irianjFiL
Geen Nederlandse werken
in Gaudeamus Concours
"PARADIJSEILAND"
m
I
S
x
n
x
1
I
x
i
i
x
i
i
i
x
WOENSDAG 7 SEPTEMBER 1977
PAGINA 23
Bismarck
Sink the Bismarck" was de titel
van de film die u maandag op de
televisie hebt kunnen zien en
"Sink the Bismarck" was ook het
kortaffe bevel van Churchill aan
de Engelse admiraliteit nadat de
Hood (met zijn 42.100 ton het
grootste oorlogsschip ter wereld
op 24 mei 1941 was opgeblazen na
een nogal verbazingwekkende
voltreffer in de munitiekamer,
die kanonnier Schneider van de
Bismarck een weekje later het
ridderkruis van het ijzeren kruis
opleverde.
Wat maakte Churchill zo boos,
dat hij koste wat kost de Bis
marck tot zinken wilde brengen?
Het verlies van de Hood, die
overigens a\ van 1920 dateerde,
terwijl de Bismarck, uit 1939, nog
hagelnieuw en ook zwaarder be
wapend was? (we zouden heel
wat langer met onze auto's toe
kunnen als we ze voortaan door
scheepswerven lieten bouwen,
maar dit tussen haakjes). Was het
't verdriet om de verdronken be
manning, in totaal 1341 koppen
van wie slechts 1 officier en 2 ma
trozen gered werden? Of waren er
anderepolitieke redenen
waarom Churchill de Hood zo
snel en radikaal mogelijk gewro
ken wilde zien?
Laatste granaat
Nadat de Hood tot zinken was ge
bracht, bracht de Britse marine al
haar geschut in stelling. De wijze
waarop de Bismarck werd opge
spoord, lamgelegd en ten slotte
onbestuurbaar gemaakt, kregen
we in de film op adequate wijze te
zien, maar wat me daarbij ont
ging was de grote overmacht van
de Britten, die een Amerikaanse
correspondent in Londen deed
spreken van "een meute heeft een
stuk wild. opgejaagd". De Bis
marck moest het ten slotte opne
men tegen de slagschepen Prince
of Wales en King George V, de
slagkruisers RenownRodney en
Ramillies, de kruisers Dorsetshi
re, Suffolk, Sheffield en Norfolk,
de vliegkampschepen Ark Royal
en Victorious, en de torpedoboot-
jagers Cossack, Zule en Maori.
Niets werd aan het toeval overge
laten om de Bismarck die behalve
de Hood ook al acht koopvaarders
tot zinken had gebracht, op de
knieën te krijgen. Een totaal van
250.000 ton tegen 35.000 ton.
Uit Berlijn schreef de correspon
dent van het Algemeen Handels
blad: Toch bleef men nog hopen
dat vice-admiraal Lutjens het
schip nog in veilige haven zou we
ten binnen te loodsen en op de
kaarten, zoals men die thans
overal in etalages en aan de kran
tenstalletjes ziet hangen, pro
beerde men uit te rekenen, hoever
de Bismarck nog weg kon zijn".
Maar het was vergeefse hoop,
want op 26 mei 1941 seinde Lut
jens al: "Schip niet manoeu-
vreerbaar. Wij strijden tot de
laatste granaat. Leve de Führer".
En de volgende dag, in de voor
middag, om precies 10.40 uur,
zonk de Bismarck. Van de be
manning kon nog een honderd
man worden gered.
Praatje
Waarom was dit nu ook van grote
politieke betekenis? Omdat pre
sident Roosevelt van de Ver
enigde Staten zijn praatje bij de
haard voor de nacht van dinsdag
27 op woeiisdag 28 mei aan het
voorbereiden was, waarbij Enge
land hoopte op meer steun, en
Duitsland op afzijdigheid. Op 24
mei had Charles Lindbergh nog
gepleit voor het "onafhankelijke
lot van Amerika": "De Ameri
kaanse jongens zullen niet meer
over de oceaan worden gestuurd
en sterven opdat Engeland,
Duitsland, Frankrijk of Spanje
andere landen kunnen overheer
sen. De democratie laat zich niet
de oorlog opdringen". Een
Gallup-enquete wees uit, dat 21
procent van de Amerikanen voor
deelneming aan de oorlog was, 24
procent tegen (zelfs als de as-
mogendheden zouden zegevieren
en Engeland ineen zou storten),
en dat 58 procent het nog niet
wist.
De Volkische Beobachter begon
vast stemming te maken tegen de
"oorlogszuchtige" Roosevelt en
schreef dat er verscheidene joden
onder zijn voorouders en die van
zijn vrouw gesignaleerd waren.
In die sfeer gebeurde het ergste
wat Engeland kon overkomen: de
Hood, het grootste oorlogsschip
ter wereld, werd in vijf minuten
in de grond geboord. Het Alge
meen Handelsblad van 27 mei
1941 schreef dat Berlijnse poli
tieke kringen het verlies van de
Hood een "koude douche voor
Roosevelt" noemden en verwacht
ten dat Roosevelts tegenstanders
het verlies van de Hood zouden
uitbuiten. De New York Times
meende dat de uitwerking psy
chologisch niet te onderschatten
was, te meer omdat admiraal
Raeder op de dag van de onder
gang van de Hood gedreigd had
dat de Amerikaanse vloot even
tueel door de Duitse strijdkrach
ten als vijand zou worden behan
deld. Op 27 mei werd echter de
Bismarck tot zinken gebracht, en
enkele uren later kondigde Roos
evelt de "onbeperkte nationale
noodtoestand" af...
NICO SCHEEPMAKER
HILVERSUM - Vrijdagavond barst
in al z'n hevigheid weer de jaar
lijkse Internationale Gaudeamus
Muziekweek los. Tientallen com
ponisten uit vele landen zullen al in
de komende dagen in Nederland
arriveren om iets van de repetities
te kunnen bijwonen (en eventueel
adviezen te geven) in verband met
de op handen zijnde wereldpremiè
res van hun door de jury van het
Gaudeamus Compositieconcours
gekozen werken.
In totaal werden 152 partituren
voor dit concours ingezonden.
Door de zeef van de jury, gevormd
door de componisten Jan van
Vlijmen, Hans-Ulrich Engelmann,
Wlodzimierz Kotonski en Andre
Laporte, kwamen 29 partituren.
Van die 29 werken kunnen er om
practische redenen in het komende
Gaudeamus-weekeinde niet meer
dan 22 worden uitgevoerd, een aan
tal overigens dat al vijf volledige
concertprogramma's oplevert.
Van de ingezonden Nederlandse
composities is er niet een door de
jury geselecteerd, waardoor het
Gaudeamus Compositieconcours
dit jaar - bij wijze van uitzondering
- een volledige buitenlandse aange
legenheid wordt.
Wat in de laatste jaren gebruikelijk
was geldt ook voor dit jaar de in
breng uit de Verenigde Staten is in
verhouding bijzonder groot. Van de
152 ingezonden werken bevonden
zich meer dan 50 van Amerikaanse
componisten. Van die 50 dingen er
10 mee.
De Gaudeamus Muziekweek wordt
vrijdagavond in Hilversum (VA-
RAstudio) geopend met een con
cert onder leiding van Ernest Bour,
die dan aan het hoofd staat van het
Radio Kamerorkest, waarvan hij
chefdirigent is, en van het Radio
Kamerkoor.
Op het programma staat onder
meer een nieuw werk van de Ame
rikaan Stephen Montague, waarin
(als enig onderdeel in dit concours)
van theaterelementen sprake is. Zo
moet er bij kaarslicht worden ge
speeld door musici in lange kle
ding, die in de hal van de VARA-
studio verspreid in de ruimte plaats
nemen. Aan deze voorwaarden van
de componist wordt tot in de pun
tjes voldaan, aldus een woordvoer
der van de radio-orkesten. Het
concours-gedeelte van de Gau
deamus Muziekweek wordt zon
dagavond in de VARA-studio afge
sloten met een optreden van het
Radio Filharmonisch Orkest, gedi
rigeerd door David Porcelijn. Dit
concert wordt door de NOS-radio
rechtstreeks uitgezonden (Hilver
sum 2, vanaf 20.00 uur), evenals de
uitslag van het concours plus de
prijsuitreiking na afloop.
Opnamen die de NOS-radio van
andere concerten maakt worden op
zondagmiddag 11 en 18 september
in de rubriek „Musica Nova" op
Hilversum 4 uitgezonden.
"Rijksmuseum van Oudheden (Rapen
burg 28). Werkd. 10 uur voortn.-5.uur
i. zondag 1-5 uur nam.
Galerie Pulchri Studio. Kempenaers-
traat, Oegstgeest. Tentoonstelling Wim
Bettenhausen - etsen, Rob van Essen -
schilderijen én pastels. Geopend dag.
van 10-16 uur (zo. gesloten) t.m. 8 sept.
Galerie De Oude Rijn, Oude Rijn 40.
Zomertentoonstelling. Geopend van 25
aug. tot 21 sept., woe. t/m zat. van 12-17
uur. do. van 19-21 uur.
Galene JA. Sportfondsenbad, Wassena
ar. Tentoonstelling Jetske van der Brug
gen - keramischekleinplastiekjes, Wikie
Tadros-Buter - houtsnijwerk en Peter
Peereboom - schilderijen. Geopend
woe. van 20-22 uur, do. t/m zo. van 10-17
HortuS Botanicus Tentoonstelling
"Dier en Kleur". Geopend ma. t/m zat.
van 10-16 30 uur, zo. van 12.30-15.30 uur
tot 18 sept.
Galerie Denise Stephan. Bakkersteeg
10. lel. 132319. Tentoonstelling Wil
Tweehuysen - aguarellen en gouaches.
Geopend za. en zo. van 14-18 uur, over
ige dagen na tel. afspraak, tot 15 sept.
Museum voor Volkenkunde, Steens-
traat 1. Tentoonstelling „Taal en teken
binnen Chinese muren". Geopend- ma
l/m za. van 10—17 uur, zon- en feestdagen
van 13-17 uur. tot 15 februari 1978.
Müseum de Lakenhal, Oude Singel.
Zomeretfpositie "Kunst uit delkeld^r"
Galerie-Bibliotheek, Luifelbaan 1, Was
senaar. Tentoonstelling J. G. M. Delf-
gaauw - Rietpentekeningen. Geopend
van 3 tot 29 sept., openingstijden van de
bibliotheek.
Galerie Kerkdam, Lange Kerkdam 113,
Wassenaar. Tentoonstelling Thijs Mauve
olieverfschilderijen. Geopend van 3 tot
25 sept., woe. t/m za. van 10-16 uur, di.
van 14-20 uur.
Galerie Van der Vlist, Botermarkt 3.
Tentoonstelling Peter Siccema - schil
derijen en Martijn Vergouw - tekenin
gen. Van 3 tot 30 september. Geopend di.
t/m za van 10-17 uur, do. tot 21 uur.
tei/ivö
7 september 1977
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Te Nieuw-York heeft dezer da
gen een hevige brand gewoed,
die te 9 uren 's ochtends ontstond
in Hale's pianofabriek in de 35-
ste Straat. Het hooge gebouw,
waarin tweehonderd personen
arbeidden, stond binnen wein
ige minuten geheel in vlam. Vele
personen sprongen uit de bo
venste ramen, van wie er onge
veer dertig gekwetst werden.
Honderd personen kwamen in
de vlammen of door den val om
het leven. Bij sterken wind
breidde het vuur zich snel uit en
daar de toevoer van water ge
ring was, moest men toezien hoe
38 gebouwen in asch werden ge
legd. De schade wordt begroot
op 1.500.000 dollars. Eene
stoombrandspuit moest uit
hoofde van de hitte verlaten en
aan den gloed prijsgegeven
worden.
Vijftig jaar geleden:
- In Galicië zijn vijftig distric
ten met 600 gemeenten getroffen
door zware overstroomingen.
Het water staat 6 tot 8 meter bo
ven het normale peil. De over
stroomde gebieden strekken zich
uit van de Roemeensch-
Russische grens tot aan de stad
Przemijzl. Het aantal dooden
wordt geschat op tweehonderd.
Vele vreemdelingen, die in de
Beneden-Karpqthen vertoefen,
voornamelijk Tsjechen en Hon
garen, zijn door het noodweer
verrast. Op een station tusschen
Lemberg en Stryj kwamen 250
ossen om. Een reservoir met een
inhoud van 400 wagons petro
leum werd door het water ver
nield.
- In New-York zijn twee man
nen aangehouden, die bekend
hebben verleden week den za
kenman Goldstein verdronken
te hebben, zulks in opdracht van
diens compagnon Lefkowitz,
die daardoor in het bezit zou
komen van twee verzekeringen
van tezamen 70.000 dollar. Ook
Lefkowitz is door de politie
aangehouden, maar hij heeft
hardnekkig ontkend iets met
den moord uitstaande te heb
ben.
(Kleine vaart)
Dutch Faith pass 6 Flamborohead nr
Grangemouth,
Dutch Sailor 6 80 no Flamborohead nr
Menstadt.
(Grote vaart)
Achilles 6 te Antwerpen,
Aldabi 5 vn Bremen nr Antwerpen,
Alhena 6 te Santos.
Alkmaar 5 te San Juan.
Aludra 5 vn Salvador nr Rotterdam,
Amersfoort 6 te Balboa.
Amstel Dreef 5 110 nno Kp Finisterre nr
Damman,
Amstelland 5 te Rio de Janeiro,
Amstelmolen 5 280 San Diego nr Japan,
Amstelpark 5 30 wzw Cadiz nr Amstei -
Amstelveen 6 630 zw Attu eil.
Van-
Atlantic Star p 5 Kp Race nr Antwerpen,
Baarn 5 30 z Landsend nr Poite a Pitre,
Banggai 6 te Mombasa,
Batu 5 vn Zanzibar nr Colombo,
Beachway 5 vn Rotterdam nr zee,
Breda 5 vn Georgetown nr Paramaribo,
Chevron Nederland 5 140 zo Colombo nr
Bandarmashahr,
Chevron Rome 5 80 w San Francisco nr
St Clemente,
Chevron The Hague 5 30 nw Blaavand nr
Rotterdam,
Coral Isi 5 15 n Jamaica nr Santos,
Coral Maeandra 5 vn Rotterdam nr Don-
ges.
Dallia 5 35 zw Kingston nr St. John,
Docklift-2 5 390 zw Freetown nr Porth
Harcourt,
Eemsborg p 5 Ameland nr Ridham,
Flevoland 5 te Hamburg.
Flintshire 5 te Hamburg,
Fossarus 5 140 no Paramaribo nr Cura-
Gaasterdijk 5 vn Cane nr Cristobal,
Gardenia 6 100 zw Kreta nr Leghorn,
Getafix 5 120 z Tenenfe nr Marseille,
Maasbracht 6 vn Yuaymah nr Sao Sebas-
Maasbree 5 115 zo Socotra nr Perz. Golf,
Nacoma 6 te Ras Tanura,
Mercurius 6 te Antigua,
Meta 5 380 wnw Walvisbaai nr Quessant,
Mississippilloyd 6 50 o Socotra nr Suez,
Moordrecht 5 160 no Vitoria nr Rio
Grande,
Neddrill-2 6 45 no Okinawa nr Singapo-
Nedlloyd Kyoto 5 105 nw Alexandnë nr
Londen,
Nedlloyd Lek 5 vn Hamburg nr Rotter-
Nedlloyd Leuve 5 18 nnw Kp St Vincent
Nedlloyd Linge p 5 Lissabon nr Dubai,
Nedlloyd Rockanje 5 t.a. Dandarallas,
Nedlloyd Schelde 5 140 zw Sabang nr
Richardsbay,
Nedlloyd Sinoutskerk 5 65 ono Algiers
nr Hamburg,
Nedlloyd van Diemen 5 310 w Paas eil. nr
Manila,
Palamedes 5 vn Houston nr Oranjestad,
Rijnborg 5 vn Kopmanholmen nr Zaan
dam,
Sliedrecht 5 vn Myrtle nr Tilbury,
Cartagena,
Ulysses 5 vn Barbados nr New Orleans,
Vitrea 5 200 w Cochin nr Aden,
Westland 6 te Vlissingen,
Wonosobo 6 te Balboa,
Zaankerk 5 vn Kobe nr Honkong,
Zaria 5 t.a. Auckfield,
Zonnekerk 5 75, wnw Le Havre nr Bre-
PANDA EN DE SPORTMEESTER
54-138
"En nu wil ik graag dat ge uw sport-kollega's in de grote zaal van
mijn Sportpaleis bijeen laat komen",sprak Joris. "Want ik wil hen de
regels van de Voorronde verklaren en wijzen op het pepmiddel-
verbod, dat ik uitvaardig"
De beide sportlieden keken hem aarzelend na.
"Zou hij dan toch eerlijk zijn?" vroeg Kareltje Knakker zich af.
Ook Panda was daar nog steeds niet zo zeker van. Hij zat diezelfde
avond te kijken naar het sportprogramma van de televisie, w
omroeper de Voorrronde beschreef.
"Meneer Goedbloed heeft een opzienbarende wedstrijd op poten ge
zet!" riep deze vanaf de beeldbuis. "Alle takken van sport vinden er
een plaats inDe mededingers moeten een baan volgen waarin ze hun
krachten kunnen meten. Zo is er een schans voor hoog- en verspringe
rs, een rivier voor zwemmers en zeilers, een weg voor lopers en dra
vers. Kortom - iedereen maakt een gelijke kans!"
"Behalve dan toch, als Pam bionisch meedoet", ompelde Panda.
"Want dan wint hij. Maar wat zou Joris daar voor voordeel aan
hebben?"
X
Mix of klop de ingre
diënten dooreen en ser
veer de shake met een
rietje in hoge glazen.
X
Vloree'. IX HEB JE
mr JE ACTVP «ET ESO
f/AAT «oer '2.WEMMEAJ
■?7S2 tpy+noS.
FRED BASSET
J \bllvmlinq is olies, 2ea
V ik moor...
(v-vS [OBFEM
X/r 0 |T&ZR5lN
r... ols-fe nou z'n
ouwe fouten moor J
(eens ochtenvege^
De avonturen van Jommeke
SpijtigPekkïe moet thc//s\
b//jvenponden mogen,
niet mee. Jsmmer.'
Agenda
"Elvi
AL.
Ongevallendienst
ziekenhuizen.Leiden
Ongevallehdienst elke.dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 1300
'uur tot woensdag 13 00 yur (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis).
1 9.15.
Double trouble". AL.
Nachtvoorstelling: "Le soufle au coeui
vr. en za. 11.30 uur. 16 jaar.
LUXOR: "Black Sunday", dag. 2 en
uur, zo. 2, 5 en 8.15 uur. 16 jaar
LIDO I: "Live and let die", dag. 2.30,71
9.15 uur, zo. ook 4.45 uur. 12 jaar.
LIDO II: "Carrie", dag. 2.30, 7 e
uur, zo. ook 4.45 uur. 16 jaar.
LIDO III: "Turks Fruit", dag. 7 en 9.15
uur. 16 jaar.
Kindermatinee: "Tom en Jerrv Festi
val", za. en woe. 2.30 uur, zo. 2.3Ö en 4.45
uur. AL.
STUDIO: A nous les petites Anglaises",
dag. 2.30, 7 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur.
TRIANON: "Speedtrap", dag. 2, 7 en
9.15 uur. zo. ook 4 30 uur. 16 jaar.
REX: "Een brug te ver", dag 2 en 8 uur.
16 jaar. (za en zo. alleen 8 uur).
Kindermatinee: "Piraten van het scha-
teiland", za en woe. 2.30 uur. AL.
Nachtvoorstelling: "Ernstige i
Bezoekuren ziekenhuizen
Diacontrssenhuis:
Middagbezoekuur 13.45-14.30 uur.
Avondbezoekuur 18 ^0-19 30 uur Kin
derafdeling dagelijks vin 14 00-19 00 uur
alleen voor ouders zondag 14 00-15 00
uur voor overige familieleden Kinderen
beneden 14 jaar hebben geen toegang op
df kinderafdeling
Sint Elizabeth-ziekenhuis:
3e KLASSE: Volwassenen dagelyk
14 00-14 45 uur en van 1830-19 30 u
Kraamafdeling: dag van 11.15-12 00 uu
Kinderafdeling: dag. van 15.00-18
U KLASSE: Volwassenen dagelijks v
11 lS-12 60 uur en van 14 00-14 45 uur
vjin 18 30-19 30 uur
uur en van 18 30-19.30 uur Babyshow
laatste kwartier van middag- en avond-
Kinderafdeling: dag van 15 00-18 30
Academisch-Ziekenhuis
Voor alle pafienten rbehalre kinderen
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag
14 15-15 00 uur.
18 30-19 30 uur
Voor de prematurenafdehng gelden d«
volgende bezoekuren (alleen voor ou
ders)
de liefde", v
11.30 i
.16 jaar. bv show
htgenoot) van 15 00-16 00
n 18 30-19 30 uur Laatste kwar-
middag- en avondbezoek t>«#
Maandag lm vrijdag:
lopend bezoek wordt toegestaan kan de
hoofdverpleegkundige hiervoor spe
ciale kaarten verstrekken
Bezoektijden K\ndêrkliniek:
Dagelijks:
15.00-15 45 uur.
18 30-19 00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling
Elke dag
14 15-15.00 uur.
18.-30-19.00 uur.
Alphen aan den Rijn
14 15 en 18.30-19 30 bur, Kraamafdehng
13.30-14 15 uur alleen voor echtgenoten
'19-20 uur. Kinderafdeling 15-15.30 uur
alleen, voor ouders 18-18.30 uur.
3el.uidshinder Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in-
fórtïiatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020=175000)
