Onderwijs in keurslijf
MDLJOJNisNKOÜA
Komend jaar
106.000
huizen erbij
Vernieuwing
psychiatrie
slaat aan
Nieuwbouw academisch ziekenhuis
Student metaalkunde de duurste
MEER GELD
ONDERHOUD
VOOR
WEGEN
Klemmende situaties
bij sociale diensten
DINSDAG 20 SEPTEMBER 1977
PAGINA 17
DEN HAAG - Naar verwachting zal in de tweede helft van 1978 daadwerkelijk een begin worden
gemaakt met de nieuwbouw van het Academisch ziekenhuis in Leiden. Minister van Kemenade
(onderwijs) deelt mee dat met de voorbereiding van een bouwplan inmiddels een begin is gemaakt.
De nieuwbouw zal worden gerealiseerd op het bestaande terrein.
De minister meldt voorts dat dit jaar een begin is gemaakt met het opnieuw activeren van ontwik
kelingsplannen voor de academische ziekenhuizen. Deze plannen zullen worden opgezet in samen
werking met de ontwikkelingsplannen van universiteiten en hogescholen.
Bij de opstelling van de begroting '78 is getracht meer rekening te houden met de prijsontwikkeling
van de materiële lasten die zich volgens gegevens van het Centraal Orgaan Ziekenhuistarieven
zullen voordoen in niet-academische ziekenhuizen. Met het nauwkeuriger volgen van die prijsont
wikkeling wil men voorkomen dat academische ziekenhuizen in een nadeliger positie t.o.v. niet-aca
demische ziekenhuizen zullen geraken.
mogelijkheid van c
Per 1 augustus van dit jaar bestaat de
i tweede studiejaar. De belangstelling voor deze onderwijsvorm blijft groot.
Minister Van Kemenade
DEN HAAG (ANP) - De student metaalkunde kost de overheid het meest. Uit de begroting voor 1978
blijkt dat voor hem in dat jaar gemiddeld ruim 150.000 moet worden betaald. De goedkoopste student
is die in de rechten. Hij kost "slechts" 8600 gulden per jaar.
In het algemeen zijn studenten aan technische hogescholen aanzienlijk duurder voor de overheid dan
die aan universiteiten. Een TH-student eist volgend jaar gemiddeld ruim 60.000 aan overheidsgelden
op, terwijl bij een universitair student dat gemiddelde ligt op zo'n 26.000.
Bij de andere onderwijsvormen kost een kunststudent het meest 14.740,-). Het minst hoeft de over
heid bij te passen voor degenen die middenstandscursussen volgen. Zij vergen komend jaar niet meer
dan 820,-per cursist.
Het aantal studenten bij het wetenschappelijk onderwijs zal tot 1980-85 nog stijgen met ongeveer 13
procent. In het studiejaar 1976-77 bedroeg het aantal ingeschreven studenten 124.000. Bij het hoger
beroepsonderwijs waren er in dit jaar 118.000 studenten in dagopleidingen en 60.000 in avondopleidin
gen. Deze aantallen zullen naar verwachting tot rond 1980 nog toenemen met ongeveer 17 procent. De
toelichting op de begroting onderstreept verder nog eens de noodzaak van een sluitende regeling voor
het verrichten van nevenwerkzaamheden door universitair personeel.
Bedrijfsleven
zakt af bij
speurwerk
DEN HAAG (SP) - Het aandeel van
het bedrijfsleven in het weten
schappelijk onderzoek loopt terug.
Drie jaar geleden bekostigden on
dernemingen nog 55 procent van de
totale wetenschappelijke inspan
ning. Volgend jaar zal dit nog maar
53 procent zijn, altijd nog 3,1 mil
jard gulden.
Het door het rijk gefinancierde on
derzoek kost in 1978 bijna 2,8 mil
jard, waarvan 1,2 miljard gulden via
de universiteiten en hogescholen
loopt. Bij elkaar geven overheid en
bedrijfsleven bijna 6 miljard gul
den uit voor wetenschappelijk on
derzoek.
Dit staat in het wetenschapsbud
get, dat vandaag aan de TVeede
Kamer is aangeboden.
Volgens minister Trip geeft in
West-Europa alleen de Duitse
Bondsrepubliek meer uit voor dit
doel dan Nederland.
Veel aandacht zal in de komende
jaren krijgen het bevorderen van
vernieuwing ("innovatie") vooral in
het midden- en kleinbedrijf.
Er wordt gewerkt aan beleidslijnen
voor de Nederlandse inspanning op
het gebied van ruimte-onderzoek
en ruimte-technologie. Daarbij be
raadt men zich over de toekomst
plannen van de Europese ruimte
vaartorganisatie.
Voor onderzoek op het gebied van
de ouder wordende mens wordt
een planninggroep ingesteld en
voor emancipatie-onderzoek een
"voorlopige begeleidingsgroep".
Er komen verkenningscommissies
voor Chemisch onderzoek en
biochemisch onderzoek.
Verder zal het woningbehoeften-
onderzoek 1975 eind dit jaar of be
gin 1978 worden herhaald. Het on
derzoek moet inzicht geven in de
wijze waarop de bevolking is ge
huisvest en over de behoefte die er
bestaat naar de verandering van
lÜjSyestingssituaties.
DEN HAAG (SP/ANP) - Bijna éénderde van de nationale
begroting '78 gaat naar onderwas: 19,951 miljard, 1,7 mil
jard méér dan voor 1977 was uitgetrokken. Toch zal het
onderwijsveld op nóg minder moeten rekenen.
Van de forse stijging gaat één miljard op aan algemene
salarismaatregelen, de prijsstijgingen zijn geraamd op 230
miljoen en het overblijvende deel, een half miljard, is nodig
om de veranderingen in e leerlingenaantallen en per
soneelsbezettingen op te vangen.
Staatssecretaris Hendriks
Supersnelle
treinen
van de baan
DEN HAAG (SP) - Leefgemeen
schappen buiten het ziekenhuis,
waar zwakzinnigen en anderen
door elkaar wonen, krijgen ko
mend begrotingsjaar meer aan
dacht. Staatssecretaris Hendriks
(volksgezondheid) zal de resultaten
van het experiment De Hafakkers,
opgezet vanuit het psychiatrisch
ziekenhuis Sint Bavo in Noordwij-
kerhout, nauwlettend bezien.
Bovendien krijgen de zwakzinni
geninrichtingen meer geld voor een
„opknapbeurt" (105 miljoen gul
den) dan de psychiatrische zieken
huizen (40 miljoen), terwijl de
staatssecretaris de nood op psy
chiatrisch terrein al jaren onder
kent. Ver- en nieuwbouw zijn ook
daar hard nodig, omdat de woon
omstandigheden juist voor langdu
rig opgenomen psychiatrische pa-
tienten van essentieel belang zijn.
Onder druk van de forse kritiek op
de onderwijsbezuinigingen is de
demissionaire ploeg van Van Ke
menade niet verder gegaan dan 60
miljoen aan beleidsombuigende
(lees: beperkende) maatregelen.
Voor dit jaar was dat nog een be
drag van 453 miljoen.
Die 60 miljoen zijn gevonden in de
studiefinanciering (7 miljoen), be
perking personeelskosten weten
schappelijk onderwijs (12 miljoen),
verhoging groepsgemiddelde hts (4
miljoen), rechtspositionele maat-
•regelen (2 miljoen), beperkingen in
de verzorgingssfeer (13 miljoen) en
het restant (22 miljoen) in allerlei
kleine bezuinigingen.
Het is duidelijk dat een nieuw ka
binet op grond van bovenstaande
cijfers weinig speelruimte is gebo
den. Grote vernieuwingsinitiatie
ven zijn dan ook niette verwachten
tenzij onderwijs - opnieuw - de
hoogste prioriteit krijgt.
De nadruk in de komende jaren zal
dan ook ongetwijfeld komen te lig
gen op het concretiseren van ont
wikkelingen die in de afgelopen
kabinetsperiode in gang zijn gezet-
wetgeving.
Zo zal zo spoedig mogelijk een wij
ziging van de lager-onderwijswet
1920 worden ingediend waarna per
1 augustus '78 schoolassistenten
voor niet-onderwijskundig werk
kunnen worden aangesteld.
Toelichting
Voorts zullen leerlingen aan
avond-mavo's, -havo's, -athenea en
-gymnasia de mogelijkheid krijgen
om per vak te studeren en examens
af te leggen, zo kondigt minister
Van Kemenade in de toelichting op
zijn begroting aan. zo'n regeling be
staat al voor het avond-meao. De
nieuwe regeling moet per 1 augus
tus 1978 ingaan.
Bij het lager beroeps- en middel
baar huishoud- en nijverheidson
derwijs krijgen leerlingen, net als
bij het algemeen voortgezet on
derwijs, herkansing bij een slecht
afgelegd examen. Extra gelden
gaan, zoals ook in het verleden,
Tr naar scholen met veel kinderen van
Minister Voorink merkt op dat nog buitenlandse werknemers. Bij het
altijd veel onderzoek nodig is om na onderwijs aan Nederlandse scho
ld len krijgen eigen taal en cultuur
toch grote nadruk.
Ook is een beleidsplan ontwikkeld
om maatregelen te kunnen nemen
ter bescherming van de niet-roker.
Uit de begroting valt verder af te
leiden dat de ontwikkeling van de
kosten in de gezondheidszorg bui
ten het ziekenhuis bij lange na nog
niet duidelijk is. Het stimuleren
van de „eerste-lijns gezondheids
zorg" is gewoon duurder dan men
aanvankelijk dacht; van ruim drie
miljoen in 1976 naar 5,8 miljoe-
n in 1981.
DEN HAAG (SP) - Plannen voor
treinen, die harder kunnen rij
den dan
driehonderd kilometer per uur, zijn
niet te realiseren. De aanleg van
een daarvoor geschikt spoornet zou Evenals
tot „buitensporige" verliezen leiden.
Deze conclusie trekt minister
Westerterp (verkeer en waterstaat)
in een toelichting op de begroting
van zijn departement voor het
komende jaar.
Tot voor kort werd met de gedachte
gespeeld, dat tussen de grote steden Nadruk ook op de noodzaak 1
milieu bewgen of hoe ze met andere
stoffen reageren. Een voorval van
dreigend karakter op dit gebied de
„asbest-kwestie in Leiderdorp)
haalt de bewindsvrouw aan om
haar bewering te staven.
In de toekomst mogen we in de
school niet meer spreken van de
biele of imbeciele kinderen. Dat
worden respectievelijk "moeilijk
lerenden" en "zeer moeilijk le
rende" kinderen. De toelatingsleef
tijd bij het speciaal onderwijs (aan
geestelijk en/of lichamelijk gehan
dicapte kinderen) naar voortge
zette opleidingen vanaf de lagere
school wordt verlaagd tot 12 jaar.
De leeftijd waarop de kinderen de
school moeten verlaten wordt te
vens verhoogd.
Een nieuwe vorm van onderwijs is
ook die aan wat genoemd worden
gedemotiveerde leerlingen, kinde
ren van vooral 13 en 14 jaar uit
veelal zwak-sociale gezinnen.
Schoolbegeleidingsdiensten en
vormingswerk hebben hier een
grote taak.
Geboortedaling
Op verschillende plaatsen in de be
groting wordt aandacht besteed
aan de gevolgen van de geboorte
daling voor het onderwijs. Drie
werkgroepen zijn in het leven ge
roepen: de werkgroep werkloos
heidsbestrijding onderwijzend
personeel; de werkgroep leegstand
ter bestrijding of voorkoming van
leegstand van lokalen en scholen)
en een werkgroep voor bestudering
van het vraagstuk van het voortbe
staan van de kleine school.
Met betrekking tot de werkgele
genheid in het kleuter- en lager on
derwijs wordt verwacht dat in de
jaren tot en met 1981 van de afge
studeerden van de pedagogische
academies 44 procent geen emplooi
zal vinden. De verwachting voor
afgestudeerden van de opleidings
scholen voor kleuterleidsters over
diezelfde periode is nog som
berder: 46 procent van hen zal
waarschijnlijk geen werk kunnen
vinden waarvoor zij zijn opgeleid.
Na 1983 zal de geboortedaling sterk
gaan doorwerken in het voortgezet
onderwijs.
Voor het wetenschappelijk onder
zoek is bijna geen nieuwbouw
voorzien. Het wetenschappelijk
onderwijs mag volgend jaar hier en
daar wel gaan bouwen.
Volgend voorjaar komt er een
wetsontwerp om het vaststellen
van studentenstops definitief te re
gelen.
Het "afslanken" van het per
soneelsbestand aan universiteiten
en hogescholen, dat vorig jaar al
was aangekondigd, blijft doorgaan.
Het zal volgend jaar bijna niet meer
mogelijk zijn een lector aan te stel
len voor een nieuw vak, als niet er
gens anders een lectorsplaats leeg
blijft.
Telefoon voor
vier van de
vijf gezinnen
DEN HAAG - De PTT verwacht dat
eind 1978 tachtig procent van de
Nederlandse gezinnen een tele
foonaansluiting zal bezitten.
De PTT overweegt rond 1980 het
"binnen de stad bellen" duurder te
maken. Dan gaan dezelfde regels
gelden als voor een interlokaal ge
sprek. Er kan dan niet meer onbe
perkt gebeld worden voor een vast
bedrag.
Het nadelig resultaat bij de Post zal
toenemen met 145,1 miljoen tot
TOT 200,8 miljoen gulden. Deze
stijging wordt voor 88 procent ver
oorzaakt door hogere per
soneelslasten
Het aantal girorekeningen zal vol
gens ramingen van de PTT het ko
mend jaar met 90.000 toenemen tot
een totaal van 3.840.000.
Maatregelen
ontwikkeling
onderwijs
volwassenen
DEN HAAG - Minister Van Keme
nade (Onderwijs) deelt de Tweede
Kamer in zijn begroting mee dat hij
zint op speciale maatregelen om
een goede ontwikkeling van het
onderwijs voor volwassenen mo
gelijk te maken. Deze vorm van on
derwijs heeft het afgelopen jaar een
belangrijke vlucht genomen, de
ontwikkeling werd ingeluid door
de zogenaamde moeder-mavo's.
Verwacht wordt dat op 1 augustus
volgend jaar 20.000 volwassenen de
"moeder-mavo" zullen bezoeken.
Inmiddels zijn ook op vijf plaatsen
een havo-opleiding voor volwasse
nen gestart.
In het afgelopen jaar is gebleken
dat het onderwijs aan volwassenen
in hoofdzaak wordt gevolgd door
vrouwen (95 procent) van wie de
overgrote meerderheid gehuwd is
(80 procent) of gehuwd is geweest
(11 procent). De deelnemers zijn
meestal rond de 36 jaar oud. De'
vooropleiding van de cursisten
loopt sterk uiteen. Bij de vak
kenkeuze gaat de voorkeur sterk
uit naar de talen en naar aardrijks
kunde en geschiedenis.
Ministerssalaris
DEN HAAG (ANP) - Uit 'de
vandaag gepubliceerde rijks
begroting blijkt, dat volgend
jaar de ministerssalarissen
stijgen tot 158.900. Dit jaar was
het jaarsalaris 144.500. Het
jaarsalaris van een staatssec
retaris stijgt van 123.500 in '77
tot 139.200 in '78.
Subsidie voor
"oude kernen"
gaat omhoog
DEN HAAG - In de begroting van
volkshuisvesting en ruimtelijke
ordening is voor 1978 meer geld op
genomen voor gemeenten die val
len onder de "interim saldo rege
ling van de wet op de stadsver
nieuwing". Leiden is één van de zes
gemeenten die hiertoe behoort. De
regeling houdt in, dat het een aan
zienlijk deel van de kosten van de
stadsvernieuwing op zich neemt.
Er wordt overwogen aan deze zes
steden nog een aantal steden toe te
voegen. Een andere mogelijkheid is
dat de reeds aangewezen gemeen-
-ten meerdere vernieuwingsgebie-
den kunnen aanwijzen.
In de begroting van het ministerie
van CRM is bovendien geld vrijge
maakt om voor deze gebieden een
welzijnsplan te maken.
DEN HAAG (SP) - Tussen nu en Ondanks alle terughoudendheid
augustus 1978 zal negentig kilome
ter autosnelweg in gebruik worden
genomen, waaronder het wegdeel
tussen Hendrik Ido Ambacht en
Dordrecht met de Drechttunnel
(rijksweg 16). In dezelfde periode evenals dit jaar, 35 miljoen gulden
tot augustus 1976 werd 43 kilome- uitgetrokken.
bij aanleg van nieuwe wegen is voor
1978 voor aanleg en uitbreiding van
rijkswegen toch bijna een half mil
jard gulden beschikbaar. Voor
fietspaden wordt volgend jaar.
ter autosnelweg geopend.
de patiëntenrechten,
Hendriks het toenemend
belang inziet. Hij verleent dan ook
een waarderingssubsidie aan de
Cliëntenbond, aie de belangen be
hartigt van patiënten en ex-patien-
ten in de geestelijke gezondheids
zorg.
i Europa een spoorwegnet z
moeten komen voor treinen die
harder kunnen rijden dan
driehonderd kilometer per uur.
Daarom werden in het buitenland
proeven genomen met treinen die
„rijden" op een magnetisch kussen £ênt
en met treinen op luchtkussens.
uitbreiding van de openbare ge
zondheidsdiensten (hygiene, be
smettelijke ziekten). Het depar
tement streeft naar een sluitend
netwerk van GGD's en districts
gezondheidsdiensten, aangezien
die momenteel slechts zestig pro-
de bevolking bereiken.
Een studie van de organisatie voor Het gaat om preventieve gezond-
Europese samenwerking (OESO) heidszorg en voorlichting. Wat be
naar het personenvervoer over lange treft dit laatste zal het televi-
afstand in de jaren 1985 en 2000 sieprogramma „Roken, zo kom je
heeft uitgewezen dat plannen voor d'r af' met financiële steun van het
dergelijke treinen er niet in zitten. departement worden voortgezet.
DEN HAAG (ANP) - Op korte ter
mijn zal de overbelasting van de
gemeentelijke sociale diensten
moeten worden teruggedrongen.
sterdam 45.000 cliënten, die bij
stand genieten en 10.000 cliënten,
die profiteren van wettelijke
werkloosheidsvoorzieningen.
Ook moet worden bezien, of uit- Rotterdam zijn deze aantallen
dunning van het cliëntenbestand
van de sociale diensten mogelijk is.
Dit deelt minister Van Doorn van
CRM mee in de toelichting bij de
CRM-begroting.
Vooral i
43.000 en 8.000.
In overleg tussen de departemen
ten van CRM en Sociale Zaken, en
de Vereniging van Nederlandse
Gemeenten is besloten in een
overlegkader aandacht te gaan be
de grote steden zijn bij de steden aan het ingewikkelde
sociale diensten klemmende situa- vraagstuk van de taak en functie
de gemeentelijke sociale dien-
DEN HAAG (SP) - Het woningbe
stand in Nederland zal volgend jaar
worden uitgebreid met 106.000
nieuwe huizen en 8.000 zogeheten
wooneenheden (huizen voor al
leenstaanden of tweepersoons
huishoudens). Daarnaast zullen
32.000 bestaande huizen ingrijpend
worden opgeknapt en ongeveer 850
woonhuismonumenten gerestau
reerd.
Dit is althans het voornemen dat is
vastgelegd in het woningbouwp
rogramma, onderdeel van de be
groting van het ministerie van
volkshuisvesting en ruimtelijke
ordening voor 1978. De totale uit
gaven worden voor volgend jaar ge
raamd op 8,3 miljard gulden.
Ook bij volkshuisvesting en
ruimtelijke ordening geldt een
voortzetting van het in de afgelo- bouw van
pen jaren gevoerde beleid. Dat wif voor bejaarden tot
zeggen voorrang voor de stadsver
nieuwing en het bevorderen van ei
gen woningbezit op huisves-
tingsgebied en wat het ruimtelijk
beleid betreft, het indammen van
de verhuisstroom uit de Randstad
naar Brabant en Gelderland.
Van de 106.000 nieuw te bouwen
huizen zullen er 31.000 in de wo
ningwet-, 47.000 in de premie- en
28.000 in de ongesubsidieerde sec
tor terecht komen. Van de 8.000
wooneenheden moeten er 4.200 in
de woningwetsector worden opge
nomen. In het woningbouwp
rogramma is tevens opgenomen de
bouw van verzorgingstehuizen zal besteed worden aan het op-
voor bejaarden tot een aantal van knappen van oude huizen. Van dit
ten hoogste 5.000 bedden 4.400 geld hoeft niet de bouw van nieuwe
premie- en 600 woningwetsector), huizen in stadsvernieuwingsge-
Hoeveel eigen huizen volgend jaar bieden te worden betaald,
zullen worden gebouwd, laat zich Het aantal ingrijpend te verbeteren
het nadelig saldo tussen kosten en
opbrengsten van vernieuwings
projecten in zijn geheel over van
gemeenten. Zes steden, waaronder
Den Haag en Rotterdam, profiteren
reeds van deze regeling. Omdat er
voor volgend jaar meer geld voor
deze regeling beschikbaar is, zullen
mogelijk meer gemeenten hiervan
gebruik kunnen maken of mogen
de huidige gemeenten meer gebie
den volgens deze regeling te lijf
gaan.
Huur
Als dit jaar de nieuwe huurwet van
staatssecretaris Van Dam niet
wordt aangenomen, zal volgend
jaar de huurverhoging weer op de
nu gebruikelijke, omslachtige
wijze worden berekend. Staatssec
retaris Van Dam stelt voor de
trendmatige huurverhoging op 1
april door te voeren en met zeven
procent. Een
Van het beschikbare geld voor
meuwe rijkswegen gaat 58 miljoen
gulden naar werken rond Rot
terdam, 23 miljoen naar Den Haag,
51 miljoen naar Amsterdam en 138
miljoen naar Utrecht. De rest wordt
over het land verdeeld.
Zoals al uit eerder berichten bleek,
zullen de komende vijf jaar geen
plannen meer voor nieuwe wegen
worden gemaakt. Werkzaamheden
die nu worden aangepakt zijn
vooral gericht op het wegwerken,
van knelpunten. Ook het onder
houd van het in de afgelopen jaren
sterk gegroeide wegennet krijgt
veel meer aandacht.
Voor onderhoud van wegen is veel
meer geld nodig dan in 1976 was
voorzien. Dat komt gedeeltelijk
door de ongewoon hoge tempera
turen in de zomer van 1976, die ver
sneld tot spoorvorming hebben
geleid.
Dagelijks
2000 klanten
nodig
DEN HAAG - De haltes Nieuw
Vennep en Hoofddorp aan de
minister kan Schiphollijn zullen vijf ja
niet exact uit de begroting lezen.
Wel wordt meegedeeld dat
mend jaar 5.000 woningen i
huizen loopt volgend jaar wel terug
in vergelijking met dit jaar, van
36.000 naar 32.000. Volgend jaar
daar echter anders over denken. ning dagelijks samen 2000 klanten
Het huisvesten van alleenstaande moeten opleveren. De stations
en tweepersoonshuishoudens vlot moeten goed bereikbaar worden
beschutte sector" moeten worden zullen 8.000 krotten worden afge-
gebouwd (dit zijn goedkope koop- broken. Staatssecretaris Schaefer
woningen voor bevolkingsgroepen hoopt, dat nog dit komende par-
met lagere inkomens).
„Saldo-regeling"
Voor de stadsvernieuwing is voor
1978 een bedrag uitgetrokken van
bijna 1,2 miljard gulden. Dit bedrag
niet zo best, zo bleek in de loop
dit jaar al. Voorgesteld wordt
r voetgangers, fietsers en auto
mobilisten. Voor de laatste groep
niet langer bestaande gebouwen zullen voldoende parkeerplaatsen
om te bouwen, maar zich meer te aanwezig moeten zijn. Deze 1
lementaire jaar de wet op de stads
vernieuwing zal worden vast
gesteld. De op de wet vooruitlo
pende 'interim-saldo regeling' blijft
in ieder geval van toepassing. Vol
gens deze regeling neemt het rijk
richten op nieuwbouw
In de begroting in opnieuw
drag van drie miljoen gulden opge-
waarden hebben de spoorwegen
be_ gesteld. De regering blijft op het
standpunt staan dat de Schiphol-
nomen om rijksgebouwen beter Ujn zijn eindpunt zal moeten
toegankelijk te maken voor gehan- krijgen op het Museumplein in
