TOÖJJF1IL
Holland Festival '78
in teken volkskunst
"ASTERIX VEROVERT ROME"
la
D
JE
VERBORGEN
TEMPEL"
DONDERDAG 23 JUNI 1977
PAGINA 2 1
Onlangs citeerde ik een collega
die de wet ''Wie het eerst komt,
het eerst maalt" aan de histori
cus Toynbee toeschreef, met een
treffend voorbeeld de straatver
lichting in Londen. Prof. dr. J.
E. Ellemers uit Groningen (ik
heb mijn klanten in de hoogste
kringen) wees me er als oud
leerling van prof. dr. Jan Ro
mein op, dat die wet niet van
Toynbee is maar van Romein,
en bekend staat als de wet van
de remmende voorsprongterug
te vinden in het opstel "De dia-
'lektiek van de vooruitgang" in
de bundel "Het onvoltooid ver
leden
Omdat het toen de hoogste tijd
werd dat ik eens iets van Ro
mein las (je ziet vaak citaten als
Romeinen 3:11, maar dan be
treft het werken die door Jan en
Annie Romein samen geschre
ven zijnheb ik mij de betref
fende bundel Cultuurhistori
sche Studies aangeschaften in
derdaad. het was Jan Romein
die het verspringingseffect uit
vond en bedacht dat in de strijd
om de voorrang datgene de
beste kansen had dat het achter
lijkst was. Hij kwam erop iVaar
aanleiding van een toevallig
feit.
"Ik was in Londen en daar trof
hel mij, gewoon als ik was aan
de Amsterdamse elektrische
straatverlichting, dat de City
nog door gas verlicht werd. De
eerst opwellende verklaring,als
zou dit een uiting zijn van En
gels conservatisme, liet ik
weldra varen als irrationeel
voor de naar mijn mening juis
te, die deze was: dat de kosten
nodig voor omzetting van een zo
uitgebreide gasverlichting, on
der geasfalteerde straten .in een
elektrische tegen de voordelen
die laatste boven de eerste niet
opwogen. En wal leerde mij dit
hele geval? Dit: dat de indertijd
moderne gasverlichting van
Londen een belemmering was
geworden voor de hypermo
derne elektrische, waartoe een
stad als Amsterdam wel was
kunnen overgaan. Een zelfde
ervaring deed ik op ander ter
rein in diezelfde dagen op: de
catalogus van de bibliotheek
van het British Museum was
nog geschreven en niet gedrukt,
zoals die van onze openbare bi
bliotheken. Ook hier geen con
servatisme als zodanig, maar
de onmogelijkheid om de eens
modernst-ingerichte boekerij te
moderniseren"
Verspringingseffect
Jan Romein noemt in een aan
vulling ook nog een voorbeeld
van zuiver cultuurhistorische
aard waar prof. Kloeke hem op
gewezen had, namelijk dat het.
Nederlands, waar het in Fries
land gesproken wordt, op het
platteland beter gesproken
wordt dan in de steden, omdat
de vroegere aanpassing aan het
Nederlands, het z.g. "stads
fries", de verspreiding van het
zuivere Nederlands heeft tegen
gehouden.
Of dat ook nu nog geldt, veertig
jaar na het verschijnen van
"Het onvoltooid verleden weet
ik niet, maar ik weet wel dat er
nog veel meer voorbeelden te ge
ven zijn van die wet van de
remmende voorsprongDe type
rendste zou ik zelfs de "dubbel-
wet" willen noemen. De Engelse
voetbalstadions zijn sterk ver
ouderd. Vorig jaar was ik op
White Hart Lane van Totten-
ham Hotspur, gebouwd in 1899,
toen de dwingende noodzaak
van een atletiek- en wielerbaan
rond het voetbalveld zich nog
niet aangediend had.
Ons voetbal was minder ont
wikkeld, de grote stadions date
ren daarom van de jaren dertig
behalve het Olympisch stadion,
dat al in 1928 een grote verbete
ring werd geacht, met zijn atle-
tiebaan en wielerbaan. De En
gelsen kwamen er niet meer toe
zulke veelzijdige stadions te
bou wenwant zij hadden al heel
bruikbare stadion. Maar die
waren dus verouderd. Nu kom
de dubbelsprong in de wet van
Romein: onze "moderne sta
dions" zijn nauwelijks meer
functioneel, er komt geen pu
bliek naar atletiek en wielren
nen de stadions zijn log gewor
den,het voetbalpubliek zit te ver
van het veld af, en om nu iets
van de sfeer atletiek te winnen
die in de "verouderde" maat
inmiddels weer als ideaal on
dervonden Engelse stadions nog
wel gevonden wordt, verhuist de
club van het grot^stadion naar
het bijveld (FC Amsterdam), of
worden de atletiekbanen met
hoofdtribunes volgebouwd om
een weer wat intiemer stadion
te creeren.Met andere woorden:
(de wet van de remmende voor
sprong) plus (de wet van de
remmende voorsprongis (de
wet van de voordelige terugs
lag). Of niet soms
NICO SCHEEPMAKER
Het Holland Festival 1978 zal in het
teken staan van de volkskunst zoals
die zich in vele landen op een eigen
manier manifesteert. Met name zal
veel aandacht worden besteed aan
buiten-Europese kunst.
Bestuur en directie van het Holland
Festival streven wat betreft de hoe
veelheid manifestaties naar een
meer stringente beperking dan tot
dusver het geval was. Versnippe
ring zou daarbij moeten worden te
gengegaan en bij het selecteren
dienen hoge kwaliteitsnormen te
worden gehanteerd, aldus de lei
ding van het festival die zich met
deze visie conformeert aan het door
de Raad voor de Kunst aan minister
Van Doorn uitgebrachte advies
over het Holland Festival.
„Ook bij een beperking van het
aantal manifestaties dient aan de
regionale spreiding van de activi
teiten niet getornd te worden", zo is
de eenstemmig uitgesproken me
ning van mr. W. Mazzola en Hans de
Witte, respectievelijk voorzitter
van het bestuur en directeur van
het Holland Festival.
De festivalleiding is zeer tevreden
over de belangstelling voor de dit
jaar gegeven manifestaties. „Er zit
duidelijk een stijgende lijn in. We
hebben vanzelfsprekend nog niet
alle gegevens, maar er is duidelijk
een grotere belangstelling getoond
dan vorig jaar", aldus Hans de Witte.
Duidelijker dan ooit hebben zich in
de aard van de belangstelling ver
schillen gemanifesteerd die de lei
ding van het festival te denken ge
ven. Frans de Ruiter, hoofd van de
.muziekprogramma's zegt: „Heel
wat grote produkties, met name in
de sector van de symfonie
orkesten, waarvan iedereen moet
veronderstellen dat ze een groot
publiek kunnen aanspreken wer
den slecht bezocht. Voor veel meer
gespecialiseerde manifestaties in
kleinere zalen was daarentegen de
belangstelling relatief groot".
De conclusie is voor de festivallei
ding duidelijk: het heeft weinig zin
in het Holland Festival manifesta
ties op te nemen dié ook in het
normale seizoen geprogrammeeid
(kunnen) worden. Kunstvormen
die duidelijk gericht zijn op een
publiek met een bepaalde interesse
blijken in het Holland Festival naar
verhouding het best aan te slaan.
Een dieptepunt wat het bezoek be
treft was de uitvoering van Cesar
Franck's oratorium „Les Beatitu
des" in Amsterdam. Opmerkelijk
was de grote belangstelling voor de
uitvoeringen van oude muziek door
groepen als Hesperion XX en de
Studio der Frühen Musik en voor
de aan minimal music gewijde con
certen.
Rijksmuseum van Oudheden (Rapen
burg 28). Wefkd. 10 uur voorm.-5 uur
nam. zondag 1-5 uur nam.
'ulchri Studio, Passage 10, Oegstgeest..
'entoonstelling Therese de Groot -
eeldhouwwerk. Geopend van 17 juni
m 7 juli, dag. van 10-16 uur (zo. geslo-
•n).
alerie Denise Stephan, Bakkersteeg
1, tel. 132319. Tentoonstelling Wil
'weehuysen - aquarellen en gouaches,
leopend za. en zo. van 14-18 uur, over-
ge dagen na tel. afspraak, tot 15 sept.
gesloten van 15 juli—15 aug.).
Museum voor Volkenkunde, Steens
traat 1. Tentoonstelling „Taal en teken
binnen Chinese muren". Geopend jna.
t/m za. van 10-17 uur, zon- en feestdagen
13-17 uur. tot 15 februari 1978.
Galerie De Poort, Herensteeg 11. Ten
toonstelling Alexander Rosemeier -
schilderijen. Geopend di t«m za. van 12-
17.30 uur. do. ook van 19-21 uur, van 7
luni tot 9 juli.
Galerie Van der Vlist, Botermarkt 3.
Tentoonstelling Kees Hak-schilderijen,
Loes 't Hart - tekeningen» Simone Haak
én Lisette Brouwer - keramiek. .Ge
opend di. t/m za. van 10-17 uur, do. tot 21
uur, t/m 30 juni.
Gajerie De Oude Rijn, Ouae Rijn 40
Tentoonstelling Lydia Luyten - wan
dkleden en naaldkanten. Pol Jong - pen
tekeningen en etsen, Wilma Henkelman
- keramiek. Van 27 mei tot 29 juni
Galerie-bibliotheek, Luifelbaan 1, Was
senaar. Tentoonstelling Ans Sanders -
pentekeningen en Bonnie Meerts - etsen
en litho's. Geopend tot 7 juli, openings
tijden van de bibliotheek.
Hortus Botanicus. Tentoonstelling
"Dier en Kleur". Geopend ma. t/m zat.
van 10-16.30 uur, zo. van 12.30-15.30 uur,
tot 18 sept.
Galerie JA, Sportfondsenbad, Wassena
ar. Tentoonstelling Christiaan Jórg -
i hout en Johan Hemkes -
i. Geopend do. t/m zo. van 10-17 uur,
van 20-22 uur. t/m 10 juli.
(9uc/
23 juni 1977
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Woensdag, toen de lijkkist met
het stoffelijk overschot der Ko
ningin in den rouwwagen werd
geplaatst, verdwaalde een vo
geltje uit een der hooge boom en
voor het Huis ten Bosch en zocht
en vond een schuilplaats op de
kist. Het was of het wilde zeg
gen, dat ook die gevederde kin
deren der natuur noode konden
scheiden van iemand, die zich
in hunne omgeving zoo thuis ge
voelde. Trouw bleef het den
ganschen langen weg op zijne
plaats, zonder zich te laten ver
jagen door de bloemen, waar
mede de lijkwagen hier en daar
werd bestrooid. Eerst op het
laatste oogenblik, toen de lijk
kist in de Nieuwe Kerk te Delft
werd binnengedragenvloog het
diertje, dat onwillekeurig zulk
een vriendelijke rol had ver
vuld, terug naar deboomenvan
het Huis ten Bosch.
Vijftig jaar geleden:
- De schaakmeester Maroczy
heeft dezer dagen een nieuw re
cord op zijn naam gevestigd
door voor 82 borden simultaan
te spelen. Het record bedroeg tot
dusverre 54. In dezen strijd,
welke acht uur achtereen duur
de, won Maroczy 60 partijen:
twintig eindigden in remise en
slechts twee partijen bingen
voor dezen meester verloren.
- In den nacht vanondag op
Maandag is inbraak gepleegd
in een sigarenfabriek te Berlijn
waarbij de dieven voor 50.000
mark sigaren buit maakten. De
dieven zijn zeer kalm te werk
gegaan en hebben eerst "proef
gerookt" voor ze de beste soorten
inpakten
(Kleine vaart)
Carebeka-3 21 vn Rotterdam rir Sout
hampton,
Cornells Broere pass 22 Guernsey nr
Antwerpen.
Diannel 22 te Rotterdam.
Dutch Sailor 21 te Vlaardingen.
(Grote vaart)
Abida 22 vn Lake Charles nr Houston,
Acila 21 450 wzw Madeira nr Curacao,
Amstelveld 21 300 zw Karachi nr Para-
deep,
Atlantic Crown 22 vn Boulogne sur Mer
nr New York,
Broere Emerald 22 te Lavera,
Charon 22 te Curacao,
Chevron Eindhoven 22 vn Cristobal nr
Mebo,
Chevron Naples 21 320 zzo Acapulco nr
Honolulu,
Coral Isis 21 200 o Bermuda nr Pt. Ne-
ches,
Coral Rubrum 21 47 zo Augusta nr Ya-
Crania 21 300 zw Azoren nr Curacao.
Docklift-1 22 vn Rastanura nr Khor-
ramshahr,
Duke of Yorkshire 22 te Dakar,
Eemsborg 21 vn Delfzijl nr Maentyluoto,
Eumaeus 22 vn I Jmuiden nr Antwerpen,
Farmsum 21 250 o Salvador nr Ploce,
Flevoland 21 58 nno Las Palmas nr Am
sterdam,
Fossarus 21 70 zzw Abidjan nr Bonny,
Freetown 21 vn Glasgow nr Dakar.
Grotedijk 21 280 nnw San Juan nr Cris
tobal.
Holendrecht 21 120 nno San Nicolaas n
Rio de Janeiro,
Ilias p 22 Quen nr Rotterdam,
Maas Lloyd 21 te Abudhabi,
Main Lloyd 21 50 wzw Aden nr Suez,
Mercurius 21 vn Bremen nr Rotterdam,
Neder Elbe 21 290 w Sabang nr Palem-
bang,
Neder Lek 22 te Damman,
Neder Rijn 21 te Kobe,
Neder Waal 22 vn New Orleans nr Hous-
Nedlloyd Delft 21 vn Rotterdam nr Le
Nedlloyd Loire 21 te Rotterdam,
Nedlloyd Rio 21 te Port Keelung,
Nedlloyd Talbot 21 vn San Pedro nr Bu
chanan,
Niso 2160 n Terschelling nr Gotenburg,
Queen of Sheeba 21 vn Rotterdam nr
Londen,
Seinelloyd 21 te Juaymah,
Straat Algoa 22 te Singapore,
Straat Colombo 22 55 nno Bali nr Djakar
ta.
Straat Fresco 21 560 zw Cocoseil nr
Straat Honshu 21 400 n Gough eil. nr
Kaapstad.
Straat Luanda 21 400 ozo Colombo nr
Colombo,
Straat Luzon 20 vn Singapore nr Brisba-
Straat Nagoya 21 480 w Kaapstad nr
Durban,
Straat Singapore 22 in Str. Malakka nr
Singapore,
Straat Talbot 22 te Buchanan,
Telana pp 22 Minorca nr Barcelona,
Thuredrecht 21 vn Emden nr Chicago,
Tibana 22 100 w Lissabon nr Ponta del
Gade,
Vitrea 21 vn Mina al Fahal nr Dubai,
Waalekerk 21 vn Port Said nr Hamburg,
Wissekerk 21 vn Durban nr East Lon-
Zonnekerk 21 vn Holland van Kolland
nr Bremen,
Zwijdrecht 21 720 zw Conakry nr Arge
ntinië.
PANDA EN HET HELDERK1JKERTJE
38- 137 - De heer Scherpenzeel stond natuurlijk paftoen Haastma-
keren Harrie zijn huis binnen draafden om zijn tv-toestel onklaar te
maken. Maar tot zijn opluchting zag hij een politie-auto naderen, en
hij wendde zich opgewonden tot inspekteur Snappers die eruit stap
te.
"Inbrekers!" riep hij. "Waar ik zelf bij sta! Arresteer ze!"
Maar de politieman had meer aandacht voor FA 3 M, die op het
scherm van Panda's tv-toestel te zien was, en die probeerde om
radio-verbinding met zijn kollega's in het heelal te krijgen.
Wat weet dat ventje van de vliegende schotelsvroeg de inspekteur
bars. "Wanneer beginnen ze hun invasie7 Wat bedoelt hij met "nega-
tiveren"?"
Maar Fa 3 M antwoordde niet - want juist op dat moment kreeg hij
kontakt met Do 2-en daar schrok hij erg van. "Je bent veel te dicht bij
deze planeet!" riep hij "Ga terug! Hier is een kracht die je naar
beneden zaltrekken. Dat is ook met mij gebeurd! En ga niet negative-
ren! Het is geen boze opzet!"
HONINGKOEK
Verrpeng 300 g.
bloem met 15 g. bak
poeder en een snufje
zout. Verwarm bo
ven zeer laag vuur de
inhoud van lh potje
vloeibare honing.
Hak 25 g. oranjes
nippers en 75 g. ge
pelde amandelen,
roer dit door de ge
smolten honing en
voeg nog 2. eetl. ci
troensap toe, een
snufje kaneel en een
snufje gemalen
kruidnagel. Meng er
nu geleidelijk de
bloem door en blijf
goed roeren, van het
vuur af, tot een ho
mogeen mengsel is
ontstaan.
Roer er als laatste
nog een ei door en
schep het mengsel in
een beboterde vorm.
Zet de vorm ruim 30
warmde, matig hete
oven. Laat de koek in
de vorm afkoelen.
Smelt 4 eetl. abriko
zenjam samen met 1
eetl. water en best
rijk hiermee de koek.
Roer 6 eetl. poeder
suiker met ci
troensap tot een dik
papje en strijk dit
overdejamlaag. Laat
het glazuur hard
worden.
WINA BORN
\ZAAk", vjE 2-BQT Ö&T\)B dG SöArs OAJBEZTlSn O
uoebr ixvr HE^FT- IEDBR-EEAJ TOCH WEL
FRED BASSET
De
avonturen
van
Jont me he
Agenda
LUXOR: "A star is bom", dag. 2.30,
CAMERA: "Little big man", dag. 1
14 jaar.
Kindermatinee: "Laurel en Hardy, s
op stelten", za. en woe. 2.30 u
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
'uur tot woensdag 13.00 uur (Diacones-,
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za-
terdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis).
Kinderafdeling: dag van 15.00-1.
2e KLASSE: Volwassenen dagelijks
11 15-12.60 uur en van 14 00-14 45 uu
vpn 18.30-19.30 uur
4.15 L
AL.
Nachtvoorstelling: "Women in love
11.30 uur. 18 jaar.
LIDO I: "Silver Streak Expresse".
2.30, 7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 ui
LIDO II: "Casanova", dag. 2.30 en 8.00
LIDO III: "Rocky", dag. 7.00 en 9.15 uur.
Kindermatinee: "Merlijn de tovenaar",
woe. 2.30 uur, zo. 2.30 en 4.45 uur.
AL.
STUDIO: "Het debuut", dag. 2.30, 7.00
15 uur, zo. ook 4.45 uur 18 jaar
TRIANON: "Een brug te ver", dag. 2.00 Sint Elizabeth-ziekenhu
8.00 uur. 18 jaar.
REX: "Sexslavinnen", dag. 7.00 en 9.15
:o. 2.00,4.15,7.00 en 9.15 uur. 18 jaar.
Kindermatinee: "Peter en de vliegende
autobus", za. en woe. 2.30 uur. AL.
Nachtvoorstelling: "Ginger, haar li
chaam is haar wapen", vr. en za. 11.30
18 jaar.
Bezoekuren ziekenhuizen
lag.
14 Diaconessenhuis:
Middagbezoekuur 13.45-14.30 uur.
Avondbezoekuur: 18.30-19 30 uur. KirT-
xierafdeling dagelijks van 14.00-19 00 uur
alleen voor ouders zondag 14.00-15.00
uur voor overige familieleden. Kinderen
beneden 14jaai hebben geen toegang op
de kinderafdeling.
3e KLASSE: Volwassenen dagclgks van
14 00-14 45 uur en van 1830-19 30 uur
Kraamafdeling: dag van 11 15-12 00 uur
(alleen voor echtgenoot) van 15.00-16 00
uur en van 18 30-19 30uur Laatste kwar-
rruddag- en avondbezoek ba»
byshow.
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14 15-15.00 uur.
18.30-19.30 uur.
Voor de prematurenafdeling gelden dt
volgende bezoekuren (alleen voor ou-
Maandag t'm vrijdag:
18 30-18.45 uur
Zaterdag en zondag
Bezoek aan ernstige patiënten
Wanneer voor ernstige patiënten door
lopend bezoek wordt toegestaan kan de
hoofdverpleegkundige hiervoor spe
ciale kaarten verstrekken.
Bezoektijden Kinderklimek:
Dagelijks
15 00-15 45 uur
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling
Elke dag:
14 15-15 00 uur
18.30-19 00 uur
Alphen aan den Rijn
Kijnoord: le en 2e klas 11-11.30; 13.30-
14.15 en 18.30-19.30 uur; 3e klas 13.30-
14.15 en 18.30-19.30 uur; Kfaamafdeling
13.30-14 15 uur alleen voor echtgenoten
19-20 uur; Kinderafdeling 15-15.30 uur
alleen voor ouders 18-18.30 uur.
Geluidshinder Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in-,
formatlecentrjm geluidshinder Schip-
Wei Jij bent e//mmos papeg&aios
Vreeies zoaie mensos met bersos
Li/ij hebboe piannos
en jij kunt one
goedos dienstoe
c ia/ij zo 5 J
