Hoe schadelijk is koffie
voor onze gezondheid?
Als het gaat heb
je geluk gehad
Niet meer in de rij
voor een douche
POVER
RESULTAAT
Bierfestival
in Engeland
TROPISCHE PLANTEN
OP DE VENSTERBANK
DE PRIJZEN
ZATERDAG 13 AUGUSTUS 1977
EXTRA
PAGINA 29
De druktank kan vijf liter water be
vatten, is gemaakt van met glasfi
ber versterkt plastic. Voor roest
hoeven we daardoor geen zorg te
hebben. De tank is 50 centimeter
hoog en heeft een doorsnee van 17
centimeter.
Via een handgreep bovenop de
tank wordt deze op druk gebracht
op dezelfde manier waarop we een
fietsband oppompen.
Uitsparing
Erg handig daarbij is dat we de tank
op de grond kunnen klemmen,
want onderin de tank is een holte
uitgespaard waarin we onze voet
kunnen zetten. Door dat op druk
pompen komt er een flinke span
ning op de tank te staan, maar voor
uitelkaarbarsten hoeven we niet
bang te zijn: de overtollige lucht
ontsnapt met een flink gesis via een
veiligheidsventiel als we te ver
doorpompen.
Een „pomplading" lucht is vol
doende voor het verbruiken van
vijf liter water die wc in de tank
deden. Daarmee kan men zich 10
tot 15 minuten achtereen douchen.
Bierdrinkers moeten van 21 tot 25
september naar Engeland. Daar
wordt dan, in Alexandra Palace in
noord-Londen, het Great British
Beer Festival gehouden. Er worden
50.000 bezoekers verwacht, aan wie
men 250.000 pinten hoopt te slijten.
•Groot-Brittannie telt nog 113 bier
brouwerijen, die op dit festival 150
soorten bier zullen tappen.
DEN HAAG - Ondanks uit
voerig onderzoek kan de dokter
er niet achter komen waarom
die jonge vent last heeft van zijn
hart. Totdat hij informeert of
meneer koffie dringt. Ja, allicht.
Maar liefst veertig koppen per
dag en om de dorst te lessen nog
ettelijke glazen cola.
Een grote groep mensen valt in
de categorie gewoontedrinkers
ofwel „koffieteuten". Tien kop
jes op één ochtend is dan niet
ongebruikelijk. Koffie is vaak
een pepmiddel. Houdt de men
sen wakker, ook als zi' svig
naar slaap verlangen. iten
dat beleven velen koffied. mken
en wat daar (sociaal) mee sa
menhangt, als zeer genoeglijk.
Dit resulteerde vorig jaar in een
verbruik van zeven kilo koffie
per hoofd van de bevolking. In
totaal meer dan 101 miljoen ki
lo: zo'n vier miljoen meer dan in
1975.
Niemand zou zich druk maken
over het gebruik van koffie (be
halve dan over de^prijs), als de
artsen niet al vele jaren discus
sieerden over de schadelijke
werking ervan. Het ministerie
van Volksgezondheid wijdt er
deze zomer zelfs een heel Ge
neesmiddelenbulletin aan.
Coffeine
In koffie (ook cola. hoewel min
der) zit de verdachte stof cof
feine; zoals chocolade, cacao en
thee aan coffeine verwante stof
fen bevatten. Daarnaast zijn er
andere bestanddelen, waarvan
de werking op onder meer hart
en bloedvaten nog niet goed
bekend is. Sommigen beweren
dat het wat dit betreft niet uit
maakt of iemand coffeine-vrije
(aangeprezen als „Goed voor
;uw hart") of gewone koffie
drinkt. Maar het is nauwelijks te
voorspellen of koffie in het al
gemeen op den duur slecht is
voor de gezondheid. Wel is be
kend dat de maag van streek
kan raken. Mensen die al met
maagklachten rondlopen kun
nen beter iets anders drinken.
Voorop
Koffie staat - na alcohol en ta
bak - voorop in de rij genot
middelen met „verderfelijke ei
genschappen". Het ingebur
gerde „bakkie" krijgt de schuld
van hart- en bloedvaatziekten,
psychische stoornissen, van
zieke magen en darmen en zelfs
van aangeboren afwijkingen.
Wat zou ervan waar zijn?, vraagt
het Geneesmiddelenbulletin.
Het blijkt dan allemaal best mee
te vallen, als we de hoeveelheid
maar streng in de gaten houden.
En daar gaat het nou juist om.
Volgens de artsen staan de
meeste mensen niét stil bij de
hoeveelheid coffeine die ze da
gelijks binnenkrijgen. Gok de
dokter denkt er maar al te vaak
niet aan als hij iemand onder
zoekt. Doordat veel genees
middelen ook al coffeïnehou-
dend zijn, kan het .gebruik
daarvan - naast de gewoonte
van het koffie- en theedrinken -
mensen ziek maken. Er kunnen
stoornissen ontstaan die pas
Door
Madeleine Roumen
weer verdwijnen als we op een
rantsoentje van twee kopjes per
Stimuland
Zeker is dat coffeine en daaraan
verwante stoffen het centrale
zenuwstelsel stimuleren, de
urineproduktie verhogen en
spieren prikkelen (ook de hart
spier). Ze beïnvloeden bloedva
ten en werken ontspannend op
het ademhalingsorgaan.
De hoeveelheid coffeine die we
doorgaans slikken is gemakke
lijk te berekenen. Want in een
kop verse koffie zit 100-150 mg
coffeine; in een koD thee zit
60-75 mg; coffeïne-arme koffie
2-4 mg; poederkoffie 85-100 mg
en cola-dranken per glas 40-60
mg.
In één antimigrainetablet zit
bijna evenveel als in een kop
koffie: 100 mg. En in de meeste
gewone pijnstillers die je zon
der recept kan kopen 50 mg per
tablet. Wanneer iemand de
maximale dosering gebruikt
van een of ander antimigrain-
epilletje krijgt hij al 600 mg cof
feine per dag binnen. Soms bo
vendien de coffeine van enkele
gewone pijnstillers en dan is er
nog koffie.
Het effect van coffeine in het li
chaam is ongeveer twee-en-
een-half uur na het gebruik het
grootst. Als je binnen drie uur
opnieuw bijvoorbeeld een kop
koffie neemt, kan het spul zich
ophopen en overdoseringsver
schijnselen geven.
Norhiaal wordt de helft van de
hoeveelheid coffeine binnen
ongeveer drie-en-een-half -uur
in het lichaam afgebroken.
Maar bij mensen met lever
stoornissen duurt de werking
langer.
Coffeine beïnvloedt het li
chaam niet alleen in ongunstige
zin. Er zitten ook heel plezierige
kanten aan. „Het gebruik van
150-250 mg coffeine (1 tot 2
koppen koffie) bevordert de
helderheid en snelheid van het
denken. Intellectueel werk kan
langer worden volgehouden.
De reactiesnelheid verhoogt en
vermoeidheid wordt minder
gevoeld", aldus het Genees
middelenbulletin.
De schaduwzijde vermeldt sla
peloosheid (vóór het slapen
drinken veel mensen koffie,
thee of chocolade). Ook overge
voeligheid voor licht en geluid.
Bij het geregeld gebruik van
grote hoeveelheden koffie kun
nen prikkelbaarheid, zenu
wachtigheid en hoofdpijn ont
staan.
Hoofdpijn lijdt al gauw tot pijn
stiliers, waardoor de hoeveel
heid coffeine nog groter wordt.
Omdat de een veel gevoeliger is
voor een bepaalde stof dan de
ander, zijn de verschijnselen
natuurlijk niet op iedereen van
toepassing. Sommige mensen
zijn er juist van overtuigd dat ze
na een kop koffie beter slapen.
Matig
Dat mensen met hartaandoe-
ningen helemaal geen koffie of
andere coffeïnehoudende
dranken mogen nuttigen, is
overdreven. Het mag best als ze
zich er lekker bij voelen, mits ze
zich matigen. Vooral overmatig
gebruik kan leiden tot hartrit
mestoornissen en ook wijzen
sommige onderzoekingen op
een zekere samenhang tussen
hartinfarct en koffiegebruik.
Ook wordt zwangere vrouwen
aangeraden het gebruik van
coffeïnehoudende dranken te
beperken. Er zijn namelijk
aanwijzingen dat de kans op
abortus bij vrouwen die veel
coffeine gebruiken groter is dan
bij vrouwen die dit niet doen.
Hoewel niet precies bekend is
hoeveel van de stof het ongebo
ren kind zal bereiken.
En dan is er nog de koffie na het
met drank overgoten feestje. In
onze verbeelding maakt cof
feine nuchter. Niets van waar.
De alcoholconcentratie in het
bloed wordt door het drinken
v'an koffie niet beïnvloed.
Wie de koffie na het lezen van
dit verhaal tegenstaat en erover
denkt om te stoppen, moet wel
even op de tanden bijten. Ont
houdingsverschijnselen na het
staken van langdurig behoor
lijk koffiedrinken zijn prikkel
baarheid, onrust, apathie en
hoofdpijn. Volgens het boekje
duren deze verschijnselen maar
enkele uren.
erin moet drukken. Voor de banaan
niets over de warmte die hij nodig
heeft om te ontkiemen.
De banaan heeft het dan ook bij
niemand gedaan. De pindaplant
deed bij een familie helemaal niets.
Bij de volgende kwam er een heel
klein plantje, dat niet groter wilde
worden. Alleen de derde familie
kreeg er een fraaie struik uit.
Beschimmeld
De Aloha-ti, de plant uit Hawaii,
heeft het bij niemand gedaan. Je
koopt hem als een klein stukje
stam, datje in aarde moet zetten en
dat dan wortels moet maken. Eenc
van de drie stammetjes kwam al
beschimmeld uit de verpakking en
had dus geen enkele kans op suc
ces. Maar ook bij de andere twee
gebeurde niets. Bij deze Aloha-ti
zaten overigens wel duidelijke
plantinstructies
De Venus Vliegenval. Die ging in
een geval wel leven, maar niet bij
zonder goed. Bij de tweede familie
deed-ie het ook. maar nog minder
goed. Bij de derde kwam er hele
maal niets op.
De eerste plant heeft ooit een keer
een vliegje genuttigd, maar daar
bleef het bij. De weinige vliegen die
er waren zagen de plant niet eens
staan. Over het door de bloemist af-
Het is een hele hobby aan het worden. En... een hele handel.
Tropische planten kweken op je vensterbank. Je stopt een
pit of een stukje hout in de grond, en binnen de kortste
keren staan exotische gewassen in een bloempot in je huis
zeggen ze.
Dat er een grote handel in zit, wordt
wel bewezen door het feit dat er, I
meteen de dag nadat er in een popu-
tv-uitzending „vleesetende
planten" aan het volk zijn getoond,
verkoopadvertenties voor die plan-
'ten in alle kranten 'staan. Met een
tekst die geen ruimte voor twijfel
'laat: „Venus Vliegenval. Zeldzaam
hongerige vleesetende plant, welke
insecten vangt en consumeert. De
milieubewuste
Uitstek".
We hebben acht tropische planten
in de huiskamer geprobeerd. Hier
ziet u de prijzen, die wij voor dit
exotische groengoed moesten be
talen, in warenhuizen en bloe
menwinkels.
Bij de wonderlelie staan twee heel
verschillende prijzen. De goed
kope een wwn speciale aanbie
ding en een warenhuis van drie
voor 98 cent. Die goedkope bolken
deden het overigens geen van
drieén.
Sagopalm
Pindaplant
Aloha-ti
Wonderlelie
of
Wonderpalm
Banaan
Vliegenval
2.98
4.50
3.95
Kampeerders en bezitters van een
caravan zonder douche hoeven hun
dagelijkse opfrisser niet te missen.
En het in de rij wachten tot er een
plaatsj^ vrij is in een collectieve
douchegelegenheid is ook voorbij.
Er zijn nu draagbare vakantiedou
ches in de handel met een eigen wa
tertankje. De drinkwatertanks van
caravan of boot worden daardoor
niet onnodig aangesproken. Je gaat
de douche gewoon bij een kraan
vullen.
De door ons .geprobeerde vakan
tiedouche draagt de naam Solo. De
druktank is verbonden via een vol
doende lange slang met een hand
greep met douchekopje.
Oppompen
De douche geeft geen onaange
naam harde straal, maar een plezie
rige nevel van water.
Voor nog geen tien gulden is een
verlengstuk te koop die tussen
•handgreep en douchekop gezet kan
worden, met nog een afzonderlijk
spuitstukje. Het apparaat is dan
ook te gebruiken als sproeier in de
tuin of in de kas.
In feite is namelijk de Solo vakan
tiedouche afgeleid van de profess
ionele drukspuit voor tuinders.
We hebben beide uitvoeringen in
de praktijk grondig kunnen probe
ren en over de gebruiksmogelijk-
heden'zijn we goed tevreden.
De vakantiedouche kost compleet
99 gulden.
Met andere woorden: weg met de
spuitbus, de vliegen worden van de
zomer vanzelf allemaal opgevreten
door de planten.
Heb je toevallig niks tegen vliegen,
dan kun ook kiezen voor bijvoor
beeld „de legendarische geluk-
splant van Hawaii", waarvan het
opkweken „een opwindende, fa
scinerende bezigheid" is.
Enzovoort. Enzovoort.
Om te weten te komen of je als ge
woon mens, zonder speciale tropi
sche of subtropische „groene vin
gers", nou veel plezier kunt beleven
aan die nieuwe hobby, hebben wij
geprobeerd een aantal van die-
planten te kweken.
Dat was eens. maar nodit weer.
Het resultaat was ronduit bedroe
vend.
Wij probeerden er acht: twee
„wonderlelies", een sagopalm, een
aloha-ti („geluksplant"), een „won
derpalm", een pindaplant, een ba
naan, en de zo geprezen milieu
vriendelijke vliegenval.
Overal zijn de zaden en pitten van
tropische planten, compleet met
pot en samengeperste aarde, te
genwoordig te koop. In bloemen
winkels en warenhuizen staan er
rekken vol mee.
Niet goedkoop
is al dat uitheemse goed niet. Wat
wij kochten varieerde in prijs van
2.50 tot 5.75 (afgezien van een
speciale, goedkope aanbieding).
Voor onze proef hebben we in drie
gezinnen telkens acht planten
neergezet. Acht stuks komen op
bijna 30 gulden. Eigenlijk wegge
gooid geld, als je naderhand ziet
hoe weinig er van opkomt.
We zijn overigens niet de enigen
met weinig succes. In een van de
winkels waar we de planten koch
ten stond een mevrouw met een
Venus Vliegenval die het niet deed
„Tja, mevrouw", zei de bloemist,
„planten kweken gaat niet vanzelf.
Je moet er veel zorg aan besteden.
Die Venus Vliegenval mag abso
luut geen leidingwater hebben...."
Eigen schuld
Kortom, als uw planten het niet
doen, dan is het uw eigen schuld,
want dan hebt u ze niet goed ver
zorgd. Dat is natuurlijk een mooie
smoes om klagende klanten de
mond te snoeren. Maar hoe die ver
zorging dan zou moeten zijn, daar-
kom je niet achter.
Op de meeste gebruiksaanwijzin
gen staat er vrijwel niets over. Soms
staat zelfs niet eens de naam van de
plant erop. Alleen in de winkel is er
een kaartje met de naam bij gezet,
en daar moetje het dan verder maar
van onthouden. Je ontdekt overi
gens pas thuis dat die namen ont
breken. Hopelijk weet u dan nog,
wat de sagopalm en wat de won
derpalm is.
Hetzelfde
Van de gebruiksaanwijzing wordt u
niets wijzer, want die is voor allebei
hetzelfde: „De aarde vochtig hou
den, echter niet te nat. De plant
houdt van een licht plaatsje in uw
huiskamer". Dat is alles. Eenvou
diger kan het niet. Toch is er kenne
lijk iets verkeerd, want bij geen van
de drie gezinnen is de sagopalm
opgekomen. De wonderpalm wel.
Ook de instructies voor de bana-
nenplant en de pindaplant zijn let
terlijk dezelfde. Er staat dat je de
grond nat moet maken en «Je pit
Dit was het resultaat van onze drie
voudige proef met tropische,
planten. We hielden hem in drie
verschillende huizen, en daar
door ook onder verschillende
omstandigheden. Het ene huis
had c.v., het andere niet. Som
mige planten stonden droger of
vochtiger dan hun broertjes en
zusjes elders. In het ene huis
stonden ze meer in het licht dan
in het andere.
Het was allemaal om te huilen.
U ziet hier de drie series van telkens
eendere planten, zoals ze ook
over drie huizen verdeeld waren,
op aparte rijen.
Van links naar rechts allereerst de
bol van de wonderlelie, in twee
kwaliteiten. Nummer 1 was een
heel goedkope aanbieding en hij
heeft in geen van de drie huizen
iets noemenswaardigs gedaan.
Ze liepen iets uit, maar hebben
niet gebloeid.
Van wonderleliebol nummer 2, die
duürder was, hebben twee van de
drie exemplaren gebloeid.
Daarnaast ziet u, als nummers 3 en
4, de potjes met sagopalm en
aloha-ti, die geen enkel teker van
leven hebben gegeven.
Vervolgens (nummer 5) de won
derpalm. Dit is eigenlijk het enige
behoorlijke succes, want die
deed het bij iedereen.
Nummer 6 is de pindaplant. Daar is
bij slechts één familie iets moois
uitgekomen.
Tenslotte de banaan (7) en de Venus
Vliegenval (8). De banaan wei
gerde in alle drie de gevallen ook
maar iets van zich te laten zien.
De Venus Vliegenval kwam in
twee vensterbanken tot leven,
maar nogal magertjes. Van vlie-
genvangen had hij geen kaas ge
geten.
gekeurde leidingwater wordt in de
gebruiksaanwijzing niet gerept
Ten slotte droogbloeiende bollen
van de wonderlelie, ook te koop als
Vodoo-lelie. We hadden drie goed
kope en drie wat duurderde. De
goedkope gaven geen enkel resul
taat. Van de dure deden twee het,
maar niet zo mooi als op het plaatje
datje erbij krijgt.
Conclusie: tropische planten kwe
ken op de vensterbank lijkt erg
leuk, maar als het zo slécht lukt is
de lol er gauw af. Dan heb je alleen
een hoop geld uitgegeven aan een
nieuw soort hobby, waarbij je niet
eens verteld wordt wat je moet
doen om
Muggen en mieren
Mierensoep, gevolgd de gefri
tuurde sprinkhanen en gegrilde
muggen. Dit menu schotelt dr. Ju-
lietta Elordury, een Mexicaanse
biologe, haar landgenoten voor.
Verwijzend naar'het feit dat de Az
teken al insekten aten, meent zij op
deze wijze een einde aan ondervoe
ding te kunnen maken. Tien mil
joen Mexicanen hebben nog nooit
vlees geproefd en achttien miljoen
hebben nog geen druppel melk ge
dronken. Volgens dokter Julietta
bevat een gebakken sprinkhaan 75
procent eiwit en een biefstuk maar
25 procent. Helaas vertelt ze er niet
bij hoeveel sprinkhanen je nodig
hebt om een biefstuk te maken. (Uit
19NU, voorlichtingsblad voor de
land- en tuinbouw).
