Na zomer eerste
woningen voor de
oude bewoners
Geen kantoorflats
maar woningbouw
Nu beurt aan de burger
Nieuwbouw
Herengracht-
Zijlsingel
krijgt vorm
als nieuwe
stadswijk
Aantal misdrijven in
Leiden sterk stijgend
99
Tekst:
Tom Maas en
John Kroon
Foto's
Jan Holvast
De door Treffers en Polgar
ontworpen gevelwand aan de
Waardgracht: vol afwisseling.
De achterzijde van de huizen
aan de Waardgracht. Duidelijk
zijn de twee verschillende types
te zien.
Veranderde gedachten over binnensteden
LEIDEN - Het gebied tussen Her
engracht, Zijlsingel, Haven en
Nieuwe Rijn vormt het meest oos
telijke deel van de Leidse binnens
tad. Het was de laatste uitleg van
Leiden voor het jaar 1670. In de
volksmond kreeg het gebied be
kendheid als de "Leidse Jordaan".
In de jaren zestig werd de slopers
hamer er rigoureus gehanteerd. De
vele grachtenpandjes moesten ver
dwijnen en plaats maken voor de
vindingen in een bestemmingsplan
die de geest van die tijd uitstraal
den: brede, geasfalteerde wegen,
hoge kantoorgebouwen, de drang
naar groei. Eigenlijk door geldgeb
rek is het er nooit van gekomen dat
dit soort plannen ook daadwerke
lijk ten uitvoer kwamen.
De gedachten over wat planolo
gisch wenselijk is in oude binnens
teden veranderden. In hoog tempo
zelfs. En zo werd in de beginjaren
zeventig door de gemeente gewerkt
aan een nieuw bestemmingsplan.
Het doel: woningbouw en dat zo
veel mogelijk in de sfeer die een
grachtenstructuur met zich mee
brengt.
Het bestemmingsplan dat in 1974
werd vastgesteld, is allerminst om
streden. Herinneringen aan het
oude brachten overgebleven
buurtbewoners en anderen tot be
zwaarschriften. De voorgenomen
demping van de Waardgracht trof
velen pijnlijk. Die werd gedeelte
lijk al uitgevoerd om de bouw van
het bejaardencentrum Huis op de
Waard aan de Nieuwe Rijn moge
lijk te maken. Nog altijd is het de
vraag wat er met de gracht gebeurt:
komt het water erin terug of niet.
Omstreden is eveneens de toekom
stige breedte van de Oosterkerk
straat, die volgens de plannen on
geveer dezelfde breedte als de
Hooigracht zal krijgen. Verder is
een nog onopgelost probleem de
omvang die de garage van Kempe-
neers in de Langestraat zal moeten
krijgen. Buurtbewoners willen het
liefst geen garage, Kempeneers
houdt het op een lengte van 125 me
ter en de gemeent op 45 meter. De
Kroon zal moeten beslissen. Tenzij
de gemeente en Kempeneers over
eenstemming bereiken over bij
voorbeeld een verplaatsing van het
bedrijf naar de Merenwijk.
Door middel van een advertentie
werden architecten destijds door
de gemeente aangezocht om
bouwplannen in te dienen voor het
gedeelte tussen de Oosterkerk
straat en de Nieuwe Rijn. Achttien
plannen werden ingediend; daar
van werden er uiteindelijk drie ge
kozen.
De bouwactiviteiten, die op deze
pagina zichtbaar worden gemaakt,
hebben louter betrekking op dit
deel van het gebied Herengracht-
Zijlsingel. In het andere gedeelte
zal de stichting Nieuw Groenhoven
een groot aantal bejaarden- en an
dere woningen neerzetten. Het is de
bedoeling dat de bouw hiervan dit
jaar begint Op de plaats waar vroe
ger de Grofsmederij stond, aan de
Zuidsingel, zijn de eerste voorbe
reidingen getroffen om er een park
met een speeltuin aan te leggen.
„Het is heel apart, niet allemaal het
zelfde". Vol belangstelling loopt
een bejaard echtpaar uit De Kooi
rond de nieuwbouw aan de Waar
dgracht en de Oosterkerkstraat. Ze
lijken wel zin te hebben in hun
nieuwe huisvesting. Begrijpelijk,
want ze hebben acht jaar bij het Bu
reau Huisvesting te boek gestaan
als urgente woningzoekenden. Ze
hadden gehoord dat ze nog deze
maand naar hun nieuwe huis zou
den kunnen verhuizen, maar dat
wordt september of oktober. Iets
meer dan een jaar na het begin vari
de bouw worden dan de eerste wo
ningen aan de oostzijde van de
Waardgracht opgeleverd.
Het is nog steeds de vraag of deze
bewoners een echte gracht voor
hun deur zullen krijgen of niet. Van
Monumentenzorg kan de gemeente
geen cent krijgen om de Waar
dgracht weer in oude glorie te her
stellen. Een herhaaldelijke vraag
om rijkssubsidie heeft nog niets
opgeleverd. Gemeentewerken is
bezig met de plannen voor een
gracht, dit jaar moet in ieder geval
de beslissing vallen. Men over
weegt om aan de gemeenteraad te
vragen dan alle kosten (2,6 miljoen)
door de gemeente te laten dekken.
Wie door de Oosterkerkstraat rijdt
zal zien dat de woningen van het
architectenbureau Treffers en Pol
gar (de puntdaken) hun voltooiing
naderen. Het zijn in grootte varië
rende boven- en beneden wonin
gen. De grootste (vijf-
kamer)woning is bepaald riant te
Wat verderop langs de Waardgracht
en bij 't Huvs op de Waard staan
woningen van de architecten De
Hollander en Van Loosbroek. Het
blauw en groen geschilderde hout
geeft veel fleur aan deze boven- en
benedenwoningen met afgeplatte
daken en halfrond uitstekende
trappenhuizen.
Van de woningen van Goedhart en
Links langs de Oranjegracht zijn al
leen nog maar de betonskeletten te
Als alle 227 woningen klaar zijn
heeft het rijk 20 miljoen subsidie
betaald op de totaal 40 miljoen gul
den bouwkosten. De gemiddelde
huur van de woningen (twee tot zes
kamers) kan omlaag worden ge
bracht tot 305 Gulden. Mochten de
toekomstige bewoners van deze
woningwetwoningen deze huur
niet kunnen opbrengen dan kan
huursubsidie een uitkomst bete
kenen. De definitieve toewijzing
van de woningen zal deze maanden
op gang komen. Het eerst komen de
oude bewoners in aanmerking die
terug willen keren. Daarna dege
nen die de renovatiegebieden ver
laten willen. En tenslotte de "over
ige urgente woningzoekenden".
In het gebied Herengracht-
Zijlsingel zullen grote en kleine ge
zinnen, alleenstaanden en bejaar
den een nieuwe huisvesting kun
nen vinden. De Waardgracht en
Oranjegracht zullen wandelgebied
worden, evenals de Groenesteeg
waar. enkele buurtwinkeltjes ko
men. Parkeerplaatsen komen on
der andere achter de huizen van de
Waardgracht naast het Neder-
landsch Drukkerij Bedrijf.
Zes oude panden
blijven overeind
LEIDEN - Bijna tegen de verdruk
king in staan er aan de Oranje
gracht nog zes panden, die een beeld
geven van de geschiedenis. Ze wor
den niet afgebroken, maar geres
taureerd. De Leiderdorpse archi
tect Van derSterre maakt hiervoor,
in opdracht van de Stichting
Stadsherstel, de plannen.
Tegen de verdrukking in. Want met
uitzondering van een pand dat
door de bewonder zelf al helemaal
opgeknapt is, is de staat van de hui
zen slecht. Van één van de twee
kleinere pandjes is het dak hele
maal ingestort, ook van de kapcon
structie is niets meer over. Van de
drie grote panden rechts stond al
eerder vast dat ze zouden blijven.
De andere drie stonden op de nomi
natie om afgebroken te worden.
Buurtbewoners protesteerden; de
panden werden geplaatst op de
voorlopige lijst van beschermde
monumenten. Ook een aantal
raadsleden kwam later tot het in
zicht dat de panden eerherstel ver
dienden. Ten slotte besloten B enW
om de panden definitief tot monu
ment te laten verklaren.
LEIDEN - Het aantal misdrijven in
Leiden is het afgelopen jaar met
bijna 18 procent gestegen. Kwamen
er in 1975 2289 ter kennis van de
Leidse politie, het afgelopen jaar
waren het er 2697. Dat staat in het
zojuist verschenen jaarverslag van
politie in Leiden. Evenals in vele
andere gemeenten, zo wordt ge
constateerd wordt de samenhang
tussen het gebruik van drugs en
andere vormen van criminaliteit
steeds duidelijker. Vooral in de ca
tegorieën zwaardere vermogensde
licten, zoals inbraak en valsheid in
geschrifte werden zeer frequent
verslaafden aan heroïne als ver
dachten aangehouden.
Een opvallende stijging was er ook
bij de zogenaamde agressieve de
licten in Leiden. Het aantal aangif
ten van 511 in het afgelopen jaar
betekende een stijging met bijna 11
procent ten opzichte van 1975.
"Vooral het optreden van meer
groepen straatschenders en ge
weldplegers stelden de recherche
en de kinderpolitie meermalen
voor problemen, "zo meldt het
jaarverslag. Uit de verklaringen
van de verdachten kon worden op
gemaakt, dat het plegen van dit
soort misdrijven vaak voorafge
gaan wordt door het gebruik van
alcohol.
Het aantal processen-verbaal voor
overtreding van de vuurwapenwet
vertoonde een stijging van vijftig
procent. Er werden 57 vuurwapens
in beslag genomen waaronder 12
automatische pistolen, 16 koge
lgeweren en 9 revolvers, alsmede 57
granaten en 1579 kogelpatronen.
Het aantal overtredingen van de
Vuurwapenwet steeg van 35 in 1975
tot 62 in 1976. Daarbij waren
tweemaal zoveel verdachten (82)
betrokken als in het vorige jaar. Te
vens werden grote hoeveelheden
verdovende middelen, injecties
puiten e.d. in beslag genomen. De
grootste vangst was het afgelopen
jaar het opsporen van 12 kilo her
oïne die in het bezit bleek van twee
Chinezen.
Tegenover alle minder gunstige
ontwikkelingen stond ook een po
sitieve. Het aantal inbraken en
diefstaliep dat werd opgelost door
de Leidse politie vertoonde een
stijging. Was het aantal opgeloste
zaken in 1975 nog ruim 17 procent,
in 1976 steeg dat percentage tot
26.7. Ook van het aantal agressieve
delicten werd een aanmerkelijk
hoger percentage opgelost, name
lijk 33.6 procent in 1976 tegen 24.3
procent in 1975.
Commissaris van politie Van Voor
den stelt in de inleiding van het
jaarverslag vast dat door de toege
nomen criminaliteit in Leiden de
werkzaamheden van de politie be
langrijk zijn toegenomen. Hij
schrijft daarom met zorg vervuld te
zijn over het feit, dat de toegestane
sterkte van het korps - ondanks een
intensieve werving nog steeds niet
bereikt is.
Projektgroep bij presentatie nota:
99
Commissaris Van Voorden
LEIDEN - Wie de komende maan
den behoefte heeft om zijn zegje te
doen over de Leidse binnenstad,
kan daarvoor terecht in de Bin
nenstadswinkel aan de Morsweg
10. Van daaruit "opereert" de Pro
jektgroep Binnenstad Leiden, die
op het ogenblik een nieuw struc
tuurplan voor het centrum voorbe
reidt.
Een stap op weg daar naar toe werd
gisteren gezet met de publikatie
van de nota "Berichten uit de bin
nenstadswinkel". In die nota wordt
weergegeven wat er de afgelopen
jaren aan onderzoekingen in de
binnenstad heeft plaatsgevonden
en wat de resultaten daarvan zijn
geweest (zie deze krant van giste
ren).
Aan de hand van deze gegevens zul
len nog voor het eind van de maand
ontwikkelingsschetsen worden
gepubliceerd door de projektgroep
waar op globale wijze wordt aange
geven hoe conflicten die in de bin
nenstad bestaan kunnen worden
opgeheven. Het is de bedoeling dat
individuele burgers, wijkvereni-
gingen, actiegroepen, club en be
langengroepen hun oordeel over
die oplossingen geven en eventueel
zelf met andere oplossingen ko
men, zodat in de maanden septem
ber en oktober een meer definitieve
versie kan verschijnen. De nu ver
schenen nota is voor een rijksdaal
der verkrijgbaar.
Ir. Post. een van de leden van de
projektgroep benadrukte gister
middag dat de nota is bedoeld om
problemen bespreekbaar te maken,
zonder in emotionale discussies te
vervallen. "Neem het parkeerpro
bleem. Tot dusver zijn er twee
groepen: de ene groep zegt dat het
een schande is dat er zo weinig par
keerplaatsen zijn en de ander roept
dat het er veel te veel zijn. Wij heb
ben in de nota de gegevens aange
dragen op basis waarvan nuchter
over deze zaken gesproken kan
worden. Zo bevat het rapport een
kaart waarop de verschillende par
keervoorzieningen in de binnens
tad in beeld zijn gebracht. We heb
ben daar geen conclusie aan ver
bonden. Dat mag nu elke burger
van Leiden gaan doen."
