Sterilisatie hoeft
Artsen Leids centrum voor geboorteregeling
NJBG-kampen om
bodemonderzoek
te ondersteunen
PPR/D'66 pleit voor
commissie milieuzaken
LEIDEN
RIJDAG 6 MEI 1977
Uit het Leidsch Dagblad
teren.
irtsen:
mstad
a, tel
?racht
7aard
wijk):
-West
erdag
rn.: A. LEIDEN - Het dringend advies van de geneeskundig
hoofdinspecteur Drion aan de arbortusklinieken om het
steriliseren van vrouwen onmiddellijk te stoppen, wekt
grote onrust over de mate van veiligheid waarin deze in-
oofd- greep in Nederland wordt toegepast. De Reden waarom de
Van hoofdinspectie sterilisatie alleen nog maar wil toestaan in
z*ekenhuis is dat „ernstige, soms het leven bedreigende
complicaties niet mogen worden uitgesloten", aldus een
firen, brief aan de abortusklinieken.
Wat de directe aanleiding is (ge
weest) tot het verbod, wordt uit
de brief van dokter Drion niet
a. en duidelijk. De situatie die al da
teert van voor de maatregel,
anje schept evenmin klaarheid. Zowel
de abortuskliniek in Den Haag
als de Bloemenhovekliniek in
Heemstede stopte onlangs in alle
stilte en „uit eigen beweging"
enst met sterilisatie van vrouwen. De
vraag of daarbij een ongeluk
t 13 heeft meegespeeld, is van alle
am- kanten ontkend.
553; In Nederland wordt slechts op vier
len- plaatsen buiten de ziekenhuizen
tel. poliklinisch en onder plaatselijke
verdoving gesteriliseerd. De zie
kenhuizen - waar de ingreep ge
beurt onder volledig narcose -
behandelen per jaar naar schat-
38, ting 20.000 vrouwen. De wacht
lijsten voor sterilisatie van vrou-
org wen zijn enorm. Er zijn wacht
tijden van maanden tot jaren.
7, Wanneer de poliklinische behan
deling niet meer mag en sterilisa-
en- tie slechts nog kan met opname
Jg. in het ziekenhuis^ zullen de
wachtlijsten nog groter worden.
Dat de hoofdinspectie de voorkeur
geeft aan de ziekenhuizen, wekt
;el. in de kliniek van de Stichting
medisch centrum voor geboorte
regeling aan het Kort Rapenburg
in Leiden (de jongste kliniek voor
onder meer late abortus) flinke ir-
ritatie. De artsen Van Lith en Van
U- Schie, die samen zo'n duizend
n. sterilisaties hebben gedaan, wil-
len van de inspectie eerst horen
wat „levensgevaarlijk" is aan de
praktijk die zij dagelijks uitoefe
nen. Volgens hen hoeft sterilisa
tie van de vrouw helemaal niet in
het ziekenhuis te gebeuren als Hp
ingreep poliklinisch zorgvuldig
wordt gedaan.
Geen zin
„Bovendien willen heel veel vrou
wen liever niet onder narcose en
hebben zij geen zin om twee da
gen in het ziekenhuis te liggen",
zeggen de Leidse artsen. „Sterili
satie is veilig als de artsen die het
doen voldoende ervaring hebben
en de apparatuur en de operatie
kamer up to date zijn. Ook moet
je zorgen voor een goede afspraak
met artsen in het dichtsbijzijnde
ziekenhuis voor onmiddellijke
hulp bij complicaties". Hoewel
zij nog geen brief van Drion in de
bus hebben gehad, zijn ze dan
ook niet van plan om het sterilise
ren van vrouwen stop te zetten.
Dirk van Lith, die morgen een le
zing houdt over sterilisatie in
Utrecht en die samen met zijn
collega op een onlangs gehouden
congres in Miami het predikaat
„pioniers sterilisatie" kreeg,
durft gerust te stellen dat veel
artsen in Nederland nog te weinig
van sterilisatie weten.
Van Lith: „Het is bekend dat de
meeste complicaties zijn voorge
komen onder volledige narcose.
Om te kunnen steriliseren moet
je eerst de buik als het ware op
blazen. In de ziekenhuizen doen
ze dat met koolzuurgas. Dat kool
zuur wordt opgenomen in het
bloed. Als daarmee iets verkeerd
gaat, kan ademstilstand optre
den. Dit in combinatie met een
De artsen Van
Lith (rechts) en
Van Schie:
"Sterilisatie kan
heel goed
poliklinisch".
nuchtere patient kan lijden tot,
ritmestoornissen van het hart en
een hartstilstand. Door alleen
plaatselijk te verdoven en lach
gas inplaats van koolzuurgas in
de buik te brengen, voorkom je-
deze risico's.
Een andere ernstige complicatie
die door een foute techniek en
door onervaren artsen kan optre
den is het aanprikken van bloed
vaten. Als je de naald v
het gas inbrengt via de navel
loodrecht naar beneden prikt,
kan het mis gaan. Daarom doen
wij dat via de schede, waardoor
het risico van iets raken minimaal
is. En als de de buik dan vol
doende is opgeblazen, brengen
we via de navelrand een tweede
naaldje in om te kunnen sterilise
ren. Bovendien hebben we goed
zicht op wat we doen omdat een
kijkertje in de buikholte gaat. De
vrouw kan zelf meekijken via een
verbinding aan het kijkapparaa-
tje".
Wat de artsen in Leiden zeer hoog
zit, is dat in Nederland nog wordt
gewerkt met het zogenaamde
hoogvoltage-tangetje (220 gra
den). Met dat dingetje worden de
eileiders dichtgeschroeid. Van
Lith: „Het puntje van het tangetje
is driehonderd graden. Als daar
een darm tegenaan komt, ver
brandt hij. Ook kunnen er vonk
jes overspringen naar darmen en
bloedvaten. Het duurt weken
voordat er gaatjes zichtbaar zijn
en de vrouw klachten krijgt. Wij
steriliseren met een laagvoltage-
tangetje van zes volt en met een
temperatuur van hondertwintig
graden. Het steriliseren duurt
dan wel wat langer, maar het risi
co is heel weinig of niets".
Medicamenten
dienen .van medicamenten (ge
beurt meestal) voor de ingreep de
ademhaling van de patient nade
lig kan beïnvloeden Ook is het be
langrijk dat de druk in de met gas
opgeblazen buik voortdurend
wordt gemeten.
Waarom geen andere methode van
sterilisatie toepassen? Dirk van
Lith: „Naar aanleiding van de ri
sico's van het hoogvoltage-
tangetje heeft men in Amerika
een methode ontwikkeld, waar
bij de eileiders met een ringetje
worden omsnoerd. Maar de kans
op zwangerschap is dan twee
keer hoger dan bij dicht
schroeien. En dat is nou ook weer
niet de bedoeling".
Inmiddels heeft het medisch cen
trum al talloze telefoontjes gehad
van vrouwen die bang zijn dat zij
niet meer poliklinisch kunnen
worden geholpen. Van Lith: „Ze
hoeven zich daar geen zorgen
over te maken. Wij gaan gewoon
door. Wij hebben heel goede er
varingen met sterilisatie onder
plaatselijke verdoving. We heb
ben hier al heel wat artsen uit zie
kenhuizen gehad die een kijkje
kwamen nemen. En wat weten zij
nou van onze techniek als ze zelf
alleen maar volledige narcose
toepassen? Ik geef toe dat men in
het ziekenhuis bij complicaties
meer kan doen dan wij hier. Maar
als het om iets heel ernstigs gaat,
bijvoorbeeld het aanprikken van
de aorta, dan is de hulp in het zie
kenhuis ook niet voldoende en is
land bekend. Het aantal doden bij
sterilisatie wordt overigens ge
schat op een per honderddui
zend".
Reden tot paniek? „Nee. Maar de
techniek, de kundigheid en erva
ring van de arts moeten helemaal
in orde zijn. Laat de inspectie
daar maar een onderzoek naar
doen. Maar dan ook in de zie
kenhuizen".
Verkiezingsavond
Stadsgehoorzaal
LEIDEN - De Leidse politieke par
tijen hebben besloten op de avond
van de tweede-kamer-verkiezingen
"woensdag 25 mei, in de Stadsge
hoorzaal een grote verkiezings
avond te houden. De gemeente zal
voor deze avond een financiële bij
drage beschikbaar stellen. B en W
hebben dat besluit dezer dagen ge
nomen.
Het is de bedoeling, dat elke partij
in de zaal een eigen hoekje krijgt.
Op diverse plaatsen zullen televi
sieschermen worden geplaatst. In
verband met de Europa-cup
voetbalwedstrijd die dezelfde
avond wordt gespeeld, worden nog
pogingen in het werk gesteld om
een scherm te bemachtigen waarop
de televisiebeelden op groot for
maat kunnen 'worden geprojec
teerd.
Tijdens de verkiezingsavond zullen
plaatselijke en landelijke politici
commentaar geven'op de verkie
zingsuitslagen.
ADVERTENTIE
'Geschiedenis leeft'
DEALER VAN O.A.
BOUSSAC GORDIJNEN
PLOEG GORDIJNEN
BES0UW TAPIJT
Intérieurverzorging
V/. J. ZIRKZEE b.v.
Zeemanlaan 22 - Lelden
Telefoon 071-142627
ADVERTENTIE
De beste voegloze 14 k. rin
gen o.a. 1 paar met geslepen
zijkant170,-
Dit model met briljant 245,-
Met 2 briljanten 320,-
Gratis graveren.
Blijvende service
Desgewenst handgraveren.
Des i ree
Anjer
A.S.
De Koning der
Verlovingsringen
v. d. WATER
UW JUWELIER
HAARLEMMERSTRAAT 181
LEIDEN - "Het lijkt gewichtig: studeren tot
diep in de nacht met de kin in de handen en de
ellebogen op tafel over de boeken. Dat is droge
geschiedenis, maargeschiedenis leeft"
Dat is ongeveer het uitgangspunt van de Ne
derlandse Jeugdbond ter bestudering van de
geschiedenis (NJBG), een orgamstie die ook
deze zomer weer op uiteenlopende plaatsen in
Nederland veertiendaagse kampen opzet. Een
bond met inmiddels 750 leden in de leeftijds
groep van 12 tot en met 23 jaar, jongens en
meisjes, die niet alleen zomers, maar vaak het
hele jaar door contact met elkaar houden en
samen deelnemen aan de door de NJBG of
door hen zelf georganiseerde activiteiten. Dat
kunnen zijn de voor- en najaarskampen,
meestal gericht op één onderwerp. In Utrecht
werden op die manier kastelen bezichtigd, in
Naarden werd in een vestingsbunker overna
cht, en in Drente was er een tocht langs musea.
Het zomerprogramma bestaat uit twee onder
delen. Er zijn reizen naar het buitenland (Ro
me, Parijs, Chateau Chalon) en in Nederland de
opgravingskampen.
Deze kampen worden georganiseerd in sa
menwerking met de Rijksdienst voor Oud
heidkundig Bodemonderzoek en zijn bedoeld
om de opgravingswerkzaamheden, die deze
dienst op verschillende plaatsen in het land
verricht te ondersteunen.
In Noord-Holland is er deze zomer een pre
historisch project evenals in de Noord-
Oostpolder, op andere plaatsen wordt bijvoor
beeld een middeleeuws kasteel blootgelegd. In
de meeste gevallen gaat het om het in kaart
brengen van een nederzetting of kasteel,
waarna de vondsten veelal weer onder het zand
worden bedolven. Die kaarten gaan naar de
rijksdienst, die ze in de archieven bewaart, na
er eerst uitvoerig over te hebben gepubliceerd.
Volgens Hette Quispel, contactpersoon van de
NJBG in Leiden is de ondersteuning van de
deelnemers aan de kampen van dit werk zeker
belangrijk. "De rijksdienst belt ons meestal op
als ze een bepaald project hebben en mensen
nodig hebben. Soms gaat het om haastklussen,
bijvoorbeeld als bij nieuwbouw iets wordt ge
vonden, dat dan op korte termijn moet worden
onderzocht, om de bouw niet in moeilijkheden
te brengen. Onze mensen kunnen daar belang
rijk werk bij doen".
Het hangt een beetje van de stad af. maar er zijn
plaatselijke afdelingen van de NJBH, waar het
hele jaar activiteit is. In Rotterdam bijvoor
beeld wordt in de wijk Feyenoord door NJBG-
leden een sociaal-hitorisch onderzoek gedaan
naar het ontstaan van de wijk en de samenstel
ling van de bevolking. Daar en ook in andere
steden is ook gezamenlijk museum- en thea
terbezoek en worden feesten gegeven. Op lan
delijk niveau zijn er werkgroepen, om dieper
op bepaalde onderwerpen in te gaan.
Leiden heeft nog geen eigen afdeling, omdat
het aantal leden hier te beperkt is. voorlopig is
er een aansluiting bij Den Haag. Informatie
over deze bond: Kees Keuzenkamp, Graaf
Adolfstraat 22, Zoetermeer, telefoon 079-
164688. Voor alle duidelijkheid: iedereen kan
lid worden, een speciale kennis of deskundig
heid is zeker geen vereiste.
LEIDEN - Met een ferme zwaai gooide burgemeester Vis gisteren
zware namaakkoffer door een piepschuimen deur om daarmee het 7
hoofdkantoor van het Nederlands Bureau voor Buitenlandse Studentenbe
trekkingen aan het Rapenburg 8 officieel te openen. De opening van het
voormalige patriciërshuis ging gepaard met de viering van het vijftigja
rig bestaan van NBBS. Foto: de burgemeester en de voorzitter van de raad
van bestuur van NBBS, de heer Snijders, betreden het pand.
Zakennieuws
LEIDEN - Aan de Fr. v. Mieris
straat 30 is de autorijschool Vinkes-
tijn gevestigd.
Aan de Korte Mare 10 is de dro
gisterij Van Capel opgeheven.
Aan de Zeemanlaan is de speel
goedshop Van de Velde opgehe-
Morgen NUSO
LEIDEN - De landelijke organisa
tie voor speeltuinwerk en jeugdre-
creatie NUSO houdt morgen in de
Leidse Stadsgehoorzaal de alge
mene ledenvergadering. Eerder'
was bericht dat de vergadering pas
volgende week zou zijn. De verga
dering wordt in de ochtenduren
gehouden, 's Middags wordt het
rollenspel "Sociaal-Cultureel Plan"
gespeeld. Ook wordt dan afscheid
genomen van penningmeester
Nieuwint.
ADVERTENTIE
Achtentwintig
hectare kleurenpracht
De Keukenhof is
een bloemen
tuin die zijn
gelijke niet kent.
Miljoenen bol-
bloemen in
geuren en kleuren,
in perken en
patronen die elk
jaar weer
nieuw zijn. Want
zo is de natuur.
De Keukenhof
in Lisse verwacht u
Keukenhof Kleuren
vragen om KodakfUm
Architect:
handhaaf
panden aan
Morssingel
LEIDEN - Volgens de Leidse ar
chitect Taco Mulder zijn de huidige
panden aan de Morssingel nog op te
knappen. De rehabilitatie van de
woningen behoeft bovendien niet
duurder te zijn dan in vergelijkbare
stadsdelen.
Dit zegt hij in een rapport dat hij op
verzoek van de huidige bewoners
heeft gemaakt en heeft opgestuurd
naar het college van B en W. B en W
willen de nog bestaande woningen
aan de Morssingel ontruimen en
slopen. Op deze plek ontstaat dan
ruimte voor ruim 120 flats in de
premiekoopsector. De huidige be-
hebben daartegen bezwaar.
Zij hebben - ten dele - met de ge
meente de afspraak, dat zij in de
woning mochten blijven, zolang ze
niet zouden worden afgebroken,
hetgeen al enige jaren de bedoeling
is. Mulder pleit er nu voor om de
woningen uit historisch oogpunt te
handhaven. De afbraak staat voor
volgende maand op het program-
LEIDEN - de fractie van PPRfD'66
in de Leidse gemeenteraad heeft er
in een brief bij het college van B en
W op aangedrongen ook in Leiden
een raadscomiisie milieu-zaken in
te stellen. Deze commissie zal in
principe op dezelfde manier moe
ten functioneren als de andere
raadscommissies en moet zich met
milieu in de breedste zin bezighou
den. In de brief worden sectoren als
ruimtelijke ordening woningbouw,
verkeer, energie, afvalverwerking,
recreatie, openbare orde en indus
trie al bij milieu betrokken terrei
nen genoemd.
De fractie vindt dat er bijvoorbeeld
in het verkeersbeleid te weinig
aandacht wordt besteedt aan as
pecten van geluidshinder en dat er
ook te weinig wordt gedaan aan
energie-beperkende maatregelen.
De briefschrijvers stellen verder
voor een ambtenaar speciaal te be
lasten met de coördinatie van mi
lieuzaken en de advisering aan de
in te stellen raadscommissie en
denkt op de langere termijn aan de
oprichting van een bureau milieu-
zaken.
Ook wordt gewezen op de binnen
enkele maanden op te richten ge
meenschappelijke regeling binnen
de regio Den Haag, waaraan 18 ge
meenten deelnemen en gezamen
lijk een milieu-controledienst gaan
opzetten. De PPR/D'66 -fractie
dringt bij het college aan op een
studie over de mogelijkheden om
in de toekomst milieu-zaken regio
naal aan te pakken.
Onder voorzitterschap van wet
houder Waal zal een werkgroep
worden ingesteld om voor 'd Oude
Morsch stadsvernieuwingsplannen
te maken. Aan de ambtelijke werk
groep zal ook worden deelgenomen
door een afvaardiging van het
buurtcomité.
