IERSE VISSERIJKWESTIE
VOOR HET EUROPESE HOF
Ssstt...
Visserij wereld wil de waarheid niet horen
voor 4r ben je binnen
Kort geding van maandag belangrijk voor Nederland (JqQJÖ
Zwart loon tandarts onwaardig
sa-vSStoast-**
-bvs^S44Weu'en'°
Laat Gouwe
het niet merken,
want we
verknpen NO
zijn knffie een
beneden de
prijs!
HAAI HEI lUMGRnS
r>r>
ZATERDAG 9 JULI 1977
BINNENLAND
PAGINA 7
DEN HAAG (ANP)- Hoewel er niet
rechtstreeks bij betrokken, is het
kort geding tegen Ierland, dat
maandag dient voor het Europese
Hof van Justitie in Luxemburg,
van buitengewoon groot belang
voor Nederland. De werkgelegen
heid voor vele honderden vissers,
de bemanningen van de ongeveer
50 haringtrawlers, staa op het
spel. Het hof gaat zich namelijk
buigen over de vraag of de (harin-
gTijke) zone van 50 mijl, die Ier-
Pand begin dit jaar tot verboden
V^water verklaarde, rechtsgeldig
Ift^chten de Europese rechters deze
>JBag ontkennend beantwoorden,
«lan zou dit kunnen betekenen, dat
de Nederlandse haringvloot, die
sinds Groot-Bnttannië zijn vis
gronden sloot werkeloos in de
thuishavens ligt, weer aan de slag
kan.
Dr. H. A. H. Boelmans Kranenburg,
secretaris van de redersvereniging
voor de Nederlandse zeevisserij,
liet er gaan twijfel over bestaan dat
de trawlers in dat geval zo snel mo
gelijk naar Ierland zouden opsto-
men. Echter niet eerder dan nadat
de Nederlandse regering het licht
op groen heeft gezet. ,,We moeten
uiteraard wel gedekt worden door
Den Haag". Boelmans Kranenburg
acht het niet uitgesloten dat de
Ierse regering ondanks een voor
haar negatief vonnis toch buiten
landse vissers zou laten opbrengen.
„Per slot was het instellen van de
50-mijlzone ook al een negeren van
de verplichtingen, die het lidmaat-
Uitkering voor
schoolverlaters
UTRECHT (ANP) - Het besluit van
staatssecretaris Meijer (CRM), dat
schoolverlaters met ingang van 1
juli in aanmerking kunnen omen
voor een aanvullende bijstandsuit
kering als ze niet direkt werk kunen
vinden, geldt alleen voor 18—21-
jarigen die zelfstandig wonen en
voor meerderjarigen. Of men in
aanmerking komt voor aanvul
lende bijstand, hangt dus af van de
leeftijd (minstens 18 jaar) en - voor
de groep van 18-21 jaar - van de
vraag of de jongeren al dan niet nog
bij hun ouders wonen.
De regeling is getroffen om de pe
riode te overbruggen tot het mo
ment - 1 oktober - waarop school
verlaters een beroep kunnen doen
op de rijksgroepsregeling werkloze
werknemers. De aanvullende bij
standsuitkering wordt gegeven van
de eerste van de maand af die volgt
op de maand waarin de studiefina
nciering eindigt.
DEN HAAG - Verdugt. Het
PPR-actiecentrum Tiel heeft aan
de Raad van State in Den Haag ge
vraagd de hinderwetvergunning
die de chemische fabriek Verdugt
in Tiel heeft gekregen voor een
nieuwe produktie-eenheid. in te
trekken. Het actiecentrum meent
dat de produktie-eenheid veel to
veel gevaar oplevert voor de om
wonenden.
schap van de Europese Gemeen
schap met zich brengt", aldus
Boelmans Kranenburg.
Voorstel
Vorig jaar vingen de Nederlanders
bij Ierland, met name in de wateren
voor de West- en Noordwestkust
zo'n 15.000 ton haring. Het ziet er
echter niet naar uit dat die hoeveel
heid ook dit jaar gehaald kan wor
den. Dr. Boelmans Kranenburg
verwacht dat in de Europese land
bouwraad, die op 18 juli in Brussel
wordt gehouden, ook voor de Ierse
wateren weer haringquota zullen
worden vastgesteld. Dit uiteraard
op voorwaarde dat het Europese
hof de Ierse visserijzone onwettig
verklaart. De Europese commissie
heeft een voorstel klaarliggen,
waarin het Nederlandse aandeel op
een kleine 11.000 ton wordt be
paald. Volgens Boelmans Kranen
burg zullen de landbouwministers
daar op 18 juli wel mee akkoord
gaan.
Ongeldig
Het kort geding van maandag is
aangespannen door de Europese
commissie, het dagelijks bestuur
van de Europese Gemeenschap. De
commissie staat op het standpunt,
dat de Ierse 50-mijlzone niet
rechtsgeldig is. Op grond van de
zogenaamde Haagse verklaring van
oktober 1976 mogen de lidstaten
weliswaar verordeningen uitvaar
digen ter bescherming van de vis
stand in hun water, maar alleen als
voldaan is aan een aantal voor
waarden.
Ten eerste moet de EG als geheel
geen maatregelen hebben getroffen
(dat is zo) en ten tweede moeten de
„individuele" maatregelen een tij
delijk karakter hebben en mogen
zij niet discriminerend werken ten
opzichte van andere lidstaten. Ook
moet een land een dergelijke maat
regel eerst ter kennis brengen van
de Europese Gemeenschap.
Overtredingen
Volgens de Europese commissie is
Ierland op deze laatste drie punten
in overtreding. (In tegenstelling tot
Groot-Brittannië, dat zijn 200-
tnijlzone wel volgens de regels
•heeft ingesteld). Met name verwijt
men de Ieren, dat de 50-mijlzone al
leen verboden is voor schepen lan
ger dan 33 meter en/of met een mo
torvermogen van meer dan 1.100
pk. In de praktijk komt dat erop
neer, dat alle grote buitenlandse
trawlers worden geweerd ten gun
ste van de veel kleinere Ierse sche
pen. De Europese commissie heeft
het hof in Luxemburg dan ook ver
zocht, Ierland op te dragen zijn vis
serijverordening zodanig te wijzi
gen, dat men niet meer discrimi
neert, of de verordening te schor-
In september zal het Europese hof
de Ierse visserijkwestie nogmaals
behandelen, maar dan in een ge
wone procedure, dit als gevolg van
het feit, dat de rechter in Cork (Ier
land) een uitspraak heeft gevraagd
over de rechtsgeldigheid van de
Ierse visserijzone. Hij achtte dat
nodig om tot een goed vonnis te
kunnen komen in de zaak tegen de
tien Nederlandse schippers, die
eind april binnen de 50-mijlsgrens
waren gaan vissen.
De schippers werden gesteund
door de Nederlandse regering, die
de Ierse visserijzone niet wilde er
kennen en ermee akkoord ging dat
er een proefproces zou worden uit
gelokt. Uiteraard zal het tussen
vonnis, dat het Europese hof
maandag (of uiterlijk dinsdag) in
kort geding geeft, van grote bete
kenis zijn bij de behandeling van de
kwestie in september.
UTRECHT (ANP) - De_afdelings-
raad van de afdeling Amsterdam
van de Nederlandse Maatschappij
tot bevordering der Tandheel
kunde heeft een tandarts het
tuchtmiddel van een waarschu
wing opgelegd, omdat hij een pa
tiënte een korting van 20 procent
zou hebben beloofd als ze "zwart"
betaalde, dat wil zeggen contant en
zonder kwitantie. Hoewel de tan
darts heeft verklaard, dat hij alleen
bij wijze van grap over zwarte beta
ling heeft gesproken, beschouwt de
afdelingsraad discussies over een
eventueel zwarte betaling als "een
tandarts onwaardige gedraging".
De patiënte had bij de afdelings
raad een klacht ingediend omdat de
tandarts van haar f 4.300 vroeg voor
een brug met acht elementen en
een kroon op een kies, terwijl zijzelf
mede aan de hand van de geboden
"korting" - had becijferd dat de re
kening op f 3.440 zou uitkomen.
Halverwege de behandeling vroeg
de. tandarts een voorschot van f
2.500. De patiënte, die zowel aan de
behandeling als aan de rekening
was gaan twijfelen, schakelde een
advocaat in. De tandarts verklaarde
zich toen bereid, de zaak voor f
3.500 af te maken. Er ontstond ech
ter weer een meningsverschil toen
de patiente haar brug kwam pas-
sen. Van het passen kwam niets te
recht en de tandarts eiste betaling
van ruim f 4.100. Een maand later
stuurde hij een rekening van ruim f
3.900.
De raad kwam tot de slotsom, dat
de tandarts goed werk had gele
verd. Ook de uiteindelijke declara
tie vindt hij redelijk, maar hij denkt
minder lovend over de zakelijke
afwerking van de affaire. De tan
darts is tekort geschoten door on
zorgvuldige voorlichting over de
kosten. Hij heeft zich schuldig ge
maakt aan handelingen in strijd
met de beroepswaardigheid, aldus
de raad.
Antiekdiefstal
tot klaarheid
LEEUWARDEN (ANP) - De rijks
politie van Achtkarspelen heeft bij
een huiszoeking in het dorp Twijze-
lerheide antieke goederen met een
waarde van ruim 250.000 gulden
gevonden. Het huis werd bewoond
door een 32-jarige bouwkundig op
zichterdie sinds enkele maanden in
Twijzelerheide woont en afkomstig
is uit Tilburg. Het antiek bewaarde
hij in twee plastic zakken, verbor
gen in een kelder.
De goederen zijn afkomstig uit het
huis van een Oisterwijker, die Die
sinds kort jn Baarn woont. Deze
had, volgens de rijkspolitie, de zak
ken twee jaar geleden verdonker
remaand door in zijn eigen huis een
inbraak in scène te zetten en ver
volgens van de verzekering 150.000
gulden te innen. De goederen wer
den na de zogenaamde inbraak in
bewaring gegeven bij de opzichter.
Beide mannen zijn gearresteerd en
overgebracht naar Oisterwijk.
Bij de goederen bevond zich veel
kostbaar 18e eeuws tinwerk en on
der meer een madonna uit de 18e
eeuw van de Vlaamse gotiek ter
waarde van 40.000 gulden.
«ArAhUR TOT
loderne speeltuin "^j". "J1" steltlopen
iVeEnr poppet
ve.«stu,n
uitkijktoren - -K vefkeersiuin 1
GRATIS ™ei)ANG Calé-R<=slauran
en Punnekoelten. fefgTSVH
-oals pottertles tl—
"«TPËrcank*
Kampeerie's °P °raeL, recreatiecentrum-
HAAG - De bouw van het
Centraal Station in Den
Haag vordert gestaag. Het kreeg al
'Nieuw Babyion".
NZH sluit jaar
af met verlies
HAARLEM (ANP) - De Noord-
Zuid-Hollandse Vervoermaat
schappij heeft 1976 afgesloten met
een verlies van 859.980 gulden.
Het jaar daarvóór was er een nade
lig saldo van 1,26 miljoen gulden.
De exploitatiekosten stegen van
100,2 miljoen tot 106 miljoen gul
den. De NZH had per 31 december
1887 personeelsleden. Het bedrijf
beschikte over 557 autobussen,
waaronder 30 zogenaamde micro
bussen. Per lijndienstbus werd
gemiddeld een afstand van 84.200
km afgelegd.
De totale vervoersopbrengsten be
reikten een waarde van 51,9 miljoen
gulden tegen 49,6 miljoen in 1975,
een stijging van 5,7 procent. Voor
het eerst sinds jaren was de procen
tuele stijging van de exploitatie
kosten ongeveer gelijk aan de stij
ging van de vervoersopbrengsten.
Halve ton buit
bij overval
AMSTERDAM (ANP) - Drie man
nen hebben gistermiddag 50.000
gulden buitgemaakt bij een overval
op een postkantoor aan de Admi
raal de Ruyterweg in Amsterdam.
Twee overvallers dwongen het
personeel onder bedreiging van
een pistool het geld af te geven. De
derde zat te wachten in een auto die
volgens de politie gistermorgen in
Leiden gestolen was. De auto is
kort na de overval in de buurt van
het postkantoor teruggevonden.
2-4/S.
^7J
ASSEN - De vier Zuidmolukkers
uit Smilde die begin deze week zijn
aangehouden op verdenking van
medeplichtigheid aan de recente
gijzelingsacties, zijn donderdag
voor de officier van justitie in Assen
geleid. Ze zijn in bewaring gesteld.
99
DEN HAAG (SP) - Al in de jaren
vijftig waarschuwde menig visbio-
loog dat het er slecht voorstond met
de haringstand in de Noordzee.
Maar met de ontwikkeling van
nieuwe vistechnieken en grotere
motorvermogens op de haringtraw
lers was er geen houden meer aan.
Alle sos-geluiden van de biologen
ten spijt, werd de jacht op de
noordzeeharing meedogenloos
voortgezet.
Toen de biologen een paar jaar ge
leden de noodbel luidde en een
complete stop van de haringvangst
op de Noordzee eisten, was het al te
laat.
Zo'n tier jaar geleden zat er nog
minstens twee miljoen ton haring
in de Noordzee. Op het ogenblik
nog geen 15.000 ton.
„Keer op keer zijn onze waarschu
wingen in de wind geslagen of in
het beste geval slechts half opge
volgd", verwijt drs. A. A. H. M. Cor-
ten regering en bedrijfsleven. Hij
werkt als bioloog bij het Rijksinsti
tuut voor Visserij Onderzoek in
I Jmuiden en vertegenwoordigt ons
land als zodanig in de Internatio
nale Raad voor Onderzoek in de
Zee, die zetelt in Kopenhagen.
Nadat de internationale groep ha
ringbiologen. waarvan drs. Corten
deel uit maakt, aanvankelijk dacht
dat er met het stellen van van-
gstbeperkeingen nog veel te red
den zou zijn, overschreden de van
gsten in 1975 dermate de verwach
tingen, dat zij op dat moment voor
het eerst een volledige stopzetting
van de haringvangst eisten.
Voor het jaar 1975 had de Interna
tionale Raad voor Onderzoek in de
Zee een quotering geadviseerd aan
de Europese commissie van 140.000
ton. In werkelijkheid werd er ech
ter dat jaar 355.000 tori haring uit de
Noordzee gehaald.
Het advies tot stopzetting kreeg
opnieuw geen enkel gehoor. De Eu
ropese commissie kwam
dat er in 1976 160.000 ton haring ge
vangen mocht worden. Maar uit
eindelijk haalden de Noordzee
vissers toch nog 183.000 ton op, tot
verbijstering van de biologen.
Die constateerden dat de harings
tand in de Noordzee nu zeer snel
verslechterde. Aanwas van nieuwe
haring bleef volledig uit, omdat er
vrijwel geen eieren meer geprodu
ceerd werden.
Stopzetting
Opnieuw riepen de biologen uit dat
een volledige stopzetting van de
haringvisserij op de Noordzee de al
lerlaatste overlevingskans zou zijn.
Hoe reageert drs. Corten, nadat
keer op keer zijn advies en dat van
andere biologen in de wind werd
geslagen?
„Het is natuurlijk ontzettend stom
dat men maar dóór is gegaan. En
dan heb ik nog niet eens zozeer het
belang van de haring op het oog.
Dat wordt ons hier keer op keer in
de schoenen geschoven, dat wij al
leen maar milieubeschermers zou
den zijn en geen enkel oog hebben
voor de economische belangen.
Maar wij zitten hier in eerste instan
tie niet voor de haring, maar om het
visserijbedrijf in stand te houden".
„Als biologen hebben wij niet eens
zulke grote zorgen. Als soort wordt
de haring niet bedreigd. Er zwemt
elders in de wereld nog genoeg ha
ring. Ons gaat het erom, hoe hou
den we de vissers zelf in leven".
„Ons advies is dan ook geen biolo
gisch advies", redeneert 'drs. Cor
ten, „maar een puur bedrijfseco
nomisch advies. En dat is iets wat er
maar niet goed in wil bij de vissers.
Zij zien niet in dat het ons gaat om
de continuïteit van hun bedrijven".
„Nu zeggen de politici, het is de
taak van de regeringen om tot een
compromis te komen tussen de bio
logische en de bedrijfseconomi
sche belangen. Maar dat is volko
men scherts Er is geen verschil tus
sen een biologisch en een bedrijfs
economisch advies in dit geval. Wij
kijken naar de overlevingskansen
van de haringvisserij op den lange
duur. Het bedrijsleven kijkt alleen
achterom. Dat is pure kortzichtig
heid".
„Drie jaar lang zijn er nu min of
meer beschermende maatregelen
geweest. Het resultaat is dat de ha
ringstand op het ogenblik lager is
dan ooit".
Vervuiling
Is het teruglopen van de harings
tand uitsluitend te wijten aan
overbevissing of speelt vervuiling
van de zee ook een rol?
Bioloog Corten: „Vervuiling speelt
hierbij niet of nauwelijks een rol.
Hoogstens hebben enkele harings
oorten zich verplaatst. Ik wil de
vervuiling van de zee niet bagatelli
seren, maar op dit moment kan ik
niet zeggen wat het effect is op de
hoeveelheid vis. Wel is de vervui
ling duidelijk van invloed op de
kwaliteit van de vis. Het gehalte gif
tige stoffen, dat zich via de voeds
elketen in de vis ophoopt, neemt
aanzienlijk toe. Die giftige stoffen
hopen zich vooral op in het vet. Dat
heeft bijvoorbeeld tot gevolg dat
levertraan tegenwoordig puur ver
gif is. Als die ontwikkeling zo door
gaat is de vis straks oneetbaar".
Als de Europese commissie nu al
leen de vangst op consumptieha
ring beperkt, maar de industrie
visserij op sprot, waarbij veel ha
ring wordt gevangen, onbelem
merd laat, wat helpt het dan. Dan
gaat de overbevissing gewoon
door?
Bioloog Corten: „Dat is het' stok
paardje van de Nederlandse vis
sers. Er zit een kern van waarheid
in, maar het is niet de hele waar
heid. Het was inderdaad een pro
bleem. De Denen en in mindere
mate de Noren en de Britten heb
ben een belangrijke vismeelindus-
trie, waarin ze behoorlijk wat geld
hebben geïnvesteerd. De Denen
haalden tot voor kort 100.000 ton
haring uit de Noordzee ten behoeve
van hun vismeelindustrie. De De
nen zijn echter onder druk gezet,
wat heeft geresulteerd in een over
eenkomst, waarbij is bepaald dat de
bijvangst van haring beperkt moet
blijven tot vijf procent van de aan
voer. Deze maatregel, die in 1976
van kracht is geworden, heeft voor
zover wij kunnen nagaan, een tame
lijk groot effect gehad. Want in 1975
bedroeg de bijvangst aan haring
door de Denen, Noren en Britten
samen nog 91.000 ton, terwijl het in
1976 nog maar 7000 ton was volgens
hun opgaven. Ik zou dit opgegeven
aantal weliswaar mijn hand niet in
het vuur willen steken, maar méér
dan 20.000 ton kan het.beslist niet
geweest zijn".
„Toch zijn we nog niet helemaal ge
lukkig met de bijvangst. De Eu-
ropse commissie heeft de Denen,
Noren en Britten voor 1977 toege
staan om 17.335 ton haring als bij
vangst voor de vismeelindustrie
binnen te halen. Dat is voorname
lijk jonge haring, die zich in drie
jaar tijds anders had kunnen ver
menigvuldigen tot 50.000 ton".
Apparatuur
Wat is de oorzaak van de overbe
vissing?
Corten: „Vooral de toegenomen
technische mogelijkheden en met
name de ontwikkeling van de elek
tronische apparatuur. Sinds het
begin van de jaren zestig beschik
ken de vissers over een sonar - een
echolood in horizontale richting -
waarmee ze op kilometers afstand
een school vissen kunnen Ze hoe
ven dus niet langer te zoeken naar
een naald in een hooiberg".
„Daarnaast is het vistuig sterk ont
wikkeld. De Noren gebruiken te-
De quotering van de haring-visvangst lokte in het verleden de nodige
protesten en zelfs demonstraties uitNu begint het besef door te dringen dat
ongelimiteerd vissen de haringstand in de Noordzee bedreigt.
gen woord ig bijvoorbeeld de ring- het gordijn van onder dicht e
zegen, dat is letterlijk een moord
dadig vistuig waar geen kruid tegen
gewassen is. Het is een gigantische
net, dat als een gordijn rond een via
sonar opgespoorde school vissen
wordt neergelaten. Dan rijgt men
haalt het schip de hele school bin
nenboord. De Duitse en de Neder
landse vissers hebben vooral het
trawlnet verder ontwikkeld. Vroe
ger werd allen de bodemtrawl ge
bruikt, maar nu kan met de trawl op
elke hoogte.worden gevist. Boven
dien is het niet veel groter gewor
den, omdat de motoren van de
schepen meer capaciteit kregen".
Toen Corten het voorjaar voor, tij
dens en na de bijeenkomst van de
Internationale Raad voor Onder
zoek in de Zee te Kopenhagen, dui
delijk te kennen gaf dat er zijns in
ziens maar éen oplossing is, name
lijk een volledig stop op de haring
vangst, kreeg hij een groot aantal
uiterst verontwaardigde reacties
uit de visserijwereld.
Subsidie
„Iedereen probeert daar het gevaar
dat de Noordzee binnenkort hele
maal geen haring meer bevat, dood
te zwijgen". Een door Corten ge
schreven artikel over de problemen
in de haringvisserij voor het blad
Visserijwereld verd onder druk
van het bedrijfsleven geweigerd.
„Ze willen de waarheid niet horen",
aldus Corten. „Kennelijk met het
idee, als wij nu gevolg geven aan
deze waarschuwingen en maatre
gelen moeten nemen, dan zijn we er
geweest. En dat is nog waar ook, als
er geen compensatie komt. Ze le
ven van de ene dag op de andere.
Sommigen denken nog steeds dat
het zo'n vaart niet zal lopen. Ande
ren hopen dat als het mis gaat er
subsidie komt".
Betekent een complete stop van de
haringvangst op de Noordzee nu
dat we helemaal geen maatjesha
ring meer kunnen eten in ons
land?
Drs. Corten verwacht niet dat het
dan meteen met die typisch Neder
landse gewoonte afgelopen zal zijn.
Er zijn nog drie gebieden vlak bui
ten de Noordzee bij Schotland en
Ierland waar nog gevangen mag
worden of straks mogelijk een
goedkeuring voor komt. Maar het
gaat daar om slechts enkele dui
zenden tonnen.
