Gesubsidieerd toneel in
stukkenjachtachterop
ASTERIX EX DE GROTE OVERSTEEK
„DE
VERBORGEN
TEMPEL"
V
SATERDAG 25 JUNI 1977
VARIA
PAGINA 27
De grote gesubsidieerde toneelge
zelschappen lijken zich de laatste
jaren steeds meer een museumtaak
op te leggen. Soms is het jongste
stuk in hun repertoire meer dan een
halve eeuw oud. Die voorkeur voor
het verleden berust allerminst op
een bijzondere cultuurbeschou
wing - heeft waarschijnlijk wel te
maken met een gebrek aan durf om
met nieuw werk risico's te lopen -
de oorzaak ervan heeft alles té ma
ken met een internationaal gebre-
k aan goede nieuwe stukken.
Schrijvers, die vroeger bijkans elk
jaar interessante nieuwe werken
ten doop konden houden zijn stil
gevallen. Of zij zijn geen schaduw
meer van wat zij eens waren. Zo is
het dus niet verwonderlijk dat toen
enkele'maanden geleden Londen
„Dusa Fish Stas o VI" van Pam
Gems zag als het verhaal van vier
vrouwen, die zonder mannen leven,
daar van Nederland uit begerig het
oog op werd geslagen. Het oor
spronkelijk geschreven stuk kreeg
een uitstekende ontvangst en zou
ook hier kunnen voorzien in het
schreeuwend tekort aan moderne
vrouwenrollen.
De Haagse Comedie was het eerst
attent, maar de toneelgroep Cen
trum had er ook wel interesse voor.
De twee gesubsidieerde gezels
chappen zouden het beide kunnen
spelen in het komend seizoen. Maar
de opvoeringsrechten belandden
tenslotte bij Sigma van Rene Solle-
veld in de vrije sector. Via de SE-
BA, de Stichting tot Exploitatie en
Bescherming van Auteursrechten.
Dat gaf natuurlijk boze gezichten,
temeer daar Solleveld als erfenis
van zijn functie als dramaturg bij de
AVRO nog deel uitmaakt van het-
bestuur van de SEBA.
Het functioneren van dit instituut
werd kritisch bekeken. Sinds het
overlijden van Hans Keuls als di
recteur werd de schrijver en verta-
Ier Ernst van Altena sinds 1 januari
van het vorig jaar als bestuursgede-
legeerde met de leiding belast. Op 1
augustus a.s. zal hij zich als zodanig
terugtrekken om „ruimte te maken
voor een volledig professionele di
recteur". Hij had gedacht zijn taak
met zijn creatieve werk te kunnen
verenigen, maar merkte in ander
halfjaar dat daar weinig van terecht
kon komen. Dat hij ook onmogelijk
zelf partij kon zijn.
„Als je het goed wil doen moet er
voor de auteurs een sociaal econo
misch apparaat zijn dat veel zorg
voor ze wegneemt door voor ze te
onderhandelen. Bij de steeds gro
tere concentratie van tegenpartijen
raken de auteurs gemakkelijk in
gepakt". Het instituut, dat in het
Schrijvershuis in de Amsterdamse
Vondelstraat namens de Vereni
ging van Letterkundigen opereert,
moet zorgen dat zij gunstige con
tracten krijgt toegespeeld. Daar
mee behartigt de SEBA niet alleen
de belangen van de aangesloten
schrijvers, maar ook die van haar
eigen voortbestaan voor een kost
baar apparaat, dat onder meer twee
juristen in dienst heeft, maar ook
een reeks andere deskundigen.
De SEBA vertegenwoordigt vele
buitenlandse agentschappen, niet
alle. Een eerste aanmeldingsrecht
bestaat niet meer, opties worden al
lang niet meer verleend. Van Al
tena stelt: „Ik zou liever het ge
structureerde toneel helpen" op het
verwijt dat hij in een sleutelpositie
die stukken aan het gesubsidieerd
toneel onthoudt. Maar de feiten zijn
dat het de vrije sector is, die zijn
bedrijf financieel gaande houdt. Bij
de 33.000,- auteursrechten die
het officiële toneel opbracht, stelde
de vrije produkties daar bijna twee
ton tegenover met bovendien veel
land en Amerika - niet aangesloten
bij de internationale auteursrech
tenorganisatie - de vrije producen
ten meer armslag hebben en schrij
vers zich vooral afvragen „Wat
brengt het op?". De vrije produk
ties kunnen vaak het tienvoudige
bieden.
Voor „Dusa Fish Stas o VI" werd
bovendien gesteld door de schrijf
ster, dat een vrouw haar werk zou
vertalen en ook een vrouw dit stuk
zou regisseren. Nouchka van Bra-
kel („Het debuut") gaat nu de ens
cenering verzorgen met actrices,
die door de film bekend zijn ge
worden. Over de slag om dit Enge
lse stuk zijn geen verharde stand
punten ontstaan.
Het uit balans raken van de ver
houding tussen de grote gezels
chappen en de vrije produkties
produkties heeft een diepere ach
tergrond. Het gebruikelijke au
teurshonorarium is tien procent,
waarvan een vijfde doorgaans naar
de vertaler gaat. Uit de kassa in
komsten. Sinds die inkomsten bij
de gezelschappen nog maar een
tiende bedragen van de feitelijke
produktiekosten, bestaat de belo
ning voor de schrijver nog maar uit
een schamele een procent, een
schijntje. Het was dan ook niet
verwonderlijk dat er vorig jaar na
mens de SEBA een nota werd ge
publiceerd, „Ik word begapt".
Het ministerie van CRM erkent het
probleem, dat men met de be
staande regelingen „vreselijk ach
ter loopt". In Duitsland en Frank
rijk heeft men al oplossingen uit
gedacht voor dit verschijnsel door
een honorering honorering per
stoelplaats, waardoor men niet
meer in een oneigenlijk geringe be
loning van de auteurs conventie".
„Met de eerste tomaat mee vloog
ook het dédain de zaal in", conclu
deert Van Altena over de ontwikke
ling van het gesubsidieerd toneel.
Aan het luchtige en ook wel ver
kennende toneel ging het repertoi
retoneel doorgaans voorbij om zijn
gezicht te hervinden in de al geves
tigde waarden. Handige zakenlie
den sprongen in het gat. Met steeds
voorstellingen voorstellingen en
financiële financiële garanties
werd de Vereniging van Vrije To
neelproducenten een belangrijke
drukgroep in de markt.
Bij de SEBA werken vier man op
een afdeling, die voortdurend
stukken leest voor het gesubsi
dieerd toneel. De opbrengsten zijn
echter zo gering, dat deze krachten
in feite door het vrije toneel worden
betaald! Een inderdaad wonder
lijke situatie.
Piet Ruivenkamp
Rijksmuseum van Oudheden (Rapen
burg 28). Werkd. 10 uur voortn.-5 uur
nam. zondag 1-5 uur nam.
beeldhouwwerk. Geopend van 17 juni
t/m 7 juli, dag. van 10-16 uur (zo. geslo
ten).
Galerie Denise Stephan, Bakkerstecg
18, tel. 132319. Tentoonstelling Wu
Tweehuysen - aquarellen en gouaches.
Geopend za. en zo. van 14-18 uur, over
ige dagen na tel. afspraak, tot 15 sept.
(gesloten van 15 juli—15 aug.).
Museum voor Volkenkunde, Steens
traat 1. Tentoonstelling „Taal en teken
binnen Chinese muren". Geopend „ma.
t/m za. van 10-17 uur, zon- en feestdagen
van 13-17 uur. tot 15 februari 1978.
Galerie De Poort, Herensteeg 11. Ten
toonstelling Alexander Rosemeier -
schilderijen. Geopend di t/m za. van 12
17.30 uur, do. ook van 19-21 uur, van 7
Galerie Van der Vlist, Botermarkt 3.
Tentoonstelling Kees Hak - schilderijen,
Loes |t Hart - tekeningen. Simone Haak
ên Lisette Brouwer - keramiek,. .Ge-
Gajerie De Oude Rijn, Ouae Rijn 40
Tentoonstelling Lydia Luyten - wan-
dkleden en naaldkanten, Pol Jong - pen
tekeningen en etsen, Wilma Henkelman
- keramiek. Van 27 mei tot 29 juni.
Galerie-bibliotheek, Luifelteaan 1, Was
senaar. Tentoonstelling Ans Sanders -
pentekeningen en Bonnie Meerts - etsen
en litho's. Geopend tot 7 juli, openings
tijden van de bibliotheek.
"Hortus Botanicus. Tentoonstelling
"Dier en Kleur". Geopend ma. t/m zat.
van 10-16.30 uur, zo. van 12.30-15.30 uur,
£ot 18 sept.
Galerie JA, Sportfondsenbad, Wassena
ar. Tentoonstelling Christiaan Jorg -
i hout en Johan Hemkes -
Geopend do. t/m zo. van 10-17 uur,
van 20-22 uur, t/m 10 juli.
EN HOU NU JE
M0NP!
(£>ud 91
25 juni 1977
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Zweden behoorde tot dusver
ook tot di koloniale mogendhe
den. Het bezat n.l. in de Antillen
een eilandje St.-BarthelemyDe
bevolking, bestaande uit 3000
blanken, meest van Franschen
oorsprong, en 13.000 zwarten,
vroeger slavendoch sedert lang
vrij verklaard, is thans door
Zweden aan Frankrijk overge
daan.
Kleine vaart
Dutch Faith 24 te Rotterdam
Dutch Sailor 23 v Vlaardingen nr Dage
nham
Mare Iratum 23 v Rotterdam nr Terneu-
Grote vaart
Achilles 24 v Cristobal nr Buena Ventura
Alkmaar 23 v Marseille nr Barcelona
Aludra 23 300 z Kaap Verdische Eilan
den nr Rotterdam
Amstelhof 23 80 zzo Nagoya nr Vancou-
Aristoteles 23 v Baltimore nr Philadelp
hia
Begonia 23 v Suez nr Djeddah
Chevron Arnhem 21 v Freeport nr
Tampa
Chevron Eindhoven 24 te Bajogrande nr
Cristobal
Chevron Freeport 23 450 w Ascension nr
- (Adv.) photographie. De on-
dergeteekende maakt door deze
leitwv bekend, dat van heden af bui
tengewoon fijne geglansde Al
bumportretten geleverd worden
voor f 4 per dozijn. Monsters
zijn dagelijks te bezichtigen
aan het Atelier. Ook kan men ze
desverkiezende aan huis gezon
den krijgen ten einde zich van
de fijnheid te overtuigen. Vóór
de aflevering ontvangt men
eerst een paar proeven. H.
Harms, Photograaf, Haverza
klaan, Leiden.
Vijftig jaar geleden:
- Een loodgieter bracht Don
derdagavond een bezoek aan
een bioscooptheater aan de
Pascagoula
Chevron Nagasaki 23 v Ras Tanura nr
Freeport
Chevron Naples 23 470 z Lower nr Hono
lulu
Chevron Rome 23 115 zw Wake nr Sin
gapore
Coral Maeandra pass 24 Ouesant nr Bil
bao
Deltadrecht 23 v La Spezia nr Gibraltar
Diogenes 24 v Buena Ventura nr Guaya-
Dione 23 te Port Dickson
Eemhaven 23 v Ilheus nr Rotterdam
Eumaeus 23 v Antwerpen nr Port Said
Fossarus 23 ten anker rede Bonny
Freetown 23 140 n Finisterre nr Dakar
Ganymedes 25 te Cristobal
Hermes 24 v Porto Limon nr New Or
leans
Hollandia 23 te Kingston
Ilias 24 te Rotterdam
Ixion 24 rede Port Said
Kylix 24 te Stockholm verw.
Leiderkerk 23 380 zw Bombay nr Hong
kong
Leuve Lloyd 24-te Noumea
Maasbracht 24 30 o Magadiscio nr Ras
Tanura
Maasbree 23 210 zo Ras Hasfun nr St.
Croix
Main Lloyd 24 te Suez
Mitra 24 te Ras Tanura
Kruiskade te Rotterdam. De
film scheen hem evenwel weinig
te kunnen boeienwant onder de
voorstelling viel hij in slaap. En
zoo vast sliep hij, dat hij ook na
het beëindigen van de voorstel
ling niet wakker werd. Het ge
bouw werd gesloten zonder dat
hij door het personeel werd op
gemerkt. Wie beschrijft 's mans
onstelteiiistoen hij 's nachts om
half drie ontwaakte en alle deu
ren gesloten vond! Het gelukte
hem tenslotte een raam open te
schuiven en de aandacht van
een voorbijganger te trekken.
Deze haalde den directeur uit
zijn bed, die er voor zorgde, dat
de man het bioscooptheater kon
verlaten
Neder Elbe 23 80 no Belawan nr Palem-
bang
Neder Rijn 23 v Kobe nr Hongkong
Neder Weser pass 24 Finisterre nr Kaap-
Nedlloyd Dejima 23 10 nw Pulluweh nr
Nedlloyd Krakorum 23 v Keelung nr
Balboa
Nedlloyd Kimberley 24 te Port Elisabeth
Nedlloyd Korea 23 v Rotterdam nr Lon-
Nedlloyd Loire pass 23 Ouesant nr Lis
sabon,
Merwe 23 v Rotterdam nr Bremen
Nedlloyd Nile 23 te Rotterdam
Nedlloyd Rio 23 v Penang nr Mahe
Pericles 24 v Port au Prince nr Nassau
Safocean Adelaide 23 810 zzo Pit Cairn
nr Matarani
Scheldeborg pass 24 Dogger nr Delfzijl
Spaarnekerk 23 780 z Tahiti nr Balboa
Straat Clement 25 te Dunedin verw.
Straat Frazer 23 20 n Timor nr Djakarta
Straat Honshu 24 te Kaapstad
Straat Nagoya 24 te Durban
StraatTauranga 23 v Gentil nr Sao Tome
Straat Singapore 23 te Singapore
Viana 23 v Port Kaiser nr Curacao
Wonosobo pass 23 New Hebriden nr Lae
Zaankerk 23 v Barcelona nr Lissabon
De
avonturen
van
Jornmelie
S/s/, wij hebbos a gevs/ngos
en meegebrachtos overos
aces/mos. lA/ij zibtos hieros
r in Quêitems/s Jj&b*
LUXOR "A star is bom", dag. 2.30, 7.00
en 9.30 uur. 14 jaar.
CAMERA: "Little big man", dag. 8.00
uur. 14 jaar.
Kindermatinee: "Laurel en Hardy, stad
op stelten", za. en woe. 2.30 uur, zo. 2.00
On'gevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke.dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur (Diacones-,
senhuis) en van vrijdag 13 00 uur tot za
terdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis).
4.15 l
AL.
14
Nachtvoorstelling: "Women inlovi
en za. 11.30 uur. 18 jaar.
LIDO I: "Silver Streak Expresse"
2.30,7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 u
jaar.
LIDO II: "Casanova", dag. 2.30 en 8.00
uur. 18 jaar.
LIDO III: "Rocky", dag. 7.00 en 9.15 uur.
Kindermatinee: "Merlijn de
za. en woe. 2.30 uur, zo. 2.30 e
AL.
Bezoekuren ziekenhuizen
Diaconessenhuis:
Middagbezoekuur: 113.45—14.30 uur.
Avondbezoekuur: 18.30-19.30 uur. Kirt-
derafdeling dagelijks van 14.00-19 00 uur
alleen voor ouders zondag 14 00-15.00
uur voor overige familieleden. Kinderen
beneden 14 jaar hebben geen toegang op
dp kinderafdeling.
2e KLASSE: Volwassenen dagelijks v
11.15-12.00 uur en van 14.00-14.45 uur
Vfin 18.30-19.30 uur.
Kraamafdellng: dag. van 11.15-12.00 uur
(alleen voor echtgenoot) van 15.00-16.00
uur en van 18.30-19.30 uur. Babyshow
laatste kwartier van middag- en avond
bezoek.
Kinderafdeling: dag van 15.00-18,30
Bezoek, aan ernstige patiënten:
Wanneer voor ernstige patiënten
lopend bezoek wordt toegestaan k
hoofdverpleegkundige hiervoor
ciale kaarten verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks:
15 00-15.45 uur.
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderófdeliiig
Elke dag:
14 15-15.00 uur.
18.30-19.00 uur.
Alphen aan den Rijn
TRIANON: "Een brug
en 8.00 uur. 18 jaar.
REX: "Sexslavinnen", dag. 7.00 en 9.15
uur, zo. 2.00,4.15,7.00 en 9.15 uur. 18 jaar.
Kindermatinee: "Peter en de vliegende
autobus", za. en woe 2.30 uur. AL.
Nachtvoorstelhng: "Ginger, haar li
chaam is haar wapen", vr. en za. 11.30
dag. 2.00 Sint Elizabeth-ziekenhuis:
3e KLASSE: Volwassenen dagelyks van
14.00-14.45 uur en van 1830-19.30 uur
Kraamafdeling: dag van 11.15-12.00 uur
(alleen voor echtgenoot) van 15.00-16 00
Academisch-Ziekenhuis
Voor alle patiën
zijn de bezoekuri
Elke dag:
14.15-15.00 i
18.30-19.30 i
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30; 13.30-
14.15 en 18.30-19.30 uur; 3e klas 13.30-
14.15 en 18.30-19.30 'uur; Kfraamafdeling
behalve kinderen)' 13.30-14.15 uur alleen voor echtgenoten
s Volgt 19-20 uur; Kinderafdeling 15-15.30 uur
alleen voor ouders 18-18.30 uur.
Maandag t'm vïijdag
18.30-18.45 uur.
Zaterdag en zondag:
Geluidshinder Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in-
forhiatiecentrum peluidshinder Schip^
VAAJ PE
ZCMCOL-
kCAjtoEA)
PANDA EN HET HELDERKIJKERTJE
40 - 137 - Do 2 had het gevoel dat hij in groot gevaar was. Zijn
vliegende schotel luisterde slecht naar het stuur en het voertuig suisde
met steeds toenemende snelheid naar de aarde toe.
"Dit gaat niet goed'" riep hij via zijn radio. "Jou hebben ze al-en nu
willen ze mij gevangen nemen. Het is een gevaarlijke planeet, die ik
moet uitschakelen. Ik ga hem negativeren!"
"Niet doen!" riep Fa 3 M angstig terug. "Niet negativeren! Ze willen
niemand gevangen nemen. Het is allemaal een ongelukje. En ze wer
ken hard, om de magnetische kracht die je aantrekt, ongedaan te
nxaken"Maar dat ivas niet langer waar.
"Ik krijg het niet voor elkaar", zei Harrie, die op dat moment naar
buiten kwam. "M'n schroevedraaier is niet fijn genoeg. Ik heb micro
instrumenten nodig om de wijdsprijd-kondensaar uit elkaar te ha
len". "M-m-maar d-dat is vreselijk!" stotterde Panda bleek. "D-daar
js geen tijd meer voor!"
LAMSROLLADE
MET KRUIDEN
600 g. lamsrollade,
100 g. boter, zout en
peper, theelpel dra
gon, theelepel tijm, 1
teentje knoflook.
Snijdt met een pun
tig mesje hier en daar
een kleine opening in
het vlees en steek er
een stukje knoflook
in. Wrijf het vlees
daarna in met zout en
peper.
Smelt de boter in een
braadpan en laat
deze goed bruin
worden alvorens het
vlees erin te leggen.
Schroei het vlees aan
alle kanten snel
dicht. Strooi dragon
en tijm op het vlees
en laat de rollade in 1
uur bruin en gaar
worden onder af en
toe draaien. Maak de
jus af met een flinke
scheut water.
De rollade kan ook
goed in de oven wor
den gebraden, waar
bij men het vlees in
de braadslede legt in
de hete boter en tij
dens het braden in
een middelmatig
warme oven telkens
goed bedruipt.
OA H GOGCM&er
VE&TPEJ^T HC&Cf&J
UfVU Cf) IA y,
FRED BASSET
