop). Een bij elkaar
gespaard buitenhuisje in het Oos
tenrijkse dorp Bernstein zou hij
volgend jaar definitief gaan be
trekken. Een rustige levens
avond temidden van zijn Hon
gaarse vrienden, vlakbij de grens
van zijn vroegere vaderland, lag
in het verschiet.
Simon Wiesenthal:
Angst
Zware kwaliteit wollen
pullover, origineel Shetland,
eksklusief gemaakt voor I
Frank Jean. I
Met ronde hals of V-hals.
Botermarkt 11 Leiden
Maar nu heerst er verwarring en
onzekerheid en ook angst na de
keiharde aanklacht die vanuit
Simon Wiesenthals kantoor in
Wenen naar de Amsterdamse re
cherche-commissaris Peters
werd verstuurd: Zoltan Papp zou
in 1944 commandant geweest zijn
van het joodse getto in de Hon
gaarse provinciestad Papa. In die
functie zou hij enkele maanden
lang verantwoordelijk zijn ge
weest voor de deportatie van
Hongaarse joden, onder andere
naar het beruchte vernietigings
kamp Auschwitz.
"Ik kan u maar beter chronologisch
vertellen hoe mijn levensloop
vanaf het begin van de Tweede
Wereldoorlog is geweest", begint
Zoltan Papp zijn verhaal. "Ik
kwam in 1940 gewoon voor mijn
nummer op in het Hongaarse le
ger. In 1941 werd ik overgeplaatst
naar de gendarmerieschool, zo
dat ik de eerste oorlogshandelin
gen niet heb meegemaakt. De ge
ndarme kunt u vergelijken met
de rijkspolitie hier in Nederland,
plus dat we in Hongarije enkele
WENEN/DEN HAAG (SP) - "Behalve de nu bekendgemaakte beschuldi
ging aan het adres van Papp zijn er nog andere dingen waaraan hij
zich schuldig heeft gemaakt".
Aldus ir. Simon Wiesenthal, hoofd van het Joods Documentatiecentrum
in Wenen, de man die in een brief aan de Amsterdamse rijksrecherche
het oorlogsverleden van de 62-jarige in Nederland woonachtige Hon
gaar Zoltan Papp heeft onthuld.
Wiesenthal wilde echter nog geen enkele nadere aanduiding geven over
verdere beschuldigingen. "Die onderzoeken we nog op dit moment",
zei hij.
Volgens de Oostenrijkse nazi-speurder kwam hij drie weken geleden in
het bezit van een lijst met namen van "fascistische Hongaarse emig
ranten" in de bondsrepubliek Duitsland, voormalige gendarmes.
"Die hebben zich verenigd in een club met een anti-semitisch karakter",
aldus ir. Wiesenthal. Ook de naam van Papp stond op de lijst. Wiesent
hal is er zeker van dat het hier om de in Utrecht wonende Zoltan Papp
gaat, omdat zijn geboortedatum bleek te kloppen met de gegevens op
de lijst.
marechaussee-opdrachten had
den, zoals het bewaken van de
Hongaarse regent Horthy en de
grensbewaking."
Kapitein
„Ik werd kapitein en kreeg eind
1943 het district Papa toegewe
zen, wat betekende dat ik met een
compagnie van 150 man moest
zorgen voor het handhaven van
de openbare orde. In juli 1944
werd ik met mijn eenheid naar
het front gedirigeerd. Wij, de ge
ndarmes, waren als keurkorps
nog zo'n beetje het enige onder
deel dat niet gedemoraliseerd
was geraakt. Na zware gevechten
met de Russen werd ik tenslotte
in 1945 bij Brno in Tsjecho-Slo-
wakije krijgsgevangene gemaakt
en naar een kamp bij Saratov, in
Rusland, getransporteerd.
In 1950 werd ik uit mijn laatste
kamp, bij Voronez, naar Hon
garije perepatrieerd Daar was
Rakosi aan de macht gekomen.
Wij, de gendarmes, waren als no
toire anti-communisten zijn di-
rècte tegenstanders. Schijnpro
cessen volgden, ik mocht nog blij
zijn dat ik maar acht jaar kreeg en
niet de doodstraf.
Bevrijd
Tijdens de opstand in 1956 werd ik
als politiek gevangene uit de cel
bevrijd. Ze hadden me vreselijk
mishandeld, nog steeds heb ik er
last van, een van mijn nekwervels
is beschadigd, mijn ribben zijn
half afgebroken. Mijn vrouw, die
in in 1956 na mijn aankomst in
Enschede leerde kennen, kan u
vertellen hoe ik er aan toe was".
"Een opgejaagd dier", zegt mev
rouw Papp, "toen ik hem in zijn
slaap wilde aaien beet hij me in
mijn hand. Ieder gebaar van te
derheid was hij ontwend".
Vermoedens
Hoe is nu, volgens dr. Papp, deze
zware aanklacht van Wiesenthal
op tafel gekomen?
"Ik heb mijn vermoedens", zegt hij
op vermoeide toon, "u moet we
ten dat mijn zoon Zoltan en nu
ook mijn dochter Gyöngyvè in
Kastl bei Amberg, vlakbij
Neurenberg in West-Duitsland,
op een Hongaarse kostschool
gaan. Gewoon omdat wij willen
dat zij het contact met de Hon
gaarse tradities niet verliezen en
de taal blijven spreken. Op die
school, die door Hongaarse
vluchtelingen wordt gefinan
cierd met bescheiden hulp van de
Duitse overheid, zat tot voor kort
een leraar godsdienst die totaal
ongeschikt en bovendien ge
vaarlijk was. Hij predikte haat in
plaats van liefde tijdens de lessen
en hij noemde die school een
rechtse instelling.
„Als lid van de oudercommissie
ben ik toen een actie begonnen
om hem van zijn baan ontheven
te krijgen en dat is me in mei van
dit jaar gelukt. Werkelijk, die
man hoorde daar niet, ook al niet
omdat hij geregeld naar Hon
garije ging en met de communis
tische overheid in contact staat.
U moet goed begrijpen, wij be
schouwen die school in Duits
land als het laatste culturele bol
werk van ons Hongarije, zoals wij
dat kennen.
In elk geval, die man heeft mij toen
bedreigd. Hij heeft gezegd dat hij
wel zou zorgen dat mijn verblijfs
vergunning in Nederland zou
worden ingetrokken. Want ik ben
geen Nederlander, mijn aanvraag
dienaangaande werd in 1963 zon
der opgaaf van redenen afgewe-
Dat mijn naam op een lijst van
"Hongaarse fascistische emig
ranten" zou staan kan ik alleen
maar verklaren met het feit, dat ik
toch acht jaar geleden donateur
was van de MK Csendör Bajtarsi
Közösség, de koninklijke Hon
gaarse veteranenvereniging van
gendarmes, die in Canada is ge
vestigd. Daar betaalde ik vijftien
gulden per jaar aan, maar omdat
ik moest sparen voor mijn huis in
Oostenrijk ben ik daarmee ge
stopt".
Voor de eerste
maal gelukt
ROTTERDAM (ANP) - Dankzij
de miero-chirurgie, die sinds
kort zijn intrede in Nederland
heeft gedaan, is het de chirurgen
van het Rotterdams Dijk-
zigtziekenhuis voor het eerst
gelukt een hand te replanteren.
Het is volgens dokter J.CJi. van
der Meulen van het ziekenhuis
tevens de eerste keer in Neder
land, dat zo iets dergelijks is ge
slaagd. Er zijn tot nu toe ver
schillende replantaties verricht
die evenwel zijn mislukt.
Bij een bedrijfsongeval raakte
de 19-jarige Rudolf den Otter
(foto) uit Slikkerveer zijn lin
kerhand kwijt. Hij werd direct
overgebracht naar het Dijzigt-
ziekenhuis, waar tijdens een
dertien uur durende operatie
zijn hand dezelfde dag nog
werd aangezet.
De chirurgen slaagden er onder
een microscoop in de bloedvaten
met een voor het blote oog
vrijwel ontzichtbare hech
tingsdraad aan elkaar te
naaien. De hand doet het vol
gens dr. Van der Meulen goed.
Het ziet ernaar uit, dat de jon
geman zijn hand over enige tijd
weer normaal kan gebruiken.
