mm
Meer mogelijkheden voor
de bijbel in Oost-Europa
"Wim Kan voorspelde
reeds mijn vrijlating"
SILMA
m
(2
3 JAAR GARANTIE
Hoe u kunt bellen
met Claus en Pieter.
Van der Stoel hoopt op
Indonesisch initiatief
GENOOTSCHAPPEN DOEN NIET AAN SMOKKEL
Ook in Zeeland
stichting tot
behond kerken
GELUIDS-
PROJEKTOR
899.-
Zomer-
explo dit
jaar in
Haarlem
Kerken
schrijven
werklozen
VRIJDAG 22 APRIL 1977
SfMIII
De kans is groot dat Nederlandse christenen dadelijk aan
bijbelsmokkel denken als ze aan de christenen in Oost-
Europa denken. Toch is dat niet terecht. De toestand is niet
overal hetzelfde. Er zijn landen in Oost-Europa, waar het
helemaal niet moeilijk is een bijbel te kopen. Dat zijn met
name de DDR (Oost-Duitsland), Polen en Joegoslavië, waar
via kerkelijke boekhandels en kerken, soms ook via staats-
boekhandels, bijbels betrokken kunnen worden.
Ook in Tsjechoslowakije, Honga
rije en Roemenië zijn de mogelijk
heden om aan een bijbel te komen
na 1968 veel groter geworden. In
Tsjechoslowakije en in Hongarije
zijn een of twee kerkelijke boek
handels, waar ook bijbels verkocht
worden, in Roemenië verloopt de
distributie uitsluitend via de ker
ken.
Verboden
Het slechtst bedeeld zijn Albanië,
Bulgarije en de Sovjet-Unie.
In Albanië is sinds 1967 alle gods
dienst verboden. Daar zijn dan ook
geen bijbels te koop. De mensen
mogen zelfs geen bijbel bezitten,
zodat ook het zenden van bijbels
vanuit het buitenland als geschenk
onmogelijk is.
In Bulgarije behoort nog een aan
zienlijk deel van de bevolking tot
de orthodoxe kerk, maar de ortho
doxen waren vroeger niet gewend
zelf de bijbel te lezen. Langzamer
hand begint dat te veranderen,
maar toch zijn er sinds 1945 nog
geen bijbels voor privé-gebruik ge
drukt of ingevoerd. Wel is een
nieuwe vertaling van het Nieuwe
Testament en de Psalmen al enige
tijd klaar en hebben de bijbelge
nootschappen papier aangeboden,
maar men schijnt te willen wachten
tot ook de nieuwe vertaling van de
rest van het Oude Testament klaar
is. Dan kan men volledige bijbels
drukken.
Dit staat te lezen in een rapport van
de Samenwerkende Bijbelgenoot
schappen.
In de Sovjet-Unie worden af en toe
zeer mondjesmaat bijbels of bijbel
gedeelten gedrukt. In de boekhan
dels zijn deze nergens te koop. Ze
worden via de kerken gedistri
bueerd.
In Roemenië wordt sinds 1968 een
vrij groot aantal bijbels en bijbel
gedeelten met hulp van de bijbel
genootschappen gedrukt of geïm
porteerd, maar het tekort aan bij
bels is nog steeds groot.
In Tsjechoslowakije is de produk-
tie van bijbels, die vóór 1968 mini
maal was, eveneens toegenomen en
er mochten voor het eerst ook bij
bels worden geïmporteerd. Zowel
in Slowakije als in het Tsjechische
deel van het land wordt aan een
nieuwe vertaling gewerkt. De Tsje
chische vertaling komt waarschijn
lijk volgend jaar klaar.
Hoewel er nog altijd bijbels te
weinig zijn, is de situatie ook hier
stukken beter dan in de Sovjet-
Unie. In de grote kerkelijke boek
handel in Praag zijn b.v. gewoonlijk
bijbels en bijbelgedeelten in ver
schillende vertalingen, formaten en
uitgaven vrij verkrijgbaar. Daar
naast worden ook bijbels regel
recht aan de kerken toegewezen in
hoeveelheden die afhankelijk zijn
van het ledental. Voor mensen met
slechte ogen mochten in 1975 de
genootschappen 10.000 bijbels met
grote druk importeren.
Vertalers
In de DDR heeft het hoofd
bijbelgenootschap in Berlijn een
officiële drukvergunning als uitge
verij. De staat stelt 69 ton papier per
jaar ter beschikking voor het druk
ken van bijbels. Aan een uitgave
van het Oude Testament in de om
gangstaal wordt gewerkt door een
commissie van vertalers uit Oost
en West-Duitsland. Er zitten 5 ver
talers uit de DDR in, onder wie één
r.k.
De Duitse versie van "Groot
Nieuws voor U" wordt in de DDR
zowel in normaal als in pocket
formaat doorlopend gedrukt. Voor
de verkoop zorgen christelijke
boekhandels en staatsboekhan-
dels, de kerkelijke gemeenten zelf
en plaatselijke bijbelgenootschap
pen. Er zijn ook bijbels met extra
grote letter in de handel en er is een
speciale drukkerij voor bijbels in
brailleschrift, die ook naar blinden
in het buitenland worden gezon
den.
Polen wordt eveneens zeer ruim
van bijbels voorzien. Al het nodige
papier wordt ter beschikking ge-
steld door de samenwerkende bij
belgenootschappen. De verkoop
van bijbels heeft plaats via de paro
chies en gemeenten zelf en de grote
boekhandel van het bijbelgenoot
schap in één van de hoofdstraten
van Warschau. De bijbels worden
van daaruit per post naar alle hoe
ken van het land verstuurd, vaak
naar mensen die er in uitzendingen
in het Pools via Radio Monte Carlo
opmerkzaam op zijn gemaakt (met
toestemming van de Poolse rege
ring), dat zij een bijbel kunnen be
stellen bij deze boekhandel. Dui
zenden luisteraars naar de uitzen-
De Volle-Evangeliegemeente
dingen doen dat en velen schrijven het ^gebouw "Kindervreugd"
later hoe belangrijk bijbellezen 1 J~~'
voor hun geloof is geworden, zo
staat in het rapport.
aantal kerkelijke boekhandels en
staatsboekhandels te koop, maar
ook in de parochies en gemeenten
van alle kerken. Ze worden zowel
geïmporteerd als (sinds 1970) in het
land zelf gedrukt.
De samenwerkende bijbelgenoot
schappen houden zich nooit en
nergens bezig met bijbelsmokkel.
Bij de bijbelvoorziening van de
kerken in de communistische we
reld volgen zij overal de legale weg.
Wel zijn de tekorten in enige landen
Alphen aan den Rijn, die tot nu toe in
de Hugo de Grootstraat bijeenkwam,
heeft een nieuw onderkomen gevonden, en wel in de aula van de school
aan de Preludeweg. Van 24 april af worden daar de samenkomsten gehou
den op zondagmorgen 10 uur, alsook de bijbelstudies op woensdagavond 8
uur em de jeugdgroepen op zaterdagavond 7 uur. Het contactadres van
deze gemeente is: de heer H. van Leeuwen, Da Costastraat 52 Alphen aan
den Rijn.
Kerkbalans
De Sint Antonius-parochie in Leiden (Zuid-West) schat de eigen op
brengst van Kerkbalans voor dit jaar op ongeveer 30.000. Het aantal
nieuwe deelnemers aan deze kerkelijke geldwerving was 301. Conclusie
van de financiële commissie: „De parochianen hebben geweldig gerea
geerd. Wij vinden het resultaat van de actie meer dan bevredigend".
Gezonder
Stelling bij het pastoraal-psychologische proefschrift van de in Den
nog groot, maar de mogelijkheden Briel geboren en in Groningen werkende predikant T. Kruijne: „Bidden i:
importeren of drukken van geZonder dan lang slapen".
Beroepingswerk: Hervormde Kerk - beroepen te Ouderkerk aan df
IJssel J.P. Verkade Montfoort te Middelburg G.H. Otte Aagtekerk.
bijbels zijn toch overal in de laatste
ftKBn toegenomen.
In navolging van Groningen,
Friesland Gelderland en Zuid
en Noordholland is nu ook in
Zeeland een provinciale stich
ting tot behoud van historische
kerken opgericht. Deze week
werd in de kerk van Kloetinge
(Zuid-Beveland) een bijeen
komst gehouden, met onder de
aanwezigen de demissionaire
minister Van Doorn, waarin de
officiële start van de stichting
een feit werd.
In een toespraak deelde mr. Van
Doorn mee, dat ons land ruim
2200 als monument beschermde
kerken telt, waarvan er een
kleine 100 in Zeeland staan. Hij
herinnerde aan de sloop (nog
niet zo lang geleden) van het
oude kerkje van Sirjansland op
Schouwen. "Als er nog meer
kerken sneuvelen, verdwijnt een
onmisbaar cultureel erfdeel",
De Sint Lievens Monstertoren in Zierikzee.
zei Van Doom. Zierikzee is Van deze kérk en toren hier een in vlammen was opgegaan.
Zierikzee niet meer zonder de foto. De toren is heel oud, de kerk Het adres van de Zeeuwse stich-
Sint Lievens Monstertoren"is van latere datum; ze is ge- ting is: drs. H.W. Hietkamp,
riep de minister uit. bouwd nadat haar voorganger Singelstraat 17, Middelburg
Dissident dr. Michail Stern:
SCHIPHOL (SP) - "De eerste man die voorspelde dat ik
vrijgelaten zou worden, was uw beroemde humorist Wim
Kan. Want met zijn zesde zintuig zei hij op oudejaarsavond
dat de Russen nu een voor een naar Nederland komen. Ik
ben nu inderdaad naar uw mooie land gekomen om u te
bedanken. De inspanningen van zoveel mensen overal ter
wereld - maar vooral in uw land - hebben samen met de
instelling van het Stern-Tribunaal mijn leven gered. Ver
geef me dat ik u zittend toespreek. Maar bijna drie jaar
concentratiekamp in de Sowjet-Unie verbetert je gezond
heid niet".
ADVERTENTIE
Zo begon dr. Michail Stem, de oa-
jarige arts uit de Oekraïnse stad
Winnitsa gisteren zijn persconfe
rentie, onmiddellijk na aankomst
op Schiphol. Een gesprek dat twee
uur zou duren, dat begon met een
grapje en veel omhaal van woor
den, maar dat langzamerhand
steeds emotioneler werd.
Want dr. Michail Stern, die een
maand geleden en slechts enkele
dagen voor het begin van het
Stern-Tribunaal werd vrijgelaten
met een kus en een verzoek van de
kampcommandant "geen wraak
gevoelens te koesteren" - dezelfde
kampcommandant die hem tevo
ren had afgeranseld - brandt nu van
verlangen om te getuigen.
Zyn echtgenote Ida: "De wereld
waar wij vandaan komen, kun je
pas begrijpen as je hem ondergaan
hebt. Maar het is veel beter om die
ervaring niet te hebben gehad"
Bekend
De feiten over Michail Stern zijn
alom bekend. Toen zijn meerderja
rige en gehuwde zoons, in overeen
stemming met de Russische-
wetten hun emigratie-aanvraag
naar Israël indienden, moest vader
Stern hun dat verbieden van de ge
heime dienst KGB. Hij gehoor
zaamde niet en werd dus gestraft.
Na maanden van voorbereidingen
en intimidatie van medeburgers en
vroegere patiënten werd de gear
resteerde Stern eerst beschuldigd
van het "opzettelijk ziek maken van
patiënten" en daarna, toen dat niet
bleek te lukken, van "corruptie".
Het ging allemaal zo volgens oer
oude recept - met huiszoekingen
naar verborgen goud dat Stern vol
gens de politie bijeen had gegaard,
maar dat zelfs bij het openbreken
van de muren en het opengraven
van de tuin onvindbaar bleef - dat
de zaak-Stern wereldberoemd
'werd.
Maar Stern zelf zegt erover "Ik
kreeg een alledaags proces. Ieder
normaal mens in de Sowjet-unie
kan dit overkomen als hij even niet
Dr. Michail Stem en echtgenote op
luistert naar de bevelen van boven
af. Want dan moet hij geliquideerd
worden. En als hij jood is gaat het
wat gemakkelijker. Want het anti
semitisme, die internationale taal
van het fascisme, is in de Sowet-
Unie een "inne zaak". Daarmee
bewijs je dat je loyaal bent aan het
regime. Ze deden alsof ik een straf
proces kreeg. Maar het was zowel
een politiek proces als een anti
semitische betoging. Ze wilden een
voorbeeld stellen. En ik werd dat
voorbeeld."
Schiphol.
En alsof Stern weer voor de recht
bank staat en zich opnieuw moet
verdedigen, zegt hij: "Ik heb mijn
hele leven onder dit vreemdsoor
tige regime duizenden mensen in
de Oekraïne geholpen. Ik heb hen
gezond gemaakt en hun lijden ver
licht. Zowel in de dagen van een
gelukkige vrijheid als in gevangen
schap."
met koffer -
luidsprekerbox
SILMA S 232 XL
Neem hem op proef, deze geweldige Silma S 232 XL. Verbaas
u over de enorme lichtopbrengst van de 12V/100W halogeen-
koudlichtspiegellamp. Speel met z'n vele mogelijkheden.
Met het variozoomobjektief 1.3/16,5-30 mm. Met de
mogelijkheid van vooruit- en terugprojektie. Met de tructoets
voor indubben in een bestaande geluidsopname op het
magnetisch randspoor. Met de 10 Watt versterker en met de
bijgeleverde mikrofoon.
FOTO v.d. HORST
Doezastraat 22 - Lelden
FOTO FRED RECKERS
Schoolstraat 43 - Voorschoten
ADVERTENTIE
Ze zijn toegankelijker dan u denkt!
Dat leest u alleen in
Overal verkrijgbaar 1,25
DEN HAAG (ANP) - Minister Van
der Stoel van Buitenlandse Zaken
hoopt op een Indonesische initia
tief om een internationale commis
sie uit te nodigen voor een bezoek
aan Oost-Timor en daar de situatie
op humanitair vlak te bekijken.
De bewindsman heeft dit gister
morgen meegedeeld in een beslo
ten vergadering van de vaste com
missie voor buitenlandse zaken van
de Tweede Kamer. In de commissie
werd gesproken over een motie van
het PSP-Kamerlid Van der Spek in
maart ingediend en aangenomen
waarin de regering gevraagd werd
met kracht te bevorderen dat een
onderzoekscommissie van de Ver
enigde Naties, met ruime bevoegd
heden ter vaststelling van de feiten
een bezoek aan Oost-Timor zal
brengen.
Minister Van der Stoel laat nu in
Djakarta nagaan of de Indonesi
sche regering bereid is een com
missie te ontvangen. Maar het in
itiatief voor het uitnodigen van een
dergelijke commissie ligt bij de In
donesische regering. Minister Van
der Stoel vindt, zo verklaarde hij na
afloop, dat hij de Kamermotie van
de PSP-er Van der Spek (die over
igens niet aanwwezig was bij de
vergadering) heeft uitgevoerd.
De Zomer-explo van het
Nederlandse Instituut voor
Evangelisatie - het vroegere
Campus Crusade for Christ
- wordt dit jaar, van 27 juli
tot en met 5 augustus, ge
houden in Haarlem.
Zomer-explo - vorig jaar In Lelden
- is een mogelijkheid voor chris
tenen om aan een uitgebreid
bijbelstudie-programma deel te
nemen en suggesties op te doen
voor het werk in eigen omgeving.
Er wordt zowel voor de samenstel
ling als voor de uitvoering van het
programma samengewerkt met
kerken en groepen. In Haarlem en
omgeving zijn dat vooral kerken
van gereformeerde signatuur,
baptisten en verschillende evan
gelische kringen.
Er is een programma gemaakt
waarin geestelijke opbouw, train
ing en ontspanning samengaan.
De serie bijbelstudies over be
langrijke facetten van het chris
tenleven gaat onder meer over de
zekerheid van het geloof, zonden
in het christenleven, hand-in-
hand met God leven, stil zijn voor
God en de opdracht om het evan
gelie uit te dragen. In een serie van
zes studies wordt de apostolische
brief aan de Galaten in zijn geheel
besproken. Een andere serie wil
duidelijk maken, dat het christen
leven geen sprong in het duister is,
"maar berust op gebeurtenissen
en feiten". De deelnemers wordt
ook bijgebracht hoe zij op een
eenvoudige manier met anderen
over het evangelie kunnen praten.
Drie keer wordt tijdens de tien
daagse Explo een open evangeli
satieavond gehouden en acht keer
komen de deelnemers in kleine
groepen samen voor een persoon
lijke verwerking van de stof, ont
spanning en gebed.
Wie nog meer over deze Zomer-
explo weten wil, kan zich in ver
binding stellen met het kantoor
van het Instituut voor Evangeli
satie, Hoofdstraat 53, Driebergen,
postbus 81. Het adres in Haarlem
is: postbus 321.
De gezamenlijke kerken van het
Zuidhollanse dorp Arkel (bij Go-
rinchem) schrijven in een brief aan
alle werklozen van het dorp, dat
werkloosheid geen schande is.
"Eerder is het zo dat wij allen be
schaamd moeten zijn omdat wij
deel uitmaken van een samenle
ving die toelaat dat er mensen zon
der werk zitten. U draag de last van
ons aller falen". Vanuit dat gezicht
spunt verklaren de Arkelse kerken
zich solidair met de werklozen.
Voor de verspreiding van de brief
verleende het Arbeidsbureau me
dewerking. Bij de brief was een
uitnodiging voor een gesprek, zo
men dat wenst, over de problemen
van het werkloos-zijn.
Protest
Een groot aantal vrouwelijke
ambtsdragers binnen de Zeister
hervormde gemeente tekent in een
brief aan de centrale kerkeraad pro
test aan tegen een zin in het dien
strooster van de ouderlingen. In
deze zin wordt de ambtsdragers die
principiële bezwaren hebben tegen
het samen dienst doen met een
vrouwelijke collega aangeraden,
dit probleem dan maar zelf op te
lossen door onderlinge ruiling. De
briefschrijfsters willen niet als on-
gewensten of tweederangs ambtsd
ragers behandeld worden.
De kerkeraad heeft de brief nu ge
stuurd naar de twee wykkerkera-
den met een gereformeerde-
bondspredikant. Het is namelijk de
Geref. Bond in de Hervormde Kerk
die de vrouw buiten de kerkeraad
wil houden. In synode, regionale
vergaderingen en centrale kerkra
den zit men gewoon naast vrouwe
lijke ambtsdragers. Kan men dan,
zo vraagt de Zeister centrale kerke
raad, nog wel volhouden hen in de
kerkdiensten te ontlopen?
Onderweg
Van 1 mei af worden tot en met
september elke zondag weer "on
derwegdiensten" gehouden in het
"Pietermankerkje" ('s Heer Oude-
landsambacht) bij Zwyndrecht. De
kerk staat aan rijksweg 16 van Rot
terdam naar Dordrecht. Een oecu
menische werkgroep met verte
genwoordigers van negen plaatse
lijke kerken bereidt de diensten,
waarvoor steeds grote belangstel
ling bestaat, voor.
In mei en september beginnen ze
om 10 uur, in juni, juli en augustus
om 9 uur en kwart voor 10.
Ook op andere plaatsen worden
zulke diensten gehouden. In
Blauwkapel, aan de oude weg
Utrecht-Hilversum, zijn ze met pa
sen al begonnen. De onderwegkerk
Nulde, aan de rijksweg Zwol-
le-Amersfoort, begint op 1 mei.
