EEN FILM ALS EEN PLAATJE
"Het debuut" boeit
ondanks tal van
schoonheidsfoutjes
Blindgangers
valt goed bij
buitenlanders
Films
deze week
"Python 357": in
het begin is het
even doorbijten
VRIJDAG 20 MEI 1977
FILM
PAGINA 13
'The last tycoonmaakt sterbezetting waar
"The last tycoon"; hoofdrollen: Robert de
Niro, Robert Mitchum en Ingrid Boul-
ting; regie: Elia Kazan; theater: Luxor; 14
jaar.
In oktober 1939 schreef de auteur F. Scott
Fitzergald aan zijn uitgever Edmund Wil
son: "Ik geloof dat "The last tycoon" een
goed boek wordt. Het is helemaal Holly-
wood zoals ik het zie".
Ruim een maand later schreef hij zijn
vrouw dat zijn novelle voor drie-kwart vol
tooid was. Een week later stierf Fitzergald.
"The last tycoon" kwam er toch. Door toe
doen van Wilson verscheen het boek in
1941 en wordt ondanks (of dankzij) dat het
onvoltooid is. gezien als één van zijn betere
werken. Wellicht omdat "The last tycoon"
niet af is en en er rond de figuur van Fitzer
gald een soort van mythe hangt, had tot nu
toe niemand zich aan de verfilming van het
boek gewaagd. Een ook niet geïinge op
gave waarvoor producent Sam Spiegel vo
rig jaar terecht erkende vakmensen aant
rok. De regie was voor Elia Kazan, een bij
zijn leven al legendarische regisseur, met
wie Spiegel in '69 de met een Oscar be
kroonde "On the waterfront" maakte. Het
scenario kwam in handen van Harold Pin
ter, een man die behalve zijn zeer bekende
toneelstukken "De huisbewaarder" en
"De thuiskomst" ook op filmgebied met
scenario's voor "The servant" en "Acci
dent" al ruimschoots zijn sporen heeft
verdiend. Robert de Niro tenslotte kreeg
de hoofdrol. Marlon Brando zei eens over
hem: "De Niro is één van de allergrootste
acteurs, hij beseft het zelf alleen nog niet".
De Niro maakte die faam eigenlijk al waar
in „1900" en "Taxidriver", maar toont in
"The last tycoon" zijn grote veelzijdigheid
in de rol van the last tycoon (letterlijk: de
laatste magnaat), filmproducent Monroe
Stahr. In Fitzergald's boek staat de figuur
van Monroe Stahr centraal, maar via hem
geeft hij ook een beeld van Hollywood. Hij
kan daarover meepraten, want hij was zelf
in de beginjaren dertig als groot schrijver
binnengehaald voor het maken van films
cenario's.
Fitzergald had in Hollywood onder andere
te maken met de legendarische Irving
Thalberg, in de jaren dertig hoofd van de
MGM-studio, naar wie Fitzergald Monroe
Stahr schiep. Een filmproducent die niet
alleen geïnteresseerd is in het maken van
kassuccessen.
Harold Pinter heeft zich voor het scenario
veel vrijheden veroorloofd, natuurlijk ook
moeten veroorloven omdat het boek geen
afgerond geheel is. Maar bovendien heeft
Pinter zich weinig aangetrokken van het
schema dat Edmund Wilson aan het boek
had toegevoegd. Aan de hand van de aan
tekeningen van Fitzergald had Wilson het
verloop van het verhaal geschetst, waarin
Stahr aan het eind door een vliegtuigonge
luk om het leven komt.
In de film laat Pinter echter Monroe Stahr
na ruzie met baas Pat Bradv en zijn ontslag
een studio inlopen en in het donker ver
dwijnen. Ook op andere punten wijkt Pin
ter af van het oorspronkelijke werk, wat de
verwoede Fitzergald-adepten hem niet in
dank af zullen nemen. Ten onrechte, want
Pinter is er wel in geslaagd - en dat tekent
zijn grote kwaliteiten - in de film dezelfde
waardige ingetogen sfeer te scheppen, die
Fitzergald's "Last tycoon" kenmerkt.
Dat is natuurlijk niet alleen de verdienste
van Pinter, maar zeker ook van regisseur
Elia Kazan. Hij heeft "The last tycoon" op
een vloeiende, wat trage maar daardoor
juist zeer indringende wijze gefilmd zoals
we die kennen van de produkties uit de
Hollywood-fabriek van weleer. Bovendien
geeft zijn uitgekiende -camera-regie het
juiste accent aan Pinter's indringende dia
logen. Kazan's grootste kracht is zonder
twijfel zijn acteurs-regie. In zijn handen
groeit Robert de Niro, en met hem alle an
deren, naar grote hoogte. De Niro's per
fecte timing geven de eenzame solist Mon
roe Stahr een extra-dimensie. Met name de
confrontatie De Niro-Nicholson is ge
denkwaardig. Jack Nicholson is in "The
last tycoon", de vertegenwoordiger van de
schrijversvakbond, Brimmer. De twee
filmgroten hoeven elkaar in de spannende
dialogen geen duimbreed toe te geven.
Superlatieven schieten te kort om "The
last tycoon" te prijzen. Een film als een
plaatje die je, al klinkt dat wat pathetisch,
gewoon moet ondergaan. En bovendien
een film die zijn sterbezetting op alle fron
ten meer dan waar maakt.
BART JUNGMAN
Titel: "Het debuut"; regie:
Nouchka van Brakel; hoofdrollen:
Marina de Graaf, Gerard Cox,
Pleuni Touw, Kitty Courbois en
Dolf de Vries; theater: Studio; 18
jaar.
Eigenlijk komt aan het slot van
"Het debuut" de meest overtuige
nde scène. Die waarin de moeder
(Kitty Courbois) het grote geheim
van haar dochter (Marina de Graaf)
raadt. Maar dan zijn er al heel wat
dingen te zien geweest die op zijn
zachtst gezegd als schoonheidsfou
tjes kunnen worden aangemerkt.
'"Het debuut" is een film naar een
verhaal van Hester Albach, waarin
een veertienjarig meisje voor het
eerst in aanraking komt met de
liefde. Een niet alledaagse verhou
ding ontstaat tussen haar en Hugo
(Gerard Cox), een 41-jarige vriend
van haar vader.
Als Hugo na jaren in Zambia te
hebben gewoond met zijn vrouw
naar Nederland overkomt, is Caro
line nog een halve jongen, die van
vriendjes niets moet hebben. Ze is
gekker op haar racefiets en het uit
halen van heldhaftige stuntjes dan
op feestjes en mooie jurken. Een
puber, die manieren en etiquette al
leen maar lastig en onzinnig vindt.
Wanneer Hugo dan toch niet de
saaie vergrijsde man blijkt te zijn,
die zij dacht, wordt Caroline ver
liefd op hem. Zij krijgt Hugo zover,
dat hij een verhouding met haar
begint en als een verliefde school
jongen achter haar aanloopt. Dit
geeft natuurlijk de nodige moei
lijkheden. Allereerst is daar Hugo
zelf, die eigenlijk met de situatie
niet goed raad weet. Hij sleept Ca
roline mee in allerlei genoegens,
waar zij nog helemaal niet aan toe
is. En verlangt van haar een gedrag,
dat met haar leeftijd niet in over
eenstemming is. Vervolgens ver
troebelt de verhouding met haar
vriendinnetje, dat er niets van be
grijpt dat zij zich met zo'n "vieze,
ouwe vent" afgeeft.
En op de derde plaats komt zij in
conflict met haar ouder?. Haar va
der, huisarts, snapt niet waarom zij
zo plotseling en zo jong al de pil
nodig heeft. Haar moeder, die zij al
tijd in vertrouwen neemt, heeft
verdriet omdat zij haar niets over
haar "vriendje" vertelt.
Kortom, een opeenstapeling van
problemen, dié te zwaar zijn voor
de schouders van het meisje. De
AA
Marina de Graaf e
Gerard Cox: ongewone liefdesverhouding
bom barst wanneer blijkt, dat d'e
verhouding tussen Hugo en diens
vrouw ondanks alles steeds hechter
wordt. Caroline laat Hugo stikken.
Wanneer hij met zijn vrouw weer
naar Zambia vertrekt
om hem op Schiphol uit te
Op het laatste ogenblik echter komt
ze toch en in de vertrekhal vleigt ze
hem voor het laatst in de armen.
Een handelswijze die haar moeder
de ogen doet opengaan.
Dit heeft de bovengenoemde over
tuigende scène tot gevolg, waarin
de moder haar dochter in de armen
sluit.
Een mooi einde aan een niet geheel
geslaagde film. Al moet gezegd
worden, dat hij meestentijds toch
wel boeit. Niet in het minst door de
bijrollen van Kitty Courbois en
Pleini Touw (als Hugo's vrouw).
Graaf is spontaan en natuurlijk in
haar spel. Gerard Cox als Hugo is
ronduit slecht. Als hij de verliefde
man moet spelen, komt hij over als
een vunzige geilaard, wanneer
vliegt emotioneel moet zijn is hij
lachwekkend.
r. De synchronisatie is
dan ver te zoeken, maar wordt ver
derop wel beter. Maar vooral hin
derlijk zijn de gesprekken, die
Nouchka van Brakel zomaar door
elkaar laat lopenActeurs die elkaar
niet laten uitspreken, waardoor een
Babylonische spraakverwarring
ontstaat en de toeschouwer niets
verstaat.
Zoiets doet veel af aan deze film, die
naarmate hij vordert aan kwaliteit
wint. Maar die je met gemengde ge
voelens achterlaat.
ANNEMIEK RUYGROK
J?
CANNES (SP) - Op vrijdag de der
tiende is het filmfeest dan toch echt
van start gegaan, zij het in een on
zekere sfeer. Niet alleen vanwege
het boze voorteken, maar ook om
dat de organisatoren nog snel
moesten gaan schuiven in het pro
gramma. Er hangt namelijk alweer
een staking in de lucht, op 24 mei,
en dat zal op zijn minst inhouden
dat op die dag de mannen van het
licht alle schakelaars op nul gaan
zetten.
Cannes heeft dus nu nog maar een
paar dagen om zich te laten zien.
Inmiddels weten de kenners al te
vertellen dat de openingsdag ge
sneuveld is omdat toen premier
Barre en oppositieleider Mitter
rand op de televisie met elkaar in de
slag moesten. En daar dient alles
even op te wachten. De heren heb
ben inmiddels hun zegje gedaan: de
laatste wil best een roer omgooien
en Barre heeft de boeman opge
voerd. In Nederland ziet de verkie
zingsstrijd er au fond niet anders
uit.
Maurice Bessy, die al meer pess
imistische uitspraken deed over de
toekomst van de cinema, heeft ge
suggereerd om van deze dertigste
samenkomst aan de Rivièra vooral
een dispuut te maken over de dra
matische ontwikkelingen waarbij
de groeiende onverschilligheid van
het publiek voorop staat. Al te
zwaar moet men overigens aan de
woorden van Bessy ook weer niet
tillen. Als Fransen met algemene
noodlotsprofetieén komen aandra
gen, kan men ervan opaan dat zij
het voor 99 procent over hun eigen
nationale situatie hebben. Er zijn
dan ook in het afgelopen wintersei
zoen opvallend veel Franse films op
de thuismarkt geflopt.
Risi
Voor Dino Risi was het inmiddels
een bof, dat er uitvallers in het pro
gramma waren, want hij kreeg nu
met zijn "De kamer van de bis
schop" de eer van de ouverture.
Door
Piet Ruivenkamp
Had hij dat geweten, dan had deze
bedreven Italiaanse komediema
ker misschien toch nog iets beters
bedacht. Heus, het is geen teleur
stelling over het missen van onthul
lingen over een katholieke ge
zagsdrager. Want daar heeft de film,
anders dan de titel doet vermoeden,
niets mee te maken. Risi brengt ons
naar het Lago Maggiore, waar Ugo
Tognazzi in een fraai oud huis zit uit
te blazen van een oorlogsavontuur,
lang geleden in Abessinië. In de
nabijheid van zijn strenge, kille
echtgenote en een mooi nichtje, een
onbestorven oorlogsweduwe, is hij
een piekerende kikker, die op
vluchtmogelijkheden aast. Die
vindt hij bij Patrice Dewaere, die
met zijn jacht bij deze en gene aan
legsteiger nieuwe schatjes zoekt.
Hij wordt bij Tognazzi thuis genood
- in de kamer van de bisschop - en
een half uurtje blijkt het een
smeuïge komedie. Daarna weet
Risi eigenlijk niet goed meer welke
kant hij heen zal laveren. Een ge
heimzinnige thriller is het dus maar
geworden, maar dat die overtui
gend uit de verf kwam, is beslist
teveel gezegd.
Nederland
Nu er eigenlijk niet erg veel grote
Nederlandse films voorhanden zijn
en alleen een Frans-Nederlandse
co-produktie, "Le soleil des hyè-
nes" tenminste één van de talrijke
parallelfestivals haalde, de Quin-
zaine des realisateurs, heeft men de
presentatie van onze nationale mo
gelijkheden over een andere boeg
gegooid. Het eerst valt op dat het
grote blad van het internationale
vermaak, Variety, in zijn lijvige
Cannes-editie niet minder dan vijf
tien pagina's aan Nederland wijdt.
Ook als Nederlander wordt je daar
wijzer van. De cijfers, die men bin
nen onze grenzen soms niet kwijt
wil, staan braaf afgedrukt in het
Amerikaanse blad. Zo is "Soldaat
van Oranje" nu vastgepind op twee
miljoen Amerikaanse dollars aan
produktiekosten en "Wan pipel"
van Pim de la Parra heeft in Neder
land maar 125.000 bezoekers ge
trokken, wat toch wel tegenvalt
voor deze levenswarme Surina
amse film. Laten we naar de licht
puntjes kijken. Jeugdige Ate de
Jong, die kortgeleden zijn eerste
ling "Blindgangers" gedoopt zag
worden - en het publiek komt
kijken, vooral in Groningen, is nu
inmiddels Skoop-redacteur in
Cannes.
Tot zijn verrassing werd "Blind
gangers" er voor de kritische direc
teuren van de artbioscopen ge
draaid. Met veel waardering en ach
teraf een levendige discussie, waar
De Jong snel bij werd gehaald.
n buiten-
Grootste verbazing bij de elk jaar
nog groeiende Nederlandse kolo
nie bracht de ex-operateur van de
Amsterdamse Uitkijk, Pieter Goe-
dings, op zijn naam. De eigenaar
van The Movies in Amsterdam
bleek in het festivalpaleis tegen
over de Belgen en naast de Polen
zelf een stand te hebben gehuurd.
Zo strijdvaardig zijn de grote Ne
derlandse concerns nog nooit ge
weest.
"Scrim" van Jacob Bijl, in Neder
land verguisd maar in Parijs stellig
niet, wordt daar aan de man ge
bracht met een aantal andere Ne
derlandse films.
Titel: „Python 357"; regie: Alain
Corneau; hoofdrollen: Yves Mon-
tand en Simone Signoret; CAME
RA: 18 jaar.
Het komt maar zelden voor dat je
een film op verschillende fronten in
tweeën kunt delen. Maar „Python
357" is er zo een.
Het eerste deel vertelt Corneau het
verhaal om de toeschouwer „erin"
te laten komen. Maar dat gebeurt
op dermate trage wijze, datje bijna
geneigd bent weg te lopen. Slecht
gefilmd, details tot in het oneindige
uitgediept, het is om er bij in slaap
te vallen. Maar in het tweede deel
lijkt het wel of er een heel andere
regisseur aan het werk is geweest.
Er wordt knap gefilmd, maar vooral
uitstekend geacteerd. En het gege
ven wordt dan pas echt boeiend.
Een psychologische thriller, die je
met spanning volgt.
Of Corneau met opzet dat verschil
erin heeft gebracht is niet bekend.
Maar de scheiding is in elk geval
zeer opvallend. Hoofdfiguur is
Mare Ferrot, een vrijgezel die leeft
voor zijn beroep: inspecteur van
politie.
Dan ontmoet hij een meisje op wie
hij verliefd wordt. Maar hij weet
niet dat dit meisje een verhouding
heeft met commissaris Ganay.
Deze is getrouwd met een rijke,
maar invalide dame en met haar
goedkeuring gaat hij met het meisje
om en richt zelfs een flat voor haar
Door de verhouding met Ferrot be
sluit het meisje om met Ganay te
breken. Deze wordt echter zeer
boos en in een ogenblik van razernij
slaat hij haar de hersens in. Hij wist
alle sporen uit en verlaat haar flat.
Een ogenblik erna komt Ferrot de
flat binnen, denkt dat ze niet thuis
is en schrijft een briefje, waarin hij
haar zijn liefde verklaart
Vanaf dat moment is alle schijn te
gen Ferrot gericht. Ganay weet we
liswaar niet, dat hij degene is door
wie zijn geliefde het uitmaakte,
maar hij stelt alles in het werk om
zijn vijand als moordenaar te ont
maskeren.
Ferrot wringt zich in allerlei boch
ten om in elk geval zo lang mogelijk
uit het voorarrest te blijven. Daarbij
spaart hij. zichzelf niet en gaat zelfs
zover dat hij zich verminkt om
maar niet door een getuige te zullen
worden herkend.
Heel sober, maar zeer indringend
schildert Corneau de strijd die Fer
rot (Yves Montand) heeft te voeren.
Hij leidt de film aan het slot naar
een verrassende climax, waardoor
het hele verhaal nog eens extra aan
kracht wint.
Aan het begin is het echt even
doorbijten, maar tenslotte krijgt de
toeschouwer een zeer onalledaagse
film voorgeschoteld.
Yves Montand
Blijvers
Lido 1 - "Silver streak ex
presse", een "rustige" treinreis
Gene Wilder ontaardt in een
spannende race.
Lido 2 - "Network", wantoe
standen bij de televisiemakers.
Terug in Leiden
Lido 3 - "Merlijn de tovenaar",
oudje van Walt Disney.
Leuk voor iedereen.
Nachtfilms
Camera - "Numéro deux" vai
Jean-Luc Godard.
Rex - "Pornobekentenissen".
Kindermatinee
Camera - "Modern Times" met
Charlie Chaplin.
Rex - "Peter en de vliegende
autobus.
Trianon
"In Tirol gaat de ontucht nooit
verloren" - In de serie jodel-sex
de zoveelste aflevering.
Rex
"In de klauwen van de tijger" -
Avonturen vol gevechten.
HAAGSE
BIOSCOPEN
Apollo I - "De gebochelde van
de Notre Dame", dag. 2.30, 7.00
en 9.30 uur, zo. 2.00,4.30,7.00 en
9.30nur.
Apollo 2 - "Ik zie het niet meer
zitten", dag. 2.00, 7.30 en 9.45
uur, zat. 2.30, 4.45, 7.30 en 9.45
uur, 14 jaar.
Bijou - "Bretonse peper", dag.
2.00, 7.30 en 9.45 uur, zo. ook
4.15 uur, 18 jaar.
Calypso - "Bad", dag. 2.15, 7.15
en 9.30 uur, zo. 1.45,4.15,7.15 en
9.30 uur, 18 jaar.
Camera - "Het debuut", dag.
2.15, 7.15 en 9.30 uur, zo. ook
4.30 uur, 18 jaar.
Cineac - "Donald Duck in 't
Wilde Westen", dag. 1.30, 3.30,
7.00 en 9.30 uur, al.
Corso - "Wie 'n kuil graaf voor
'n ander", dag. 2.00, 7.00 en 9.15
uur, zo. ook 4.15 uur. al.
Du Midi - "Irma la Douce", dag.
8.15 uur, zo. 4.00 en 8.15 uur, 14
JAAR.
Euro - "The sound of music",
dag. 1.45 en 7.45 uur, zat., zo. en
woe. 3.45 en 7.45 uur, al.
Metropole 1 - 't Is een gekke,
rare, dolle, dwaze wereld", dag.
2.00 en 8.00 uur. al.
Metropole 2 - "A star is born",
dag. 2.00, 6.45 en 9.30 uur. zo.
1.15, 4.00, 6.45 en 9.30 uur, 14
jaar.
Metropole 3 - "Het debuut",
dag. 1.15, 6.45 en 9.15 uur, zo.
1.30, 4.00, 6.45 en 9.15 uur, 18
jaar.
Metropole 4 - "Rocky" - dag.
2.15, 6.45 èn 9.30 uur, zo. 1.45,
4.00, 6.45 en 9.30 uur, 14 jaar.
Metropole 5 - "Network", dag.
2.15, 7.15 en 9.45 uur, zo. 1.45,
4.15, 7.15 en 9.45 uur, 14 jaar.
Odeon 1 - "Gulliver's reizen",
dag. 1.45, 6.45 en 9.30 uur, zo.
ook 4.15 uur, al.
Odeon 2 - "Blindgangers", dag.
2.00, 6.45 en 9.15 uur, zo. ook
4.30 uur, 14 jaar.
Odeon 3 - "Cross of iron", dag.
2.00, 6.45 en 9.30 uur, 18 jaar.
Odeon 4 - "Go-West", dag. 2.15,
7.15 en 9.45 uur, zo. ook 4.45 uur,
Olympia - "Jesus Christ Su
perstar", dag. 2.00 en 8.00 uur.
Passage - "Tentacles", dag.
2.00, 7.00 en 9.30 uur, zat. en zo.
1.30, 4.00, 7.00 en 9.30 uur, 14
jaar.
Rex - "My name is r.obody",
dag. 1.30, 4.00, 7.00 en 9.30 uur,
14 jaar.
Royal'70 - "De genieters", zat.
en zo. 2.00, 7.00 en 9.30 uur, vrij.
2.00 en 6.45 uur. ma. 2.15 en 8.00
uur, di. en woe. 2.15 uur, 18 jaar.
Royal - "The Chinese dragon",
zat. en zo. 2.00, 7.00 en 9.30 uur,
ma., di. en woe. 2.15 en 8.00 uur,
zat. en zo. ook 2.00 uur, 14 jaar.
Studio 2000 - "Silver streak ex
presse", dag. 7.00 en 9.30 uur,
vrij., ma. en di. ook 2.00 uur, 14
jaar.
De Uitkijk - "Un elephant ca
trompe énormément", dag.
2.00, 7.00 en 9.30 uur, 14 jaar.
