Speciale prijs
voor pracht tapijt
bij Pander.
Pander
ÜSBF
teinm Miwojin)
afdelings
secretaresse
MTS-er
werktuigbouw
nu
nu
Pander is net zo'duur'als u wilt.
't Karrewiel
r
r
0VERDUIN
VRIJDAG 22 APRIL 1977
VARIA
PAGINA 23
door
„Nu is het uit!"
William Halewijn is nu echt boos. Hij is gaan staan.
„Uit is het! Ik slik niks meer, ik heb de top bereikt, ik ben
een officieel erkend museum, ik heb de koningin geschil- Aad Wagenaar
derd, mijn werk heeft in de grootste musea van de wereld
gehangen. Nu is het uit, zo is 't welletjes. Ik verkoop mijn
collectie!"
Hij is een lange, kale man, 49 jaar. Schilder Halewijn, de ^rooidmei'nLTsen^bier en
grote miskende. Hü siddert, waar hij daarnet nog opgewekt sherrv en scheurt met de tanden
was. „Mijn talent staat hier stil, in dit stomme gedoe. Ik ben twee pakken kroepoek open. Gaat
de samenzwering beu. Ik ga naar Indonesië, naar Bali, om dan zitten en zegt, opmerkelijk
een nieuwe, tweede collectie te schilderen. God, die me !3!!-im.oed.'g: ..Ze hebben me eigen
mijn talent geschonken heeft, wil dat. En hij wil nog veel
meer van me".
In zijn met een hutspot van meube
len volle woonkamer gaat William
Halewijn nu weer zitten. „Ook
Pierre Janssen heeft in zijn tijd
nooit iets aan me willen doen", zegt
hij.
De woonkamer is een vertrek in
het buiten Valkenburg in de heu
vels gelegen kasteel Genhoes - de
oudste delen ervan zijn nog van
voor het jaar 1000. Tien jaar gele
den kreeg Halewijn dit kasteel in
huur van de Nederlandse Vereni
ging tot Behoud van Natuurmo
numenten.
Hij vestigde er het William Hale
wijn Museum in. „Een van de
grootste schilders van onze tijd is
stellig William Halewijn, wiens
werken permanent te zien zijn in
dit museum', verkondigt de folder.
Van die werken zijn er 132; teke
ningen en schilderijen, vervaar
digd grotendeels in Indonesië (Ha
lewijn is op 3 september 1927 te
Jogjakarta geboren) en Jordanië.
„Ik heb doelbewust mijn collectie
gemaakt, mijn naam opgebouwd
en toen ben ik ermee de wereld
doorgeweest. Ik was in de grootste
musea van Rome, Parijs, Londen,
Los Angeles. Ik was de eerste LE
VENDE schilder, die in Rome in
het Palazzo delle Esposizioni met
zijn collectie binnen mocht. De
Romeinse adel had dat door mid
del van een petitie voor me bereikt.
Maar erkenning, hier in Neder
land? Ho maar!"
Techniek
Na ons binnenkomen had heer Ha
lewijn voorgesteld eerst maar „de
collectie" te gaan zien. „Bent u van
de kunstredactie? Nee? Alweer
niet: jammer!" Hij ging ons voor
door Ridderzaal, Kapel, Blauwe
zaal, Maanzaal, Zonnezaal, Serre
zaal, Trappenhuis, Thibaldzaal.
Almaar wijzend, pratend zonder
pauzes. „Mijn collectie heeft de
hele wereld doorgereisd. De schil
derijen hebben temperaturen
doorstaan van veertig graden bo
ven en vijftien onder nul - dat zegt
toch iets van mijn techniek he Er
is niemand ter wereld, die mijn
techniek benadert. Ik schilder met
eigenhandig gewreven verven.
Mijn relieftechmek is fenome
naal!"
Hij wijst op een hoog schilderij van
een lid van de woestijnpolitie van
het Arabisch Legioen. Opgewon
den: „Kijk toch naar die voeten, ze
draaien gewoon met je mee. Laatst
was hier de directeur van de New
Yorkse VW. Hij riep uit: „Dit is
real magic realistic art! Meneer Ha
lewijn, u bent de modernste schil
der van uw tijd. Ziezo!"
Bij een portret van Simon Bolivar
„Die komt minstens op een half
miljoen dollar. Het is het mooiste
schilderij ooit van Bolivar gemaakt".
Even later, corrigerend: „Ieder los
stuk uit de collectie komt op vijf
miljoen, want 't doet de collectie
uit elkaar vallen, he"
En dan, staande voor een grote re-
produktie van het schilderij dat hij
maakte van koningin Juliana en
prins Bernhard: „Het origineel is
nu bij het reproduktiebedrijf. Het
heeft hier alleen in de weekends
gehangen en tweeduizend mensen
trokken er reeds langs. Je moet het
in 't echt zien en dan is het net of je
met de koningin praten kunt".
We durven te zeggen dat we de bo
venarmen van de koningin iets te
slank geschilderd vinden. Dat
raakt Halewijn zichtbaar; hij
wendt het hoofd af en mompelt:
„Nee hoor".
Samenzwering
Daarna, in zijn woonkamer. Wil
liam Halewijn, in spijkerbroek
lijk doodgezwegen, altijd, hier
Holland".
Hij reisde van 1954 tot 1966 met zijn
in kisten verpakte en 9000 kilo we
gende collectie door het Midden-
Oosten Frankrijk, Italië, Engeland
en: „Overal had ik de grootste mu
sea, zalen waar anders een nog
LEVENDE schilder zijn werk
nooit ten toon mocht stellen. En
tenslotte kom ik in Nederland en
dan blijk ik niet in de trend te pas
sen. In 1966 was het hier helemaal
nog abstract dat bejubeld werd en
mijn werk is figuratief. Dat mocht
niet".
Samenzwering: „In 1964 wilde de
Nederlandse ambassadeur in
Londen Van Royen, mijn expositie
in de Royal British Art Galleries
openen. Maar opeens kwam er uit
Nederland een seintje van juf
frouw Klompé dat 't niet door
mocht gaan. Waarom toch? Ik
vecht toch ook voor mijn Neder
land met mijn kunst? Als ik in het
buitenland geëerd word, dan
wordt toch de hele natie geërd?"
De schilder voor het Willem Halewijn-museum
Bitten „En elke expositie kost me
zeker twintigduizend gulden..."
Hoe hij dat betaalt? Halewijn kijkt
verbaasd. Weten we dan niet dat hij
een internationaal veelgevraagd
portretschilder is? Laatst de vijf
directeuren van het bankiershuis
Pierson en Heldring in olieverf
vereeuwigd. En eigenlijk zou hij op
dit moment in Indoniesië moeten
zijn, waar hem twee staatsopd
rachten wachten.
„De prijs voor een portret is nu:
10.000 dollar voor alleen de kop,
20.000 met de armen erbij en 30.000
ten voeten uit", deelt hij mee, „dat
is internationaal gezien nog vrij
voordelig".
„De expositie in Los Angeles heeft
me een ton gekost", hervat hij.
Dat was drie jaar geleden. Hale
wijn, het vochtige kasteel in Val
kenburg meer dan zat, pakte de
hele collectie in („Ik had de groot
ste container die ik in Rotterdam
kon krijgen") en verscheepte de
zaak naar Californie. „Een dender
end succes, die tentoonstelling
daar", zegt hij. „Ik kreeg een grote
fabriekshal, van binnen helemaal
met schotten tot expositieruimte
ingericht, schitterend, en daar
hebben mijn schilderijen een half
jaar gehangen".
„Ik kreeg twee aanbiedingen om
voorgoed te blijven, een uit Hawai
en een uit Los Angeles zelf. Ze wil
den een nieuw museum voor me
bouwen, uitkijkend overzee. Twee
miljoen dollar trokken ze uit: een
miljoen voor gebouw en grond en
een miljoen voor reclame op de
teevee, iedere dag! „See the fa
mous William Halewijn Museum,
the worlds greatest living contem
porary artist!"
„Nou, u begrijpt dat ik dolgelukkig
in Nederland terugkwam. Ik heb
een bordje op het kasteel gehan
gen: „Tot ziens in Los Angeles".
Vernedering
„En toen" - hij zegt het nauwelijks
bedroefd - „kwam Watergate en
Nixon draaide de kredietkraan
dicht met zijn anti-inflatiepolitiek.
Niemand kon meer geld lenen voor
mijn museum. En daar stond ik
dan met mijn collectie; in ander
halve dag heb ik hem ingepakt
omdat ze die fabriekshal weer no
dig hadden. Ik terug naar het voch
tige kasteel in Valkenburg".
Stilte, pas verstoord als Halewijn
een hap kroepoek neemt.
„Het was een vernedering eigen
lijk, toen ik hier weer terug
kwam..."
toen ik thuis hier weer terug
kwam
ik heb al zoveel meegemaakt in
mijn leven..."
„Uiteindelijk was Valkenburg
toch dolgelukkig dat ik er weer
was, want de Eurohal was al ver
trokken en het dierenpark van
Klant. Niet dat ze in dit gemeen-
tetje benul hebben van mijn
kunst... „Hij met z'n schilderijtjes"
zo praten ze over mij".
„Terwijl ik in de grootste steden
van de wereld..." Woedend nu: „Ik
kon in Parijs het Musee Nationale
d'Art Moderne krijgen. Als eerste
LEVENDE schilder, opnieuw! Er
was alleen nog een briefje nodig
van de ambassade. Maar de cultu
reel attache Sadi de Gorter ver
domde dat briefje te schrijven.
Omdat hij Jood is en mijn Arabi
sche schilderijen had gezien. Alsof
ik, kunstenaar, mij met politiek
zou bezighouden of Palestijnse
propaganda!"
Hij bedaart ween „Historisch ge-
Het door Halewijn geschilderde -portret van koningin Juliana en prins Bernhard
zien, was 't toch mijn grootste
overwinning, daar in Parijs te mo
gen exposeren, in dat museum.
Ook al is 't niet doorgegaan".
Terug naar Valkenburg, waar hij
drie jaar geleden het kasteel weer
betrok. Hij praat over een conflict
met Natuurmonumenten over de
aanleg van centrale verwarming
(„verloren"), veert op als het over
de erkenning van zijn museum te
spreken komt „Ik sta nu in de offi
ciële museumgids, mijn museum
is nu ook een meneer"!
Verdere erkenning: „Nee, de Lim
burgse kunstenaars blijven om me
heen lopen, ze sluipen hooguit wel
eens door het kasteel. Ik heb eens
een groep kunstenaars uit de
streek op een party uitgenodigd. Ik
had sherry en hapjes op het voor
plein van het kasteel. Men at en
dronk en ik ging het museum in, zo
van: ze volgen me wel. Maar nie
mand kwam en toen ik naar buiten
ging, was iedereen 'm gesmeerd".
Hij heft beide handen in de lucht
en roept „Ik tel in de Nederlandse
schilderwereld niet mee. Terwijl
IK de grote meester ben, die het in
de wereld voor het vertellen heeft.
NU IS HET UIT!"
William Halewijn doet zijn collec
tie van de hand. In Amerika heeft
een zakengroep zich met de ver
koop belast („want er zit voor mil
joenen commissieloon aan
vast..."); dertig musea zijn al aan
geschreven.
En er ging een kist met reproduk-
ties per luchtpost naar de koning
van Jordanië, omdat Halewijn het
hof daar zeer geinteresseerd in zijn
collectie wist. „Maar nauwelijks
was die kist in Amman gearri
veerd", verhaalt hij mistroostig,
„of de koningin valt dood met een
helikopter in een hagelbui. En wie
heeft er dan nog belangstelling
voor schilderijen..."
City of God
William Halewijn verandert plotse
ling van gespreksthema. Hij begint
te spreken over een Amerikaanse
mevrouw Frances Klug, die hij
heeft leren kennen. Door haar is
God aan het praten geraakt. Alle
openbaringen, die hij door de
mond van Frances Klug doet, wor
den opgetekend. Er zijn ook op
drachten, zoals die om zuidooste
lijk van Los Angeles een Bijbelstad
te bouwen.
„The City of God", gesitueerd op
de St. Joseph Hill of Hope; de
Heuvel van de hoop vande Heilige
Jozef.
„Het meeste geld dat ik door ver
koop van mijn collectie ophaal, zal
daar wel naar toe gaan, ja", vertelt
Halewijn, met wegdromende ogen.
„God roept me. Op 8 december vo
rig jaar, toen ik net de schets van de
koningin had opgezet, kwam er
een telegram uit Los Angeles. Ik
moest direct komen; God had me
nodig. Ik ben gegaan en ik heb an
derhalve maand bij Frances Klug
gelogeerd. Ik heb toen acht ge
bouwen voor onze City ontworpen,
een hospitaal, een bejaardenhuis,
een museum, prachtig allemaal,
mijn hand werd bestuurd, ik had
nooit eerder architectuur gete
kend. Op 27 januari ben ik weer
teruggekomen in Nederland, om
het schilderij van de koningin af te
maken. „Haast je", had mevrouw
Klug gezegd, „doe het gauw en
kom terug. Je bent hier nodig. Ja".
Stilte en dan is Halewijn weer te
rug in de woonkamer. „Mijn schil
derij van de koningin... Men zegt
dat het portret bij het mooiste
hoort dat ooit van de Oranjes is ge
schilderd. De drie mooiste dingen:
het schilderij van de Vader des Va
derlands in het Prinsenhof, het
schilderij van Anthony van Dijck
van Prins Willem II en prinses Ma
ria Stuart en mijn schilderij van Ju
liana en Bernhard".
„Er was hier laatst een meisje van
Aruba, een kapstertje dat jaren ge
leden tien dagen lang de koningin
had gecoiffeerd toen ze een bezoek
aan de Antillen bracht. Ze zag het
schilderij en ze schrok. Ze zei:
„Meneer Halewijn, ik zie precies de
ziel van onze koningin!" Is dat niet
prachtig?"
„Het volk staat achter Halewijn;
het zou voldoende moeten zijn".
Maar toch.
Verjaarscadeau
voor koningin
„De gravin, die dacht: Den Uyl, die
rooie, wilnatuurlijk wil natuurlijk
doen aan het feit dat Hare Majesteit
en de Prins op 7 januari hun veer
tigjarig huwelijksfeest vieren.
Gravin van Limburg Stirum wist
toen nog niet dat het Hare Majes-
teits eigen wens was om de gebeur
tenis stil te houden".
„Ze richtte een comité op, dat een
nationaal geschenk voor het robij
nen huwelijksfeest zou aanbieden,
op Koninginnedag. Een schilderij
van het koninklijk echtpaar. In no
vember belde de gravin mij op:
„Halewijn, jij moet dat schilderij
maken, want alleen jij kunt de ziel
van de koningin erin leggen! Ik
schrok, maar ik heb de opdracht
aanvaard".
William Halewijn, kasteelbewoner
te Valkenburg, maakte een 110,5
bij 87 cm groot portret van konin
gin en prins. Op 29 april wordt het
bij Soestdijk afgeleverd en de an
dere dag mogen de gravin, de
schilder en nog drie leden van het
cadeaucomite het defile op Soest
dijk openen.
„De koningin wilde niet poseren,
dat doet ze niet meer", vertelt de
schilder, „ik heb toen met foto's
moeten werken, die ik van ^e
Rijksvoorlichtingsdienst kreeg.
Op de 21e maart, de dag van de len
te, had ik het voltooid. Met Gods
hulp".
Op Koninginnedag zal William Ha
lewijn zich misschien voor het
eerst in eigen land geëerd voelen
Te laat, want hij heeft al besloten
Nederland de rug toe te keren. „Ik
ben het slachtoffer van een samen
zwering. Men wil mij niet erken
nen hier in het bedrogen land van
Karei Appel".
Pander presenteert, zolang de
voorraad strekt, voor een bijzonder lage
prijs een pracht kwaliteit polyamide tapijt.
Met een fijngeschoren, velours struk-
tuur met foamrug.
Het tapijt is door een onaihankelijk
onderzoekinstituut getest en goedbevonden
waar het slijtvastheid, lichtechtheid etc. betreft.
Het is zelfs geschikt voor intensief objekt-
gebruik.
Leverbaar in drie kleuren: zand, beige
en bruin.
Pander legt dit tapijt voor de
genoemde f128,- per strekkende meter.
In de meeste gevallen betekent
dit "all-in" want bij goede gladde
vloeren is ondertapijt niet nodig.
Kom kijken bij Pander.
Deze aanbieding geldt zolang de
voorraad strekt. Wacht dus niet te lang.
Leiden: Breestraat 146. Botermarkt 21 -22.
HOTEL-CAFE-RESTAURANT
STEENSTRAAT 55/LEIDEN 122509
Op aanvraao zenden wi| u graag
Katoenen
zomerblou808
lange mouw
maten 36 tot 46
23.95
Katoenen
dames kamizools
vanaf 5.65
Juponsin
60 en 65 cm. lengte
beier ondergoed?
Hooigracht 62
bereikbaar met bus
13/14 - 60
Onze onderneming fabriceert apparaten voor de
procesindustrie, stoomketels, afgassenketels
en pijpleidingen. Daarnaast voeren wij in
binnen- en buitenland montagewerken van
complete fabrieksinstallaties uit.
Voor de Ketelverkoopafdeling van ons hoofd
kantoor in Leiden zoeken wij op korte termijn een
Opleidingsniveau:
HAVO-talenpakket, typediploma.
Tevens zoeken wij voor deze afdeling een
die zal assisteren bij de projecten in het
aanvraagstadium, middels het verrichten van
tekenwerk, onderhouden van contacten met
toeleveranciers etc.
Sollicitaties voor beide functies kunnen worden
gericht aan de afdeling personeelszaken van de
Nederlandsche Electrolasch Maatschappij bv,
Zoeterwoudseweg 1 in Leiden.
als dochter van Hollandse Constructie Groep
deel uitmakend van HBG nv
