Zorgen
om Zuid-
Holland
i
vis
sport
Een hao
uit
het land
Slechtere huizen
Hogere huren
Meer werklozen
Minder bossen
En vaker ziek
„We kunnen
niet nog
zuiniger
aan doen"
DE SPORT
FRED VELTMAN
ZATERDAG 9 JULI 1977
EXTRA
PAGINA il 7
Het was niet de eerste keer, dat de provincie Zuid-
Holland bij de rijksoverheid zijn beklag deed: Met haast
de agressiviteit van een actiegroep zonden gedeputeerde
staten van Zuid-Holland in juni aan kabinetsformateur
Den Uyl de brief "Een vergeten Provincie.Zuid-
Holland".
De zoveelste klacht over het magere provinciale, zak
geld", dat de rijksoverheid jaarlijks toeschuift.
En zoals vaker bij slepende zaken, het zal deze keer niet de
laatste zijn.
Een zorgwekkende ontwikkeling,
vinden de Zuidhollandse bestuur
ders. Want de zo op het oog welva
rende provincie dreigt binnen en
kele jaren het grootste probleem
gebied van Nederland te worden.
Op allerlei terreinen loopt Zuid-
Holland achterstanden op, zo zeg
gen Gedeputeerde Staten, en de
Zuid-Hollanders beginnen zich
steeds minder thuis te voelen in
hun provincie.
Bij het opstellen van de brief aan de
formateur heeft het provinciaal be
stuur dankbaar gebruik gemaakt
van een massa gegevens, die bijeen
zijn gebracht door het bureau on
derzoek en ruimtelijke ordening
van het provinciaal opbouworgaan
Zuid-Holland. Het opbouworgaan
is een samenwerkingsverband tus
sen overheid, particuler en kerke
lijke instellingen, die zich bekom
meren om het welzijn van de
Zuid-Hollander.
Door Paul Sneyder
dateert van voor 1945, in de andere
provincies is dat gemiddeld zeven
procent lager. In Zuid-Holland
staan - relatief gezien - de meeste
huizen zonder eigen voordeur en
zonder een aansluiting op gas, licht
of water.
Hogere huren
De huren liggen, zoals gezegd, des
ondanks hoger. Dat heeft er echter
niet toe geleid, dat er meer "eigen
huizen" in deze provincie zijn. In
Zuid-Holland is 24 procent van de
bewoners tevens eigenaar van zijn
huis, in de overige provincies ligt
dat op bijna veertig procent. De
ministerie van CRM: "Regionale
doorlichting van Nederland". Dit
soort onderzoeken geven meestal
alleen landelijke cijfers weer. Het
bleek echter bij het CBS mogelijk
de gegevens opnieuw door de com
puter te halen en alles te laten op
splitsen naar provincie.
Meeste werklozen
Zuid-Holland heeft als grootste en
dichtstbevolkte provincie (een
kwart van Nederland woont hier)
de meeste werklozen. In mei van dit
jaar waren 27.190 mannen en 8.320
vrouwen op zoek naar werk oftewel
35.517 werklozen. Dat betekent
mond zes procent van de bevolking
zonder werk".
Zuid-Holland telt ook de meeste
mensen, die van de bijstand moe
ten leven. Dat wijst erop, dat veel
Zuid-Hollanders in een
ekonomisch-zwakke positie verke-
Minder bos
De Zuid-Hollander, die niet zo pret
tig woont en mogelijk ook zonder
werk zit, wil er misschien 'ns lekker
op uittrekken. Maar ook hier is hij
de mindere in vergelijking met de
bewoners van de andere provin-
Uit lange reeksen tabellen en statis
tieken, waarin iets gezegd wordt
over het leven van de Nederlander,
'blijkt elke keer dat de Zuid-
Hollander het er een paar procent
slechter afbrengt. Het zijn elke keer
wel kleine verschillen maar juist
die optelsom van al die kleine ver
schillen maakt hW "probleem
Zuid-Holland".
Slechter wonen
Om eens het belangrijkste bij de
kop te pakken: het wonen. Drs. Vi
vien van Geen van het provinciaal
opbouworgaan: "De gemiddelde
Zuid-Hollander woont slechter en
duurder dan de rest van Nederland.
Voor een slechter huis moet hij
meer betalen".
Een paar cijfers: slechts 44 procent
van alle huizen in Zuid-Holland zijn
eengezinswoningen, in de rest van
Nederland ligt dit percentage op 75.
Logischerwijs staan er dan in het
westen dus ook meer huizen zonder
tuin dan daarbuiten.
Uiteraard zijn de steden Rotterdam
en Den Haag van invloed op deze
cijfers. In een stad staan nu een
maal minder eengezinswoningen
met tuin. Maar ook zonder deze
twee steden scoort Zuid-Holland
lager dan de rest van Nederland: 64
tegen de al jeerder genoemde 75
procent.
De huizen, die er dan staan in
Zuid-Holland, zijn ouder. De helft
Zuid-Hollander is minder tevreden
met zijn huis. Hij wil daarom ook
eerder dan bewoners van andere
provincies zijn boeltje oppakken en
verhuizen. Dat geldt in sterke mate
voor Rotterdam en Den Haag, maar
ook voorde kleinere plaatsen. Zelfs
in de dorpen met minder dan 10.000
inwoners is de verhuisgeneigdheid
groter dan in vergelijkbare plaatsen
elders in het land.
De cijfers komen overigens uit on
verdachte hoek. Het bureau onder
zoek van het provinciaal opbou
worgaan dankt al het cijfermate
riaal aan ondermeer de volkstelling
uit 1971, onderzoeken van het so
ciaal en cultureel planbureau uit
1974 en 1976 en een rapport van het
bijna vier procent van de beroeps
bevolking, hetgeen altijd nog lager
is dan over geheel Nederland ge-
Maar ook hier een paar kantteke
ningen: het aantal langdurig werk
lozen neemt in Zuid-Holland ge
staag toe, de werkgelegenheid in de
scheepsbouw neemt snel af en de
spreiding van rijksdiensten doel
Zuid-Honand helemaal geen goed
Drs. Vivien van Geen: "Cijfers zeg
gen niet alles. Bij werkloosheid
gaat het om concentraties. Iedereen
weet, dat Helmond en Emmen mei
enorm veel werklozen zitten. Maai
in de Haagse Schilderswijk is hei
aantal werklozen net zo groot. In de
Schilderswijk zit evenals in Hel
Om een keihard cijfer te
een Zuid-Hollander beschikt in zijn
provincie over gemiddeld vijftig
vierkante meter bos en natuurlijk
terrein. Zijn landgenoot in Drente
over 1102 vierkante meter. Mis
schien een wat grove vergelijking,
want die Zuid-Hollander gaat ook
naar de bossen in Drenthe. Hij moet
er echter wel een eind voor reizen.
Maar ook als alle recreatieterrei
nen, parken, plantsoenen bij het
bosareaal worden opgeteld komt
de Zuid-Hollander er mager af. Per
Zuid-Hollander staat dan 54 vier
kante meter ter beschikking, voor
een Noord-Hollander bijvoorbeeld
122 vierkante meter. Ook het aantal
sportvelden en -banen, zwemba
den, club-- en buurthuizen ligt in de
provincie (per 1000 inwoners lager
dan elders. Zelfs het aantal bibliot
heken is onder de maat. Slechts
voor 69 procent van alle gemeenten
in Zuid-Holland is op een of andere
wijze (bibliotheek of bibliobus)
voor een bibliotheekvoorziening
gezorgd: Het laagste percentage in
vergelijking met alle- andere pro
vincies. In Groningen heeft ieder
dorp een eigen bibliotheek of komt
er een bibliobus langs.
Vaker ziek
De Zuid-Hollander voelt zich door
dit alles niet zo lekker. Hij is ook
vaker ziek, gebruikt meer medi
cijnen, maar beschikt over minder
doktoren, tandartsen en wijkver-
plegers, om zich te laten verzorgen.
Voor de bejaarden in deze sterk
■k Gedeputeerde Staten
van Zuid-Holland vin
den dat hun provincie in
vergelijking met de rest
van het land veel tekort
komt.*
In sommige opzichten
lijkt het wel of Zuid-
Holland er niet meer
bijhoort, vinden ze het
geen bijgaande foto
symbolisch weergeeft.
vergrijsde provincie is de situatie
eerder slechter het aantal bedden
in de bejaardenverzorging ligt ver
gelijkenderwijs lager dan in elke
andere provincie.
,In Zuid-Holland is per 8452 inwo
ners een maatschappelijk werker
aangesteld. In de meeste overige
provincies ligt dit laatste getal mee
stal rond de 6000 en een enkele keer
bij de 7000, maar nergens anders
wordt de 8000 bereikt.
De Zuid-Hollander voelt zich ook
eenzamer. Zelfs in gemeenten met
10.000 of 20.000 inwoners voelt een
inwoner van deze provincie zich
eerder in de steek gelaten dan el
ders. In Zuid-Holland is men in het
algemeen ook minder tevreden met
de maatschappij, waarin hij leeft.
De Zuid-Hollander is een sombere
Nederlander. De uitloop uit de pro
vincie is groot. Het bevolkingsaan
tal van Zuid-Holland zou de afgelo
pen jaren nog veel meer zijn gekel
derd, als de leegloop niet wat was
"gecompenseerd" door de vesti
ging van buitenlanders en Surina-
mers in deze provincie. "Het is na
tuurlijk niet alleen kommer en
kwel in Zuid-Holland. In de Rand
stad is een internationaal klimaat,
cultureel gezien heeft Zuid-
Holland veel meer te bieden. Ner
gens vind je zo'n verscheidenheid
aan musea, toneelgroepen, opera
gezelschappen. Maar slechts een
kleine elite is hierin geïnteresseerd.
De meeste mensen gaan in hun
vrije tijd naar een sportveld of een
zwembad. En als daar tekorten in
zijn, komt dat hard aan", zegt Vi
vien van Geen. "Zuid-Holland is
ook niet te vol. Bij een goede inde
ling van de ruimte is er best wel wat
van te maken. Voor de stadsver
nieuwing moeten de beste archi-
tekten worden aangetrokken. In de
verstedelijkingsnota wordt ge
meld, dat in stedelijke gebieden
met een grotere dichtheid moet
worden gebouwd. Meer huizen per
vierkante meter. Maar er wordt
niets gezegd over de kwaliteit vari
die huizen".
Gedeputeerde Staten van Zuid-
Holland hebben nog geen ant
woord op hun brief gekregen van
kabinetsformateur drs. J. M. den
Uyl.
Provinciale
rekenmeester
drs. H. J. Boone:
Vooral op de schouders van
PvdA-er drs. J. H. Boone, gede
puteerde, belast met de zorg
voor de financiën van de pro
vincie Zuid-Holland, rust de
taak de begroting voor 1978
enigszins redelijk te maken.
Enigszins redelijk, want over
een sluitende begroting denkt
men bij de provincie Zuid-
Holland al sinds jaren niet
Bij het opstellen van een voor
lopige begroting voor 1978
kwam het college van GS tot de
slotsom, dat het tekort zo'n drie
miljoen gulden zou gaan bedra
gen. Gedeputeerde Boone heeft
er nu, een maand later, een hard
hoofd in, dat de schade tot dit
bedrag kan worden beperkt.
"Wij zijn er bij die voorlopige
begroting van uit gegaan, dat de
inflatie zo'n vijf procent zou be
dragen. Als ik nu de cijfers zie
van het centraal planbureau,
maar ook de cijfers zie van het
centraal planbureau, maar ook
de cijfers waar Den Uyl vanuit-
gaat, geloof ik dat het verstan
dig is er rekening mee te hou
den dat het tekort hoger uitvalt
dan die drie miljoen gulden",
meent gedeputeerde Boone.
Een procent meer inflatie schat
te de provinciale rekenmee
sters op een stijging van de uit
gaven met ongeveer 1,5 miljoen
gulden. Juist in deze weken is
het college van GS van Zuid-
Ilolland in de slag om te zien
hoe het otale budget over de
verschillende posten te verde
len. En te bezien of er in een
bepaalde sector niet nog wat te
bezuinigen valt. Drs. Boone
denkt dat de mogelijkheden tot
bezuiniging uitgeput zijn. "We
hebben al zoveel geschrapt dat
ik denk dat we nu aan het eind
van ons latijn zijn".
Geen bezuinigingen betekent:
nog verder in 't rood. En het is
maar de vraag of de minister
van binnenlandse zaken, die de
provinciale begrotingen goed
keurt, daarmee akkoord gaat.
Voor gedeputeerde Boone is er
maar een oplossing: het rijk
moet de provincie Zuid-
Holland meer financiële midde
len verschaffen.
Fonds
Provincies zijn voor hun in
komsten vrijwel geheel afhan
kelijk van de uitkering uit het
provinciefonds. Middels een
verdeelsleutel is in 1948 uit de
losse hand gemaakt en is in de
loop der jaren sterk achter
haald. Er ligt nu een wetsont
werp bij de Tweede Kamer,
waarin wordt voorgesteld onze
uitkering naar veertien procent
te verhogen". De provincie is zo
overtuigd van het feit, dat het
Drs. H.J. Boone
wetsontwerp door de Kamer
wordt aangenomen, dat men bij
het opstellen van de begroting
voor 1978 al van die verhoogde
uitkering uitgaat. "Maar met die
veertien procent zijn we er nog
lang niet. We stellen ons rede
lijk óp als we zeggen dat 20 pro
cent uit dit fonds aan de provin
cie Zuid-Holland moet toeko
men. Het gaat om het recht
trekken van een scheefge
groeide verhouding". Omgere
kend per hoofd van de bevol
king krijgt de provincie Zuid-
Holland 25 gulden per inwoner,
terwijl Zeeland bijvoorbeeld
omgerekend per hoofd op bijna
110 gulden kan rekenen. "Bij
het interprovinciaal overleg
ontmoeten de randstad-
provincies veel weerstand van
de niet-randstadprovincies. Zij
zeggen, dat wij niet zoveel geld
nodig hebben omdat de steden
veel geld krijgen, direct van het
rijk. Dat is natuurlijk wel zo,
maar wij pompen ook het no
dige geld in de steden, bijvoor
beeld in het kader van de mo
numentenzorg. Maar wij zou
den ook veel meer willen en
moeten doen.
Vaarwegen
Een zware post op de provin
ciale begroting is de zorg voor
de vaarwegen. Voor dit jaar
prijkte een bedrag van 16 mil
joen gulden op de begroting
voor het instandhouden van de
talrijke vaarwegen door de pro
vincie. Al jarenlang stuurt de
provincie Zuid-Holland dikke
brieven naar het ministerie van
verkeer en waterstaat om aan
die zijde wat gelcflos te krijgen
voor deze kostbare provinciale
taak. "Wat wij graag zouden wil
len hebben is een doeluitkering
van het rijk speciaal bestemd
voor de vaarwegen. Friesland
krijgt 5,7 miljoen per jaar voor
zijn vaarwegen, Groningen 8,1
miljoen gulden. Zuid-Holland
niets. Deze situatie is historisch
zo gegroeid."
De laatste brief over deze kwes
tie dateert van januari 1977. Op
5 mei stuurde minister Wester
terp een zeven regels lange brief
terug, waarin hij overleg hier
over aankondigde.
De begroting voor 1978 moet
echter deze maand in grote
lijnen gereed zijn. Hoe dan ook.
In de eerste plaats wil ik in deze
visrubriek uw aandacht vragen
voor de landelijke enquete, die
op het ogenblik onder sportvis
sers wordt gehouden, onder
auspiciën van het ministerie
van Landbouw en Visserij. Met
de enquete willen de organisa
toren een inzicht krijgen welke
behoefte er binnen het henge
laarslegioen bestaat aan lig
plaatsen, trailerhellingen en
dergelijke speciaal ten behoeve
van sportvisboten.
Duidelijk is dat het aantal recrea
tievaartuigen, waaronder vele
sportvisboten, de laatste jaren
sterk is toegenomen. Dus ook
de behoefte aan ligplaatsen.
Om te weten hoe groot die be
hoefte is wordt de komende tijd
een vragenlijst gepubliceerd in
een aantal van de grootste hen
gelsportbladen in ons land.
Bovendien zijn er enquêtefor
mulieren verkrijgbaar bij meer
dan 900 hengelsportwinkeliers
in ons land.
Behalve de (toekomstige) bezit
ters van visboten worden ook
die hengelaars benaderd die
zich beperken tot het huren van
een visboot. Gevraagd wordt
onder meer waar men een vis
boot zou willen huren en hoe
veel men daarvoor maximaal
De enige speciaalzaak voor aiuw
HENGEL
SPORTARTIKELEN
Haarlemmerstraat 11, tel. 124020
wenst uit te geven. De formu
lieren moeten worden opge
stuurd aan de Directie van de
Visserijen. Bezuidenhoutse-
weg 73 in Den Haag.
Een andere activiteit van die
zelfde Directie van de Visseri
jen waarop ik uw aandacht zou
willen vestigen is de merkje
sactie. Deze actie wordt geor
ganiseerd om meer te weten te
komen over het nut van fore
luitzettingen in het Veerse
Meer. Met dat doel werden dit
voorjaar 500 regenboog- en 500
beekforellen in het Veerse
Meer uitgezet die voorzien wa
ren van speciale merkjes.
Sportvissers die deze forellen
vangen worden verzocht de
merkjes op te sturen aan bo
vengenoemd adres.
Tot dusver is de medewerking
van de sportvissers slechts van
bescheiden omvang geweest.
Het aantal terugontvangen
merkjes was niet om over naar
huis te schrijven. Mogelijk dat
de wetenschap dat de inzender
van elk merkje meedingt naar
een hoofdprijs van 1000 gulden
beschikbaar gesteld door de
Delta Federatie verbètenng in
deze situatie kan brengen, 't Is
maar dat u het weet.
Zoals u in deze krant onlangs
heeft kunnen lezen heeft zich
onlangs in een paar vijvers in
Leiden-Noord een vissterfte
voorgedaan waarvan vooral de
aanwezige karpers het slach
toffer zijn geworden. De plant
soenendienst komt de eer toe
alles in het werk te hebben ge
steld om een massale sterfte te
voorkomen door de vijvers
plaatselijk uit te baggeren en zo
veel mogelijk door te spoelen.
Verder is de brandweer ver
schillende malen in actie ge
weest om met behulp van
pompinstallatie en spuiten het
zuurstofgehalte in het water op
te voeren. Inmiddels is in een
van de vijvers ook een fontein
geplaatst waardoor verder on
heil hopelijk wordt voorko-
Naar aanleiding van deze vis
sterfte heb ik nog even contact
opgenomen met het hoog
heemraadschap van Rijnland.
Deze instantie is namelijk be
last met het waterkwaliteitsbe
heer en heeft in de vijvers ook
watermonsters genomen. Vol
gens een woordvoerder is er in
de vijvers sprake geweest van
"prop" zuurstofarm water. De
enige remedie is om deze
"prop" zo snel mogelijk door te
spoelen.
Overigens vertelde de man van
Rijnland mij ook dat de laatste
tijd in Leiden en directe omge
ving nogal lage zuurstofgehal
ten in het water worden aange
troffen. Dat heeft plaatselijk al
tot wat vissterfte geleid. Ge
lukkig nog nergens op bijzon
der grote schaal, maar het is
toch wel een zaak om attent op
te zijn. Temeer daar we van de
week in deze krant hebben
kunnen lezen, dat de bacterio
logische verontreiniging van
een flink aantal plassen een
sterke vermindering heeft on
dergaan.
Als sportvisser kunnen we zelf
ook een belangrijke bijdrage
leveren aan het schoonhouden
van ons viswater. Dat betekent:
geen afval in het water gooien,
maar in de vistas of -koffer
stoppen en thuis in de vuilnis
zak deponeren.
Ter afsluiting wil ik uw aandacht
nog vestigen op een tweetal
visboekjes, dat onlangs is ver
schenen. Het zijn boekjes die
worden uitgegeven door Els
evier en waarvan de bedoeling
is dat ze samen met nog drie
andere hengelboekjes die nog
zullen worden uitgegeven de
serie "Vistips" gaan vormen.
Elk boekje bevat een tweehon
derd tips over het vissen op een
bepaalde vissoort, of op een
bepaald water of met behulp
van een speciaal vistuig.
De eerste twee deeltjes zijn spe
ciaal bestemd voor de karper
en de snoekbaarsvissers. De
karpertips zijn geschreven
door Dick Langhenkel en Nico
de Boer en de snoekbaarstips
door Kees Ketting en Henk
Peeters. Beide boekjes zijn rijk
geïllustreerd met zowel
zwart-wit als kleurenfoto's en
met verduidelijkende tekenin
getjes. Het interessante van het
karperboekje is dat dieper
wordt ingegaan op een aantal
zaken die in de karpervisserij
nog slechts in beperkte kring
bekend zijn, zoals de karper-
visserij in de winter en het vis
sen op grote afstand. Dat laat
ste bijvoorbeeld met "bevroren
aardappels".
In het boekje over snoekbaars-
vissen komen vele facetten aan
de orde zoals het gebruik van
hengels, molen, lijnen, pennen
en stuitjes. Aparte tips zijn ge
wijd aan een minder bekende
wijze van snoekbaarsvissen,
namelijk die met behulp van de
vliegehengel. Het aardige van
het boekje is dat wanneer de
schrijvers het op bepaalde pun
ten - bijvoorbeeld de grootte
van de aasvisjes - niet met el
kaar eens zijn dat ook duidelijk
laten blijken. De prijs van de
boekjes 9,90 vind ik nogal aan
de pittige ka t.
Lage Rijndijk 36-40
Leiden, tel. 122293
HET AANGEWEZEN
ADRES VOOR AL
UW HENGELSPORT
