Sneller en beter
hersenonderzoek
dank zij scanner
Groei aantal pendelaars moet worden ingedamd
v.d. Water
Op afdeling neuroradiologie AZL
NIEUWBOUW IN NABIJHEID VAN VERBINDINGEN OPENBAAR VERVOER
ZATERDAG 6 AUGUSTUS 1977
Dakpannen van
panden Mors
singel geroofd
LEIDEN - Nadat medewerkers
van de gemeente woensdag
drie panden aan de Morssingel
8, 9 en 10 met radicale maatre
gelen voor bewoning onklaar
hadden gemaakt, hebben
jeugdige personen gisteren ge
probeerd dit werk illegaal
voort te zetten.
Pannen werden van de daken
van de huizen geroofd. Pas na
een confrontatie met de over
gebleven bewoners van de an
dere panden aan de Morssin
gel, verdween de groep van
ongeveer tien jongens. Zij be
weerden toestemming te heb
ben gehad van "iemand" bij de
gemeente.
Een gemeentelijk woordvoer
der liet gisteren weten dat het
niet de bedoeling is om de drie
voor bewoning ongeschikt
gemaakte huizen nu al te slo
pen. Het wachten is op de uit
slag van een kort geding dat de
gemeente de bewoners van de
panden aan de Morssingel
heeft aangespannen en maan
dag dient. De gemeente wil de
huizen uiteindelijk slopen om
er 165 nieuwe flats te kunnen
bouwen. De bewoners van de
huidige panden weigeren ech
ter de huizen te verlaten.
Quarts - Horloges
De Aller Beste
EIGEN ATELIERS
LEIDEN - Om de parkeerplaatsen
te vervangen die tijdens de bouw-
werkzaamhéden aan de Morssingel
in beslag zullen worden genomen
op het parkeerterrein achter de
Morssingel, zullen wellicht tijde
lijke plaatsen worden aan gelegd op
het Schuttersveld. Dit idee van
wethouder Waal wordt momenteel
door de betrokken ambtelijke afde
lingen bestudeerd. Eventueel kun
nen de plaatsen ook gebruikt wor
den door werknemers van het Aca
demisch Ziekenhuis die daar sinds
de nieuwe parkeerregeling op het
terrein hun auto niet meer kwijt
kunnen.
ANTIEKE EN
STIJLKLOKKEN
Uw vakadres
Eigen ateliers
De betere kwaliteiten
in de voordeligste prijzen
v.d. WATER
Haarlemmerstraat 181
ETALAGE IN DE STEEG
LEIDEN - De afdeling neuroradiologie van het academisch ziekenhuis zal met ingang van
september of oktober voortaan dag en nacht bereikbaar zijn om bij spoedgevallen direct
hersenonderzoek te kunnen verrichten. Daarbij zou o.a. gedacht kunnen worden aan
slachtoffers van verkeersongelukken, bij wie het vermoeden bestaat dat ze ernstig letsel
hebben.
De verhoogde inzetbaarheid van de
afdeling neuroradiologie is moge-
ijk geworden dankzij de aanschaf
van een nieuw apparaat voor her
senonderzoek, waarmee beter en
sneller gewerkt kan worden dan
met de conventionele apparatuur.
Vna dit apparaat, dat ongeveer 1,2
miljoen gulden kost, zijn er slechts
vier in Nederland, namelijk in de
Ursulakliniek in Wassenaar, het
Wilhelminagasthuis in Amster
dam, het Dijkzichtziekenhuis in
Rotterdam en zoals gezegd het
academisch ziekenhuis in Leiden.
Behalve dat het nieuwe apparaat -
zg. scanner van de Engelse fabriek
EMI - beter en sneller werkt, be
zorgd het de patient ook veel min
der pijn. Dit in tegenstelling tot de
conventionele onderzoeksmetho
den, waarbij de patiënten meestal
nog enkele dagen na het onderzoek
moesten blijven.
Tot voor kort werd er op de afdeling
neuroradiologie nog tamelijk veel
met contrastmiddelen gewerkt.
Deze contrastmiddelen, waaronder
een bepaald soort gas, werden bij
de patiënten ingespoten, waardoor
de inhoud van de schedel zichtbaar
kon worden gemaakt op een rönt
genfoto. Vaak dagenlang na het
onderzoek had de patiënt nog erg
veel pijn en bleef dan ook noodge
dwongen nog een tijdje onder de
lakens.
Poliklinisch
Bij het onderzoek door middel van
deuiieuwe scanner is dat niet het
geviel. Vandaar ook dat twee-derde
van het onderzoek dat met de scan
ner Uitgevoerd wordt, poliklinisch
uitgevoerd kan worden enslechts
een derde klinisch.
Volgens dr. R. E. M. Hekster, neu-
roradioloog in het AZL, is het ap-
Door Wim Wirtz
paaraat bovendien in staat om een
gedetailleerder beeld te geven van
de schedelinhoud dan de conven
tionele apparatuur. "Je kunt zeg
gen dat bij de scanner het onder
zoek pijnloos en risiciloos is. En als
de patiënt bij het onderzoek in staat
is om een half uur lang stil stil te
blijven liggen, dan is het zelfs niet
nodig hem onder narcose te bren
gen", zegt hij.
De nieuwe hersenscanner, waar
mee allerlei afwijkingen (tot en met
tumoren) kunnen worden opge
spoord, behoort tot het gebied van
wat deftig genoemd wordt compu
tertomografie. Het principe is dat
door middel van speciale detec
tieapparatuur en röntgenstraling
afwijkingen geregistreerd en via de
computer in beeld worden ge
bracht.
De patiënt kan hierbij rustig blijven
liggen.
De aanschaf van de scanner, die
sinds maart van dit jaar min of meer
aan het proefdraaien is (er zijn nu
950 mensen mee onderzocht) heeft
tot gevolg dat er nu een niet te ver
waarlozen groep mensen, die vroe
ger meestalpas in een veel later sta
dium werden onderzocht, direct
kan worden geholpen. "Je had nog
wel eens mensen die af en toe een
geweldige hoofdpijn hadden. Die
liet je vroeger nog wel eens een
tijdje lopen. Maar dat hoeft nu niet
meer", aldus Hekster.
"En ook iedere man dier van straat
wordt opgepiktmensen van wie je
niet begfijpt waarom ze in een neu-
roradiologische toestand verkeren,
kunnen straks dag en nacht direct
worden onderzocht".
Hersenletsel
Een goed voorbeeld in dit verband
is de Amsterdamse jongen, die een
paar maanden geleden in een poli
tiecel overleed nadat de politie hem
in volstrekte versufte toestand van
de straat had opgepakt. Men mee
nde met een verslaafde te doen
hebben, maar later bleek dat de
jongen in elkaar geslagen en ernstig
hersenletsel had opgelopen. Heks
ter. "Als je zo iemand vindt, dan
kan het voorkomen dat hij aan de
linkerkant nog wel beweegt, maar
aan de rechterkant niet en hij wordt
steeds suffer. Dan komt hij in het
ziekenhuis en dan beweegt hij he
lemaal niet meer. Wat je dan kunt
dien is gaten boren in het hersenbot
en dan vind je al of niet een bloe
ding. Maar met de scanner kan je
vaak direct zien, wat er aan man
keert".
Behalve patiënten die met spoed
behandeld moeten worden kunnen
ook epilepsie-patienten (epilepsie
is vallende ziekte) van de nieuwe
scanner profijt hebben. Zo blijkt uit
de literatuur dat als een groep
epilepsie-patiënten met de scanner
wordt onderzocht, dertig procent
behandelbaar is, hetzij door middel
van medicamenten het zij door
operatief ingrijpen. Hekster bena
drukt evenwel dat dit niet wil zeg
gen dat de patient dan ook geneest.
Maar watje wel kunt zeggen is dat
hierdoor in het algemeen de kans
op genezing is toegenomen.
Overigens kan de afdeling neuro
radiologie pas dag en nacht bereik
baar zijn als Hekster er nog wat
personeel bij krijgt. Onlangs is hem
toegezegd dat dat in september of
oktober zal gebeuren.
Via de computer wordt de inhoud van de schedel in beeld gebracht op een schermpje.
wordt gescreendkan rustig blijven liggen.
De patiënt, die door de
prijs ongeveer op het Haagse ni
veau ligt. In de meeste gevallen
valt de keuze dan op Den Haag.
Verwacht wordt dat Leiden meer
in beeld zal komen wanneer het
centrum van Den Haag is volge
bouwd met kantoren.
De provincie bepleit voor Leiden
kantorenbouw in het centrum,
omdat het een bijdrage kan leve
ren tot de versterking van de
winkelfunctie van de binnenstad.
De werkgelegenheidsgroei in de
Leidse regio kwam in het verle
den in hoofdzaak van de universi
teit, het academisch ziekenhuis
en van de overheid. Die groei zal
volgens de provincie in de toe
komst beperkt zijn; reden om te
zoeken naar stimuleringsmoge
lijkheden van andere sectoren.
Voor de toekomst zal er in de om
geving van Leiden behoefte be
staan aan nieuwe bedrijfsterrei
nen. Volgens een vorig jaar door
het Economisch Technisch Insti
tuut (ETI) gehouden enquête zit
er in bestaande plannen binnen
de Leidse regio nog een reserve
aan industrieterreinen van onge
veer 44 hectare. Omdat becijferd
is dat in totaal voor de regio be
hoefte is aan circa 85 hectare, zal
er voor nog veertig hectare
ruimte gevonden moeten wor
den.
Bedrijfsterreinen
Omdat de provincie wil komen
tot een concentratie van bedrijfs
terreinen. wordt er rekening ge
houden met twee terreinen van
elk twintig hectare aan de
noord-west-kant van Leiden.
Voor de jaren tot 1980 moet dat
een complex worden, dat in de
buurt ligt van het Floracomplex
bij Rijnsburg. Op dit terrein zul
len ook die bedrijven aangewe-
Sthï©©ta(p>fl<§ifii8
u ©irvbmioo?
zen zijn uit de Bollenstreek, die
geen directe binding hebben met
de daar aanwezige bollenteelt.
Een tweede bedrijfsterrein is
voor de jaren '83-'85 gepland in de
omgeving van Oegstgeest, nabij
de Rijksweg 44 (Burgerveen-
Wassenaar-Den Haag). De terrei
nen zullen behalve voor het aan
trekken van nieuwe bedrijven
ook benut moeten worden, om
bedrijven die nu gevestigd zijn in
woonbuurten en daar veel over
last veroorzaken, daar naar over
te plaatsen.
De provincie is bezig met het
maken van een nieuw streek
plan. In zo'n plan worden in
grote lijnen de ontwikkelingen
voor de komende jaren vastge
legd. Bij de voorbereiding
wordt aan tal van instanties
inspraak gegeven. Burgers
kunnen hun ideëen kwijt via
speciaal in het leven geroepen
streekcommissies. Het eerste
ontwerp van het streekplan is,
onlangs gepubliceerd. In een
achttal artikelen wordt de in
houd getoetst aan de praktijk
van gisteren en vandaag en de
verwachtingen voor morgen.
Vandaag het zevende artikel,
dat handelt over werkgele
genheid.
Overigens vindt de provincie dat
niet alle werkgelegenheid naar
specifieke bedrijfsterreinen be
hoeft te verhuizen. Voor de
Leidse binnenstad vindt men van
belang dat niet al te omvangrijke
en milieuvriendelijke industrie
zich vestigt in de stadsvernieu
wingsgebieden. Zonder subsidie
zal dat waarschijnlijk niet gaan,
omdat de draagkracht van die
bedrijfjes daan-oor te gering is.
Door Bram
van Leeuwen
LEIDEN - Dagelijks ko
men op dit ogenblik onge
veer 13.000 mensen 's och
tends naar de Leidse regio
om er te werken en na af
loop weer terug te reizen
naar hun woongebied.
Deze forensen zijn voor
ongeveer 35 procent af
komstig uit het oostelijke
deel van de provincie, voor
25 procent uit de Haagse
agglomeratie en voor een
deel zelfs uit Noord-
Holland. Daartegenover
staat de dagelijkse trek
van ongeveer 19.000
personen uit de Leidse re
gio naar gebieden elders in
de provincie om daar de
kost te verdienen. De
Haagse agglomeratie
blijkt op dat punt een be
langrijke "werkverschaf-
fer", want daar gaat onge
veer 60 procent-naar toe.
Maar er zijn er ook die veel
grotere afstanden over
bruggen. Mensen die da
gelijks twee uur of meer in
de auto zitten op weg naar
hun werk.
Die inkomende en uitgaande
"pendel" zorgt in de Leidse regio
dagelijks voor grote verkeers
stromen. Voorzieningen aan we
gen en kruispunten moeten op
dat forensisme worden afge
stemd. Het provinciaal bestuur
van Zuid-Holland wil de ko
mende jaren iets aan het ver
schijnsel "pendelaar" doen.
Daarbij ziet men zich geplaatst
voor de prognose, dat het auto
verkeer de komende jaren de een
nog aanzienlijke uitbreiding zal
ondergaan. Hoewel een niet on
belangrijk deel van de lange af
standspendelaar gebruik maakt
van bus of trein, verwacht de
provincie dat het forensisme ook
in de toekomst nog verder zal
toenemen.
Openbaar vervoer
Men hoopt echter door een aantal
maatregelen de sterke groei, die
het forensisme de laatste vijftien
jaar te zien gaf wat in te dammen.
Eén van de mogelijkheden, die de
provincie op dit punt ziet, is het
rekening houden bij het plannen
van nieuwe woonwijken met de
aanwezigheid van openbaar ver
voer. Nieuwbouw zal zoveel mo
gelijk moeten plaatsvinden in de
nabijheid van regionale en stede
lijke bus- tram- en treinverbin
dingen.
Verder zullen - om de afstand
tussen werken en wonen zoveel
mogelijk te beperken - vol
doende goede woningen ge
bouwd moeten worden in de na
bijheid van gebieden en waar
werkgelegenheid is. Wat die
werkgelegenheid zelf betreft: die
zal beter afgestemd moeten wor
den op de beschikbare arbeid
skrachten in een bepaald gebied.
Op het oog zijn dat redelijke za
ken, maar het is gemakkelijker
op papier neergeschreven dan in
de praktijk gerealiseerd.
Scheppen van nieuwe arbeid
splaatsen is geen simpele zaak,
zeker niet wanneer het econo
misch klimaat niet al te gunstig
is. De prognoses'die op het punt
in het ontwerp-streekplan wor
den genoemd moeten dan ook
zeer voorzichtig worden gehan
teerd. Dat geeft de provincie zelf
ook toe. Voor de Leidse regio
wordt de groei van het aantal ar
beidsplaatsen vooral toegedacht
aan een flinke uitbreiding van de
dienstverlenende sector. Voor de
industrie wordt een flink verlies
aan werkgelegenheid verwacht.
Slecht beeld
In het ontwerp-streekplan wordt
geconstateerd dat in het verleden
diverse nieuwe bedrijfsvestigin
gen aan Leiden voorbijgegaan
zijn, omdat er geen passende wo
ningen konden worden aange
boden voor het personeel. Verder
speelt het slechte beeld, dat po
tentiële vestigers van de stad
hebben, Leiden duidelijk parten.
Daarnaast speelt een rol, dat de
kantorenontwikkeling in Leiden
nu vrij traag verloopt, doordat de
Het industrieterrein De Grote Polder in Zoeterwoude. Volgens de provincie moeten er in de omgeving van Leiden nog meer industrieter
reinen tot ontwikkeling gebracht worden.
