moiiFit
Ramses overschreeuwt
zichzelf in nieuw
theaterprogramma
SCHILDER
MAX KAUS
OVERLEDEN
Federatie nieuwe cinema
„DE
VERBOM
TEMPEL"
MAANDAG 8 AUGUSTUS 1977
Afgelopen vrijdag was het
VPRO-radioprogramma "Welin
gelichte kringen" aan de Neder
landse taal gewijd. De eerste
vraag die aan de panelleden (foei,
lelijk woord) gesteld werd was:
"Stel dat je Nederland nog een
keer helemaal over mocht ma
ken, zou je dan ook het Neder
lands weer invoeren, of daarvoor
in de plaats een taal als Engels of
Frans nemen?".
Ik zat ook in dat forum (is dat,
foei, nu eigenlijk net zo'n lelijk
woord als panel, of dankzij ou
dere rechten toch iets minder le
lijk?) en koos toch maar voor het
Engels als basistaal (is dat ook
een foei-woord of niet?), omdat
het mijn ervaring is dat ik elk wil
lekeurig artikel in de Sunday Ti
mes moeiteloos lees, totdat ik be
sluit er iets uit te citeren. Foei, er
iets uit te halen, bedoel ik. Het
blijkt dan, dat ik helemaal niet zo
zeker ben van de exacte (hè jas
ses, van de precieze, bah, van de
juiste) betekenis van al die woor
den en het niet zonder woorden
boek zou kunnen stellen.
De situatie, of beter gezegd: de
toestand zijnde zoals die is, geloof
ik nochtans dat we als schrijver-
journalisten niet mogen klagen
over onze Nederlandse taal, om
dat we met behulp van buiten
landse woorden en uitdrukkin
gen of door middel van vreemde
woorden die wij in onze taal heb
ben ingelijfd (bijna had ik geïn
corporeerd geschreven) meer
mogelijkheden hebben onze taal
te kleuren en te nuanceren (nee,
foei, schakeren is het woord) dan
bijvoorbeeld de Engelsen, die
zich zo insulair opstellen, of beter
gezegd: zich zo een eiland of de
eilanden betreffende opstellen,
dat er hooguit nu en dan een
Frans woordje hun taal binneng
lipt. Hoe meer woorden een taal
tot haar beschikking heeft, hoe
rijker zij i
Maar dat moeten dan toch wel
Nederlandse woorden zijn, zult u
vertwijfeld uitroepen. Och waar
om? We gebruiken tegenwoordig
zoveel woorden die vorige gene
raties nog als vreemde insluipsels
hebben beschouwd, maar die wij
nu voor normale Nederlandse
woorden verslijten. Ik noem
maar een paar voorbeelden: com
fort, peau de suede, comfortabel,
passagiersaccommodatie, con
flicten, neutraal, risico, egois-
tisch, bagage, poriën, café, adieu,
camouflage, suggereren, agress
or, incarnatie, arrondissement,
strategisch... Wij mogen deze
woorden nu straffeloos op
schrijven, dankzij het noeste
werk van onze voorvaderen, die
ze domweg gebruikten en daar
door voor ons "gebruiksklaar"
maakten.
W. F. Hermans
Willem Frederik Hermans, die
ook nog per telefoon vanuit Pa
rijs aan het woord kwam in "We
lingelichte kringen" is het overi
gens niet met mij eens. Hij vindt
dat de Nederlanders ontzettend
slordig met hun taal omgaan. En
een soort mengsel van allerlei ta
len spreken. "Geen enkel land
dat zichzelf respecteert staat
zoiets toe", zei hij. Hij noemde het
gebruik van het woord "perfor
mance" (is: voorstelling), en wees
op het bestaan in Frankrijk van
"een hele lijst van verboden
woorden die niet voor de radio en
tv mogen worden gebruikt". Ra
dio en televisie werden daardoor
een soort standaard, waaraan de
gewone Fransen kunnen toetsen
hoe hun taal gesproken moet
worden.
Toen gespreksleider Piet Grijs
vroeg, of Hermans een dergelijke
voogdijsituatie ook in Nederland
ingevoerd wilde zien, ant
woordde Hermans: "Dat moet
wel. Maar wat heet voogdijsitua
tie, op dezelfde manier kun je dan
ook het verkeersreglement een
voogdijsituatie noemen. De taal
moet een bruikbaar instrument
zijn. Net zomin als iedereen alle
mogelijke soorten linealen kan
gaan gebruiken, waarbij de ene
centimeter 12 millimeter is en de
andere 10 millimeter, of de ene
lineaal niet recht maar krom is,
net zomin moet het goed gevon
den worden dat iedereen maar
een beetje raak praat met woor
den die aan het Engels ontleend
zijn".
De vraag van Piet Grijs welke
sanctie (dwangmaatregel) Her
mans op het gebruik van
vreemde woorden zou willen
toepassen ging helaas verloren.
Ik had nog even willen vragen of
de Fransen ook alleen maar
voedselprodukten uit het eigen
land mochten eten, maar dat leek
me toch wat al te brutaal, vooral
ook omdat W. F. Hermans tevo
ren bedongen had dat hij alleen
op vragen zou antwoorden dfe hij
tevoren onder ogen had gehad. Ik
heb me daarom beperkt tot het
lezen van de eerste tien blad
zijden van zijn roman "Herinne
ringen van een engelbewaarder",
waarin ik de eerder genoemde 18
woorden van "comfort" tot en
met "strategisch" aantrof. Ik vind
het prima woorden, die exact uit
drukken wat hij wil zeggen, maar
er is een tijd geweest dat "com
fort" net zo'n vreemd woord was
als "performance" nu. Quod erat
demonstrandum.
NICO SCHEEPMAKER
BERLIJN - De schilder Max
Kaus, een van de exponenten
van het Duitse expressionisme
uit het tijdvak tussen de we
reldoorlogen, is op 86-jarige
leeftijd in West-Berlijn over
leden.
Kaus was een van de kunste
naars wier werk door de nazi's
"ontaard" werd genoemd. Zijn
stijl evolueerde vanaf de jaren
'50 steeds verder in abstracte
richting.
De Brakke Grond in Amsterdam
zat helemaal vol bij de premiere van
Ramses in de-Nes". Misschien her
inneren al die mensen zich vooral
de Ramses Shaffy van de Cantate,
de een die wil de ander, etc. en ho
pen ze dat hij eens opnieuw als het
originele, dynamische talent zal
verschijnen. Dynamiek heeft
Shaffy nog genoeg, maar 't blijft al
lemaal zo hol, dat de vertoning
soms beschamend is i.p.v. inspire
rend.
In de harde hoge tonen (het zg.
Ramses-roepen) is hij valser dan
ooit en de kleine zachte liedjes zijn
nu helemaal verstoken van enige
inhoud. Aardig om te weten is dat
precies de nummers „De wereld
heeft mij failliet verklaard" en „Wij
zullen doorgaan" als apothéose
voor de voorstelling worden ge-
bniikt. Zijn entree-liedje over Mat-
hilde Willink, die zelf in al haar
pracht en praal aanwezig was, leek
wel intrigerend, maar de tekst was
slecht te volgen.
Toch zal men zich bij Ramses niet
zo gauw vervelen: hij is van plan om
steeds andere gasten te ontvangen
en hij weet zich vaak wel met aar
dige mensen te omringen. Deze
eerste keer was de keuze: Gerry van
der Klei (die voor de pauze de show
stal) met Boy Edgar en combo, de
Shaffys, zanger en grappenmaker
Collin Scott, de pianiste Mylene Sa
lerno uit Milaan die de bekende
Arabesque van Schumann speelde
en Ineke Cohen, waarmee Ramses
het zo tedere Anatole-fragment
„Kerstinkopen" van Arthur
Schnitzler op zeer onderhoudende
wijze op de planken bracht. Als
gastheer en als acteur is Rmses
Shaffy nog steeds charmant en be
kwaam.
JAAP KOOPMAN
UTRECHT - Niet - commerciële
filmmakers uit West- Europa willen
van 12 tot en met 20 augustus in
Utrecht komen tot de oprichting
van een Europese federatie voor de
nieuwe cinema. Onder „nieuwe ci
nema" rekenen ze speelfilms en
documentaires die sociale onder
werpen behandelen zoals de strijd
van minderheidsgroeperingen
vakbondsstrijd, emancipatie,
stadssanering, problematiek van
de derde wereld en migratie van ar
beiders.
De meeste van deze films worderr
vertoond buiten de officiële bio
scopen. Zij zijn te zien in buurthui
zen, op vormingscentra, op scholen
en tijdens studium-generaals. Vol
gens Leonard Henny lid van het or
ganisatiecomité, worden er per jaar
.meer films buiten dan in de offi-
ciéle bioscopen vertoond.
De filmvers bundelen hun krachten
omdat zij onder het huidige bestel
„niet aan de bak" komen. Vooral
hebben zij problemen met distribu
tie, het verkrijgen van subsidie en
technische faciliteiten. Samen met
distributeurs en vertoners praten
de filmmakers ook over een betere
uitwisseling van hun film in West-
Europa. Tevens willen ze over be
paalde politieke problemen een
standpunt formuleren.
MUseum de Lakenhal, Oude Singel.
Zomerexpositie "Kunst uit delkelder"
Pulchri Studio, Hassle 10, Uegstgeest.
Zomertentoonstelling. Geopend van y
juli t/m 18 augustus, dag. van 10-16 uur,
zo. gesloten.
Hortus Botanicus. Tentoonstelling!
"Dier en Kleur". Geopend ma. t/m'za't.'
van 10-16.30 uur, zo. van 12.30-15.30 uur.
£ot 18 sept.
Museum voor Volkenkunde, Steens
traat 1. Tentoonstelling „Taül en teken
binneft Chinese muren". Geopend m?
tlfh za. van 10—17 uur, zon-en feestdagen
van 13-17 uur. tot 15 februari 1978.
palerie Denise Stephan, Bakkersteeg
fi8, tel. 132319. Tentoonstelling .WA
Tweehuysen - aquarellen en gouaches.
iGeopend za. en zo. van 14-18 uur, over
'ige dagen na tel. afspraak,.tot 15 sept.
(gesloten van 15 juli-15 aug.).
■Rijksmuseum van Oudheden (Rapen
burg 28).'Werkd. 10 uur voorm.-5 uur
'nam. zondag 1-5 uur nam.
/e//.uv
8 augustus 1977
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Het genootschap "Artis" te
Amsterdam heeft door aatikoop
eene zeer kostbare verzameling
Japansche sieraden, teekenin-
gen en zaken van huishoude
lijke aard verkregen, alles be
trekking hebbende op het leven
en de industrie der bewoners
van dit merkwaardige land.
- Bij vergraving van de Peel
onder Deurne heeft men in eene
kleilaag beenderen gevonden
van een reusachtig antedilu-
viaansch dier.
- De half-officieele "Turquie"
meldt, dat de Circassiërs (ook
Tsjerkessiërs, uit de Kaukasus,
Red.) onder de Grieksche bevol
king van Kavarna eene grote
slachting hebben aangericht.
Twee bataljons Egyptische
troepen zijn daarop naar die
plaats afgezonden om de orde te
herstellen; 55 Circassiërs wer
den schuldig bevonden en opge
hangen.
Vijfti9 jaar geleden:
- Uil Valdez in Alaska wordt de
vondst gemeld van overblijfse
len van een grooten meteoor, die
in Januari gevallen moet zijn.
Onderzoekers hebben medege
deeld, dat de meteoor op een
bergkant is gevallen en een
strook van honderd tot hon
derddertig meter breed en van
ruim drie kilometer lengte weg
gescheurd heeft voordat hij in
den grond drong. Rolsteenen en
stukken rots werden overeen af
stand van meer dan twee K.M.
dwars over een dal en tot een
hoogte van 330 M. op de tegen
overliggende helling wegge
slingerd.
- Te Reval in Estland is don
derdagavond een communis
tisch propagandist door de poli
tie gevat toen hij met een bols-
jewistischen koerier onderhan
delde. De propagandist verzette
zich tegen zijn arrestatie en
schoot op een agent, die gewond
werd. De politie beantvjoordde
het vuur en trof den koerier
doodelijk. Hij bleek in het bezit
van een groote som gelds en in
opdracht van de communisti
sche internationale naar Est
land te zijn gezonden. In ver
band met dit incident heeft de
politie huiszoekingen en arres
taties verricht.
In het Noordbrabantse Museum
in Den Bosch worden vanaf 19 au
gustus tot 2 oktober twee exposi
ties gehouden.
Eén onder de titel "Romeins glas en
aardewerk", hetgeen betekent dat
driehonderd voorwerpen van de
verzameling Löffler uit Keulen
naar Den Bosch komen.
Hieronder bevindt zich Duits-
Romeins glas en aardewerk, als
mede een groot aantal voorwerpen
uit de Romeinse tijd, dat uit Bra
bants bodem is gehaald.
De andere beschrijft vijftig jaar
Brabantse gildekunst uit de pe
riode 1900-1950 van de schilders
Jan Sluyters, Hendrik Wiegers en
de Bossche kunstenaar Frans Sla
ger.
PANDA EN DE SPORTMEESTER
28-138
Pam had zijn tegenstander met bionische kracht uit de worstelring
geschoten - en daardoor was de wedstrijd eigenlijk afgelopen voor
hij goed en wel begonnen was. Professor Putter schakelde dan ook
tevreden het apparaatje uit en wendde zich tot Joris.
"Niet gek," sprak deze. "Ik zie mogelijkheden in uw vinding, moet ik
bekennen. Ik overweeg een kleifte geldbelegging. Maar werkt die
bionika ook bi) andere svierbeweainaen? Dat is de vraag."
Panda had echter meer belangstelling voor zijn neef. "Hoe gaat het
met je hoofdpijn?" vroeg hij.
"Zo goed als niks," antwoordde Pam. "Het klopt een beetje. Maar zag
je hoe ik worstelde? Goed, he? Doortastend, zoals een Panda zoiets
doet."
Hij liet zich uit de ring zakken-maar die beweging putte hem toch zo
uit, dat hij blij was toen Panda een krukje aan schoof.
"Even rusten mompelde hij"Hoofd klopt erger dan ik dacht
Is zo over, hoor. Betekent niks
"Dat is goed,"sprak Joris, terwijl hij weg liep. "Dan ga ik nu even èen
van sport voor u voorbereiden."
TIENERFLIP
2 eieren, zout, 2 eetl bas
terdsuiker, 1 banaan, 1
d! ananassap, 2 dl melk,
citroensap.
Splits de eieren in eiwit
en eigeel. Doe de eiwit
ten in een grote kom en
klop, deze met een ietsje
ze zo stijf zijn, dat je de
kom onderstebov
kunt houden.
Doe de suiker bij de
eierdooiers en klop
de mixer (of een garde)
tot een schuimige massa
is ontstaan. Snijd van de
geschilde banaan 4
plakjes af. Prak de rest
van de banaan fijn met
een vork. Roer het ba-
nanenmoes door de
schuimige eierdooiers.
Klop het ananassap er
door. Schenk langzaam
de melk bij dit bana-
nenmengsel cn blijf
steeds kloppen met de
;r. Schenk de eier-
a.op de eiwitten en
schep met een lepel al
les vlug, maar wel voor
achtig door elkaar.
Dien de flip op in niet te
grote glazen en zet een
plakje banaan op de
Arnold
HOE K.OH
lie Dooeuir
IN P£
WEHELP
V
f Ae-NOio, A-C<; JE
Her wlsmaal
o c,oeoweer,
£AJAAP-0M weaje zeci
J>Aai C-ESN) SCJCCÊS?
IK -IE EROP 2EAI
IK Hiee Awree
bofceao zit eaj da-r j'j
paafi MET je pet /aj DE
waajp staat
/ufk. c/r
FRED BASSET
De
avonturen
van
Jommeke
LUXOR: "De rechter en de linkerhand
van de duivel", dag. 2.30, 7 en 9.15 uur,
zo. 2.15. 4.30. 7 en 9.15 uur. 12 jaar.
CAMERA: "Once upon a time in the
West", dag. 2 en 8 uur. 12 jaar. Na
chtvoorstelling: "The day of the locust",
vr. en za. 11.30 uur. 16 jaar.
Ongevallendienst
ziekenhuizenLeiden
Ongevallendienst elke.dag Academisch
Ziekenhuis behalve v^n dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13 00 yur (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis).
LIDO II: "The sound of music", dag. 2.30
en 8 uur. AL.
LIDO III: "Turks fruit", dag. 7 en 9.15
uur. 16 jaar. Kindermatinee: "Tom en
Jerry festival", dag. 2.30 uur, zo. 2.30 en
Bezoekuren ziekenhuizen
Diacones senhuis:
Middagbezoekuur: 13.45-14.30 uur.
Avondbezoekuur: 18.30-19 30 uur Kin
derafdeling dagelijks vtin 14.00-19 00 uur
alleen voor ouders zondag 14 00-15 00
uur voor overige familieleden Kinderen
•beneden 14 jaar hebben geen toegang op
df kinderafdeling.
™^;"Eenbmg,eVer"'dag'2en8 Sint Elizabeth-zlzkenhuis:
REX: "Waar een hel is, is een bed", dag. 7
en 9.15 uur. 16jaar. Kindermatinee: "Pe
ter en de vliegende autobus", dag. (beh.
zo.) 2.30 uur. AL. Nachtvoorstelling:
"Gejodel onder Tiroler rokjes", vr. en za.
11.30 uur. 16 jaar.
3e KLASSE: Volwassenen dagelijks van
'14 00-14 45 uur en van 1830-19 30 uur
Kraamafdeling: dag van 11 15-12 00 uur
(alleen voor echtgenoot) van 15.00-16 00
uuren van 18 30-19.30uur. Laatste kwar
tier van rmddag- en avondbezoek ba.
bvshow.
Kinderafdeling: dag. van 15.00-1:
2e KLASSE: Volwassenen dagelijks
11 1$-12 60 uur en van 14 00-14.45 uu
vjin 18.30-19.30 uur.
18 30-19.30 uur. Babyshow
laatste kwartier van middag- en avond
bezoek.
Kinderafdeling: dag van 15.00-18.30
Academisch-Ziekenhuis
Voor alle patiënten f behalve kinderen)
ztjn de bezoekuren als volgt
Elke dag:
14 15-15 00 uur.
18.30-19.30 uur.
Voor de prematurenafdehng gelden dc
volgende bezoekuren (alleen voor ou
ders):
Maandag t/m vfijdag:
18.30-18.45 uur.
Zaterdag en zondag:
Bezoek aan ernstige patiënten:
Wanneer voor ernstige patiënten dtTSi-,
- lopend bezoek wordt toegestaan kan de
hoofdverpleegkundige hiervoor spe
ciale kaarten verstrekken..
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks:
15.00-15.45 uur.
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag:
14 15-15 00 uur.
18.30-19.00 uur.
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30; 13 30-
14 15 en 18 30-19 30 uur; 3e klas 13.30
14 15 en 18.30-19.30 uur. Kraamafdeling
13 30-14 15 uur alleen voor echtgenoten
19-20 uur: Kinderafdeling 15-15.30 uui
alleep voor ouders 18-18.30 uur.
Geluidshinder Schiphol
Klachten-over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunner.
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000).
