Meer zelfvertrouwen onder
christenen in Oost-Europa
Rans geld
P
uit Holland
Rechter laat
geweld bij
acties toe
Problemen in N.-Italië
NS-Kriskraskaart
;ratis2dagen
anger geldig.
CBSZ9B3S3I9
Bisschop Krusch: "Wij zijn kerken in het socialisme
Samengaan
pers Arabië
en Europa
J
tm)
postgiro en -l
rijkspostspaarbank
VRIJDAG 24 JUNI 1977
Tijdig voor de vervolgconferentie van Helsinki in Belgrado heeft het centrum voor onder
zoek en informatie "Geloof in de tweede wereld" in Zurich een uitvoerige documentatie
gepubliceerd over schendingen van de godsdienstvrijheid in Oost-Europa Het 84 pagina's
tellende document beschrijft de situatie in de Sovjet-Unie, Bulgarije, Oost-Duitsland, Joe
goslavië, Polen, Roemenië, Tsjechoslowakije en Hongarije.
Opvallend noemt het rapport het,
dat sedert de ondertekening van
de slotverklaring van Helsinki de
christenen in veel Oosteuropese
landen met groeiend zelfvertrou
wen zijn opgetreden en dat zij
daarbij rekenen op de solidariteit
van mede-gelovigen in de andere
landen die de verklaring van Hels
inki hebben ondertekend.
Het instituut "Geloof in de tweede
wereld" werd in 1972 door de
rooms-katholieke en protestantse
bisschoppen van Zwitserland op
gericht om objectieve informatie te
verschaffen over de toestand van
kerken en gelovigen in Oost-
Europa. Het werkt nauw samen
met het Keston College in Enge
land, dat zich op hetzelfde terrein
beweegt.
De Zwitserse documentatie consta
teert, dat christenen in deze landen
van ideologisch-politieke zijde
worden geïntimideerd. Zij leven
vaak in angst, maken zich innerlijk
los van hun omgeving en raken ge
frustreerd. Aan de andere kant
vindt men onder de christenen
aanpassing aan de situatie, maar
ook opportunisme en carrière
zucht.
"Vertalen"
In hun voorwoord merken de sa
menstellers, die bij hun onderzoe
ken vooral de rk kerk op het oog
hadden, op, dat zij bij een aantal
gegevens wel commentaar moéten
geven. Wanneer bijvoorbeeld in het
Oosteuropese recht over "gewe
tensvrijheid" wordt gesproken,
wordt daaronder alleen verstaan
dat men vrij moet zijn om zonder
enige godsdienstige beïnvloeding
a-theïstisch te kunnen leven. Dat is
ook het geval met het begrip "rech
ten van ae mens". In de communis
tische opvatting van dit begrip
heeft het maatschappelijk aspect
voorrang, terwijl het woord "maat
schappelijk,' verstaan moet wor
den in de betekenis die de commu
nistische partij eraan geeft.
Deze verschillende accenten in de
terminologie maken, aldus het rap
port, een gesprek tussen Oost en
West over deze vragen bijzonder
moeilijk. Het kan eigenlijk alleen
gevoerd worden door specialisten,
die de verschillende terminolo
gieën beheersen en kunnen "verta
len".
Handreiking
In een samenvatting van het onder
zoek wijst prof. dr. Iaszlo Revesz
van het Zwitserse Oost-Europa
instituut te Bern erop, dat de Oos
teuropese landen de verschillende
internationale overeenkomsten op
het gebied van de mensenrechten
wel aanvaarden, zoals de VN-
verklaring van 1948 over de mens
enrechten en de slotverklaring van
Helsinki van 1975, maar dat, naar
mate de communistische partij vas
ter in het zadel zit, de rechten van
de gelovigen in de socialistische
landen meer worden beperkt. Punt
voor punt geeft hij aan, dat chris
tengemeenschappen in dat deel
van Europa niet vrij zijn en hier
meer, daar minder discriminerend
worden behandeld. Als in het Wes
ten daarover wordt gediscussieerd,
wordt dat gezien als inmenging in
binnenlandse aangelegenheden.
Het document van "Geloof in de
tweede wereld" geeft ook een op
somming van wat die discrimine
rende maatregelen jegens de kerk
dan wel zijn. Onder meer; het ver
bod van "godsdienstige propagan
da" en beperking van godsdiens
tvrijheid voor minderjarigen en van
het ouderlijk recht om kinderen
godsdienstig op te voeden.
Tot de ondertekenaars van de slot
verklaring van Helsinki behoort
ook het Vatikaan. Het document
van "Geloof in de tweede wereld"
wordt beschouwd als een belang
rijke handreiking aan de afgevaar
digden van het Vatikaan die straks
aan de vervolgconferentie in Bel
grado zullen deelnemen.
Harde dobber
Een man die waarschuwt voor een
negatieve beschrijving van het le
ven van christenen en kerken in de
Sovjet-Unie, is de voorzitter van de
(Westduitse) Evangelische Kerk
van Rheinland, Karl Immer. Hij
keerde onlangs terug uit Moskou,
waar hij een "wereldconferentie
voor religieuze vredeskrachten"
bijwoonde.
"Het mag dan zijn dat menig gelo
vige aan zijn situatie een harde
dobber heeft, maar ik heb christe
nen ontmoet die zich toch niet van
de wijs laten brengen", zei Immer,
die erop wees dat Rusland in 1917,
het jaar van de revolutie, 20.000
baptisten telde en dat er nu meer
dan 600.000 geregistreerde baptis
ten zijn.
Dominee Immer werkte op dat
congres in Moskou vooral mee in
een werkgroep die zich bezighield
met rechtvaardige betrekkingen
tussen de volken. Hij meent, dat de
kerken van de overheid pas dan be
scherming van de minderheden
kunnen verlangen als zij zich zelf
inzetten voor zwakkeren, armen en
minderheden.
Solidariteit
De verhouding van de kerk tot de
socialistische maatschappij ty
peerde bisschop Werner Krusch
met de woorden "kritische solid
ariteit" en "mondige mede
verantwoordelijkheid". Hij deed
dat op de onlangs in Berlijn ge
houden (Westduitse) Kirchentag,
waar hij een van de vele sprekers
was. Krusch is bisschop van de
Evangelische Kerk van de kerk
provincie Saksen (Maagdenburg),
een van de acht kerken die samen
de Bond van Evangelische Kerken
in de (socialistische) Duitse De-
mocratishe Republiek vormen.
Hij sprak op de Kirchentag, waar
ook een Oostduitse delegatie was,
over de rol van de kerk voor de
toekomst van Europa.
Werner Krusch constateerde, dat
de kerken in de DDR zich bewuster
op hun specifieke situatie binnen
het bestaande maatschappelijke
bestel richten dan vroeger het geval
"Wij aanvaarden dit bestel als de
plaats die ons door God gewezen is
om daar onze opdracht te vervullen
en onze geloofsgehoorzaamheid te
bewijzen", zei hij. "Wij zijn geen so
cialistische kerken - niemand ver
wacht dat van ons - maar kerken in
het socialisme. Wij hebben geleerd,
dat een kerk die aan de mensen het
evangelie wil meedelen met die
mensen de situatie moet delen, dus
met hen solidair moet zijn".
Of de kerken een positieve rol voor
de toekomst van een vredig, men
selijk en samenwerkend Europa
kunnen spelen, hangt volgens deze
bisschop in sterke mate af van hun
bereidheid zich niet te laten maken
tot spreekbuis of trekpaard van na
tionale belangen. "De kerken staan
allemaal in een maatschappelijk-
politieke afhankelijkheid en ver-
vlochtenheid, al is dat niet bij elke
kerk even sterk. Dat moeten zij zich
in alle eerlijkheid wel realiseren. In
het Europese verleden hebben de
grote belijdeniskerken vaak de fa
tale rol van "versterker" van de be
langen der politieke machten ge
speeld. Ze hebben conflicten emo
tioneel opgeladen en zodoende bij
gedragen tot groeiend fanatisme".
tot ontspanning leveren, zonder te
beunhazen op het werkterrein van
de politici, zonder schade te doen
aan de solidariteit met de maat
schappij waarin zij leven, en ook
zonder zelf een politieke kracht te
willen worden. Zij kunnen, wat de
bisschop noemde, "vóór-denken"
(van tevoren nadenken) over
"taboe-thema's". Hij verstond
daaronder thema's waarover politi
ci, om zekere redenen, niet kunnen
of niet willen praten. De kerken
zouden een klimaat kunnen voor
bereiden waarin een zakelijke dis
cussie daarover wél mogelijk
wordt.
Ontspanning
Voor die toekomst zijn
dig die in hoge mate gevoelig zijn
voor het leed van de zwakken.
"Mensen met krachten van liefde,
die niet meedoet met de ver-
duiveling van de tegenstander", al
dus Krusch! De uiteindelijke be
slissingen over de toekomst van
Europa vindt hij niet in parlemen
ten, regeringsgebouwen, laborato
ria en industriecomplexen, maar in
de harten en hoofden
Op zaterdag 2 juli zal onder meer
vanuit Leiden en Noordwijk een
eendagspelgrimstocht worden ge
houden naar "Maria's genade
oord" Banneux-Notre Dame in de
Belgische Ardennen. Het thema
van de bedevaart is: "De mens leeft
niet van brood alleen, maar van ie
der woord dat komt uit Gods
mond".
Geestelijk leider is pastoor J. van
Winkel uit Den Haag. Iedere deel
nemer krijgt een herinneringstegel
met de tekst van het thema erop.
Het programma vermeldt een eu
charistieviering, een "bidweg naar
de bron" en een zegening van zie
ken.
Men kan zich aanmelden bij het
Banneux-secretariaat, postbus 16
Nootdorp, of bij een van deze ad
ressen: zuster Theodora, Haagweg
49 Leiden, telefoon 125164, me
vrouw van Houten, Voorstraat 145
Noordwijk, en mevrouw Lubbers,
Ooievaarstraat 48 Lisse, telefoon
14328.
Opnieuw bereidt een groep Zoe-
terwouders zich voor op een werk
kamp in het protestants kinder
dorp "Casa Materna" bij Napels.
Volgende week vrijdag komen ze in
"Ons Huis" (bij de Dorpskerk) voor
het laatst bijeen om het programma
van werkzaamheden en andere ac
tiviteiten door te nemen. Het kamp
duurt ditmaal van 9 tot 21 juli. Het
Zoeterwoude comité is er weer in
geslaagd de financiën rond te
krijgen.
Elke zomer gaat een groep uit dit
dorp naar het door een methodisti
sche predikant gestichte kinder
dorp om er, geheel belangeloos,
karweitjes te verrichten. Enkele
weken geleden was een delegatie
van "Casa Materna" in ons land om
een gift van 200.000 in ontvangst
te nemen. Dat was de halve op
brengst van de jubileumactie van
de vijftigjarige gereformeerde Ru-
dolphstichting, die een kinderdorp
bij Barneveld onderhoudt.
Rassenprobleem
Naar aanleiding van publikaties
die uit Zuid-Afrika aan de synode
van de Gereformeerde Kerken in
Nederland zijn toegezonden, zal
een speciale commissie uit deze sy
node zich gaan bezinnen op de et
hiek van het rassenprobleem. De
commissie bestaat uit: mr. G. C. van
Dam te Den Haag, prof. dr. A. M.
Donner (Luxemburg), dr. A.
Kruyswijk te Enschede, de heer J.
d. B. van der Meulen te Rijswijk,
prof. dr. H. N. Ridderbos te Kam
pen en dr. B. Rietveld te Den Haag.
Van de commissieleden wordt
verwacht, dat zij een oordeel geven
over de synodeverslagen van de ge
reformeerde "Dopper-kerk" in
Zuid-Afrika, die van deze kwestie
veel werk heeft gemaakt, en over
het boekje "Ras, volk en natie" van
de (blanke) nederduitse Gerefor
meerde Kerk in dat land. De com
missie zal zich ook bezighouden
met de vragen van de eigen synode
naar de criteria van het fonds van
de Wereldraad van Kerken ter be
strijding van het racisme. De gere
formeerde synode zal te zijner tijd
moeten besluiten, of de synodale
beslissing om de aanbeveling voor
het anti-racismefonds op te schor
ten al dan niet ongedaan moet wor
den gemaakt.
Werklozen
Op een gemeenschappelijke
brief van hervormde, gerefor
meerde en rooms-katholieke dia-
konale instellingen in de Zuidhol
landse plaats Arkel aan de werklo
zen in eigen omgeving is maar 1
reactie binnengekomen. De brief,
die bedoeld was als een uiting van
meeleven en waarin het aanbod
werd gedaan om desgewenst over
het werkloos-zijn met elkaar te pra
ten, was via het gewestelijke ar
beidsbureau verzonden, zodat de
kerken niet weten naar wie hij is
Dominee K. B. du Pon van de her
vormde gemeente vindt het povere
resultaat niet zo erg. "Belangrijker
was dat deze mensen iets van óns
zouden horen", schreef hij in zijn
kerkblad. Van een beraad kan ech
ter nu niets komen omdat de ker
ken niet weten wie de brief hebben
gekregen.
Deze zomer zullen de Jehovah's
Getuigen in ons land in drie steden
een congres houden, te weten in
Leiden 14 tot 17 juli. Utrecht en
Rotterdam. Er worden naar schat
ting 40.000 bezoekers verwacht.
Deze congressen vormen een on
derdeel van een internationale
reeks. Vorig jaar werden soortge
lijke ontmoetingen gehouden in 56
landen met een bezoekerstotaal
van ruim twee miljoen. Verwacht
wordt, dat dit aantal dit jaar nog
hoger zal zijn.
Het thema van de congressen is:
"Vreugdevolle werkers". De heer J.
H. Pepplinkhuizen, "zegsman" van
de gemeente in Alphen aan den
Rijn, deelde ons mee, dat de con
gressen worden belegd met het
doel een discussie op gang te bren
gen over de druk die de moderne
maatschappij uitoefent op het le
ven van vandaag.
Beroepingswerk: Hervormde
Kerk-aangenomen naarBilthoven
G. H. Cassuto Dieren, de benoe
ming tot geestelijk verzorger bij de
stichting Hervormde Diakonale
Gezondheidszorg te Sommelsdijk
W. van Herpen Hagestein;.bedankt
voor Den Haag E. M. Bakker Nieu-
werkerk aan de IJssel. Gerefor
meerde Kerken Vrijgemaakt: be
dankt voor Amsterdam G. Mulders
Den Haag, voor Nijverdal J. Bos
Nijmegen.
ADVERTENTIE
TOKIO - In sommige gevallen staat
Japan het gebruik van geweld te
gen milieuvervuilers toe. Dat al
thans is de conclusie van geschokte
Japanse industriëlen na een vonnis
van het hooggerechtshof van To
kio.
Het hof verwierp de aanklacht te
gen een slachtoffer van kwikvergif
tiging, Teroeo Kawamoto, die ge
weld had gebruikt tegen vier werk
nemers van het bedrijf dat hij ver
antwoordelijk acht voor zijn ziekte.
De zaak zal nog voor het opperste
gerechtshof worden uitgevochten,
maar nu al spreekt men van een his
torisch vonnis dat zeer grote gevol
gen kan hebben.
De 45-jarige Kawamoto is een van
de duizenden lijders aan de
"Minamata-ziekte", genoemd naar
het vissersplaatsje in het zuiden
van Japan waar in het begin van de
jaren zestig bij honderden inwo
ners acute kwikvergiftiging werd
geconstateerd. De ziekte tast onder
meer het centrale zenuwstelsel aan
en heeft tot dusver aan 126 mensen
het leven gekost. Zevenhonderd
mensen zijn erkend als Minamata-
slachtoffer, enkele duizenden heb
ben om die verzocht.
Onderzoek toonde aan dat het
chemisch bedrijf Chisso met zijn
kwiklozingen verantwoordelijk
was voor het hoge kwikgehalte in
vis en schaaldieren, die de ziekte
verspreidden onder de visetende
Ij^volking van Minamata. Daarop
volgde een lange strijd binnen en
buiten de rechtszalen tussen de
slachtoffers en Chisso over schade
vergoeding. De "erkende" patiën
ten krijgen die inmiddels.
Om Chisso te dwingen zijn verant
woordelijkheden te aanvaarden,
hebben slachtoffers herhaaldelijk
het hoofdkantoor van dit bedrijf in
Tokio belegerd. Bij een van die ge
legenheden raakte Kawamoto
slaags met vier werknemers van
Chisso. De districtsrechter veroor
deelde hem daarop mishandeling
mishandelging tot een boete van
zo'n vijfhonderd gulden. Maar tot
verbijstering van juristen en chro
nische milieuvervuilers heeft het
hooggerechtshof dit vonnis omge
zet in een scherpe terechtwijzing
aan het adres van de openbare aan
klager wegens machtsmisbruik.
Observerdienst
7 8 9
Met het 8-daagse Kriskras-
abonnemept kunt u evenzoveel
dagen door Nederland treinen waar
heen u wilt. Voor f 63,-- (le klas
f 94,50). En bovendien rijdt u voor
half geld op alle interlokale buslijnen.
Dat is dat. Maar niet in de
maand juli. Want dan mag u er van
de NS nog 2 dagen aan vast plakken.
Gratis voor niks. lODagen dus.
Met 2 weekends. En precies in de
vakantiereizentijd. Moeten we nog
meer zeggenPSnel naar't loket.
ROME (DPA) - Ongeveer hon
derdduizend mensen in Noord-
Italië zullen voor onbepaalde tijd
geen water uit de kraan kunnen ge
bruiken, omdat er het giftige kool-
stoftetrachloride in kan zitten dat
gevaarlijk is voor lever, nieren en
longe^.
Dit kan er in gekomen zijn als ge- bruikt in de chemische industrie,
volg van een ongeluk met een de rivier de Scrivia inliep, die naar
tankwagen die dinsdag in een dorp de Po loopt.
ongeveer 40 kilometer ten noorden Zwemmen, vissen en verder ge-
van Genua als gevolg van een te bruik van het water in de water
grote snelheid in een bocht om- winmngsgebieden van steden als
sloeg waardoor de tank opens- Tortona, Novi Ligure en Serravalle
cheurde en ht gif dat wordt ge- moesten worden verboden.
ISTANBOEL (AFP) - De tweede
conferentie van Europese en Ara
bische persbureaus, die 20 juni in
Istanboel begon, is gisteren beslo-
In een algemeen rapport bekrach
tigt de conferentie de beginselen,
die tijdens de bijeenkomst in Tunis
van november 1976 zijn aanvaard,
in het bijzonder de noodzaak, op
het gebied van informatie en pers
een Europees-Arabische dialoog te
beginnen. De conferentie beveelt
aan, dat de pogingen, deze beginse
len toe te passen voortgezet worden
in het kader van de nieuwe werel
dorde voor de informatie, berus
tend op samenwerking en weder
zijdse steun.
De vertegenwoordigers van 46 Eu
ropese en Arabische nieuwsage
ntschappen, die aan de bijeen
komst hebben deelgenomen, heb
ben voorts aanbevolen, dat de
nieuwsagentschappen de beginse
len van objectiviteit en onpartij
digheid in acht r
Om een beter wederzijds begrip te
verzekeren, wenst de conferentie
eveneens versterking van de be
trekkingen tussen de Arabische en
Europese agentschappen door het
sluiten van bilaterale akkoorden,
niet slechts gericht op de uitwisse
ling van nieuws, maar tevens op de
vorming van journalistieke en
technische kaders.
De Arabisch-Europese conferentie
heeft haar technische commissie
opdracht gegeven, voor het eind
van het jaar 1978 een nieuw rapport
uit te brengen met een uitvoerige
uiteenzetting van de mogelijkheid
tot het opbouwen van een
Arabisch-Europees nieuws- en fo-
tonet.
ADVERTENTIE
postgiro
chèquespostauxnéerlandais
carte de paiement V
llGjRs© betaalkaart
9234567 TH GLUCASSEN
08 STATIONSSTRAAT 33 LOOWOUDE 9999
FF 3 GO,
£D|
1
handtekening signature
in nederland garantie tot 100 gulden
ategil.majfd'mvgrop.s
tSVD
Vakantie in Frankrijk of zomaar een
paar dagen Parijs? Laat uw plezier dan
niet bederven door te weinig geld op
zak. Neem wat betaalkaarten van de post
giro mee.
Elk postkantoor in Frankrijk, Andorra
en Monaco geeft u er maximaal 300
francs per kaart voor, op vertoon van uw
nieuwe giropas en uw geldig
paspoort.
Bon voyage!
Contant vreemd ggld in meer dan 30 landen.
