"Cursus Levende
Stenen succes
Aankoop kleinere natuurgebieden
Beheersvergoeding waardevolle terreinen
"Aqua Flora '77" trok
ruim 61.000 bezoekers
Leids bureau schrijft
elke maand 100 man in
X
LEIDEN
MAANDAG 8 AUGUSTUS 1977
LEIDEN - Onder het motto: „een toe
komst voor ons verleden" is 1975 uitge
roepen tot monumentenjaar. Een van de
speciale gebeurtenissen dat jaar was het
uitbrengen van een schriftelijke cursus
over de Nederlandse bouwkunst door
alle tijden heen. Deze cursus, met de
sprookjesachtige naam „Levende Ste
nen", blijkt nog steeds een voltreffer: op
het cursusbureau in Leiden melden zich
elke maand nog zo'n honderd leergierige
inschrijvers. Het succes van de cursus
heeft de makers gestimuleerd om nu ook
een kwartaalblad uit te geven waarvan
binnenkort het eerste nummer zal ver
schijnen.
De cursus Levende Stenen is opgezet in
nauwe samenwerking met het LOI; in
het gebouw van deze onderwijsgigant
heeft de Stichting die de cursus uitgeeft
ook nog enige kantoorruimte gehuurd
waar vier vaste medewerkers de organi
satie in handen hebben. Eén van hen, de
heer Rijken, heeft bij het LOI al jarenlang
ervaring opgedaan met schriftelijke cur
sussen maar vertelt verrast te zijn door
het grote succes van Levende Stenen:
„Dat we mensen moesten afwijzen voor
de bijbehorende excursies, dat er zoveel
belangstelling bestond, dat was ik hele
maal niet gewend."
De eerste opzet voor de cursus is ge
maakt door bestuursleden van de Stich
ting ter bevordering van de kennis van de
Nederlandse Bouwkunst. Deze stichting
is een paar jaar geleden opgericht door
een aantal in monumenten geïnteress
eerde particulieren en figuren die daar
beroepshalve veel mee te maken hebben.
Hun doel was om de Nederlandse mo
numenten, stadsgezichten en land
schappen wat meer onder de aandacht te
brengen. Ze kregen hun grote kans toen
ze in het kader van het monumentenjaar
subsidie konden krijgen: het ministerie
van CRM heeft alle kosten op zich geno
men die verbonden waren met het opzet
ten van de cursus Levende Stenen. De
cursisten betalen alleen de „lopende kos
ten".
De cursus is eenvoudig en helder ge
schreven, er is dan ook geen speciale
vooropleiding vereist. Een aantal lessen
over bouwtechnieken wordt afgewisseld
met lessen over bouwstijlen in bepaalde
periodes en streken van het land. Tems-
lotte wordt een deel van de 48 lessen be
steed aan afzonderlijke onderwerpen als
verdedigingsbouwwerken, kerkelijke
bouwkunst, hofjes enzovoort.
Voor de cursisten worden in de periode
september tot mei ook enige excursies en
lezingen georganiseerd.
Zo ongeveer de helft van de 2700 cursis
ten werkt regelmatig het huiswerk (het
beantwoorden van een aantal vragen
ovec de les) uit, zo vertelt de heer Rijken.
„We mogen niet mopperen. Er zijn
weinig mensen die echt regelmatig wer
ken, maar het merendeel zal de cursus
wel afmaken al hebben ze een flinke tijd
nodig." De voor de cursus gestelde tijd,
16 maanden, zullen de meeste cursisten
wel overschrijden. Ondertussen hebben
de eerste veertig cursisten van de in 1975
gestarte opleiding hun papiertje al bin
nen. Aan de cursus is namelijk geen
examen verbonden, maar men kan wel
een verklaring krijgen met de gemid
delde beoordeling van het ingeleverde
.huiswerk.
De cursisten, die de eindstreep gepas
seerd zijn, konden via een vragenformu-
liertje hun mening geven over het een en
ander. De heer Rijken: Dan zie je
merkwaardige tegenstellingen de les die
de een goed vindt, vindt een ander juist
weer niet zo goed. Meestal was de beoor
deling over de hele cursus gelukkig erg
goed."
Onder de cursisten zijn praktisch geen
„stoppers" vertelt Rijken en dat is een
opvallend verschil met de doorsnee
schriftelijke cursus: „De cursisten zijn
voor het merendeel echt geïnteresseer
den. Op excursies blijken het alle soorten
mensen te zijn. Soms doen hele families
mee, er zijn ingenieurs bij maar ook ar
beiders en huisvrouwen. In Leiden de
den er honderd mensen mee met de ex
cursie: de mensen waren erg enthousiast,
er was veel animo".
„Het docentenkorps is ook verschrikke
lijk gemotiveerd. Ze zijn er echt intens
mee bezig, dat is heerlijk om mee te wer
ken. De docenten zijn heel enthousiast;
dit is tenslotte een mogelijkheid om hun
kennis te verspreiden. Op scholen wordt
deze informatie nooit verstrekt. Met de
cursus proberen we een zo groot moge
lijk publiek te bereiken de stof is niet al te
technisch, maar legt ook niet teveel nad
ruk op de kunstgeschiedenis."
Het kwartaalblad dat nu op stapel staat is
niet alleen bedoeld voor organisatori
sche mededelingen over bijvoorbeeld
excursies. Als zowel cursisten als docen
ten actief meewerken aan de inhoud kan
het blad het contact tussen die twee
groepen bevorderen. Bij elke schrifte
lijke cursus, zo vertelt Rijken uit eigen
ervaring, is er niet zo heel veel contact
tussen de cursist en de docent. Verder
kan de oud-cursist door middel van het
blad een beetje bijblijven.
De verwachting is dat eind volgend jaar
de vierduizend met subsidie gedrukte
exemplaren van de cursus op zijn. Of er
dan weer subsidie zal komen is nog een
vraag. En of de cursus dan nog eens
overgedrukt wordt en hoe die er dan
komt uit te zien moet nog bekeken wor
den. Misschien wordt het tijd voor nog
eens een monumentenjaar.
TON MAAS.
aooeo°g°o»oooogeBaeBaeoBgfleBeeaeoBeogeoeeaooeoeoooooooooeoooQoooBgoflDBOoooQOQoeogoeoBBoaoBOgBgoeooogoooiMooooocoo«
Ondanks het feit, dat de Randstad een zeer hoge
bevolkingsdichtheid heeft en er op diverse plaatsen sprake
is van een vrijwel aangesloten bebouwing kent het
westelijk deel van Zuid-Holland toch nog gebieden, die uit
natuur- en landschappelijk oogpunt een grote waarde ver
tegenwoordigen. Zo'n grote waarde, dat de provincie er
alles aan wil doen om die gebieden te beschermen.
In het streekplan Zuid-Holland
West wordt een opsomming
gegeven van de gebieden, die de
provincie het meest waardevol
vindt. Voor de Leidse reeks
worden daartoe gerekend: het
duingebied (voor zover het niet
door massa-recreatie is ont
takeld), de oeverlanden en
eilanden in het Kagerplas-
sengebied, en het weidegebied en
de landgoedbossen van de
Duivenvoordse-, Veenzijdse- en
Papenwegse polder tussen
Leiden en Den Haag. Daarnaast
wordt nog een aantal fraaie
weidegebieden genoemd, zoals
de polder Hoogeweg gelegen
tussen Noordwijk, Rijnsburg en
Voorhout, de Achthovenerpolder
tussen Leiderdorp en Koudekerk
en de poldergebieden in de wijde
omtrek van Zoeterwoude.
De provincie is bezig met het
maken van een nieuw streek
plan. In zo'n plan worden in
grote lijnen de ontwikkelingen
voor de komende jaren vastge
legd. Bij de voorbereiding
wordt aan tal van instanties
inspraak gegeven. Burgers
kunnen hun ideeën kwijt via
speciaal in het leven geroepen
streekcommissies.
Het eerste ontwerp van het
streekplan is onlangs gepubli
ceerd. In een achttal artikelen
wordt de inhoud getoetst aan
de praktijk van gisteren en
vandaag en de verwachtingen
voor morgen. Vandaag het
achtste en laatste artikel, dat
handelt over het natuurbe
houd.
Om te voorkomen dat deze
gebieden worden opgeofferd aan
woningbouw, wegenaanleg of
industrieterreinen heeft de
provincie een plan opgesteld
voor de aankoop van de meest
waardevolle gebieden. In de
periode tot 1980 vindt de
provincie het vooral wenselijk de
kleinere natuurgebieden op te
kopen, omdat de druk die daarop
wordt uitgeoefend in het
algemeen het grootst is. De jaren
tot 1990 zijn vooral gericht op het
veiligstellen van grotere
gebieden, zoals de duinen. Op het
aankopenlijstje tot 1980 staan
onder meer het Huys te Warmond
in Warmond (3 ha.), het landgoed
Beukenhorst in Wassenaar (6 ha.)
en het Papemeer in Zoeterwoude
(10 ha). Voor de jaren daarna
staan op de nominatie de Was-
senaarse landgoederen Groot
Haesebroek (26 ha) en Rust en
Vreugd (32 ha) en een ongeveer 40
hectare groot terrein in het
Zoeterwoudse Noord Aa-gebied.
Behalve aankoop heeft de
provincie nog een ijzer in het
vuur. Dat geldt vooral voor
weidegebieden, waar een
normaal economisch beheer op
den duur zou leiden tot een ver
nietiging van de aanwezige
natuur of een ernstige aantasting
van het landschap. Als voor
beelden kunnen worden
genoemd een zeer intensieve
veeteelt of het gebruik van zeer
grote landbouwmachines.
Voor een aantal terreinen wil de
provincie overeenkomsten
sluiten waarbij de landbouw
wordt gebonden aan bepaalde
voorwaarden. Boeren zullen hun
bedrijf dan moeten aanpassen.
Daarvoor ontvangt men dan een
jaarlijkse vergoeding. Verder zal
de provincie ook proberen via
beheermaatregelen - zonder ver
goeding - ongewenste
ontwikkelingen te voorkomen.
Niet alleen de provincie;- maar
ook het rijk levert een bijdrage tot
bescherming van natuur en
landschap. Dat gebeurt onder
meer via de totstandkoming van
nationale parken en
landschapsparken. In de Leidse
regio zullen twee van deze parken
tot stand gebracht worden. Zo is
door het rijk al in 1975 voor
gesteld het duingebied tussen
Noordwijk en De Zilk (een
oppervlakte van 2000 ha) te
bestemmen als nationaal park.
Een handicap vormt echter de
aanwezigheid van
waterleidingbedrijven, die een
deel van de duinen gebruiken
voor infiltratie.
Het gebied tussen Leiden en Den
Het viaduct aan de Papenlaan in Voorschoten. Monument van een niet aangelegde Leidse Baan.
Het gebied komt nu in aanmerking om nationaal layidschapspark te worden.
Haag zou in aanmerking komen
om een nationaal
landschapspark te worden. De
provincie kent daar in het
streekplan een hoge prioriteit aan
toe, omdat het een uitstekende
bufferfunctie vervult. Het voor
komt dat de gemeenten Den
Haag, Wassenaar, Leiden en
Voorschoten, helemaal aan
elkaar vastgroeien. Ook in de
onlangs verschenen Ver-
stedelij kingsnota van minister
Gruyters wordt op het belang
daarvan gewezen.
Om te voorkomen dat het weide-,
bos- en duingebied door wegen
wordt doorsneden vindt de
provincie dat er moet worden
afgezien van de aanleg van de
Leidse Baan (autoweg Leiden-
D'en Haag) en dat de Rijksweg 11
in de Stevenshofjespolder, aan de
westkant van Leiden, zo dicht
mogelijk bij de bestaande
Rijndijk moet worden aangelegd.
Al eerder werd afgezien van een
provinciale weg door de Was-
senaarse duinen.
In het Kagerplassengebied zal tot
aankoop van de resterende
natuurgebieden worden over
gegaan. De provincie wil
proberen het natuurgebied daar
te vergroten door
beheersovereenkomsten voor de
aangrenzende weidegebieden
Plaatsen waar op het ogenblik al
te veel recreanten zijn wil de
provincie "uitdunnen" door
elders in het gebied nieuwe
concentratiepunten voor de
watersport te maken.
Voor het gebied tussen
Zoeterwoude en Kouderkerk ten
zuiden van de Oude Rijn is op het
ogenblik een ruilverkaveling in
voorbereiding. De provincie
vindt, dat bij de inrichting veel
zorg besteed zal moeten worden
aan het behoud van de
weidevogelgebieden rondom
Zoeterwoude. Het plan voor de
ruilverkaveling voorziet ook in
de aanleg van kleine
boselementen.
Wel is duidelijk dat de in het
gebied aanwezige complexen
van zeer brede sloten
gehandhaafd moeten blijven, dat
door de plaatsing van
zogenaamde schermbeplanting
de horizonvervuiling door
omringende hoogbouw moet
worden teruggebracht. Tenslotte
is de provincie van plan de
zandwinning te gaan beperken.
Volgens de becijferingen is er in
de bestaande putten voldoende
zand tot 1985. Voor de periode
daarna wordt er gedacht aan
zandwinning uit zee. Ook de
kleiwinning langs de oude Rijn
zal wellicht gestopt moeten
worden om de karakteristieke
hoge delen van de oeverwallen te
behouden.
W@t vMf
Door Bram
van Leeuwen
LEIDEN - De aquarium- en
bloemententoonstelling „Aqua
Flora '77", die de afgelopen weken
in de Leidse Ton Menkelhal werd
gehouden heeft in totaal 61.422
betalende bezoekers getrokken.
Gisteravond is de tentoonstelling,
waarop ruim tweehonderd
„bakken" te zien waren gesloten.
Het organisatiecomité toonde zich
na afloop tevreden met het
bezoekersaantal.
Men is dan ook van plan een der
gelijke expositie de komende jaren
te herhalen. Jan van Zijp: „Het is
niet haalbaar om zo'n groots
opgezette tentoonstelling ieder jaar
te organiseren, maar aan een
herhaling wordt zeker gedacht. De
volgende zal waarschijnlijk over
drie tot vijfjaar worden gehouden.
Voor een dergelijke expositie ben
je ook aangewezen op de
medewerking van de verenigingen
en die kunnen niet elk jaar zo'n
krachttoer uithalen".
Opvallend verschijnsel van de
„Aqua Flora '77" is geweest dat het
bezoekersaantal naar schatting
voor niet meer dan dertig procent
uit Leidenaars bestond. Het
merendeel kwam van buiten de
Prof. dr. Kraal
voorzitter SLB
LEIDEN - Prof. dr. A. Kraal uit
Leidschendam is benoemd tot
voorzitter van de Stichting Leidse
Binnenstad, de stichting die zich
bezighoudt met de economische
belangen in de binnenstad. Hij
volgt mevrouw N. A. den
Haan-Groen op, die haar functie
heeft neergelegd omdat ze
burgemeester van Voorburg is
geworden.
Prof. dr. Kraal (62) is sinds 1965
hoogleraar aan de Leidse univer
siteit in de bedrijfseconomie. Voor
die tijd was hij onder meer
directeur van het Landbouw
Economisch Instituut. Hij heeft
diverse publicaties gedaan, o.a. in
1975 „Inkomen en Welzijn,
Ethische kanten van de Verdeling".
LEIDEN - HSV viste de tweede
wedstrijd van het seizoen in de
Leidse Vaart. De vangst was zeer
slecht. De uitslag was: 1. G. de
Bruin 1275 (22), 2. K. Laterveer 1175
(15), 3. P. Wondergem 1020 (18),4. G.
Bontje 500 (7), 5. Laterveer sr. 335
(4), 6. J. v.d. Linden 330 (6), 7. J.
Bontje 315 (4). 8. K. Jansen 230 (3), 9.
J. Leuering 165 (4), 10. P. Bontje.
gQQOOQOOCOOOQOQOOOOOOOOOOOOOOQgCXWOgOOQQOOQOOOgBOaQeo&aQftOOggOQgQQOOOOOOOOOQOOOQgOQOOOQOOQQOQQpQ^OO^
Lezers schrijven Zich tegen de schemering met veel en°lTs dwars" over^e weiT^Er weer- Een verband tussen de gel horen en er werd knalvuurwerk wordt er niets gedaan voordat
J lawaai verzamelen en vroeg s w c wc*'
Spreeuwenplaag
weer. Een verband tussen de
..co ViiJ vv_H vcin-ccl P| WH sPreeuwenplaag en deze voorval-
dat de gealarmeerde brandweer len is bewijzen, maar wel
Gelukkig, het is alweer goed afge
lopen. Helaas is dat niet altijd zo
geweest er zijn in de loop van de
tijd al twee doden gevallen. Het
gaat om de bocht in de Witte Singel
tussen de Hugo de Grootstraat en
de Gerrit Doustraat. De enorme
kastanjes in die bocht zijn vier
maanden per jaar de slaapplaats
vcor duizenden spreeuwen, die er
bomen, verpesten de lucht
ken de weg, vooral met regen,
spekglad. Verschillende automobi
listen hebben dat ondervonden en
SÏJJSJÜHSK brandweer deed de rest-Tlet
schade tegen een boom beland. Dat
heeft ook de twee levens gekost.
In de nacht van zaterdag op zondag ^r^e^S^
motorrijder, die zijn i
tor met hulp en moeite weer uit de
takken gesjord, het gevaarte min of
de weg getrokken. De
niet
duidelijk of grote takken spontaan
bomen afvallen door een be-
adat
hi" regelmatig takken van de bo-
men vallen als de spreeuwen hier
aannemelijk.
Deze keer is het goed afgelopen.
Zelfs is er geen auto beschadigd
doordat de meesten hun auto elders
parkeren om de Vogelpoep en de
veren te vermijden. Anders had het
iemand zijn autodak kunnen kos
ten. Waarom wordt er aan de
spreeuwenplaag niets gedaan? Vo
rig jaar is er in september wel iets
gebeurd. Een luidsprekersauto liet
afgestoken De vogels bleven
daarna weg, terwijl ze anders tot in
oktober blijven. Er moest maar be
richt gegeven worden als ze te
rugkwamen, werd er gezegd.
In juni waren de spreeuwen er
weer. EEN BRIEF WERD GE
SCHREVEN OM DIT TE MEL
DEN. Geen reactie, behalve dan dat
dan een veegauto de weg
kwamen schrobben, onbegonnen ggrepen worden
een ongeluk gebeurt? We weten nu
dat er een middel is dat werkt, niet
duur is en weinig werk is. Zo lang
zamerhand wordt het schandalig.
De overlast mag dan erg naar zijn
(stank, viezigheid op straat, in huis
en in de tuin, doordringend lawaai
en wie zegt iets over de volksge
zondheid!) maar het gevaar is acuut
en onaanvaardbaar. Er moet inge-
zijn. Niet speciaal tijdens slecht vers*erkt de alarmroep v
een vo-
werk tegen deze zondvloed. Er zijn
nu een aantal brieven geschreven.
De spreeuwen zijn er nog. Waarom
A. SNOEK-FOKKER
Witte Singel 73a
Leiden.
Leidse regio. Volgens Van Zijp was
tien tot vijftien procent van de
bezoekers afkomstig uit het
buitenland. Met name uit
Duitsland zijn nogal wat
aquariumliefhebbers naar de Ton
Menkenhal gekomen.
LEIDEN - PV "leiderdorp hield een
jonge duivenvlucht vanaf Noyon
met 113 duiven. De uitslag was: 1.
R.G. Slikkerveer, 2,7, W. Hooger-
vorst, 3. A. Rasser, 4,8, H. Flippo, 5,
J.v.Laar, 6,9, M. Reijerse 10. L.
Robbers.
LPV "De Vriendenclub" hield een
wedvlucht vanaf Noyon met 283
duiven. De uitslag was: 1,3,6, P. de
Jong, 2, R. Noordermeer, 4, J. v.
Seggelen, 5, J. Beekman, 7, J. Turk,
8, Jac. Siera, 9, W. Vijlbrief, 10, J.
Knijnenburg.
PV "Het Oosten" hield een wed
vlucht vanaf Dax. De uitslag was:
1,5. C. Gijsman, 2. S. Schoeman,
3.4.9. I. Gijsman. 6,7,8,10. D. Koet.
Met jonge duiven werd gevlogen
vanaf Noyon. De uitslag: 1. W. Fok
ker, 2,4,5. W. Gijsman, 3. W. de Wit,
6.7.10. J. Gijsman, 8,9. J. Stouten.
■eilaft&d
-Aan de rijksuniversiteit te Utrecht
zijn geslaagd voor het doctoraal
examen diergeneeskunde: mej.
A.M. J. van den Dop Leiden), P. Ba-
rendsen (Oegstgeest), mej. J.M.C.
van Huijstee (Lisse). G.M. van der
Marei (Katwijk) en D. J. van Zoolin-
gen (Noordwijk). Geslaagd voor het
doctoraal examen scheikunde:
H.Q. Pietersen (Zwammerdam) en
J.M. Ravensbergen (Boskoop).
Aankoop van
wonineen in
commissie
LEIDEN - In de gemeentelijke
commissievergadering voor
ruimtelijke ordening zal
aanstaande donderdag een voorstel
aan de orde komen om een bedrag
van f320.000 beschikbaar te stellen
voor de aankoop van woningen in
rehabilitatiegebieden.
Aanleiding voor dat voorstel is het
feit dat particuliere huiseigenaren
ondanks de bestaande
subsidieregeling weigeren over te
gaan tot verbetering van hun
woningen. De huiseigenaren
blijken in die gevallen bezwaar te
hebben tegen de overblijvende
financiële lasten.
In die gevallen worden de
woningen meestal aan de gemeente
te koop aangeboden. Omdat
mogelijk te maken wordt nu een
krediet van 320.000 gulden
beschikbaar gesteld. Van dat geld
zullen naar schatting acht tot tien
woningen aangekocht kunnen
worden voor een prijs die niet meer
dan 40.000 gulden bedraagt.
Stel cursisten tijdens
excursie in het Nederlands
Openluchtmuseum J^Jirnhem.
Stel cursisten tijdens
excursie in het Jan
Persijnshofje in Leiden.
