in handen
Z.-Afrika
Walvisbaai
Haig: tweede Nederlandse
brigade naar Duitsland
"Niemand wijst plannen zonder meer af"
NAAST HET NIEUWS
Unesco mag van Israël naar westelijk Jordanië
Tito als
eerste in
mausoleum
voor Mao
BELGIE
WORDT
DONKER
Frankrijk wil landbouw
niet aan Spanje opofferen
Nog geen
zekerheid
rond
Kalkar
DONDERDAG 1 SEPTEMBER 1977
BUITENLAND
PAGINA 9
Witte Huis over missie Yorig en Owen naar Rhodesië
SCHUTTERS
Een ploeg Rhodesische scherpschutters heeft gisteren in Salisbury
het wereldkampioenschap pistoolschieten gewonnen. Zij klopten
met een klein verschil de Verenigde Staten die tweede werden, ge
volgd door Engeland, West-Duitsland en België.
ONGELUKKEN DOOR CAMERA
Eén bepaalde rood-lichtcamera in Arnhem veroorzaakt extra ver
keersongelukken. Veel automobilisten ontdekken het geflits van de
camera en trappen dan plotseling op de rem, waardoor veel ketting
botsingen ontstaan. De politie schat dat 40 procent van de ongeluk
ken bij de bewuste kruising door de camera worden veroorzaakt.
Op andere punten in de stad waar dergelijke camera's staan, heeft
men er geen last van.
HOOFDLUIS
- De Britse gezondheidsdienst heeft gisteren een landelijke campagne
aangekondigd tegen hoofdluis. Miljoenen hoofden zullen worden
onderzocht, er zullen lezingen worden gehouden en films worden
getoond en in één streek is zelfs een zogenoemde „rode (tele
foonlijn" ingesteld voor onmiddellijk advies.
CARTER ONTVANGT OLTMANS NIET
PRETORIA (Reuter) - De Zuidafrikaanse regering heeft
gisteren bepaald dat het ruim 1.000 vierkante kilometer
metende gëbied van de haven van Walvisbaai dat in
Zuidwest-Afrika (Namibië) ligt vanaf vandaag niet meer tot
Namibië zal behoren, maar tot Zuid-Afrika.
In een proclamatie zegt de regering
in Pretoria dat het in de rede ligt en
gewenst is dat Walvisbaai als enig
gebied met een aan diep water lig
gende beschermde haven aan de
verder ongenaakbare en gevaar
lijke kust van Zuidwest-Afrika
wordt bestuurd als deel van Zuid-
Afrika's Kaapprovincie.
PEKING (Reuter) - President Tito
van Joegoslavië is de eerste buiten
lander geworden die een bezoek
heeft gebracht aan het mausoleum
van Mao Tse-toeng, de imposante
gedenkhal op het plein van de He
melse Vrede in Peking met de
bouw waarvan men pas een paar
dagen geleden is gereedgekomen.
Het bezoek aan het in Romaanse
stijl opgetrokken mausoleum on
derstreept nog eens het grootse
welkom dat de Chinezen de 85-
jarige Joegoslavische leider heb
ben bereid.
De gedenkhal zal pas officieel wor
den geopend op 9 september - de
eerste verjaardag van Mao's over
lijden. Met gebogen hoofd liep Tito
de marmeren trappen van de hal op
en legde hij een krans bij de kristal
len sarcofaag waarin Mao's lichaam
wordt bewaard. Later, bij het begin
van de eerste gespreksronde tussen
Tito en de Chinese leiders, vertelde
partijvoorzitter Hoea Koeo-feng
dat Mao Tse-toeng maarschalk Tito
graag eens had willen ontmoeten.
De Joegoslavische president ant
woordde dat de dood geen mede
dogen kent. Hoea bevestigde ook
voor de eerste keer dat het mauso
leum op 9 september zal worden
geopend.
Het grote belang dat de Chinezen
aan Tito's bezoek hechten werd
eveneens aangetoond door de,
voordien nooit waargenomen,
hooggeplaatste samenstelling van
het onderhandelingsteam bij de
besprekingen, gistermorgen, in de
grote zaal van het volk. Naast Hoea
bestond het team uit de twee vice-
voorzitters van de partij Teng
fisiao-ping en Li Hsien-nien en drie
ministers. Toit de Joegoslavische
delegatie behoorden Tito's naaste
medewerkers en leden van het Po
litburo Stane Dolanc en Aleksan-
der Grlickov en minister van bui
tenlandse zaken Milos Minic. Van
de agenda was geen voorafgaande
aankondiging gedaan \maar naar
verwachting sprak men over de in
ternationale situatie in het alge
meen en een nauwere samenwer
king tussen China en Joegoslavië,
met name op economisch gebied.
In juni had premier Vorster van
Zuid-Afrika na besprekingen met
vertegenwoordigers van westelijke
landen over de toekomst van
Zuidwest-Afrika al in het parle
ment verklaard, dat Walvisbaai en
een aantal eilandjes geen deel zou
den uitmaken van Zuidwest-Afrika
wanneer dit onafhankelijk zou
worden, wat in 1979 zou moeten
gebeuren.
Zuid-Afrika bestuurt Zuidwest-
Afrika in weerwil van verklaringen
van de Verenigde Naties dat de
Zuidafrikaanse aanwezigheid in
het land onwettig is.
Exclave
De stad Walvisbaai, met het omrin
gende gebied in totaal ruim 1.000
vierkante kilometer, vormde een in
Zuidwest-Afrika liggende zogena
amde exclave van de Kaapprovin
cie van Zuid-Afrika totdat dit laat
ste land in 1922 krachtens een
mandaat van de volkerenbond de
kolonie Zuidwest-Afrika van
Duitsland overnam en de admini
stratie en het bestuur over Walvis
baai tegelijkertijd aan Windhoek,
de hoofdstad van Zuidwest-Afrika,
overdroeg.
Zuid-Afrika heeft zich tot dusverre
steeds op het standpunt gesteld dat
Walvisbaai nooit deel heeft uitge
maakt van de vroegere Duitse ko
lonie Zuidwest-Afrika en dus ook
geen deel kan uitmaken van het
toekomstige Namibië, maar door
de Verenigde Naties en door de be
vrijdingsbeweging van Namibië,
Swapo, wordt het tot Namibië ge
rekend.
Wetten
Walvisbaai verwerkt vrijwel de ge
hele in- en uitvoer van Zuidwest-
Afrika.
Volgens de proclamatie zullen de
Zuidafrikaanse wetten betreffende
zwarten in Walvisbaai in de periode
tot 1 januari geleidelijk die van het
Zuidafrikaanse bestuur gaan ver
vangen.
Brits soldaat
gedood
in N.-Ierland
BELFAST (UPI)- In de Noordierse
hoofdstad is gisteravond een Britse
militair die in het noorden van de
stad patrouilleerde, door een sluip
schutter doodgeschoten.
Eerder waren twee kinderen ge
wond door een raket, die in Belfast
door leden van het verboden Ierse
republikeinse leger (IRA) op een
Brits legervoertuig was afgescho
ten, maar die haar doel miste. In een
verklaring zei de IRA het incident
te betreuren.
Elders in de hoofdstad werd een
Britse militair die op wacht stond in
het centrum, door een kogel van
een sluipschutter in de arm getrof
fen.
BRUSSEL (SP) - Zoals iedere
vakantieganger weet is België 's
nachts hel verlicht en Neder
land aardedonker. Voor de
zeldzame autorijder die 's
nachts over de Belgische wegen
vliegt staan vele honderden
enorme lampen te branden.
Vanaf volgende week gaan ze
op de belangrijkste autowegen
om middernacht uit.
Een woordvoerder van de mi
nister van verkeer zegt dat de
autorijder de indruk kreeg dat
energie in België niets kostte.
Tellingen hebben aangetoond
dat er tussen middernacht en
vijf uur slechts zeer weinig ver
keer op de weg zit. Binnen an
derhalf jaar zal het licht op de
autowegen in die uren worden
uitgeschakeld.
NICOSIA (UPI) - Spyros Kyprianou achter de microfoon) is gisteren de
onlangs overleden aartsbisschop Makarios officieel opgevolgd als presi
dent van het verdeelde eiland Cyprus.
De 44-jarige Kyprianou was sedert Makariosdood op 3 augustus waar
nemend president en aangezien hij de enige kandidaat was voor de post
van staatshoofd is zijn opvolging gisteren op het middaguur definitief
geworden. Volgens politieke kringen hadden alle vier grote Grieks-
Cyprische partijen besloten Kyprianou te steunen om de spanningen na
Makarios' dood niet te doen toenemen.
Makarios' termijn zou toch in februari van het komend jaar zijn verstreken
en dan zal, naar verwachtingdoor alle partijen hard worden gestreden
om de presidentsverkiezingen te winnen.
Kyprianou, een politicus die rechts van het centrum staat, is vaak "een
Makarios man" en een "beroeps minister van buitenlandse zaken" ge
noemd. Makarios benoemde hem in 1960, bij de onafhankelijkheid, tot
minister van buitenlandse zaken en hij behield die portefeuille tot 1962.
De Nederlandse journalist Willem Oltmans zal niet door de Ameri
kaanse president Jimmy Carter worden ontvangen. Oltmans had om
een onderhoud met Carter gevraagd. Hij zegt over bewijzen te be
schikken dat de moordaanslag op president John Kennedy het ge
volg was van een complot. De bewijzen heeft hij gekregen van een
man wiens naam hij aan Carter had willen onthullen.
Een woordvoerder van oud-president Gerald Ford van Amerika
heeft gisteren de bewering van Oltmans "belachelijk" genoemd, als
zou Ford over bewijzen beschikken dat Lee Harvey Oswald slechts
een "pion" was in de samenzwering tegen president Kennedy. De
woordvoerder voegde eraan toe dat Ford geen behoefte heeft com
mentaar in deze zaak te leveren.
RECHT VOOR ZIGEUNERS
De rechten van de zigeuners in de wereld zijn eindelijk internatio
naal erkend, doordat een subcommissie van de Verenigde Naties
voor de mensenrechten gisteren een resolutie heeft aangenomen
waarin de aanbeveling wordt uitgesproken dat "alle landen die zige
uners binnen hun grenzen hebben aan deze alle rechten toekennen
waarop zij aanspraak kunnen maken".
Het was \Joor het eerst dat de status van de zigeuners in het kader van
de Verenigde Naties aan de orde kwam. De subcommissie ging
evenwel niet akkoord met een paragraaf in de resolutie waarin wordt
gesteld dat zigeuners van Indiase afstamming zijn. Om dit te kunnen
stellen zou eerst een wetenschappelijke en culturele studie moeten
worden uitgevoerd, maar hierin voorziet het mandaat van de com
missie niet.
MARIHUANA IN ZANGZAAD
De Canadese politie gaat na of uit West-Duitsland afkomstig zang
zaad voor vogels marihuana bevat. Leden van de "Nationale organi
satie voor de hervorming van de wetten inzake marihuana" zouden
tot de verrassende ontdekking zijn gekomen, dat de produkten van
de bekendste fabriek vari vogelvoer in Europa - aangeprezen aps
"zangbevorderend bij kanaries en andere zangvogels" - onder an
dere uit marihuana bestaat. Volgens een Canadese onderzoeker zou
het voer 15 pet marihuana bevatten.
Een pond zangzaad kost in Canada omgerekend 27,- terwnl men
voor een pond marihuana op de zwarte markt 675 to 900 moet
neertellen.
FRANKFURT - Een Westduitser
bekijkt het nieuwste nummer van
de Bunte lllustriertewaarin een
interview met de vrou w van de ont
snapte oorlogsmisdadiger Herbert
Kappler staat. Volgens het blad
werd hiervoor aan Anneliese Kap
pler 200.000 DM betaald.
Het Westduitse Rode Kruis heeft
gisteren een bericht van het week
blad Die Zeit bevestigd,
PARIJS (UPI) - De Franse presi
dent, Valéry Giscard d'Estaing,
wordt beweerd dat deze organisatie heeft de Spaanse premier, Adolfo
de reizen van mevrouw Kappler Suarez, gisteren meegedeeld dat
aan haar man in Rome mede heeft Spanje's toelating tot de EG niet
gefinancierd. het „opofferen" van de Franse
Het Westduitse Rode Kruis legt er landbouw mag betekenen.
echter de nadruk op, dat er "na- De waarschuwing van Giscard
tuurlijk" geen verband bestond tus- werd bekendgemaakt in een rege-
sen de hulp aan mevrouw Kappler ringsverklaring die werd uitgege-
en de vlucht van haar man. ven na een werklunch van de
JERUZALEM (UPI) - Israël zal een
onderzoekcommissie van de Une
sco (de VN-organisatie van onder
wijs, wetenschap en cultuur) toela
ten tot de bezette westelijke Jor-
daanoever, zo is gisteren van offi
ciële zijde in Jeruzalem bekend
gemaakt.
Tot dusver heeft Israël steeds ge
weigerd VN-commissies toe te la
ten tot de gebieden die in 1967 op
Jordanië, Egypte en Syrië werden
veroverd.
Israël stelde zich op het standpunt
dat dergelijke commissies voorin
genomen zouden zijn, aangezien zij
hun onderzoeksmandaat ontleen
den aan vijandige VN-resoluties.
Dit beleid, aldus zegslieden in Je
ruzalem, wordt op het ogenblik
door de regering nader overwogen, overigens van de hand gewezen,
De aanleiding tot een mogelijke be- omdat de artsen individueel en niet
leidsombuiging was het bezoek dat als WHO-delegatie optraden,
enkele artsen van de wereldge- TI
zondheidsorganisatie (WHO) vorig onderzoek van een dergelijke
jaar aan de bezette gebieden brach- êroeP z°u zich bezig moeten hou-
ten. Deze artsen brachten rappor- den met de door Israel uitgevoerde
ten uit die door Israël als positief oudheidkundige opgravingen en
worden beschouwd. De Arabische de onderwijssituatie voor de plaat-
landen hebben deze rapporten se"J^e bevolking.
Franse en Spaanse leiders op het
Elysee-paleis die twee uur duurde.
Giscard zei dat Suarez alle reden
had „Spanje's toelating tot de Eu
ropese Gemeenschap te wensen als
een buurland en een Latijns, demo
cratisch en vriendschappelijk
land".
Maar Giscard zei, een recente ver
klaring herhalend, dat „Frankrijk
vastbesloten is niet zijn grote, pro-
duktieve mediterrane landbouw op
te offeren" door het Spaanse lid
maatschap.
De verklaring eiste dat de EG be
schermende maatregelen op het
gebied van de landbouw zou ne
men alvorens Spanje toe te laten.
Onderhandelingen over Spanje's
verzoek om toetreding „moeten
met zorgvuldigheid en realisme
worden gevoerd opdat er op on
misbare niveaus waarborgen en
overgangsmaatregelen worden
vastgesteld".
RAMSTEIN (ANP) - De ge-'
allieerde opperbevelhebber
in Europa, generaal Haig,
heeft gisteren op de Ameri
kaanse luchtmachtbasis in
Ramstein (West-Duitsland)
verklaard dat de VS zullen
blijven vasthouden aan een
gezamenlijk verdedigings
systeem. De Verenigde Sta
ten blijven garant staan voor
een voorwaartse defensie,
die rust op drie pijlers te we
ten: strategische en tacti
sche nucleaire wapens en
"conventionele".
De Amerikaanse opperbevelheb
ber benadrukte dat de NAVO met
alle middelen het militaire even
wicht met de Warschaupactlanden
dient te handhaven. In dit verband
herinnerde hij eraan dat de Ameri
kaanse brigade (de 75ste) volgend
jaar in de Noordduitse laagvlakte
ten zuidwesten van Hamburg zal
worden gelegerd. Hij merkte echter
op dat deze brigade in dit strategi
sche gebied "als reserve" is be
doeld en pas in actie zal komen in
geval van een crisis. Het is de be
doeling dat deze brigade achter de
nu in West-Duitsland gelegerde
Nederlandse brigade komt te lig
gen.
De generaal opperde de al eerder
dit jaar naar voren gebrachte moge
lijkheid een tweede Nederlandse
brigade in dit gebied te legeren,
doch hij voegde er aan toe dat hier
over eind dit jaar uitvoerig zal wor
den gesproken door de NAVO-
ministerraad.
Plaatsvervangend chef landmacht
staf, generaal-majoor H. Roos, zei in
dit verband dat het kostenaspect
voor Nederland enorm zwaar zal
meetellen. Niet alleen de legering
zelf en de benodigde oefenterrei
nen kosten veel geld maar alle ka
zernes zullen opnieuw moeten
worden verbouwd. Volgens hem
zal het ook zeer de vraag zijn of dit
door de Amerikanen zeer toege
juichte plan voor Nederland fina
ncieel wel haalbaar is.
De opperbevelhebber was gister
ochtend uit de VS teruggekeerd
voor overleg met zijn minister van
defensie Brown en andere Ameri
kaanse defensiefunctionarissen.
In zijn antwoord op vragen over het
toekomstig gebruik van de neutro
nenbom door de NAVO zei Haig,
dat pas volgende maand president
Carter over toepassing van dit
nieuwe tactische atoomwapen een
beslissing zal nemen. Dat gebeurt
in overleg met de NAVO-
bondgenoten. Aanvankelijk zou
hierover medio augustus worden
beslist, maar alle betrokkenen
hadden meer tijd nodig.
„De invoering van de neutronen
bom is een volledig politieke be
slissing", zo zei Haig die geen pers
oonlijke mening over dit wapen
wilde geven. "Maar als ze me erover
vragen, dan heb ik mijn antwoord-
klaar", zo voegde hij eraan toe.
DUSSELDORP (DPA) - Het is nog
maar helemaal de vraag of Kalkar
in 1982 werkelijk in bedrijf zal wor
den genomep.
Deze geruststellende woorden
sprak ministër Fahrtmann van ar
beid van de Westduitse deelstaat
Noordrijnland-Westfalen gisteren
kennelijk om onrust te bezweren
die het gevolg zou kunnen zijn van
de grote protestdemonstratie die
op 24 september zal worden ge
houden tegen de snelle-
kweekreactor die daar, niet ver van
de Nederlandse grens in aanbouw
Het gaat slechts om een proef-type,
zo zei de minister inn Dusseldorp,
er daarbij tévens op wijzend dat
niemand nog kan zeggen of er in
West-Duitsland of
Noordrijnland-Westfalen ooit wel
reactors van dit type zullen worden
ingezet voor de stroomproductie.
Gisteren heeft de regering van de
deelstaat besloten geen vergunning
te geven voor het derde deel van de
bouw van Kalkar, totdat de rege
ring in Bonn de principiële beslis
sing over de ingebruikstelling heeft
genomen.
WASHINGTON, NAIROBI
(Reuter) - De Verenigde Sta
ten zijn vastbesloten alles in
het werk te stellen om het
Rhodesische vraagstuk op
te lossen en zij geloven niet
dat er op dit ogenblik enige
betrokkene is, die tegen dit
alles rondweg „nee" heeft
gezegd, aldus een zegsman
voor het Witte Huis in Was
hington.
Perschef Jody Powell van het Witte
Huis legde deze verklaring af in
antwoord op de vraag, wat de Ver
enigde Staten zouden doen als het
Brits-Amerikaanse vredesplan zou
worden verworpen.
Hij zei ook tegen journalisten dat de
toestand in Rhodesië „geleidelijk
ernstiger" wordt en „nog erger
dreigt te worden". Hij zinspeelde
op de guerrilla-oorlog in het land.
„Wij doen erg ons best die verslech
tering te voorkomen en te bereiken
dat er een einde aan het bloedver
gieten en een vreedzame overgang
(naar meerderheidsbewind) komt",
aldus Powell.
Precies te zeggen wat de Verenigde
Staten zouden doen als het vredes
plan zou kelderen is volgens de
perschef op dit ogenblik „niet op
portuun". Het overleg over het plan
is gaande „en ik geloof dat het juist
is om te zeggen dat niemand het tot
dusver zonder meer heeft afgewe-
„Hoeveel succes we zullen boeken
moeten we afwachten", aldus Po
well. „Ons doel is steun te geven
aan de Britse regering en ik geloof
dat, gezien ons eigen nationale be
lang en het algemeen menselijk be
lang, wij geen andere keus heb
ben".
De Britsè minister van Buiten
landse Zaken David Owen en de
Amerikaanse ambassadeur bij de
VN, Andrew Young, ontmoeten
vandaag in Salisbury premier Ian
Smith van Rhodesië, aan wie zij
hun Rhodesiëplan voorleggen.
Premier Vorster van Zuid-Afrika
heeft zich gisteren uitgesproken
voor het tot standkomen van een
interne regeling in Rhodesië tussen
blank en zwart en tevens verklaard
dat Zuid-Afrika geen enkele druk
zal uitoefenen op premier Ian
Smith om een geforceerde oplos
sing voor Rhodesië en zijn toe
komst tot stand te brengen. „Mijn
standpunt is dat de Rhodesische
kwestie in de eerste plaats een zaak
is die moet worden opgelost door
het blanke en zwarte volk (van
Rhodesië)", zo "zei hij gisteravond
sprekend in een openbare bijeen
komst in Durban. Hij had dit ook
onomwonden te kennen gegeven
tegenover Owen en Young toen zij
maandag in Pretoria zijn mening
kwamen peilen over dé Brits-
Amerikaanse voorstellen voor een
overdracht van de macht aan een
zwart meerderheidsbewind.
„Ik meen dat het mogelijk is dat
zelfs in dit late stadium blanken en
zwarten kunnen gaan beseffen dat
het in hun eigen belang is een op
lossing voor hun probleem te vin
den", zo zei Vorster.
