i
amznanzzi
Kerkdienst via
de radio
kan heel wat
losmaken
KERKDIENSTEN
DRIE IKON-DIENSTEN
UIT ZOETERWOUDE:
EEN MASSA WERK
PAGINA 4
ZATERDAG 16 APRIL 1977
In Die Erzahlungen der Chas-
sidim" van de joodse filosoof-
theoloog Martin Buber heb ik
eens een oude legende gelezen
over. een wijze rabbi, die in
een Russische gevangenis was
opgesloten.
Hij was een vrolijke Jooddie op
grond van zijn godsdienstige
overtuiging meer de be
nauwde ruimte van zijn cel
kende dan die van de
vrijheid. Hij sprak dikwijls
met zijn bewaker, die hem als
ongelovige en twijfelaar las
tige vragen stelde.
Op een dag zei hij: "Dat begrijp
ik niet goed als die God
van jullie alles weet, waarom
moest Hij dan aan Adam
vragen: Waar zijt gij?"
Maar die vergrijsde rabbi ant
woordde, diep-nadenkend:
"In elke tijd roept God elke
mens toe: Mens, waar ben je in
je wereld? Zoveel jaren en zo
veel dagen vaii wat je is toe
gemeten zijn al voorbij, hoe
ver ben je intussen gekomen?
God bedoelt: zesenveertig
jaar heb je geleefd, waar sta je
ongeveer?"
Toen schrok die gevangenbe
waarder en durfde niet ver
der vragenWant hij was ze
senveertig jaar!
Wie in gebedenboeken leest van
Joden en christenen, van hin
does en boeddhisten, krijgt
vaak de indruk, dat hier de
mens uit zijn schuilplaats te
voorschijn komt en niet alleen
de moed heeft om zijn scha
melheid en zondigheid, zijn
angst en twijfèl.zijn geloof en
ongeloof, zijn hoop en wan
hoop, eerlijk onder ogen te
zien, maar ook een antwoord
wil geven op de vraag, die
God aan élk mens - waar en
wanneer ook levend op deze
aarde - stelt: "Adam, waar
ben je?" (Gen. 3).
Is bidden niet: antwoord geven
op deze vraag van God aan de
Strijd
Zoals blijkt uit de geschriften
van moderne exegeten, ken
den de vromen in Israël aan
vankelijk geen apart woord
voor bidden. Op de vraag van
God aan de mens kon de gelo
vige al roepend, juichend, la
chend, huilend, scheldend en
smekend ingaan, afhankelijk
van de omstandigheden. La
ter is het hebreeuwse woord
voor bidden 'pallel'. De stam
van dit woord voor bidden
heeft twee betekenissen: wor
stelen en richten.
Het gebed is een strijd. Het
wordt voorgesteld als de wor
steling van Jakob met de en
gel, een worsteling die nodig
is, voordat hij gezegend kon
worden. En bidden is richten:
rechter-zijn over jezelf, buiten
jezelf treden, zodat je jezelf
kunt zien in de situatie,
waarin je staat.
Vragen komen op je af. Waar ga
je heen?
Al worstelende met God ervaart
de biddende mens, dat God
hem blijft aanspreken op zijn
verantwoordelijkheid voor de
toekomst van mens en wereld.
Eén van de mooiste boekjes over
het gebed is nog altijd dat van
de vroegere Leidse hoogleraar
prof. Miskotte, dat de titel
draagt: De weg van het gebed
Daarin schrijft hij het volgende:
"Zo blijft in alle bidden een
element van strijden; waak
zaam en weerbaar staat de
gemeente aan het front in het
krachtveld van de geduchte
demonen. Nederlaag noch
overwinning staat haar klaar
voor ogen; alleen dit ene: dat
zij moet, mag, kan 'standhou
den' ten bate van de mensen,
de deelgenoten in het lijden
van de tijd.
Zo staat de gemeente in haar
gebed in de gevarenzone, een
zaam op haar post, toch met
heel de zuchtende creatuur
verbonden. Het voorste le
gioen. Er is in de kerk een con
stant verzet tegen de wereld
terwille van de goede aarde,
het geluk der mensen en de
ware wereld, zoals ze bedoels
Dr. Hans Jansen.
ZOETERWOUDE - De radiodiensten die de IKON (Inter
kerkelijke Omroep Nederland) zondag aan zondag over
één van de Nederlandse etherkanalen uitzendt maken
jaarlijks gemiddeld zo'n 2500 telefonische reacties los. Na
elke dienst wordt de luisteraars de gelegenheid geboden
op te bellen naar aanleiding van wat ze in die uitzending
hebben gehoord. Dat gebeurde ook vrijdag, zaterdag en
zondag in Zoeterwoude, waar de hervormde gemeente
"gastvrouw" was voor een drietal aaneengesloten kerk
diensten rond Goede Vrijdag en Pasen.
Met een groep van tien gemeen
teleden bereidde de plaatselijke
predikant, ds. S. L. Schoch, zeer in
tens - tot en met zijn preken - de
reeks voor en deze mensen waren
na afloop ook steeds beschikbaar
voor de "telefonische opvang". Het
gemeentebestuur van Zoeter
woude had de drie lijnen van het
gemeentehuis hiervoor openges
teld. De Zoeterwoudse diensten -
op de avond van Goede Vrijdag, in
de paasnacht en op de paasmorgen
- hebben in totaal 35 reacties opge
leverd. Ze kwamen van heinde en
ver. "Gewoontebellers" waren
daar, voorzover men heeft kunnen
nagaan, niet bij.
Stukgelopen
Hoewel IJjo Akkerman, redacteur
van de sectie "kerkdiensten" van
IKON-radio, geen scherp inzicht
heeft in de beweegredenen van al
die telefoontjes, kan hij toch wel
zeggen dat er vele komen van men
sen die op één of andere manier zijn
stukgelopen op de sociale en gees
telijke (kerkelijke) hulpverlening.
Een deel ervan kan de spanningen
binnen de kerken maar moeilijk of
zelfs helemaal niet verwerken en
wil daarover met anderen, buiten
de eigen kring, wel eens praten. De
telefoon wordt soms gepakt om het
gemoed gewoon maar lucht te ge
ven. Een kwestie bijvoorbeeld als
rond de omstreden opvattingen
van dr. Wiersinga in de gerefor
meerde kerken vreet door in de
plaatselijke situatie en veroorzaakt
daar onzekerheid en vervreemding.
Er zijn maar weinig zakelijke tele
foontjes onder. Een heel enkele
keer wordt om literatuur gevraagd
of wil iemand de plaats van een ge
citeerde bijbeltekst weten.
En dan zijn er natuurlijk de zuiver
persoonlijke problemen waarmee
opbellers, meestal schoorvoetend,
voor de dag komen. Ze zijn bijna
altijd verpakt. Zelden brengt men
ze regelrecht ter sprake. Zo'n ge-'
"sprek begint veelal met een onder
geschikt punt, raakt vervolgens de
werkelijke reden van de reactie en
besluit dan zoals het is begonnen,
want de man (of vrouw) vermijdt
liever de indruk dat hij met de on
bekende aan de andere kant van de
lijn over zijn eigenlijke probleem
wilde praten. Toch gebeurt dat wel.
Er bellen ook mensen op die on
omwonden zeggen, met zelf
moordplannen rond te lopen.
Pakje open
"Maar meestal komt de echte vraag,
als een pakje op tafel", is de erva
ring van Akkerman. "Dat moet je
dan proberen open te krijgen. Het is
vooral een zaak van- aftasten. De
opbeller is al een paar drempels
overgegaan: hij heeft het telefoon
nummer opgeschreven, het num
mer gedraaid en zich bekendge
maakt en is het gesprek begonnen.
Dat-punt van die drempel kan dan
nog wel even blijven spelen".
De plaatselijke mensen die na zo'n
kerkdienst aan de telefoon zitten
kunnen vanzelfsprekend niet op
alle vragen een afdoend antwoord
geven. Ze zijn vaak alleen maar een
"luisterend oor", maar de helpende
waarde daarvan moet in bepaalde
situaties, waar mensen naar de tele
foon grijpen, zeker niet worden on
derschat. Gaat het om ingrijpende
levensvragen, die een ruimere pas
torale of zakelijke behandeling
verdienen, dan kan altijd een be
roep worden gedaan op het oecu
menisch radiopastoraat van ds. A.
Klamer in Hilversum, dat over het
hele land een netwerk van 800 me
dewerkers heeft opgebouwd om
n-met-vragen te helpen.
Stoom afblazen
Hoe voer je nu dat eerste telefoon
gesprek na de kerkdienst?
Akkermans ontraadt in elk geval de
ontvangers, bij een emotionele of
agressieve reactie in de verdedi
ging te gaan. Wie belt, moet stoom
kunnen afblazen.
"Ook al ben je het oneens met de
opbeller, tóch moet je hem, om te
beginnen, gelijk geven, want het is
altijd terecht dat iemand iets hoog
zit. Je hoeft dat niet te vergoelijken,
maar je moet die mens in zijn pro
blemen wel serieus nemen. Er pas
toraal mee omgaan, ook al omdat
het heel goed mogelijk is, dat ie
mand die zo opspeelt innerlijk juist
erg onzeker is. Je moetje proberen.
Deze "dienst" breidt zich nog
steeds uit, al is het niet de bedoe
ling, hem te laten uitgroeien tot een
hecht doortimmerde organisatie.
De grondslag ervan is: een daad
werkelijke belangstelling voor en
solidariteit met de hulpbehoe
vende medemens. Vooral geen
deskundig professionalisme. IJjo
Akkerman: "Het zijn geen cliënten
- wat je in de welzijnssector nogal
eens tegenkomt - maar mensen
Ds. Klamer laat geen radiodienst
voorbijgaan of hij belt na een
poosje de voorganger op om met
hem de gevoerde telefoongesprek
ken door te nemen. Dan noteert hij
ook, in welke gevallen nazorg nodig
is. Op dat moment schakelt hij, zo
mogelijk, een van zijn contactper-
bij een punt aan te komen waar ie
mand weer rustig kan praten. Dat
kan pas als hij zijn verhaal heeft
verteld. Als de rol is afgewikkeld.
Belangrijk is alleen wat er dan
overbfijft".
Kerfstok
Eén van de reacties die de Zoeter
woudse telefoongroep kreeg kwam
van een man van omstreeks 30 uit
Bleiswijk, die vol bitse kritiek op de
kerk zat wegens haar veroorde
lende houding tegenover Zuid-
Afrika. "Op die manier zouden ze
daar het communisme met vlag en
wimpel binnenhalen". Hij wilde
daarom met het kerkelijke instituut
niks meer te maken hebben.
Een gevangenbewaarder uit Den
Haag bleek geïrriteerd door een
bede voor politieke gevangenen.
"Wie gevangen zit, heeft altijd wat
op zijn kerfstok", zo redeneerde hij
botweg, en Amnesty International
(een wereldwijde organisatie die
zich het lot aantrekt van mensen
die om politieke redenen van hun
vrijheid zijn beroofd - redactie) was
in zijn ogen niet meer dan een stel
opruiende elementen. De vraag of
dit - even aangenomen dat zijn oor
deel juist is - dan een reden moest
zijn om niet meer voor deze mensen
te bidden, wekte bij de gevangen
bewaarder toch de bereidheid, er
wat redelijker en humaner over
door te praten. Hij besloot het ge
sprek met "Ik wens u een goeie
paasdag".
Uit Schiedam zocht een lerares
contact met het Zoeterwoudse
team. Zij had door het autoritaire
optreden van haar kerkse schooldi-1
recteur zoveel narigheid onder
vonden dat ze niet meer kon wer
ken. Geven wij, zo vroeg zich zich
af. aan buitenlandse problemen
niet te veel aandacht? "In Neder
land komen dezelfde gevallen voor,
maar daar hoor je niet van".
Een man van middelbare leeftijd,
die op de middag van Goede Vrij
dag net een vriend had begraven,
had behoefte aan een opbeurend
woord in zijn worsteling met het
probleem van de dood. Zijn uit
spraak "Ik zit in de keiharde vlieg
wereld" deed vermoeden dat zijn
vriend tot de slachtoffers van Tene-
rife behoorde. Overigens is, mer
kwaardig genoeg, bij geen van de 35
telefoongesprekken deze vlie
gramp genoemd.
Uit Dodewaard belde een mevrouw
die met name van ds. Schoch wilde
weten, waarom hij het steeds maar
had over "Heer", terwijl in de bijbel
toch duidelijk "Here" staat.
Koningin
Een Amsterdamse, die de diensten
uit Zoeterwoude de waardering
"fijn" toekende, had in de voorbe
den het gebed voor regering en ko
ningin gemist, wat haar in deze tijd
van kabinetscrisis juist heel actueel
leek. Ze hoopte, dat de Zoeter
woudse gemeente haar predikant
zou kunnen overtuigen van het be
lang van deze zaak.
Opgetogen reageerde een gerefor
meerde m^n van 82 jaar. Hij vertel
de, dat zijn dove vrouw, weliswaar
met behulp van een duur gehoor
apparaat, alle drie de diensten goed
had kunnen volgen, dankzij de
duidelijke stem van de dominee.
Deze hoogbejaarden hadden wel
wat moeite met de liturgie en het
liedboek - "dat waren wij in onze
tijd zo anders gewend" -, maar ze
waren in de paasnacht dan toch
maar tot kwart over 1 opgebleven.
Een vrouw van 78 deed de sugges
tie, de belijdeniscatechisanten, die
in de nachtdienst openbare belij
denis hadden gedaan, door middel
van weekends of bijbelkringen zo
veel mogelijk bij elkaar te houden.
Ze had dat zelf indertijd erg gemist.
ue nachtportier die "even" over
zijn vragen en twijfels wilde praten
brak het gesprek af, toen een paar
collega's zijn hokje binnenkwa
men. Evenals die onbekende
vrouw uit Friesland die naar een
telefooncel was gegaan om haar
nood te klagen en middenin haar
verhaal - "ze zeggen dat ik over
spannen ben maar ik ben het niet" -
geen kwartje meer had.
Gesnapt
Ds. Schoch had een liturgische re
den om de Goede-Vrijdag-dienst te
besluiten met een lied in plaats van
met de "gebruikelijke" zegen. Een
man uit Rotterdam luchtte daar
over zijn teleurstelling, omdat zijn
vrouw juist die wekelijks terugke
rende zegen niet kan missen. Door
een gehandicapte dochter kan zij
niet naar de kerk. Ze leeft gewoon
met die zegen steeds een stukje
verder. Die handreiking-via de ra
dio was nu weggevallen.
Eén man las ds. Schoch door de
Het gemeentebes
tuur van Zoeter
woude stelde zijn
huis met telefoon
lijnen beschikbaar
voor reacties uit het
land na de drie
IKON-diensten
vanuit de Dorps
kerk. In totaal zijn
er 35 gesprekken ge
voerd.
telefoon een compleet gedicht
voor. Vragen had hij niet. Dat kan
een "gewoontebeller" zijn geweest.
Iemand die geen gelegenheid laat
voorbijgaan om zijn zegje te doen.
Bij de IKON vermoedt men, dat er
drie van zulke mensen per 25 opbel
lers zijn. Onlangs is er in Leiden één
gesnapt. Na een serie diensten uit
de lutherse kerk. Ds. Happee ont
dekte hem doordat hy de stem her
kende en de man steeds met het
zelfde verhaal op de proppen
kwam. Toen de predikant nem dat
zei, viel hij door de mand. Hij be
greep er niets van, want hij hield
toch nauwkeurig aantekening van
de dominees die hij had opgebeld.
De meeste bellers willen het liefst
de dominee zelf aan de telefoon.
Dat kan uiteraard niet, omdat in
deze anderhalf uur altijd een aantal
gesprekken tegelijk Binnenkomt,
en sommige vrij lang duren. De één
heeft daar wel begrip voor, maar er
zijn er ook die erop staan dat ze de
predikant te spreken krijgen.
Hele klus
Voor ds. Schoch en zijn groep me
dewerkers is deze driedaagse
"IKON-operatie" vanuit Zoeter
woude, vooral na de serie
televisie-vèspers van vorig jaar, al
lesbehalve een eenvoudige opgave
geweest. "Een massa werk", zei één
van de groepsleden tijdens een na-
gesprek op een middag deze week
in de pastorie. "Je moet wel een in
stelling hebben om je erin te stor
ten".
Ds. Schoch zelf: "Het was een hele
klus. Die pas zin heeft als je het met
elkaar doet. Ook in de diensten zelf
voelde ik sterk: ik sta er niet alleen
voor. Je draagt het met elkaar".
En de groep van tien weet zich
op haar beurt gesterkt door de over
tuiging dat de kerkgangers het ook
hebben
S. J. DE GROOT
LEIDEN - Herv. Gem.: Hoogl. kerk 10.
dr. Lamping, 11.45 oec. stud, dienst; Ma-
rekerk 10 ds. Meijers, 5 ds. De Jong; Ma-
ranathakerk 10 ds. Van Achterberg; Be-
thlehemkerk 10 ds. Steenstra, - open-
deurdienst, mmv koor De Menswording
Leiderdorp; Bevrijdingskerk 10.30 ds.
Boogert, 5 ds. Boogert zangdienst; Vre-
deskerk 10 ds. mr. Mulder Santpoort;
Waalse kerk 10.30 ds. Jospin; Acad. Z. 10
ds. Bakker; Diac. huis. 10.30 dr. Enklaar;
Merenwijk 10 ds. Van Leeuwen. Geref.
Kerk: Zuiderkerk 9 en 5 ds. Sijtsma; Pe-
trakerk 10.30 ds. Sijtsma; Oude Vest 10
ds. Koolstra, 5 ds. Renkema Schiplui
den; Maranathakerk 10 ds. Van Achter
berg, 5 ds. Koolstra; Bevr. Kerk 9 ds.
Hortensius, 5 ds. Boogert; Groenhoven
10.30 ds. Hortensius; De Mirt 10 hr.
Kroon; Mierennest 10 hr. v.d. Velden;
Merenwijk 10 ds. v. Leeuwen. Dolerende
Noodgemeente Groot Leiden (Pieters
kerkstraat 1): 8.30 en 5 hr. Maaskant,
Ens. Geref. K. Vrijg. (Herengr. 70): 10 en
5 ds. Gootjes. Chr. Geref. Kerk
(Steensch. 9): 10 en 5 ds. v.d. Schaaf,
Dordrecht Geref. Gem. (N. Rijn): 10 en
4.30 ds. Boogaard. Geref. Gem. in Ned.
(Bethl. kerk Driftstr.) 11.30 en 5.30.
Evang. Luth. Gem. (Hoogl. Kerkgr.):
10.15 mevr. ds. Kuipers leiden.
Remonstr.-Doopsgez. Gem. (Pieters-
kerkstr.): 10 ds. Kuipers. Baptistenge
meente (O. Rijn 3): 10 ds. v. Mameren.
Evang. Chr. Gemeenschap (Middelstegr.
3): 10 hr. Dikkes. Zendingswerk Mid-
demachtsroep (Zoeterw. singel 21): geen
dienst, ivm conferentie in Driebergen.
Evangeliecentrum Zijlsingel 2: zond. 10
en di. 8 evang. Zijlstra. Pinksterge
meente (O. Rijn 3): 3 evang. Scheffer.
Leger des Heils (Hooigr.): 10 en 7.30.
Nieuw-Apostolische Kerk (H. Rijndijk
24): 9.30 en 4, wo. 8. Christian Science
(Steensch. 6): 10.30. Kerk van J. Chr. van
de Heil. der Laatste Dagen (Steenschuur
6): 10.15. Oud-Kath. Kerk (Zoeterw.sm-
gel): 10 hoogmis, 5 vespers. Vrij-Kath.
Kerk (Vreewijkstr.): 10.30 h. mis. Rk
kerken: Haagwegzat. 7, zond. 9,10.45,12
en 6.30; Steenschuur zat. 7, zond. 8.30,10,
11.30, 6 en 7. Lammenschansweg zat. 7,
zond. 9,10.30,12 en 6; Haarl.straat zat. 7,
zond. 9.30, 10.45, 12.15 en 6.30; Rijndijk
zat. 7, zond. 9.30 en 11.30; Boshuizerlaan
zat. 7, zond. 9.30,11 en 12.15; Herensingel
zat. 7, zond. 8.30, 9.30 en 11. Merenwijk
zat. 7 eucharistieviering, zond. geza-
menl. dienst van woord en tafel, ds. v.
Leeuwen.
ABBENES - Herv. Gem.: 9.30 ds. Den
AARLANDERVEEN - Herv. Gem.: 10
ds. Wolthaus. Geref. Kerk: 10 ds. v. Har-
melen, belijdenis en avondmaal, 6.30 ds.
Vree, avondmaal. Chr. Geref. Kerk: 9.30
dienst, 3 ds. Kok Capelle a.d. IJssel. Rk
kerk: zat. 7, zond. 7.30 en 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Herv.
Gem.: Adventskerk 10 ds. Haitsma
Woerden; Kruiskerk 10 ds. Bogers; Opst.
kerk 10 ds. Fokkema, 4 ds. Fokkema, af
scheid wegens vertrek naar Drachten;
Nabij 10 hr. Otto, jeugdkapel; Mar.kerk
6.15 zang, 6.30 ds. Quartel Gouda, open-
deurdienst; «G. Herderkerk 9 dr. v. San
ten; De Bron 10.30 en 6.30 dr. v. Santen;
Oudshoornse kerk 10 drs. Corbree Lei
den; Sionskerk 9.30 ds. Verploeg, 6.30
ds. Stelwagen Boskoop. Geref. Kerk:
Mar. kerk 10 ds. Vree, 6.30 ds. Quartel
Gouda, opendeurdienst; Salv. kerk 10 en
6.30 hr. Tenyenhuis; G. Herderkerk 10.30
ds. v.d. Ree, 6.30 ds De Ruiter, avond
maal; De Bron 9 ds. v.d. Ree, 9.30 ds. De
Ruiter, 6.30 dr. v. Santen. Geref. K.
Vrijg.: 8.45 en 6.30 ds. Borgdorff. Geref.
K. Vrijg. Buiten Verband: Chr. Geref.
Kerk: 9.30 en 4.30 ds. Hamstra. Oud-
Geref. Gemeente: 9.30 en 4. Baptisten
gemeente: 10 en 6.30 ds. Koekkoek;
Noord (Sportlaan) 10 hr. Visser, 7 ds. Ag-
tereek. Leger des Heils: 10 en 6.30, Com.
de Vlamingstr. Volle-Evang. Gemeente
(geb. Kindervreugd): 10 hr. Kranen
donk, Baarn. Remonstr. Kring: Moluks
Prot. Kerk: 9.30 mej. ds. Nussy. Moluks
Evang. Kerk: 11 ds. Sitanala. Rk Kerken:
Bonifaciuskerk zat. 7, zond. 8.30, 10 en
11.30; Piuskerk zat 7, zond. 9, 10.30 en
11.45; De Bron zat. 6.30, zond. 8.30 en 11.
BENTHUIZEN - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Den Dikken, 6 ds. Van Kooten, Delft
Geref. Gem.: 9.30 en 6 leesdienst, di. 7.30
ds. Ligtenberg, Terwolde.
BODEGRAVEN - Herv. Gem.: Dorpsk.
10 dr. Maarsingh Amersfoort, evangeli-
satiedienst, 6.30 ds. Droogers; Salv.kerk
10 ds. De Vreugd, 6.30 ds. Van den Bo-
gerd Rijnsburg; Bethl.kerk 10 ds. Olie
Linschoten, 6.30 kand. Van Slooten
Ridderkerk. Geref. Kerk: 10 ds. v. Drie,
Delft, 6.30 ds. Boonstra, Amstelveen.
BOSKOOP - Herv. Gem.: 9.30 ds. Hey-
mans, 6.30 ds. Verploeg Alphen aan den
Rijn; De Stek 9.30 ds. Stelwagen. Geref.
Kerk: 9.30 en 5 ds. Omta. Geref. Gem.:
9.30 en 6. Opwekkingsgemeente (geb.
Concordia): 9.30. Vergadering van Gelo
vigen (Nieuwstr.): 9.30 en 5. Rk kerk:
kerk zat. 7, zond. 8.45, 10 en 11.30; Ont
moeting zat. 5.30, zond. 10.30.
HAZERSWOUDE - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Den Hoed Sliedrecht, 6.30 ds. Kaai
Nieuwveen, jeugddienst. Geref. Kerk: 10
en 5 ds. Versluys, avondmaal. Rk kerk:
Het Anker zat. 7, zond. 8.45 en 11.45; Be-
rnardus zond. 10; Haz. dorp zat. 7, zond.
8, 10 en 11.30.
HILLEGOM - Herv. Gem.: 10 mevr. ds.
De Nie, 7 ds. v. Bruggen. Geref. Kerk: 10
ds. Hoornstra N. Vennep, 5 ds. Flinter-
man Den Haag. Chr. Geref. Kerk: 10 en 5
ds. v. d. Kamp, avondmaal. Rk kerken:
Martinus zat. 7, zond. 8.30, 10, 11.30 en
12.45; Jozef zat. 7, zond. 8.30, lOen 11.30.
HOOGMADE - Herv. Gem.: 10 dr. v.
Vliet. Rk kerk: zat. 7, zond. 10.
DE KAAG-Herv. Gem.: 10ds. Carstens.
Rk kerk: zat. 7, zond. 8 en 10.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem.: Dorpskerk 9.30 ds. Teygeler, 6 ds.
Overgaauw Valkenburg; Ontm.kerk 10
ds. De Vos Katwijkaan Zee, 6.30 ds. Den
Tonkelaar Warmond. Geref. Kerk: 9.30
en 5 ds. Vrolijk, avondmaal. Rk kerk: zat.
7, zond. 9.30 en 11.15.
KATWIJK AAN ZEE - Herv. Gem.: N.
Kerk 10 ds. Catsburg, 6 ds. De Vos; O.
Kerk 10 ds. De Boer, 6 ds. Vroeginde-
wey; Ichthuskerk 10 ds. Juckema Sche-
veningen, 5 ds. Hovius; Pniëlk. 9.30 ds.
Voregindewey, 6 ds. Boer, jeugddienst;
Gr. v. Pr. school 10 hr. Drijver Voorscho
ten; De Hoeksteen 10 dovendienst;
Overduin 2 ds. Baas. Geref. Kerk: Vre-
deskerk 10 ds. Baayen Rijnsburg, 5 ds.
Westra (Australië); Tr.kerk 10 ds. Westra,
5 ds. v. Halsema. Geref. K. Vryg.: 10.15
leesdienst, 3.30 ds. Hoff. Geref. K. Vryg.
Buiten Verband: 8.45 en 7 ds. Waag-
meester Den Haag. Chr. Geref. Kerk: 10
en 5 ds. Slagboom Barendrecht. Geref.
Gem.. 10 en 5 leesdienst. Volle-
Evangeliegemeente (Voorstr. 100): 9.45.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem.: 10 ds. v. d. Linden, 7 ds. v. Niel
Rynsburg. Geref. Kerk: 10 en 7 ds. Wol-
ven Almkerk.
LEIDERDORP - Herv. Gem. en Geref.
Kerk: Dorpskerk 10 ds. Hemmes, 3 ds.
Bovenberg Leiden, met geestelijk ge
handicapten; Hoofdstraatkerk 10 mr.
Reugebrink, 6.30 mevr. Sysling; Schep-
pingskerk 9 en 10.30 ds. Geursen, 5 ds.
Honnef. Baptistengemeente (v. d. Valk
Boumanweg): 10 br. De Vries. Rk kerk:
zat. 7, zond. 9, 10.30 en 12.
LEIMUIDEN - Herv. Gem.: 9.30 ds. Los.
Geref. Kerk: 9.30 ds. De Vree, 7 ds. Los.
Rk kerk: zat. 7, zond. 7.30, 9.30 en 11.15.
LISSE - Herv. Gem.: grote kerk 10 ds.
Van der Velden, afscheid wegens emeri
taat; 7 jeugddienst. Geref. Kerk: 10 ds.
De Wit, 7 jeugddienst in herv. kerk. Ge
ref. K. Vryg.: 10.15 en 4.30 kand. De
Jong. Geref. K. Vryg. Buiten Verband:
10.45 ds. Schuurman, 5 dienst. Chr. Ge
ref. Kerk: 10 en 4.30 ds. Wubs Noord-
scheschut. Geref. Gem. 10 en 4 lees
dienst. Oud-Geref. Gem.: 9.30 en 3 lees
dienst, 20 apr. 7.30 ds. Du Marchie van
Voorthuysen. Rk kerken: Agatha zat. 7,
zond. 8.30, 10 en 11.30; Poelhuys zat. 7,
7.30, 9.30, 11 en 5.45.
NIEUWKOOP - Herv. Gem.. 9.30 hr.
Van Zetten A.foort, 6.30 ds. Lalleman
Oude Wetering. Geref. Kerk: 9.30 en 6.30
ds. Hartkamp Hillegom. Chr. Geref.
Kerk: 9.30 dienst, 2.15 ds. Hamstra. Rk
kerk: zat. 7, zond. 7.30, 9, 10.45 en 7.
NIEUWVEEN - Herv. Gem.: 9.30 ds. De
Ruiter te Ermelo, 6.30 ds. Moonen Ilpen-
dam. Geref. Kerk: 9.30 ds. Huizebosch
Woubrugge, 7 kand. Bourman A'dam.
Rk kerk: zat. 7, zond. 7.30, 9,10.45 en 7.
NIEUW VENNEP - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Ewoldt Sint Pancras, jeugddienst, 7 ds.
Den Harder. Geref. Kerk: 9.30 en 4.30 ds.
Wijngarden. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 3
ds. De Graaf Utrecht. Rk kerk: zat. 7,
zond. 9.30 en 11.
NOORDEN - (Woerdense Verlaat):
Herv. Gem.: 9.30 prof. dr. Graafland,
Gouda, 7 ds. Noordegraaf Utrecht. Ge
ref. Kerk: 10 en 7 ds. Nooteboom. Rk
kerk: zat. 7.30, zond. 9 en 10.30.
NOORDWIJK - Herv Gem.: Binnen
grote kerk 10 mevr. De Mey Leiden, 7 ds.
Hanemaayer Alphen aan den Rijn; Sole
Mio 9 hr. Van Duin; Zee Hoofdstraat 10
ds. Cupedo te Sint Michelsgestel, 7 dr.
Jansen; De Rnak 19 hr. Buitelaar R'dam,
3.30 ds. v. Vliet Papendrecht. Geref.
Kerk: Hoofdstraat 10 ds. Warnink, 5 ds.
Elgersma; Vinkenlaan 9.30 ds. Elgers-
ma, 5 ds. Warnink. In alle diensten
avondmaal. Stichtingskerk 11 dr. Vlijm
Leiden. Rk kerken: Binnen zat. 7, zond.'
8, 10 en 11.30; aula Boerenburg 11; Zee
zat. 7
zond. 9, 11 en 7.
NOORDWIJKERHOUT - Herv. Gem.:
10 mevr. Goudt Santpoort; De Zilk 10 ds.
Streefland, avondmaal. Rk kerken: Jo
zefkerk zat. 7, zond. 8, 10 en 11.30; Vik-
torkerk zat. 7, zond. 8, 9.30, 11 en 6. St.
Bavo 9.30; St. Maria zat. 7.15, zond. 10.
OEGSTGEEST - Herv. Gem.: Groen
Kerk 10.30 prof. fr. Jansen Schoonhoven
en pater Kloosterman, oec. dienst van
Schrift en tafel; Pauluskerk 10 ds. Cal-
lenbach Nykerk; Gem. centr. 10.30 ds.
Hubeek Eefde, 7 ds. Vegter; Gem.centr.
10.30 ds. Heemskerk, jeugdkerk; Van
Verband: 8.45 en 4 ds. v.d. Berg. Volle-
Evang. Gemeente: 4 hr. v.d. Brugge, in
gem.centr. Rk kerk: Willibr.kerk zat. 7,
zond. 9, 10.30 en 12; Bonav.kapel zat.
6.30, zond. 9 en 11.
OUDE EN NIEUWE WETERING -
Herv. Gem.: 9.30 ds. Overgaauw Val
kenburg. Geref. Kerk: 9.30 en 6.30 ds.
Aalders 't Harde. Rk kerk: zat. 7, zond.
8.15, 9.45 en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN - Rk kerken:
S. P. Banden zat. 7, zond. 8, 9.30, 11 en
12.15; M. Presentatie zat. 7, zond. 8, 9.30
en 11.
Chr.Geref. Kerk: 9.30 en 2.15 dienst.
RIJNSBURG - Herv. Gemeente: Grote
kerk 9.30 ds. v.d. Bogerd, 5 ds. Van Niel;
Immanuelkerk 9.30 ds. Baayen, x 5 dr.
Oeveren; Mar.kerk 9.30 dr. v. Oeveren, 5
ds. Huisman. Geref. K. Vrijgemaakt 10
en 5.15 ds. Zomer. Chr.Geref. Kerk: 9.30
en 5 ds. Den Hartog Veenendaal. Evang.
Christengemeente (aula mavo): 10. Rk
gemeenschap (aula tuinbouwschool):
zat. 7, zond. 10.30.
RIJPSWETERING - Rk kerk: zat. 7,
zond. 7.30, 9 en 10.30.
SASSENHEIM - Herv.Gem.: 9 ds. Keu-
ning Noordwijk, 10.30 ds. v.d. Giesen
Wolvega, 6.30 ds. Koole Den Haag. Ge
ref. Kerk: 9.30 en 5 ds. v. Santen, avond
maal. Chr.Geref. Kerk: 10 en 5 ds.
Biesma Lisse. Rk kerk: zat. 7, zond. 8,
9.30 en 11.
TER AAR - Herv. Gem.: 9.30 ds. Bou-
man Heerde, 6.30 ds. Bouman te Katwijk
aan Zee. Geref. Kerk: 9.30 en 6.30 ds.
Oost te Alphen. Rk kerk: Langeraar zat.
7, zond. 8,9.30,11 en 12.15; dorp 9 en 12.
VALKENBURG-Her. Gem.: 10 ds. Lal
leman Oude Wetering, 6.30 ds. Teygeler
Katwyk aan den Rijn. Geref. Kerk: 9.30
ds. Bouma te Noordwijk, 6.30 ds. Huis
man Rynsburg. Geref. K. Vrijg.: 9.30 en
5.15 ds. HofT.
VOORHOUT - Herv. Gem.: 10 ds. Bro
kerhof. R.K. kerk: zat. 7, zond. 9,10.30 en
11.45.
VOORSCHOTEN - Herv Gem.: Dorps
kerk 10 ds. Talsma Den Haag, 7 ds.
Lentz; Hulpen Heil 10ds. Verheule; aula
NH 9.30 ds. De Zwart; kapel Rijndijk 10
ds. Meijering; clubgeb Molenlaan 10
jongerendienst. Geref. Kerk: 9.30 ds. De
Zeeuw, 5 ds. De Zwart. Geref. K. Vrij
gemaakt 10 en 5 ds. v.d. Hoeven, Drach
ten. RK kerken: M. Godskerk zat. 7,
zond. 8, 10 en 11.30; Laurentiuskerk zat.
7, zond. 8.30, 10.30 en 12; aula NH 11.
WADDINXVEEN - Herv. Gem.: Brug-
kerk 9.30 kand. v. Harten Alphen, 6.30
ds. Verwelius; Hoeksteen 9.30 ds. Ver
boom, 6.30 ds. Klop, Eist; Bethelkerk
9.30 ds. Verwelius, 5 ds. Verboom; Im
manuelkerk 9.30 en 2.30 ds. Flink. Geref.
Kerk: Kruiskerk 9.30 ds. Dondorp
R.dam, 5 ds. Mooi Gouda; Ontm. kerk
9.30 ds. Modderaar, 5 ds. Dondorp.
Oud-Geref. Gemeente: 10 en 6.30. Chr.
Afgescheiden Gemeente: 9.30 en 5 ds.
Verloop. Volle-Evangeliegemeente
(Lindengaarde 17a): 9.30 hr. v.d. Heijden.
RK kerk: Ontm. kerk zat. 7, zond. 8.45,
11.45 en 7; Viktorkerk zat. 7, zond. 10.
WARMOND - Herv. Gemeente: 10 ds.
Den Tonkelaar. RK kerk: zat. 7, zond.
8.30, 10 en 11.30.
WASSENAAR - Herv. Gemeente:
Dorpskerk 10 ds. Van Veen, 4.30 ds.
Tukker, 7 drs. Da Costa; Kievietkerk 10
ds. Den Duik Londen; Messiaskerk 10
ds. Beker Den Haag; Dorpscentrum 9.30
ds. Tukker. Geref. Kerk: 10 dr. Weijland
Lunteren, 5 ds. Damsma Rynsourg;
Zuid 10 en 7 ds. Wiersma. Ned. Prot.
Bond: 10.30 ds. Zuurdeeg Maarssen.
WOUBRUGGE - Herv. Gem.: 9.30 ds.
L^feber te Alphen, 6 30 ds. Blenk. Geref.
Kerk: 9.30 ds. Van Wijk te Nieuwkoop,
6.30 ds. Huizebosch. RK kerk: zat. 7,
zond., 10.
ZEVENHOVEN - Herv. Gemeente: 9.30
kand. Boelhouwer Linschoten. Geref.
Kerk: 9.30 en 7 dr. Wind Leiden, avond
maal. RK kerk: zat. 7, zond, 9 en 10.45.
ZOETERWOUDE - Herv. Gem.: 10 ds.
Schoch. RK kerk: Janskerk zat. 7.30,
zond. 9.30; Chr. Dienaarkerk zat. 7, zond.
8.30 en 10; Meerburg-Rijndyk zat. 7,
zond. 10, 12 en 6.
ZWAMMERDAM - Herv. Gem 10 hr.
Goedhart Nieuwkoop, 6.30 ds. Mostert.
Geref. Kerk: 10 en 6.30 hr. Den Braber te
Medemblik.
