WEER SCHIETPARTIJ
IN
SOWETO
Agent 3725 bewaarde geheim goed
Gezamenlijke
raketproeven
van Rusland
en Amerika
Regenval
blokkeert
terugweg
toeristen
Vergissing van de bank in uw voordeel...
K
uit
en
Blanke uittocht
Zuid-Afrika
Rhodesië
Linkse groepen
in Frankrijk
zeer verbolgen
Politie gaat nog strenger optreden
Duitser die in Engeland meehielp nazi's te misleiden
Regering-
Demirel
krijgt
vertrouwen
DINSDAG 2 AUGUSTUS 1977
PITTSBURGH - Melchior Ja-
vier jr en zijn liefhebbende
echtgenote Victoria, wonend
in Manilla doen hun uiterste
best een 999.000 dollar groot
slaatje te slaan uit een "ad
ministratieve" vergissing
van de Mellon Bank, Pitts
burgh, Verenigde Staten.
Mellon maakte, op verzoek van
een kleinere handelsbank, per
abuisniet 1000.maar een mil
joen dollar over aan het Fi
lippijnse echtpaar. Op advies
van een advocaat in Manilla
boekten de Javiers het geld
razendsnel op een nieuwe re
kening.
Toen de Mellon bank bij hen
aanklopte om de "vergissing"
recht te zetten liet het echt
paar weten dat er nog maar
13.000 dollar over was. De
rest, vernam men in Pitts
burgh, was bindend belegd"
of doodgewoon op.
De Javiers begonnen het
Mellon-miljoen op 6 juni te
besteden, in een tempo van
18.000 dollar per dag. Hier
volgt hun huishoudboekje"
Een lap grond in Californië -
433.000 dollar. Rechtskundige
bijstand - 80.000 dollar. Eten
en drinken - 20.000 dollar. Ge
schenken aan verwanten en
vrienden - 42.000 dollar. Tikt
allemaal leuk aan, maar op
de post diversenstaat toch
nog even 120.000 dollar.
De Javiers werden wel rijk,
maar niet gelukkig in het spel
want ze verloren 37.333 dollar
bij allerlei gokjes. Niet ge
treurd echter. Als appeltje
voor de dorst werd 173.333
dollar belegd en nog eens
73333 dollar op een plaatse
lijke bank vastgezet.
De Mellon bank heeft in Manilla
een proces tegen de Javiers
aangespannen, ervan uit
gaand dat ook de Filippijnse
wet hun acties niet zal goed
keuren. Melchior en Victoria
zijn niet onder de indruk,
want ze hebben gedreigd ook
de resterende 13.000 dollar te
houden als de bank de klacht
niet intrekt.
JOHANNESBURG (ANP) - In Soweto, de grote Afrikaanse
woonwijk bij Johannesburg, heeft de politie gisteren op
nieuw geschoten op groepen scholieren, die een school-
boycot houden.
De politie gebuikte hagel, rubberkogels, wapenstokken
en honden tegen de scholieren.
Verscheidene betogers zijn met hondenbeten in het zie
kenhuis opgenomen. Eén Afrikaanse jongen werd dood
geschoten.
Volgens de politie bekogelden de
studenten het verkeer met stenen,
haalden ze de officiële opschriften
weg bij de schoolgebouwen. De po
litiemacht van Soweto heeft het af
gelopen weekend versterking van
160 man speciaal getrainde oproer
politie gekregen. Leidende politie
functionarissen hebben het afgelo
pen weekeinde overleg gepleegd
over nieuwe tactieken bij net be
strijden van oproer in de zwarte
wijken.
De schoolstaking duurt behalve in
Soweto ook voort in de Afrikaanse
wijken bij Pretoria, Atteridgeville
en Saulsville. De scholieren eisen
afschaffing van het Bantoe-
onderwijs, het afzonderlijke on
derwijs voor de Afrikanen, dat vol
gens hen slechter is dan de blanke
scholen. De Zuidafrikaanse staat
geeft jaarlijks 450 rand (ongeveer
1350 gulden) uit voor iedere blanke
leerling, en slechts 50 rand (150
gulden) voor iedere zwarte scholier.
Het hoofd van de oproerpolitie, ge
neraal Kriel, zei over de rellen van
de afgelopen dagen: "Aan deze on
zin doen we niet meer mee. Wij zijn
vastbesloten er een eind aan te ma
ken, en de' politie zal daartoe alle
middelen gebruiken die de wet toe
laat". Scholieren, die zich tijdens
schooltijd op straat bevinden, zul
len niet als scholieren worden be
handeld. "Ze zullen de gevolgen
van hun daden moeten aanvaar
den."
Dr. Motlana, hoofd van de "com
missie van tien", die een plan voor
zelfbestuur voor Soweto heeft uit
gewerkt, meent dat de politie de re
bellen provoceert. "Als de politie
van de straat bleef zou er geen ge
weld zijn." De commissie had voor
afgelopen zondag een massabij
eenkomst uitgeschreven om de
plannen voor een zelfbesturend.
Soweto met een democratisch ge
kozen gemeentebestuur met de in
woners te bespreken. De bijeen
komst is door de autoriteiten ver
boden. Motlana zei dat de bijeen
komst nu voor zondag op het pro
gram staat.
WASHINGTON (ANP) - Het Sow-
jetrussische schip "Akademik Ko-
rolev" voor hydrometeorologisch
onderzoek wordt omstreeks 7 au
gustus bij de kust van Virginia, bij
het NASA-centrum op het eiland
Wallops, verwacht om deel te ne
men aan een serie raketsondeproe-
ven die moeten nagaan waarom de
Amerikaanse en Sowjetrussische
metingen aan de hogere luchtlagen
soms zoveel van elkaar afwijken.
De Akademik Korolev gaat tussen
de vijf en acht kilometer uit de kust
voor anker o'm als lanceerplatform
voor de Russen te dienen.
Om de resultaten met elkaar te ver
gelijken zullen telkens twee son
des, een Amerikaanse en een Rus
sische, worden gelanceerd, zo dicht
mogelijk bij elkaar.
In totaal gaan 22 sondes van de
NASA en van de Russen omhoog.
Elke organisatie is verantwoorde
lijk voor eigen lanceringen en vei
ligheidsmaatregelen.
In 1971 hadden de NASA en de
Sowjetrussische-academie van we
tenschappen een overeenkomst in
zake ruimtevaartkunde en toepas
singen ondertekend waaronder
voorzien was in uitwisseling van
gegevens verkregen met meteoro
logische raketsondes van verschei- Q^ïocrol „om
dene tenceerpiaalsen op het °°ste- LONDEN - Een Duitse Misleiding. In die uitgave is op ver-
lqk halfrond, ongeveer 60 graden gpion die m de herfst van zoek van het B„tse ministerie van
oost, en het westelijk halfrond, on- jg^g per parachute in Enge- defensie geen herkenbare foto van
De u7twLfe?ing\Tgon in januari land aankwam en vervol- hem afgedrukt en zijn naam en ad-
iDt; uitwisseling Degon in januari rpe worden niet vermeld De tïeee-
1972. maar uit de analyses van de gens onder Britse leiding tot ?^tlon^nksg^ond^
metingen, bleek dat de temperatu- 1945 misleidende radiobe-* hebben in een drukproef van het
het oostelijk halfrond ge- rjchten is gaan doorgeven komende Engelse boek, hebben
aan de Duitse spionage- ons na enig speurwerk toch op het
diensten, heeft sindsdien in
alle kalmte en anonimitei- ke dertig jaar heet.
t in Engeland gewoond. Harry, die inmiddels van zijn pens
ioen geniet, heeft al die dertig jaren
op nog geen vijftig kilometer van
Een merkwaardige figuur, deze Londen gewoond - op nog geen
agent 3725. De nazi's hebben hem vijftig kilometer van de Tower-
ridderorden verleend, het IJzeren gevangenis waar op z'n minst acht
Kruis, eerste en tweede klasse, van zijn vroegere collega's opge-
Maar zijn werk heeft ook de levens
van duizenden geallieerde soldaten
PRETORIA (ANP)-De emigratie uit Zuid-Afrika is in de maand mei ruim
verdubbeld, vergeleken met dezelfde maand in het-voorgaande jaar, zo
blijkt uit gisteren gepubliceerde Zuidafrikaanse statistieken. In mei
vertrokken 2.747 mensen, vergeleken met 1.331 in mei 1976. In mei
vestigden zich slechts 2.065 nieuwe immigranten in Zuid-Afrika, verge
leken met 4.296 nieuwkomers vorig jaar mei.
Het hele jaar 1976 bracht in totaal nog een vestigingsoverschot van 30.598
mensen. Maar de cijfers van het lopende jaar tonen aan dat het aantal
emigranten nu groter wordt dan het aantal mensen dat zich nieuw in
Zuid-Afrika wil komen vestigen.
Salisbury - maandelijks keren ongeveer duizend blanken, overwegend
jonge geschoolde krachten, Rhodesië de rug toe. Daarnaast is er nog een
niet bekend aantal vakantiegangers, dat na de vakantie niet naar Rhode
sië terugkeert.
Terwijl de blanke bevolking geleidelijk slinkt - binnenkort zullen er niet
veel meer dan 250.000 blanken in arhodesië zijn - heeft de Afrikaanse
bevolking in Rhodesië het hoogste geboortecijfer ter wereld: 3,6 pro
cent.
Op het ogenblik telt Rhodesië ongeveer 6,4 miljoen Afrikaanse inwoners.
Veel jonge blanken emigreren om aan de langdurige dienstplicht te
ontkomen, en uit vrees voor een onzeker bestaan in een Afrikaans be
stuurd Zimbabwe. De makelaars bieden villa's aan voor spotprijzen
want de blanken steken geen geld meer in de aankoop van onroerend
goed.
Als er geen politieke oplossing tot stand komt zal de uittocht waarschijn
lijk onverminderd voortduren, zo menen regeringskringen in Salisbury.
ALTDORF-Meer dan twaalf
uur durende regenval heeft in
grote delen van Zwitserland
overstromingen veroorzaakt.
Spoorlijnen en verkeerswegen
zijn op tal van plaatsen afgeslo
ten.
Als gevolg daarvan ondervin
den grote groepen uit Zuid-
Europa terugkerende toeristen
vertragingEen hoge berg mod
der en stenen blokkeert de
drukke Gotthard-spoorlijn,
waardoor alle internationale
treinen moeten worden omge
leid via de Simplon-tunnel.
De foto geeft een beeld van de
Zwitserse hoofdroute naar het
zuiden, waar de auto's - zoals
hier m Altdorf - door het water
moesten ploegen.
Overigens wordt voor deze
streek nu goed weer verwacht
zodat de toestand vermoedelijk
Over Super Phenix
PARIJS - Linkse groepe
ringen hebben de Franse re
gering er gisteren van be
schuldigd de gevechten die
zondag plaats hadden tus
sen de Franse politie en te
genstanders van Frankrijks
eerste snelle kweekreactor,
te hebben uitgelokt.
Bij de botsingen kwam een
demonstrant om het leven
en raakten ongeveer 100
mensen gewond. De ge
vechten speelden zich af bij
Creys-Malville, waar de
snelle kweekreactor, gena
amd Super Phénix, ge
bouwd wordt.
In eerste instantie werd gemeld dat
de omgekomene zou zijn overleden
aan een hartaanval maar maandag
werd gezegd dat de doodsoorzaak
nog niet duidelijk is. Een medebe
toger die de man naar een hulppost
had gebracht, verklaarde dat het
slachtoffer een schop in de onder
buik had gehad. Vandaag zou een
lijkschouwing worden verricht.
Het communistische dagblad
l'Humanitë schreef gisteren dat de
gevechten bij Creys-Malville het
gevolg waren van een opzettelijk
gecreëerde spanning. Het verhaal
over de strijd was getiteld: "Provo
catie bij Malville".
De leider van een van de bij de de
monstratie betrokken milieugroe
peringen, Brice Lalonde van
"vrienden van de aarde", eiste gis
teren dat een parlementair onder
zoek wordt ingesteld naar de bot
singen.
De Franse democratische arbeid
ersconfederatie, een van Frankrijks
grootste vakbonden, zei niet aan de
demonstratie te hebben deelgeno
men om niet gemengd te worden in
de onvermijdelijke gevechten die
voortsproten uit de agressieve
houding van de autoriteiten.
Schade Seveso
nog steeds niet
Volgens de bond waren de gevech
ten te wijten aan de officiële weige-
"ring informatie te verstrekken of
een debat toe te staan over de snelle
kweekreactoren en aan een onaan
vaardbaar kernenergieprogramma.
De politië deelde mee dat gisteren
nog 19 van de oorspronkelijke 35
arrestanten gevangen zaten onder
wie elf Westduitsers en twee Zwit-
vastgesteld
PARIJS - De bewoners van de
Noorditaliaanse plaats Seveso zijn
in juli van het vorig jaar blootge
steld aan giftige dampen in een zo
danige concentratie dat cavia's er
allang aan zouden zijn bezweken.
Dit heeft dr. Montesano van het on
derzoekcentrum van de Wereldge
zondheidsorganisatie (WHO) in de
Franse stad Lyon verklaard.
De WHO zal er binnenkort een rap
port over Volgens Volgens hem is
bij proeven gebleken dat vijf of zes
microgram van het giftige dioxine,
dat destijds in Seveso ontsnapte,
dodelijk is voor cavia's. De
dioxine-dampen kwamen vrij als
gevolg van een ontploffing in een
chemische fabriek.
Dr. Montesano zei dat er geen proe
ven met dioxine op mensen zijn De
De omvang van de schade voor
mens en door van het gebeurde in
Seveso heeft men nog niet kunnen
vaststellen. Volgens de Italiaanse
autoriteiten zijn er sinds het onge
luk in Seveso 15 misvormde kinde-
middeld 18 graden Celsius lager
schenen dan in het westelijke hal
frond.
Dat klopt niet erg en beide landen
willen nu nagaan wat de oorzaak
van deze foutenbron kan zijn.
In 1973 werden op Kourou in Frans
Guyana rechtstreeks Amerikaanse,
Russische, Franse en Britse meteo
rologische raketgegevens vergele
ken en daar bleek dat het met de
metingen aan temperaturen en
windsnelheden ook niet geheel
pluis was.
Daarna zijn de systemen van de ra
ketten en de techniek van de ana
lyse verbeterd, waardoor het nu
opnieuw'nodig is geworden die met
elkaar te vergelijken.
spoor gebracht van Agent 3725 - of
tewel Harry, zoals hij nu al e
hangen zijn.
Met trots
Door
Alan Road
"The Observer"
TENNIS - Italië heeft gisteren in
Barcelona de halve finales inter-
zone van het Daviscuptoernooi be- gelaten
reikt door tegen Spanje een beslis- mand van zijn voorgeschiedenis
sende voorsprong van 3-1 te ne- wist. zijn verdere weg te zoeken in
men. De Italiaanse nummer twee' de gewone Engelse samenleving.
Dorrado Barazzutti versloeg de De Duitse journalist Gunther Peis
Spaanse nummer één Manuel vertelt over Agent 3725 in een boek
Orantes in drie sets: 7-5 7-5 6-1. dat deze maand ook in het Engels
verschijnt onder de titel „The Mir-
In het boek van Peis is te lezen dat
Adolf Hitier eens met trots vertelde
dat Duitsland „in Londen een agent
heeft die ons 29 rapporten per dag
stuurt". Maar de Engelsman Sir
John Masterman, in de oorlog
voorzitter van de Misleidingscom
missie die de Britse spionagedienst
De dankbare Britse autoriteiten ingesteld had om de Duitse spiona-
hebben hem na de oorlog de kans gediensten voor de gek te houden
rustig, zonder dat ie- met valse inlichtingen via hun ei-
Al een paar uur nadat hij per para- Harry was evenwel zo betrouwbaar
chute was neergedaald, werd Agent dat hij halve vrijheid kreeg, zei Po-
3725 gevangengenomen niet zo ver pov. Hij woonde bij het gezin van
van Oxford, in een landschap waar Tar. (Tar was de codenaam van ko-
hij niet veel dekking kon vinden, lonel T. A. Robertson van de bo-
De reis die op een Hamburgse vengenoemde Misleidingscom-
spionageschool begonnen was, missie.)
eindigde in een Brits internerings- De grootste bijdrage die de voorma
kamp. Harry ging bij zijn verhoren iige Duitse spion aan de geallieerde
door de knieën en werd vervolgens oorlogvoering geleverd heeft, is
overgehaald om voor zijn voorma- wellicht zijn rol geweest in de mis-
lige vijanden te werken. leiding van de Duitsers op het punt
Dusko Popov, de in Joegoslavië van datum en plaats van de invasie
geboren Britse dubbelagent die in Frankrijk in 1944. Gunther Peis
naar men zegt Ian Fleming tot zijn veronderstelt in zijn boek dat Harry
James-Bond verhalen geïnspireerd misschien juiste berichten naar
heeft, vertelde mij vorige week het Duitsland heeft mogen doorgeven
een en ander over de methoden die over de overval op Dieppe - waarbij
de Britten gebruikten om gevangen de Canadese troepen zware verlie-
spionnen over te halen. zen leden - ter verhoging van zijn
„Er waren er een heleboel die uit geloofwaardigheid voor de latere
angst voor ons gingen werken", misleiding omtrent de veel belang-
vertelde hij mij in zijn vakantiehuis rijker invasie in Normandië.
in Dubrovnik. ,,Er bestond een Een andere kostbare waarheid die
commissie die in haar vergaderin- de Britse spionagedienst door
gen besliste welke gevangen Harrv heeft laten doorgeven om
spionnen er opgehangen moesten hem geloofwaardig te houden voor
worden. We hebben er natuurlijk de Duitsers, betrof de nauwkeurige
wel eens een paar moeten ophan- plaats waar de Duitse V-bommen in
gen, want anders zouden de Duit- Londen terechtkwamen. Zijn ïn-
sers achterdocht gekregen hebben lichtingen stelden de Duitsers in
als al hun agenten steeds maar sue- staat om beter te richten op een be-
hadden". De spionnen die op-
gen agenten, zegt van Harry (of Ta-
te, zoals toen zijn codenaam luid
de): „Hij is een van onze ver
trouwdste radio-agenten geworden
zijn werk is in het begin van grote
waarde geweest voor de contras
pionage en later voor misleiding".
langrijk strategisch doel.
Harry heeft vier en een half jaar ra
dioberichten naar Hamburg door
gegeven; zijn laatste bericht seinde
hij een paar uur voordat Hamburg
in geallieerde handen viel. Na de
geen dubbelagent te oorlog is hij getrouwd met Irene,
zelfs drievoudig agent een 25-jarige kapster. Op het stad-
gehangen zijn, behoorden tot de
genen die niet wilden meewerken.
„Er waren er die voor ons werkten
om hun huid te redden. Er zijn er
ook geweest die hebben gepro
beerd
blijven
te worden en ons weer te bedrie- huis heeft hij begrijpelijkerwijs
gen". niet de juiste naam van zijn vader
Tolk
Een vermakelijk kantje van het
nieuwe leven van de overgelopen
spion is, dat hij in 1959 in West-
Duitsland op bezoek is geweest in
Mainz, met een Engels-Westduits
uitwisselingsbezoek tussen „tweel
ingsteden". Hij is er erelid van de
gemeenteraad gemaakt en kwam in
Engeland terug met een aantal
langspeelplaten als cadeau.
In zijn gesprekken met de hoog
waardigheidsbekleders in Mainz
heeft Harry, drager van het IJzeren
Kruis eerste en tweede klasse, ge
bruik gemaakt van de diensten van
een tolk. De vroede vaderen van
Mainz hebben niet kunnen ver
moeden dat hun gast een bijzon
dere verpersoonlijking was van de
banden tussen Engeland en Duits
land.
Ook nu nog weet vermoedelijk
geen van Harry's collega's of buren
iets af van zijn vroegere Harry is
niet bezweken voor de verleiding
om zijn verhaal voor goed geld te
verkopen, hoewel er ongetwijfeld
een geweldige film in zit. Hij houdt
zijn verleden nog altijd volstrekt
geheim. Toen wij hem vroegen wat
hij van de publikatie van het boek
van Gunter Peis vindt, werd hij
boos. „Dat heeft met mij niets te
maken", zei hij met een nog altijd
herkenbaar Duits accent. „U hebt
de verkeerde voor. U kunt die hele
zaak beter vergeten".
Politie vindt
vluchtauto's
van Ponto s
moordenaars
FRANKFORT - Bij de speurtocht
naar de daders van de moord op de
Westduitse bankier Jürgen Ponto
heeft de Westduitse politie twee au
to's gevonden die bij de vlucht ge
bruikt moeten zijn. Een auto stond
in Frankfort, de andere in Oberur-
sel, in de buurt van de plaats van de
moord. In de auto in Frankfort lag
een corduroy jasje met bloedspo
ren, waarvan de bloedgroep over
eenkomt met die van de vermoorde
bankier.
De politie zoekt nog steeds naar
Susanne Albrecht, dochter van een
goede vriend van de bankier, een
ongeveer even oude vrouw en een
man, met wie zij Ponto's villa is
binnengegaan. De twee begeleiders
zijn nog niet geïdentificeerd. Waar
schijnlijk had het drietal Ponto wil
len ontvoeren.
Eén van de gevonden auto's is een
volswagenbusje met geblindeerde
Vervolgens had men wellicht een
hoge losprijs willen eisen, of de vrij
lating van de overvallers van de
Westduitse ambassade in Stock
holm, die onlangs tot levenslang
zijn veroordeeld.
De oppositiepartij CDU heeft naar
aanleiding van de moord op Ponto
aangedrongen op zwaardere straf
fen voor terroristen.
Regeringswoordvoerder Grune-
wald waarschuwde van de moord
geen politieke zaak te maken. Het is
niet mogelijk politiebescherming
te geven aan alle prominente
personen, zei hij. Er zouden dan zo
veel mensen bewaakt moeten wor
den dat het niet doelmatig zou
kunnen gebeuren. Ponto had zelf
veiligheidsmaatregelen getroffen,
aldus een woordvoerder van het
ministerie van Justitie, maar hij
werd aangevallen door een kennis.
"Wat zou de politie daartegen kun
nen doen"?
In Turkije
ANKARA - De Turkse nationale
vergadering heeft gisteren met 229
tegen 219 stemmen haar vertrou
wen uitgesproken in de rechtse
coalitieregering onder Suleyman
Demirel. De leden van de fracties
van de regeringspartijen stemden
allen voor, ondanks de twijfel van
sommigen of het nieuwe kabinet
veel kans zal hebben om de ernstige
economische en sociale problemen
van het land op te lossen.
De regering-Demirel heeft vrijwel
dezelfde samenstelling als de ploeg
die het grootste deel van de afgelo
pen tweeëneenhalf jaar Turkije
heeft bestuurd. Bij de algemene
verkiezingen van 5 juni had geen
der partijen een duidelijk mandaat
gekregen. Ecevit vormde toen als
leider van de grootste partij, de Re
publikeinse Volkspartij (RPP), een
minderheidskabinet. Toen Ecevit
het vertrouwen van het parlement
vroeg, leed hij een nederlaag.
Daarop kon Demirel weer aan de
macht komen.
Het nieuwe kabinet bestaat uit mi
nisters van de conservatieve
"Rechtvaardigheidspartij" van de
premier, de Islamitische Partij voor
het nationaal welzijn" en de uiterst
rechtse "Partij van de nationalisti
sche actie". De "Republikeinse
Partij van het vertrouwen" die deel
uitmaakte van de vorige regering-
Demirel, heeft na haar nederlaag bij
de jongste verkiezingen de zijde
van de oppositie gekozen. De twee
afgevaardigden van deze beweging
stemden met de 214 leden van de
"Republikeinse Volkspartij" en
drie onafhankelijken tegen het
nieuwe kabinet
