Samkalden verlaat Amsterdam
,'t Is niet altijd makkelijk geweest'
'u&utóBI
Goede raad.
Rabobank S
oleha.b\.<
Die krijgen we bij de persoonlijke bank!
ZATERDAG 28 MEI 1977
EXTRA
PAGINA 21
Door H. J. Oolbekkink
compensatie zoeken. Zichzelf als
het ware willen overwinnen. Die
problemen gaan altijd samen met
de problemen van alcohol en
drugs, en in dat opzicht is Am
sterdam niets anders dan een re
flex van het wereldbeeld".
„Het heeft hier zo kunnen groeien
omdat we praktisch geen pers
oonscontrole meer hebben aan
de grenzen en omdat Amsterdam
een open stad is. Door die sterk
veranderde omstandigheden is er
een grote overbelasting bij de po
litie. Dan zie je de problemen
vanzelf worden tot fixaties en
frustraties en dientengevolge tot
een zekere stagnatie van groepen
mensen die in een soort van on
beweeglijke tegengesteldheden
tegenover elkaar komen te staan"
Ervaart u de situatie bij de politie,
vooral in het bureau Warmoess
traat, als pijnlijk?
„Tja er is jarenlang een tekort aan
politie geweest, Er is nu wel een
toename, maar de problemen zijn
stellig veel sterker toegenomen
dan dan de politie. Er is onvol
doende voor gezorgd om de poli
tie kwalitatief en vooral kwanti
tatief op peil te houden. Dat is
niet zonder invloed op de situatie
van nu. De politie bestaat voor
het allergrootste deel uit buiten
gewoon bekwame en toegewijde
mensen die hun werk goed doen
en het tot voor kort ook met
animo deden. Maar er zijn natuur
lijk dingen gebeurd waardoor,
ten onrechte geloof ik, de politie
als geheel in opspraak is geko
men".
„Laten we maar zeggen dat ook po
litiefunctionarissen gewone
mensen zijn. En als die gewone
mensen met verleidingen in aan
raking komen, dan zijn er bij die
bezwijken, er zijn er die niet be
zwijken, er zijn er die de lijn heel
strak weten te houden en er zijn
er die niet bezwijken maar toch
ook de lijn niet erg goed strak
houden. Die dingen komen naar
buiten, niet in een groot aantal,
maar toch in een mate die je niet
elke dag hoopt te zien. En dat
slaat terug op het hele korps. Ik
vind dat te emotioneel gereage
erd".
Maar Amsterdam is een emotio
nele stad.
„Dat moet in die kritiek ook wel
kunnen doorklinken. Ik heb het
gehad toen ik mij kritisch uitliet
over een opdracht om ongeveer
dertig krakers uit een pand te ha
len, wat toen met vierentwintig
politiemensen is gebeurd. Je
moet je realiseren dat je geen
Amsterdammer met de Amster
dammers bent wanneer je niet
beseft dat zoiets tegenstand oog
st. Tenslotte ging het niet om
criminelen, het was duidelijk een
demonstratieve actie. Die poli
tiemannen moesten hun op
dracht, toen die eenmaal gegeven
was, natuurlijk uitvoeren, maar
ik vond dat de opdracht niet ge
geven had mogen worden
Ziet u een oplossing?
„Die zit natuurlijk niet in het voort
duren van de spanning tussen po
litie en publiek, maar alleen in
een meer gestabiliseerde ver
houding waarin het korps meer
als geheel opereert zodat de af
stand tussen degenen die belast
zijn met de leiding en degenen
die de taken moeten uitvoeren
een tikkeltje kleiner wordt".
Belemmerend
„Een probleem is ook dat de grote
toewas bij de politie bestaat uit
jeugdige personen en dat aan de
top door functioneel leeftijdsont
slag de gemiddelde leeftijd veel
lager is komen te liggen, zodat het
aantal mensen dat leiding kan
geven aan de jongeren, de adju
danten, brigadiers en hoofdagen
ten, minder talrijk is.
Daarom komt er meer verantwoor
delijkheid te liggen by de jonge
brigadier, de jonge hoofdagent
die de ervaring missen om dat
gene wat ze eigenlijk zouden
moeten overbrengen ook goed
over te brengen. Zoals het nu ligt
is het vaak een onaanvaardbare
druk voor mensen die er niet te
gen kunnen en voor het hele
functioneren van het korps-
werkt het belemmerend".
Het is geen geheim dat u - en an
dere burgemeeesters - vrijwel
elke avond met een dik pak werk
onder de arm naar huis gaat en
het de volgende ochtend weer
klaar moeten hebben. Staat dat
optimaal functioneren niet in
de weg?
„Ach, dat hoeft niet. En in zekere
zin is het ook een vrije keuze. Ik
word trouwens ook te goed oe-
taald om tekunnen zeggen: het is
vijf uur, ik hou er mee op".
U heeft zich altijd te goed betaald
gevonden.
„Zeker; het salaris van een burge
meestervan een grote stad'is door
gelopen in een tijd dat andere sa
larissen min of meer waren be
vroren. Dat heeft een niet geheel
gerechtvaardigd onderscheid
opgeleverd, ook al vind ik, zoals
ik al zei, het burgemeesterschap
zwaarder dan een ministers
chap".
Reizen
„Nou, met vakantie lukt het me na
iets meer dan een week en dan
ben ik er echt wel helemaal uit.
Wat zwemmen, wandelen, lezen.
In het algemeen vind ik een an
dere ongeving erg inspirerend,
daar kan ik me helemaal bij ont
spannen".
En straks?
„Ik ga eerst een hele tijd niksdoen"
Dat lukt u natuurlijk nooit.
„Nee, helemaal niksdoen zal wel
niet, maar in elk geval geen age
nda volstoppen met vaste ver
plichtingen. Ik hoop wat te rei
zen. In deze tien jaar zijn we wel
vrij veel op reis geweest, maar dat
was altijd sterk aan het protocol
gebonden, je kon geen zijspron
gen maken".
„En daarna, ach, dan zal er wel weer
een tijd komen dat ik weer enigs
zins aan de slag wil, en dat zal dan
toch wel gedeeltelijk liggen op
het terrein waarin ik werkte voor
ik minister en burgemeester
werd - de vraagstukken van het
recht van internationale organi
saties".
„Nee, dat zie ik-niet zitten; voorlo
pig niet in elk geval. Tenslotte
wordt ik 65".
U mag dus gaan freewheelen.
„Ik mag. En dat vind ik ook wel fijn.
Ik heb collega's gesproken die op
het ogenblik met een uiterst ont
spannen gevoel lopen door de
gemeente waarin ze gewerkt
hebben en waarin ze gepensio
neerd zijn. Zo met het gevoel van:
Ik zie nog wel allerlei problemen,
maar daar heb ik lekker niks
meer mee te maken".
ADVERTENTIE
U vergeet de tijd als u
rondkijkt in de showroom van 7
CIEBABegrijpelijk, want op 750 m2 vindt u zóveel interes
sant nieuws op 't gebied van kantoorinrichting, meubilair
voor directiekamers, enz
Daarom krijgt iedere bezoeker onze kleurige ClEBA-cata-
logus mee. Om alles nóg eens op z'n gemak te bekijken en
dan een weloverwogen keus te doen.
Ook u bent van maandag tot en met vrijdag tijdens de
kantooruren welkom
Willem Barentszstraat 35
Industrieterrein "de Waard"
Leiden. (071) 14 9044*
Hij is op 12 augustus 1912 in Rot
terdam geboren, wa$ (een bloem
lezing slechts) bestuursambte
naar in Nederlands«Indie, secre
taris van de commissie-generaal
die de overdracht van Indonesië-
regelde, hoogleraar in het agra
risch recht in Wageningen, lid
van Provinciale Staten van
Gelderland, Tweede Kamerlid,
Eerste Kamerlid, minister van
Justitie tweemaal lid van de SER.
En de laatste tien jaar burgemee
ster van die lastige stad.
Een carrière die door crises is gete
kend, maar zijn voorzichtige
minzaamheid is er niet door aan-'
getast. Gevraagd kan worden of
deze vormelijke man de beste
burgemeester voor Amsterdam is
geweest; ongetwijfeld was hij een
g o e d e. De stroomversnelling in
de maatschappelijke ontwikke
ling van de „republiek" Amster
dam heeft hem wel eens overval
len, maar de geoefende bestuur
der Samkalden reageerde soms
laat, zelden te laat. Een Rotter
dammer die overtuigd Amster
dammer werd blikt terug.
Voldoening
Hoe aijn de jaren in Amsterdam u
afgegaan?
„Nou, het is de langste baan ge
weest die ik gehad heb, en het is
natuurlijk niet altijd makkelijk
geweest. Het heeft me wel steeds
voldoening gegeven, ook als het
wel eens moeilijk was. Uiteraard
heb ik meer plezier gehad aan
dingen zoals het vaststellen van
het krediet voor de bouw van de
opera. Dat muziektheater hebben
we al op verscheidene plaatsen
zien staan, ook nog op het Freder-
iksplein waar nu de Nederlandse
Bank is. Veel mensen hadden er
liever het nieuwe stadhuis gehad
maar ik heb toch het gevoel dat
het een goed plein is geworden.
„Dat is overigens een sterke Am
sterdamse trek: zolang iets er niet
staat wil niemand het hebben,
maar als het er eenmaal staat hoor
je er na een tijdje niets meer van,
dan is het op weg geaccepteerd te
worden en tegen de tijd dat er iets
mee zou gebeuren, verbouwing,
brand, sloop, is iedereen prak
tisch in de rouw".
Er wordt vaak gezegd dat Am
sterdam aan het verloederen is»
Bent u het daarmee eens?
„Zeker niet. Er zijn gedeelten van
de stad die gevaar lopen, in de
eerste plaats de delen die eigen
lijk nog opgebouwd moeten
worden. En dan de negentiende-
eeuwse wijken die gevaar lopen
als men ze niet snel verbetert. Op
dat gebied heeft de stad nog altijd
grote problemen, en ik kan niet
zeggen dat de omvang en de'
zwaarte van die problemen erg
veel lichter zyn dan tien jaar ge
leden, maar zo is het natuurlijk
altijd geweest".
Illusie
Er zal stellig in Amsterdam dan
ook nooit een burgemeester ko
men die bij zijn afscheid kan
zeggen: ik laat een gave stad na.
„Nee, dat lijkt me uitgesloten, hoe
wel iedereen die er aan begint wel
een beetje die illusie heeft. Als je
begint aan je ambtsperiode lijkt
tien jaar lang, zeker als je een
baan nooit langer dan vier jaar
hebt gehad, maar het gaat heel
snel en je kunt lang niet alles be
reiken wat je gedacht had.
Daarom heb ik ook wel eens ge
zegd dat een minister vergeleken
bij een burgemeester een be
schermd beroep heeft".
„Want als minister ben je minder
gemakkelijk bereikbaar, je hebt
duidelijk een aan één sector ge
bonden verantwoordelijkheid
waarin je beschikt over een gro-
chap
ter aantal gespecialiseerde men
sen, terwijl je hier in de stad aan
spreekbaarder bent. De flexibili
teit die je moet hebben heeft in
vloed op je inventiviteit en dat
heeft dan weer invloed op de tijd Er wordt van u nogal eens gezegd
die de zaken je kosten. Ik heb dat u behoedzaam bent in uw
daarom nooit geaarzeld om te
zeggen dat ik dit vak aanmerke
lijk zwaarder vind dan het minis
terschap".
Hoe dat kan? Omdat elke Rabobank (en er zijn er maar liefst 3100) helemaal is
ingesteld op de mensen in haar direkte omgeving. Wij merkten het aan de
vriendelijke en persoonlijke service, toen we onze privérekening openden. Kregen er
meteen een paar tips bij over een aantal mogelijkheden, waar we zelf nog niet bij
hadden stil gestaan. Kijk en dat vinden wij belangrijk: persoonlijke aandacht en
goede raad!
geld en goede raad
uitspraken. Is dat een beroeps
matige behoedzaamheid?
„Een natuurlijke behoedzaamheid.
Ik denk dat die voortkomt uit het
gemak waarmee uitspraken voor
meer interpretaties vatbaar zijn
en waarmee ze te excessief kun
nen worden geïnterpreteerd Nou
heb ik niet op alle vragen een de
finitieve uitspaak, maar als ik er
één heb geef ik die graag".
U bent ook niet zelden een rege
ntesk bestuurder genoemd.
Voelt u dat als een belediging, of
bent u het er niet mee eens?
„Ik ben het er niet helemaal mee
eens. maar ik voel het ook niet.
als een belediging. Kijk, je bent
tegenwoordig al heel gauw regen-
tesk wanneer je er van over
tuigd bent dat er bepaalde ver
anderingen moeten komen. Als je
die veranderingen dan ook nog
wilt realiseren ben je een regent.
Dat moet dan maar".
Amsterdam heeft altijd aristocra
tische en/of intellectuele bur
gemeesters gehad. In Rotterdam
zit Van der Louw, toch een heel
ander soort man. U komt uit
een andere sfeer.
„Ik kom uit een heel andere sfeer
omdat ik behoor tot een andere
generatie dan Van der Louw. Hij
heeft een andere manier van op
treden, een andere manier van-
kleden en een beetje een andere
manier van met mensen omgaan,
maar verder geloof ik niet dat de
verschillen zo verschrikkelijk
groot zijn".
Koopmanschap
Een man die kleiner is dan ik verwacht had. Op
een wat afstandelijke manier beminnelijk; van
hem is bekend dat hij in het bezit is van een tong
waarvan hooguit zijn echtgenote ooit het ach
terste heeft gezien.
Dr. Ivo Samkalden: per 1 juni ex-
burgemeester van Amsterdam.
Over criminaliteit gesproken, u
hebt gezegd dat die in Amster
dam onrustbarend toeneemt.
Amsterdam heeft, misschien meer
dan andere steden, altijd een
grote vrijheidszin laten blijken.
„Een vrijheidszin die wel altijd
heeft samengehangen met het
koopmansschap, he. Het is een
zeer duidelijk mercantiel vrij
heidsbegrip. Het meest in het oog
vallende voorbeeld daarvan vind
ik De Staalmeesters, een vroeds
chap van heren die economische
macht uitoefenden doordat ze de
textiel-keurden. Maar ze behoor
den tot de groep katholieken die
hun godsdienst niet mochten
uitoefenen en schuilkerken had
den. Als daar vanuit de Staten
van Holland bezwaar tegen wordt
gemaakt en gezegd wordt dat
Amsterdam deze personen moet
uitwijzen, is het antwoord dat het
goede burgers zijn die hun bij
drage aan de economie van de
stad leveren en op tijd hun belas
ting betalen. Daar kun je niet te
gen optreden alsof het misdadi
gers zijn".
,Het is een van mijn grote zorgen
geweest vanaf 1970 en dat is het
nog. Het vraagstuk van de crimi
naliteit heeft oorzaken die ver
band houden met maatschappe
lijke problemen elders, met te
leurstellingen van grote groepen
die in de euforie van de vooruit
gang om allerlei redenen achter
blijven en toch meewillen en
