Benoeming Dayan als
minister twijfelachtig
Tribunaal:
volkenmoord
in Argentinië
OPSTAND ANGOLA
NEERGESLAGEN
111 li n 1111111
In Spanje weinig ervaring met democratische methoden
NA KRITIEK VAN VELE ZIJDEN
Filmprijzen
Onlusten
West-Irian
WAT GAAT DE STEMBUS OP 15 JUNI OPLEVEREN?
ZATERDAG 28 MEI 1977
AMSTERDAM - Vijf- tot zesdui
zend politieke gevangenen, 2500
mensen vermoord, twintig- tot der
tigduizend mensen spoorloos ver
dwenen. Dat is de trieste balans van
ruim een jaar militair bewind in Ar
gentinië, zoals die naar voren kwam
uit de getuigenverklaringen op het
tribunaal „Aanklacht tegen de vol
kenmoord", dat gisteren in de Vrije
Universiteit van Amsterdam werd
gehouden. De bijeenkomst was ge
organiseerd door het solidariteits-
komitee Argentinië-Nederland om
de aandacht te vestigen op de
schending van de mensenrechten
die in dit Zuidamerikaanse land
aan de gang is sedert het Arge
ntijnse leger op 24 maart 1976 de
macht overnam van Isabel Peron.
Als aanklagers waren o.a. op het
tribunaal aamwezig dr. Enrique Er-
ro, voormalig minister van Handel
van Uruquay, die twee jaar in Ar
gentinië gevangen heeft gezeten, en
dr. Roberto Quevara, een Arge
ntijns advocaat die zich inzet voor
politieke gevangenen. Guevara is
tevens lid van de Argentijnse
commissie voor de rechten van de
mens, die door de militaire junta is
verboden. Vijf leden van deze
commissie zijn inmiddels spoor
loos verdwenen.
Guevara noemde de Argentijnse
junta „de wreedste regering die-
Latijns-Amerika ooit heeft ge
kend". „De juridische structuur
van dit ogenblik is een regelrechte
schending van de grondwet", aldus
S. Guevara. „Iedere politieke acti
viteit is verboden en wordt met ge
vangenisstraf beantwoord. Op
deelname aan een staking staat een
gevangenisstraf van tien jaar. Tal
lozen worden door de junta zonder
aanklacht en zonder vorm van pro
ces gevangen gezet. De volledige
isolatie van die gevangenschap
(geen bezoek, geen post, geen kran
ten) maakt het voor de junta ge
makkelijk hen geruisloos te doen
verdwijnen. De 30.000 mensen die
in de loop van het afgelopen jaar
spoorloos verdwenen zijn zijn
hoogstwaarschijnlijk allen ver
moord door de junta".
Het solidariteitskomitee wil door
middel van deze actie druk uitoefe
nen op de Europese en Latijns-
Amerikaanse regeringen om de
junta internationaal te isoleren.
Ook hoopt het SKAN deze regerin
gen te bewegen hun invloed aan te
wenden om in Argentinië volledige
naleving van de grondwet af te
dwingen, in het bijzonder artikel
23. Daarin staat dat „iedereen die
op grond van de staat van beleg
door de uitvoerende macht zonder
proces en zonder aanklacht gevan
gen wordt gehouden, kan verkie
zen het land te verlaten.
CANNES - Padre, padrone, een Ita
liaanse film, heeft op het filmfesti
val alhier de gouden palm (eerste
prijs) gewonnen.
Fernando Rey kreeg de eerste prijs
voor zijn rol in Elisa, via mia van de
Spanjaard Carlos Saura.
De beste actrices waren de Ameri
kaanse Shelley Duval en de Cana
dese Monique Mercure.
De speciale prijs van de jury werd
gegeven voor The duellists, een
Britse film.
TEL AVIV (AP) - De leider van het Israëlische rechtse Likoed-blok, Menahem Begin, heeft
gisteren besloten zijn uitnodiging aan Mosje Dayan om minister van Buitenlandse Zaken
te worden in de nieuwe regering, opnieuw te overwegen. Begin is tot zjjn besluit gekomen
nadat ook binnen zijn eigen partij verzet tegen de keus van Dayan was gerezen.
Een woordvoerder van Likoed zei dat het dagelijks bestuur van de partij zondag zal
bijeenkomen om de keus van Dayan opnieuw te bezien.
De liberale fractie van het Likoed-blok vergaderde donderdagavond over de beslissing en
een van de afgevaardigden verklaarde dat met de keus van Dayan "in onze gezichten is
gespuugd".
Niet alleen binnen het Likoed-blok
is wrevel ontstaan over de nomina
tie van Dayan. De democratische
beweging voor verandering (DMC),
welke wordt geleid door Yigael Ya-
din, heeft de onderhandelingen
over een eventuele regeringscoali
tie met het Likoed-blok afgebroken
nadat het nieuws over de uitnodi
ging aan Dayan bekend was ge
worden.
De woordvoerder van de liberale
fractie van het Likoed-blok, Avra-
ham Sjarir, verklaarde dat "de libe
ralen zich formeel zullen keren te
gen de uitverkiezing van Dayan"
tijdens het overleg van aanstaande
zondag.
Begin zei eerder dat zijn keus op
Dayan was gevallen "om het di
plomatieke prestige van Israël in
het buitenland te verhogen". De
beslissing van Begin kan echter een
bedreiging gaan vormen voor zijn
mogelijkheden een coalitie samen
te stellen. Likoed behaalde bij de
verkiezingen op 17 mei 43 zetels.
Om een regering tot stand te bren
gen zijn echter tenminste 61 zetels
vereist.
Begin rekende op de 43 zetels van
Likoed, 12 zetels van de Nationale
Religieuze Partij, zes zetels van
ultra-religieuze partijen en twee ze
tels van de Sjlomzion-fractie van
Ariel Sjaron - een totaal van 63 ze
tels.
LISSABON JOHANNESBURG -
Angolese getrouwe troepen, ge
steund door Cubaanse militairen,
hebben gisteren de onderdrukking
van een militaire opstand in de ge
lederen van de Angolese volksbe
vrijdingsbeweging MPLA voor
zich opgeëist. Daar zijn omvan
grijke gevechten in de straten van
de hoofdstad Loeanda aan vooraf
gegaan.
„De situatie is weer normaal",
deelde radio Loeanda mee. Hij riep
zijn communiqué om nadat ge
trouwe soldaten de opstandelingen
hadden overmeesterd die zich in de
middag van de studio's hadden
meestergemaakt.
In het radiobericht stond dat de
MPLA en de strijdkrachten zich
volledig achter prsident Agostinho
Neto hadden geplaatst.
De opstand was in de nacht van
donderdag op vrijdag ontketend
door soldaten die de vrijlating eis
ten van twee leiders van de zwarte
nationalistische vleugel van de
MPLA. Beiden waren uit het cen
trale comité van de MPLA gezet en
'gedetineerd, nadat zij vorige week
in het openbaar kritiek hadden uit
geoefend op de groeiende Cu
baanse en Russische invloed op alle
niveaus van het landsbestuur.
Inwoners van Loeanda vertelden
dat in de omgeving van het presi
dentiële paleis en het hoofdkwar
tier van het leger de hele nacht flink
was geschoten en dat de gevechten
zich hadden verspreid over andere
stadsdelen tegen het aanbreken
van de dag.
Zij vertelden dat Cubaanse solda
ten in pantserwagens de orde in het
centrum van de stad hadden her
steld, wegversperringen hadden
opgeworpen en de weinige burgers
die zich op straat gewaagd hadden,
hadden gefouilleerd.
De opstandelingen hadden zich
aanvankelijk meester kunnen ma
ken van de radiozender en hadden
opgeroepen tot een massale beto
ging van steun „volksmacht".
We weten allemaal dat de banen
tegenwoordig niet voor het
opscheppen liggen. Alle reden
dus om extra actief te zijn.
nensen op het arbeidsbureau
helpen je graag zoeken. Ze weten
t heleboel over beroepen,
opleidingen en regelingen.
Ze kennen meer mogelijkheden,
meer bedrijven, meer personeel-
i chefs dan jij, da's nogal wiedes.
En hoe eerder ze weten wat je
bedoelt, hoe beter het is.
Want als je hün meer tijd geeft,
heb jij meer kans van slagen.
Daarom: niet uitstellen!
Direct doen. Nog vóórdat je met
En als je Tóch op het
arbeidsbureau bent. pak dan
meteen het boekje "Wegwijzer
voor werkende jongeren" mee.
Explosief
In Angola wordt dit in verband ge
bracht met zwarte radicalen die
staan tegenover de pro-Russische
vleugel van de MPLA, waarvan de
leiding wordt overheerst door mu
latten.
De spanningen in de MPLA zijn
sinds enige tijd opgelopen door
uitdijende campagnes van drie
pro-westerse guerrillagroeperin-
gen tegen het marxistische bewind
van Neto en de aanwezigheid van
18.000 Cubaanse soldaten die het
staande houden.
De opstand van gisteren was het
eerste zichtbare teken dat de situa
tie een explosief karakter heeft ge
kregen.
In een toespraak tot het volk zei
president Neto dat de vooraan
staande dissidenten in de partij die
de ideologie van de regering „ver
keerd interpreteerden" en verant
woordelijk waren voor de opstand,
gestraft zouden worden met „uit
erste strengheid".
Waarnemers in Lissabon hebben
de opstand in verband gebracht
met berichten over een opmars van
guerrillatroepen van de vrijheids
bewegingen Unita en FN LA. Kort
nadat Angola in november 1975 los
van Portugal was. braken bloedige
gevechten uit tussen de drie bevrij
dingsbewegingen MPLA, Unita en
FNLA. Begin februari 1976 wist de
MPLA zich met behulp van een
Cubaans expeditieleger van de
macht meester te maken.
Gekaapte Sovjet
vliegtuig terug
STOCKHOLM - De donderdag
door een 37-jarige man uit Riga ge
kaapte verkeersmachine van de
Aeroflot is gisteren van Stockholm
naar de Swojet-Unie teruggekeerd.
De kaper, die ongewapend
Begin voerde ook onderhandelin
gen met de centrum-partij van de
archeoloog Yigael Yadin. Deze on
derhandelingen werden echter
door de DMC afgebroken nadat be
kend was geworden dat Begin zijn
keus voor de post van minister van
Buitenlandse Zaken had laten val
len op Dayan. Pas nadat de nomina
tie van Dayan ongedaan is gemaakt
is de democratische beweging voor
verandering weer bereid tot een ge
sprek met Likoed.
Schadelijk
Yigal Allon, lid van de Arbeiders
partij en minister van Buitenlandse
Zaken in de scheidende regering,
heeft zijn partij opgeroepen "te on
derzoeken wie loyaal is en wie een
opportunist is - wie in het schip
blijft en wie het als een rat verlaat".
In een donderdagavond gehouden
redevoering zei Allon de voorkeur
te geven aan 50.000 minder partij
leden vooropgesteld dat de andere
200.000 "bereid zijn iets over te
hebben voor de partij en haar niet
alleen gebruiken als springplank
voor een hoge functie".
Allon is al lange tijd een politieke
rivaal van Dayan. De scheidende
minister heeft een vernietigend
oordeel uitgesproken over Begin's
verklaringen dat de bezette weste
lijke Jordaanoever nooit mag wor
den opgegeven in ruil voor vredè
met de Arabieren. "Nog nooit zijn
er in zo korte tijd zoveel schadelijke
dingen gezegd", aldus Allon. Hij
beschuldigde Begin ervan "een po
litieke situatie te hebben gescha
pen, die schadelijk is voor Israël.
Dayan in de dagen dat hij nog
een gevierd minister van defensie
JAKARTA - In het centrale hoog
land van West-Irian zijn Indonesi
sche parachutisten afgeworpen om
een opstand van stammen te on
derdrukken, zo is gisteren uit lege-
rkringen in Jakarta vernomen.
Aan de opstand zijn ernstige bot
singen tussen de politie en leden
van de Dani-stam in de Baliemval-
lei voorafgegaan, waarbij zes poli
tiemannen en minstens 20 inwo
ners zijn gedood.
Onderzocht wordt of de verboden
beweging Vrij Papoea, die een on
afhankelijk West-Irian wil, bij de
opstand betrokken is.
Met het oog op de onveilige toe
stand had de Indonesische regering
eerder deze maand de nationale
verkiezingen in delen van de pro
vincie uitgesteld.
Gistern werd gemeld dat guerrilla
strijders landingsbanen hadden
geblokkeerd, regeringsposten in
brand hadden gestoken en militai
ren in de Baliemvallei hadden aan
gevallen.
PARIJS - De nieuwe Mirage 2000 moet een gevechtsvliegtuig worden met
die het macabere doel bijna doen vergeten. De man die er tevreden
weest maar wel had gedaan of hij glimlachend bijstaat is Serge Dassault, i
de beroemde vliegtui-
een bom bij zich had gehad, is in gontwerper Marcel Dassaultin wiens fabrieken de Mirage 2000 i
Stockholm in verzekerde bewaring bouw isHet model is te zien op de luchtvaartshow die volgende week op Le
achtergebleven. Bourget geopend wordt.
NIET INVULLEN NIET INVULLEN
Postnummer Wijknummer
Opzending is gratis in Nederland en België. Overige landen 1.90 per dag.
De praktijk heeft geleerd dat ondanks al onze goede
zorgen de bezorging in sommige landen te wensen
overlaat.
Wij kunnen dus helaas geen verantwoording nemen
voor het niet tijdig arriveren van kranten op uw va-
kantieadres.
Dat kan, doch uitsluitend met deze bon. Graag 14 dagen voor
u vertrekt opzenden naar: Alphens Dagblad. Juliar.astraat 19,
Alphen aan den Rijn.
Leidsch Dagblad, Witte Singel 1, Leiden.
Plakt u dan wel een postzegel? (55 cent).
Hult adrM: S.v.p. In blokfttteri Invullen! In leder vakjt t.v.p. ttn tetter
MADRID (SP) - Op 15 juni is het einde
lijk zo ven de eerste democratische
Spaanse verkiezingen sinds 41 jaar. De
laatste keer dat de Spanjaarden ter stem
bus gingen was in februari 1936, vijf
maanden voordat er een opstand van of
ficieren tegen de Republikeinse regering
losbarstte, het begin van de blcedige
burgeroorlog waarmee generaal Franco
in het dictatoriale zadel kwam.
De aanduiding democratische verkie
zingen is misschien wat optimistisch. De
Spaanse geschiedenis heeft heel weinig
praktische ervaring met democratische
methoden opgeleverd. De kortstondige
Tweede Republiek was een even ver
warde en rampspoedige zaak als de
Duitse Weimar-republiek na de Eerste
Wereldoorlog.
In beginsel is er nu algemeen kiesrecht
voor alle Spaanse onderdanen van 21 jaar
en ouder, uitgezonderd gevangenen en
krankzinnigen. Er wordt een parlement
van twee kamers gekozen, 350 leden in de
Tweede Kamer en 248 senatoren in de
eerste. Ministers, staatssecretarissen en
bepaalde hoge ambtenaren moeten ont
slag nemen als zij zich kandidaat willen
stellen. De enige uitzondering is Suarez,
lie premier blijft tot het nieuwe parie-
nent gekozen is. Of hij daarna in het par
ement wil of toch weer in een regering, is
log onbekend.
Cr wordt op 15 juni niet gestemd op kan-
lidaten persoonlijk, maar op partijlijs-
en. Voor kleine partijtjes lijkt dat weinig
;ans te bieden. Iedere provincie krijgt
wee vertegenwoordigers in de Tweede
Camer, plus een aantal leden in verhou-
ling tot het bevolkingscijfer. Zo krijgt
3arcelona de meeste kamerleden, 33, ge-
/olgd door Madrid met 32. De Spaanse
mclaves in Marokko, Ceuta en Melilla,
lebben elk één kamerzetel en één in de
senaat. De provincies kiezen elk vier se
natoren. de Balearen en de Canarische
Eilanden sturen er vijf. En dan is er nog
een zeer ondemocratisch verschijnsel:
koning Juan Carlos mag 41 senatoren
aanwijzen, wellicht een overblijfsel uit
het stelsel van zijn voorganger en mentor
Franco.
Alles tezamen genomen is het nog geen
toonbeeld van een onbezoedelde demo
cratie. De weegschaal neigt nogal sterk
naar bevoordeling van de rechtervleugel.
Misschien leek dit Suarez en Juan Carlos
de enige manier om een democratische
ontwikkeling op gang te brengen, het
oude franquistische "parlement" tot
aanvaarding van het nieuwe parlemen
taire leven te bewegen en krachtdadige
reacties van de cude garde te vermijden.
Een van de hardste noten die er gekraakt
moesten worden, was de toelating var
andere partijen, vooral de communisti
sche partij. (Dat geldt natuurlijk alleen
maar in het verband van verkiezingen en
parlement, want wat de rechtvaardiger
verdeling van macht en welvaart betreft,
is de toelating vakbonden op den duui
misschien zeker even belangrijk).
De met maanden extra vertraging gele
galiseerde communistische partij toont
zich zeer gematigd en redelijk. En ook
realistisch omtrent wat haalbaar kan zijn.
Zij doet haar uiterste best om niet "pro
vocerend" op te treden, heeft te kennen
gegeven dat zij de democratisch
parlementaire regels eerbiedgt en niet
met buitenlandse stelsels hult overigens
verzekeringen die de rechtervleugel niet
heeft hoeven geven).
De communistische aanvaarding van de
bestaande toestand als uitgangspunt
heeft hier en daar wel boosheid gewekt,
niet alleen bij rechtse groepen die graag
redenen voor een blijvend verbod had
den gehad, maar ook bij uiterst linkse
"marxistisch-leninistische" organisaties
en "maoïsten", jongelieden die van geen
compromis willen weten en die boven
dien de gewelddaden van fascistische
woestelingen zoals de Strijders van
Christus-Koning met gelijk geweld wil
len beantwoorden.
De legalisatie van de communistische
partij heeft eeh politieke crisis veroor
zaakt die volgens velen even gevaarlijk
was als de toestand vóór de rechts-
militaire opstand van 1936. Admiraals
die verontwaardigd ontslag namen, ge
heime bijeenkomsten van rechtse gene
raals. Men zegt dat de steun van Juan
Carlos aan premier Suarez een uitbar
sting maar net heeft kunnen voorkomen.
Een Franco-achtige rebellie, zoals in
1936, zou nu vermoedelijk weinig kans
meer maken. De oudere officierstop kan
voor zoiets niet meer zo zeker rekenen op
de jongeren, want er is zelfs een linkse
beweging (UMD, Militaire Democrati
sche Unie) van kapiteins, majoors en
zelfs kolonels. Ze zijn niet zo machtig als
hun Portugese collega's, maar in elk ge
val bestaan zij. Op de dienstplichtigen is
bij een opstand die tegen het Spaanse
volk gericht is, al evenmin te rekenen.
Ongetwijfeld wel een gevaarlijk element
zijn de paramilitaire politietroepen. De
politieke politie martelt, de oproerbriga-
des zijn berucht om hun hardhandigheid
en het is bekend dat vele jongere leden
van de veiligheidspolitie tevens behoren
tot de neo-nazistische Strijders van
Christus-Koning. Toch zag een bestuurs
lid van de communistische partij de toe
komst niet al te duister in. Hij vertelde
zelfs dat vele leden van de gewapende
politie en de Guardia Civil "welwillend"
tegenover de communistische partij
staan.
Bias Pinar en zijn "Fuerza Nova"
(Nieuwe Kracht) van gelaarsde vech
tersbazen vormen waarschijnlijk geen
echte bedreiging - zij zijn niet talrijk, er
zijn opvallend veel meisjes uit de ge
goede burgerij bij. Girons liga van (fran
quistische) oud-strijders lijkt ook niet
erg gevaarlijk. Het wezenlijke gevaar
voor de Spaanse democratie-in-wording
schuilt in de neo-franquistische "Alianza
Popular" van Manuel Fraga Iribarne.
Partijleider Fraga, onder r ranco minis
ter van Voorlichting, oud-ambassadeur
in Londen en minister van Buitenlandse
Zaken na Franco's dood, is een man van
vrijwel grenzeloze politieke ambitie, in
telligent en energiek en zeer bedreven in
verhulling van zijn doel achter een laagje
uiterlijke charme.
Volksalliantie streeft naar een nieuw
franquistisch bewind met Fraga als cau-
dillo en tenminste vijf andere rechter
handen van Franco in machtsposities.
Opinie-onderzoeken hebben nog niet
veel aanwijzingen opgeleverd: de Demo:
cratische Centrum Unie van Suarez staat
er met bijna 20 procent beter voor dan de
Volksalliantie met nog geen vijf. Ook de
drie belangrijkste linkse partijen, met
samen ruim 20 procent lijken een rede
lijke garantie tegen een franquistische
terugkeer, maar een derde van de onder
vraagden "wist het nog niet" en het libe
rale blad El Pais vermoedt dat daar heel
wat rechtse "zwijgende meerderheid" bij
zit. Samen met het ingewikkelde verkie
zingsstelsel kan dat op 15 juni vreemde
verrassingen opleveren.
Observer-diensi
