Marguérite Duras
vertelt haar film
in huiskamersfeer
Vraagtekens bij Roeky
auto bierman
Ongezouten kritiek Widerberg op Zweedse politie
„Le camion"in Cannes:
Films
deze week
CANNES - Een filmfestival blijft een merkwaardig fenomeen. Duizenden
uit de hele wereld reizen naar één plaats om hun mooiste dromen uit te
wisselen, dat zou misschien met een paar rieten stoelen en enkele glazen
wijn te regelen zijn, ware het niet dat die dromen ook, als het kan, nog op
moeten levereen. Daarom zijn ze maar op lange stroken genoteerd. Wat het
bezwaar heeft dat er invoerrechten moeten worden betaald. Echte dromen
zijn gratis, zonder heffing.
Marguérite Duras en Gérard Depardieu in de film ,X-e camion", zelf aan de huiskamertafel verteld.
Niet de bedenkers van de dromen,
maar de dikke mannen met sigaren,
die niet aan dromen maar aan hun
portefeuille geloven, doen met die
stroken zaken. Soms al lang voor ze
tneer dan vage aanzetten zijn, als
bluf eventueel. Mijnheer Alexan
der Salkind bijvoorbeeld laat al
drie jaar vliegtuigjes met sjerpen
over Cannes vliegen. Hij kondigt de
film van de jaren zeventig aan.
Twee jaar geleden wisten we dat die
"Superman" ging heten, later be
vonden we dat Mario Putzo het
script schreef en Richard Donner
zou regisseren, ditmaal bleken
Gene Hackman en Marlon Brando
voor ongetwijfeld vele dollars ge
strikt om in de toekomst voor de
camera te verschijnen.
Sneller werkende geesten wonen in
China. Toen Joseph Levine zich
aan het karwei voor "Een brug te-
ver" zette, was men in Hong Kong
bereid een graantje mee te pikken
uit de onderneming met veel ster
ren. Bliksemsnel heeft men daar
"The longest bridge" als een kardi
naal moment uit de Japans Chinese
oorlog in 1937 in elkaar gezet, met
ook een brug, waaar hard om moet
worden gevochten, met als die van
Arnhem.
Hij heeft er veel voor overeind ge
haald, Ting Shan-Si. Er lijkt door
hem een scheutje "Langste dag"
bijgemengd. En hij was eerder
klaar dan zijn sympathieke concur
rent sir Attenborough. De Japan
ners en Chinezen spreken Engels
'('let's go on') om het voor het pu
bliek gemakkelijker te maken
De kleine aardige Franse schrijfster
Marguérite Duras leverde vroeger
volop stof aan filmers met bijvoor-
beeld"Hiroshima, mon amour' en
'Moderato Cantible', haar steeds in
troverter schrijfwijze heeft de
liefde bekoeld. Dat is niet erg, im
mers de cinema is nu bij uitstek
haar eigen uitdrukkingsmiddel
geworden. Haar stijl vergt weinig
geld en zo blijft zij geregeld aan het
werk. Het festival koos haar "De
vrachtauto uit, voor minder dan
een ton gemaakt. Ze verschijnt
voor het eerst zelf in een film als
hoofdrolspeèlster. Maar wat heet
hoofdrolspeelster?
Het brengt de vraag naar boven wat
film zou moeten zijn. Film blijkt in
elk geval het medium dat de
breedste uitdrukkingsmogelijkhe
den kan bezigen.
De toeschouwer is niettemin door
de praktijk van de bioscoop aan
vooroordelen toegeraakt. Hij is ge
wend aan de emoties opgeroepn
door kleurige schimmen, die hij
heeft leren vertalen als bijvoor
beeld dartelende Musketiers. Hij
beleeft pittige aktiemomenten uit
hun avonturen.
Maar waarom zou anderhalf uur
prettige jeuk, om maar iets te noe
men, niet evenzeer voor filmgenoe
gen kunnen doorgaan?
in die ruimere grenzen moet bij het
kijken en luisteren naar Duras in
elk geval gedacht worden. Men ziet
haar met Gerard Depardieu thuis
aan tafel en zij legt hem zijn rol als
vrachtwagenchauffeur uit.Die
neemt een dametje met koffers mee
als liftster. Zij heeft geen uitge
sproken reisdoel, geen doel in het
leven zij bestaat gewoon. Het blijft
allemaal onbestemd, Duras duidt
sferen aan, maar niet veel indenti-
teiten als Depardieu daar bereid
willig naar informeert. De vrach
tauto ziet men heel even, het dame
tje in het geheel niet, Depardieu al
leen bij Duras thuis. De inter-
vieuws zijn afgewisseld met beel
den van schemerige landschappen,
die de autopassgiers geacht worden
aan zich voorbij te zien trekken. Die
'bijna kleurloze panorama's gaan
vergezeld van Diabelli-variaties in
het geluidspoor.
Wie zich aan "Le jambon" wil
overgeven, herkent er een unike
ervaring in. Tot film gestolde litera
tuur over de liefde en de nutteloos
heid. Of "Le gamion" de weg opent
naar nieuwe mogelijkheden voor
een groot publiek, zoals Duras
hoopvol veronderstelt, lijkt mij de
vraag.
Werklozen
Minder moeite zal stellig het lang
ste relaas van Hall Ashby opleve
ren. De Amerikaanse inzending
"Bound for glory" wijdt zich aan de
armzalige sappelaar in de crisisja
ren, voor wie Californië een mooie
droom leek. Vele Amerikanen
trokken westwaarts, vonden even
wel in de landbouw rond Los Ange
les nauwelijks werk. Eén van hen
was Woody Cuthrie, later bekend
als folksinger, In vier beslissende
jaren vindt Cuthrie zichzelf in het
onder meer gezongen gevecht om
zijn lotgenoten tot gezamelijke be
wustwording te brengen. Een aan
sprekende kroniek in de vele ont
moetingen, die David Carridine in
de hoofdrol beleeft. Het bewogen
tijdsbeeld van de crisisjaren kon
mede ontstaan uit de subliem be
heerste fotostijl van Haskell Wexler
en de zorgvuldig, opgebouwde de
cors van de jaren dertig. Daardoor
houdt "Bound for glory" zich verre
van opgeklopte bioscoop-
flauwekul. De gebroeders Taviani
hebben zich in Nedereland bemind
gemaakt met "Allonsanfan", een
geestige spotternij met Mastroianni
als een vermoeide held. Met "Padre
padrone" zullen deze twee Italia
nen het bij ons niet zover schoppen.
Het gaat om de strijd in Sardinië
tussen een herdersknaap en zijn
vader, die hem heerszuchtig en
onwetend onder de duim houdt.
Gavino schreef het verhaal van zijn
eigen leven: hoe hij onder het juk
uitkwam. De film bleef te veel in
een boerse stijl steken.
VRIJDAG 27 MEI 1977
Rocky en zijn trainer bereiden zich voor op het grote gevecht.
Relaas van een derderangs bokser
„Rocky"; regie: John Avildsen;
hoofdrol: Sylvester Stallone;
Lido; 14 jaar.
Juist op het moment dat de inhoud
van mijn maag aanstalten maakte
zich via andere dan de normale we
gen te bevrijden, veerde enkele ri
jen verderop in het Amsterdamse
Tuschinski theater enige potige he
ren op, om zich in spontane be
moedigingen tot het boksende
tweetal voor ons op het scherm te
wenden. Een in Nederlandse bio
scopen niet alledaags voorval. Heb
ik tijdens een regenachtige vakan
tiedag in Italië nog wel eens delen
van de inventaris van een dorps
bioscoop door de lucht zien zweven
bij de projectie van een of andere
Kung-Fu belevenis, wij Nederlan
ders houden ons doorgaans wat
rustiger en geven ons slechts zel
den over aan dergelijke uitingen
van betrokkenheid. Bij het zien van
„Rocky" ligt dat kennelijk anders
en dat komt echt niet alleen omdat
het bloed in technicolor net even
roder is dan op de beeldschermen
van de heren gloeilampenfabrikan
ten.
Nu ben ik zelf nooit iemand ge
weest die de nachtelijke rustplaats
voor iets als een „match of the cen
tury" heeft verlaten, maar de tot
voor kort zo goed als onbekende
Amerikaanse acteur Sylvester Stal
lone bleek dat wel. Hij zat dan ook
voor de buis ten tijde van het ge
vecht tussen Cassius Mohammed
Ali Clay en de Belg Jean Pierre - de
leeuw van Vlaanderen - Koopmans.
Kenners wisten dat het daar om een
volstrekt belachelijke strijd om de
titel ging en dat de ondergang van
de leeuw meer dan voorspelbaar
was. Stallone zag er echter een ver
haal in.
Hij zelf immers deed als acteur al
jaren pogingen om boven de grijze
middelmaat uit te komen en een
plaatsje naast, zo niet voor geves
tigde sterren te krijgen, een voor
hem bijna net zo'n onbegonnen
werk als dat van de Leeuw tegen
Clay.
In een betrekkelijk korte periode
schreef hij geïnspireerd op dat ge
geven zijn script voor „Rocky". Het
relaas van de van straatvechter tot
derde rangs bokser opgeklomen
zwaargewicht, die in zijn levenson
derhoud voorziet door wanbetalers
van een bookmaker af te straffen.
Zijn vrije tijd brengt hij door met
trainen en de verzorging van kik
kers, die hij in de dierenwinkel op
de hoek bij de door hem begeerde
verkoopster heeft gekocht.
Min of meer als stunt krijgt hij van
de kampioen der kampioenen de
kans om tegen hem in de ring te
treden. Voor hem een mogelijkheid
zijn armzalig bestaan te beëindigen
en met de inmiddels veroverde
verkoopster aan een toekomst te
bouwen.
Er volgen beelden van de voorbe
reidingen van de twee boksers en
van de reclamecampagnes die voor
zo'n match worden opgezet met als
uiteindelijk einde en hoogtepunt
van de film de wedstrijd in een uit
verkocht huis.
Stallone heeft lang moeten leuren
voor hij zijn verhaal kwijt kon, met
name omdat hij de eis stelde dat de
titelrol aan hem werd toegewezen.
Tegen een beperkte gage, maar wel
met de toezegging dat tien procent
van de opbrengst ten goede zou
komen aan zijn portemonee, lukte
hem dat uiteindelijk bij United Ar
tists.
Het resultaat is inmiddels bekend:
kort na de premières in de grote
Amerikaanse bioscopen kon met
het uittellen van de winst worden
begonnen. Zeven Oscarnominaties
leverden 3 Oscars op. Stallone werd
gebombardeerd tot een nieuw
hoogtepunt in de Amerikaanse ci-
In bepaalde opzichten is daar mis
schien reden toe. Hij zelf is geknipt
voor zijn eigen held, dat is tot in de
kleinste details merkbaar. Ook het
nevenverhaal, de ontluikende
liefde tussen hem en de aanvanke
lijk zeer kuise en gereserveerde
verkoopster in de dierenwinkel,
krijgt alle aandacht en vakman
schap die het nodig heeft om uit
eindelijk te resulteren in de zeer in
dringende scène waarin Rocky
voor het eerst bij zijn liefde (uitste
kende rol van Talia Shire) poot aan
de grond krijgt. Maar of dit alles
voldoende grond geeft om van een
blijvend hoogtepunt te spreken
moet nog even worden betwijfeld.
En dat geldt dan zowel voor zijn
kwaliteiten als scenarioschrijver
als zijn prestaties als acteur.
De kracht van de film is toch de vrij
simpele manier waarop de identifi
catie tussen publiek en „underdog
Rocky" tot stand wordt gebracht,
waardoor geen enkele bezoeker al
meer aanstoot zal nemen aan het
volstrekt irrationele einde van de
film (Rocky verslaat zijn tegen
stander). Daarnaast zal het voor een
man als Stallone ook niet zo moei
lijk zijn geweest zich in de figuur
van zijn eigen creatie te verdiepen.
Zijn spel in „Rocky" geeft wellicht
in eerste instantie reden hem in het
rijtje van de huidige hoop van de
Amerikaanse cinema (Robert De
Niro, Al Pacino en Dustin Hof
fman) te plaatsen, omdat zijn spel
inderdaad veel overeenstemming
met de aanpak en het niveau van
genoemde acteurs vertoont. Maar
toch nog maar voorlopig even wat
vraagtekens achter de duurzaam
heid van dat succes. Daarvoor wil
ik eerst nog eens wat andere rollen
zien en dan met de nadruk op ande
re, want bij dit soort successen is
het risico ingebouwd dat nieuwe
films van Stallone, slechts varian
ten op het thema „Rocky" te zien
geven.
TON VAN BRUSSEL
"De verschrikkelijke man uit Saf
fie"; regie Bo Widerberg; hoofd
rollen: Carl Gustaf Lindstedt,
Sven Wollter en Thomas Hellberg;
theater: Luxor; leeftijd: 18 jaar
Oppervlakkig beschouwd is er niet
eens zoveel verschil tussen de
Amerikaanse film „Two-minute
warning" en "De verschrikkelijke
man uit Saffie" van de bekende
Zweedse regisseur Bo Widerberg.
In beide gevallen staat een in het
wilde weg schietende maniak cen
traal. Identiek is ook dat in beide
films om de spanning te verhogen
het gezicht van de scherpschutter
pas in de laatste scène zichtbaar
wordt.Toch is er één doorslagge
vend verschil waardoor deze
schijnbare overeenkomst wegvalt.
In tegenstelling tot „Two-minute
warning" tracht Bo Widerberg in
zijn bewerking van de befaamde
SIMCA-CHRYSLER-MATRA
Leiden - Oegstgeesterweg tel. 071 -140447
Voorhout - Jacoba van Beierenweg 31 tel. 02522 -11280
Katwijk - Valkenburgseweg 2 tel. 01718 - 71704
misdaadroman van het Zweedse
detective-duo Sjöwahl en Wahloö
wel een verklaring te geven voor
die zinloze massamoord Is "Two-
tninute warning" dan ook een ge
woon door puur slechte mensen
gemaakte sensatiefilm, "De ver
schrikkelijke man uit uit Saffie" is
een redelijk goed in elkaar zittende
kritiek op het politieapparaat.
De verschrikkelijke man is ook niet
de zich op het dak van een hoge fiat
verschansende schutter, Ake
Erikksson, maar een politiefunc
tionaris die hij eerder op de dag om
zeep bracht. Deze inspecteur had
namelijk niet alleen een bedenke
lijke faam op het gebied van het in
elkaar rammen van verdachten,
maar zou door nalatigheid ook
schuldig zijn aan de dood van de
vrouw van Eriksson. Maar die zaak
wordt net als alle andere delicten
en daar richt zich dan ook Wider-
bergs kritiek op) binnnen het poli
tiekorps onder de tafel gescho-
ven.De vroeger bij de politie wer
kende Eriksson richt de loop van
zijn geweer dan ook uitsluitend op
in de buurt komende politiemen
sen, omstanders laat hij onge
moeid. Na vele doden en gewonden
te hebben gezaaid kan de man uit
eindelijk door een drietal mensen
worden overmeesterd.
Widerberg weet (overigens kan hier
de parallel met "Two-minute war
ning,' weer worden doorgetrokken)
die schietpartij met maximale
sensatie en spanning in beeld te
brengen. Iets te goed, zou je haast
zeggen want het schuift de kriti
sche opzet van de film een beetje
naar de achtergrond. Ander punt
van de kritiek is dé uiterst trage
aanloop tot de schietpartij. Het on
derzoek naar de moord op de
politie-inspecteur is van dezelfde
realistische grondigheid, zoals we
die kennen uit Duitse tv-series als
"De commissaris". Maar vijftig mi
nuten televisie is wel even iets an
ders dan anderhalf uur film.
BART JUNGMAN
Fragment uit ,X>e verschrikke lijke man uit Saffie"
Terug in Leiden
CAMERA - "De slag om de Pa
cific", een oude oorlogskraker.
Blijvers
LIDO 1 - "Silver streak ex
presse", dwaze gebeurtenissen
in een trein.
LIDO 3 - "Network" met Peter
Finch. Wantoestanden in de te
levisiewereld.
Studio - "Het debuut" van
Nouchka van Brakel met Ma
rina de Graaf als het jonge meis
je.
Kindermatinee
CAMERA - "Laurel en Hardy,
koninkrijk der humor".
LIDO 3 - "Merlijn de tovenaar".
REX - "Peter en de vliegende
autobus".
Nachtfilms
CAMERA - "Dorothea's lus
ten".
REX - "Meisjes die zichzelf be
dienen".
Rex
"Some like it sexy" - En daar
kan zelfs Marilyn Monroe niet
aan tippen.
Trianon
"Twee missionarissen voor
Mokum" - Missionarissen die
hun vuisten kunnen gebruiken.
Maar wel tegen bandieten die
niet beter verdienen dan een
goed pak slaag.
Lido 2
„Rocky"
Goede films
in andere steden
"Jour de fète" van en met Jac
ques Tati, City 3, Amsterdam.
"Casanova" van Federico Fel-
lini met Donald Sutherland als
Casanova, Saskia, Amsterdam.
APOLLO 1 - "Let's do it again",
dag. 2.30,7.00 en 9.15 uur, zo. en
ma. 2.00,4.15,7.00 en 9.15uur, 14
jaar.
APOLLO 2 - "De gebochelde
van de Notre Dame", dag. 2.00,
7.30 en 9.45 uur, zo. en ma. 2.30,
4.45, 7.30 en 9.45 uur, 14 jaar.
ASTA - "Casanova", dag. 2.00
en 8.0Ó uur, 18 jaar.
BIJ OU - "Bretonse peper", dag.
2.00, 7.30 en 9.45 uur, zo. en ma.
ook 4.15 uur, 18 jaar.
CALYPSO - "Bad", dag. 2.15,
7.15 en 9.30 uur, zo. en ma. 1.45,
4.15, 7.15 en 9.30 uur, 18 jaar.
CAMERA - "Je t'aime moi non
plus", dag. 2.15,7.00 en 9.15 uur,
zo. en ma. ook 4.30 uur, 18 jaar.
CINEAC - "Donald Duck in 't
Wilde Westen", dag. 11.30, 1.30,
3.30 en 7.00 uur, al.
CORSO- "Spartacus", dag. 2.00
en 8.00 uur, 14 jaar.
DU MIDI - "Irma la Douce",
dag. 8.15 uur, zo. en ma. ook
4.00 uur, 14 jaar.
EURO - "The sound of music",
dag. 1.45 en 7.45 uur, zat., zo. en
ma. 3.45 en 7.45 uur, 14 jaar.
METROPOLE 1 - "Het de
buut", dag. 2.00,6.45 en 9.15 uur,
zo. en ma. 1.30, 4.00, 6.45 en 9.15
uur, 18 jaar.
METROPOLE 2 - "A star is
born", dag. 2.00,6.45 en 9.30 uur,
zo. en ma. 1.15,4.00, 6.45 en 9.30
uur, 14 jaar.
METROPOLE 3 - "Op de tip-
peltoer", dag. 2.15, 7.00 en 9.15
uur, zo. en ma. 1.30,4.15,7.00 en
9.15 uur, 18 jaar.
METROPOLE 4 - "Rocky",
dag. 2.15,6.45 en 9.30 uur, zo. en
ma. 1.15,4.00,6.45 en 9.30 uur, 14
jaar.
METROPOLE 5 - "Network",
dag. 2.15, 7.15 en 9.45 uur, zo. en
ma. 1.45,4.15,7.15 en 9.45 uur, 14
jaar.
ODEON 1 - "De avonturen van
"rabbi" Jacob", dag. 1.45, 6.45
en 9.30 uur, zo. en ma. ook 4.15
uur, al.
ODEON 2 - "t Is feest vandaag",
dag. 2.00, 6.45 en 9.15 uur, zo. en
ma. ook 4.30 uur, al.
ODEON 3 - "Cross of iron", dag.
2.00, 6.45 en 9.45 uur, 18 jaar.
ODEON 4 - "Blindgangers",
dag. 2.15, 7.15 en 9.45 uur, zo. en
ma. ook 4.45 uur, 14 jaar.
OLYMPIA - "Jesus Christ Su
perstar", dag. 2.00 en 8.00 uur,
al.
PASSAGE - "Tentacles", dag.
2.00, 7.00 en 9.30 uur, za„ zo. en
ma. 1.30,4.00,7.00 en 9.30 uur. 14
jaar.
REX: „My name is Nobody",
dag. 1.30,4.00 7.00 en 9.30 uur. 14
jaar.
ROYAL '70: „Laura", do. t/m.
ma. 2.0, 7.00 en 9.30 uur, vrij.
2.00 en 6.45 uur, di. en woe. 2.15
uur, 18 jaar.
ROYAL - "De superman van
Hongkong", di. en woe. 2.15 en
8.00 uur, do. t/m ma. 2.00,7.00 en
9.30 uur, zat. en zo. ook 4.30 uur,
14 jaar.
STUDIO 2000 - "Silver streak
expresse", dag. 7.00 en 9.30 uur,
vrij., zo., ma. en di. ook 2.00 uur,
14 jaar.
DE UITKIJK - "Un elephant ca
trompe énormément", dag.
2.00, 7.00 en 9.30 uur, 14 jaar.
