„Tijl Uilenspiegel geen
argeloze grappenmaker
TMÜIFI
Prevert (77) overleden
"ASTERIX VEROVERT ROME"
VERBORGEN
TEMPEL''
iip«
DINSDAG 12 APRIL 1977
Rolls Royce
Een Arnhemse warme bakker,
die zelf al opgezadeld is met de
achterhaam Ratelband, mocht
vorige week van de ambtenaar
van de burgerlijke stand zijn
zoontje (hij kreeg een tweeling,
een jongetje en een meisje) niet
de voornamen Rolls Royce ge
ven. Rolls Royce Ratelbank, ik
zie daar wel een kinderliedje in
zitten, op muziek van Harry
Bannink. Persoonlijk zou ik.als
ik Ratelbank van achteren
heette, eerder aan een tank heb
ben gedacht voor een passeiide
voornaam: Leopard Ratelbank,
of Sherman Ratelbank of zoiets,
maar daar zou de ambtenaar
van de burgerlijke stand ver
moedelijk evenmin mee
akkoord zijn gegaan, want deze
tanknamen komfcn ookniet voor
in het "Woordenboek van voor
namenvan dr. T. van der Sch
aar.
De grote fout van de heer Ratel
band (eh van zijn vrouw, neem
ik aan) is geweest dat hij met
Rolls Royce te hoog heeft gegre
pen. Een voornaam moet aan
toonbaarals voornaam bestaan
om acceptabel te zijn voor de
burgerlijke stand. maar
nergens staat geschreven dat
het, als aan deze voorwaarde
voldaan is, geen merk- of
modelnaam van een auto zou
mogen zijn. Zijn dochter had de
heer Ratelbank bijvoorbeeld
Mini of Marina (beide Morris
modellen) kunnen noemen, of
anders Celeste (Mitsubishi),
Giuïia (Alfa Romeo), Flavia
(Lancia), Olympia (Opel) of
Gloria (PMC). Mini Ratelbank,
of Olympia Ratelbank, dat zijn
toch keurige namen, en ze'
komen wis en drie in het "Woor
denboek V(
En zijn zoon had hij Victor
Ratelband kunnen noemen,
naar het Vauxhall-model van
die naam.
Maar ook de echte merknamen
boden hem nog verschillende
mogelijkhednenRolls Royce
dus niet, en Volkswagen of
Lelijk Eendje ook niet <-ofschoon
ik Volkswagen Ratelbank voor
het jongetje en Lelijk Eendje
Ratelband voor het meisje be
paald wel karaktervolle namen
gevonden zou hebbenmaar de
volgende automerken staan wel
degelijk als voornamen in het
genoemde woordenboek ver
meld: Morris, Austin, Morgan,
Renault en Rover als jon
gensnamen Rover Ratelband,
Renault Ratelband, Austin
Ratelband, welja, waarom
niet?) en Mercedes als meisjes
naam: Mercedes Ratelbank.
Ratelband wou gewoon te veel,
hij had een voorbeeld aan de
Koningin moeten nemen, die
noemde haar dochter Margriet,
en niet Orchidee.
Fruitig
De reclamejongens gaan
tegenwoordig wel erg ver, vind
ik. Zo zag ik bij een drogist
shampoo liggen die "mild en
fruitig" heette te zijn. "Mild",
daar kan ik nog inkomen, want
de ene shampoo bijt wat zoutzu-
riger in je ogen dan de andere,
maar "fruitig"? Fruitig is vol
gens Van Dale: een fruitsmaak
hebbend, met als voorbeeld "die
wijn is fris en fruitig", en nu
neem ik voetstoots aan dat die
shampoo ook met een
fruitsmaak behept is, maar be
tekent dat dan dat ik die
rommel moet doorslikken? Ik
kan natuurlijk wel eens grinni
ken om de taaiontwaarding die
door de reclameschrijvers
teweeg wordt gebrachtzo hei11g
vind ik de taal nu ook weer niet
(ik verbaas me altijd over
mensen die gehoor geven aan
opschriften als "Verboden voor
onbevoegden" en "streng ver
boden rijwielen voor het raam
te plaatsen alsof die alleen al
vanwege het feit dat zij geschre
ven zijn kracht van wet zouden
hebben), maar soms gaat die
taalvervuiling zelfs mij iets te
ver. "Katvoed" op een blikje
kattenvoedsel bijvoorbeeld, niet
te verwarren met "koevoet".
Zulke nieuw-vormingen zijn de
kanker van onze taal. en dat
geldt ook voor "vulkoek"(niet ie
verwarren met het woord dat
door door een enkele letterwisse
ling keurig op rijmt), in plaats
van gevulde koek. Ik heb een in
stinctieve afkeer van "vulkoek",
er is iets radicaal mis met het
woord ("Vulkoek de Minstreel")
en ik weet ook wel wat dat is. Er
zijn weliswaar enkele vul woor
den zoals vulpen, vulkachel en
vulpotlood,die aangeven dat de
pen, de kachel en het potlood
gevuld zijn of kunnen worden,
zoals ook de "vulkoek" een koek
is die gevuld werd met witte-
bonenspijs, maar de meeste
vulwoorden geven toch aan dat
het om iets gaat waarmee
gevuld kan worden: vulstof,
vulmateriaal, vuihaar, vulwol,
vulgas .vulfruit .vulhout.enzIn
dit rijtje is de vulkoek dus een
koek waarmee iets gevuld
wordt. En wat is dat dan wel?
De dienstplichtige militair in de
kantine! Nu begrijp ik opeens
waar mijn instinctieve afkeer
tegen dat woord vandaan komt.
BRUSSEL - Tijl Uilenspiegel was
niet de argeloze grappenmaker,
de vrolijke vent of de listige
schelm, zoals hij algemeen
bekend staat. Hij was ook niet de
anti-autoritaire held, zoals
nieuwe onderzoekers hem
hebben bestempeld. Hij was
veeleer een "verkapte duivel",
een "duivelsfiguur". De ongeveer
honderd Tijl-verhalen staan vol
huiveringwekkende scenes en
godslasteringen. Deze theorie,
die in strijd is met alle vorigen,
komt van de historicus Bern Ul-
rick Hucker, die doceert aan de
pedagogische hogeschool van
Munster. Uitvoerig heeft hij rich
met het fenomeen Tijl Uilenspie
gel beziggehouden en onlangs
bracht hij op een internationaal
"Uilenspiegel-symposium" in
Bremen verslag uit van zijn be
vindingen.
Volgens Hucker komt
Uilenspiegel, als je al zijn daden
optelt, naar voren als een
boosaardig mens, die zonder on
derscheid en soms zonder enige
redenen zijn medemensen bena
deelt, bedriegt en bespot.
Zwarte schaap
Of er ooit een historische Uilen
spiegel heeft bestaan, werd in
Bremen eveneens besproken. De
volkskundige Hans_ Wiswe
meldde dat er in de streek van
Braunschweig in de eerste helft
van de Hdeeeuween man met de
naam "Eulenspiegel" heeft best
aan, die het zwarte schaap was in
een familie van boerenknechten,
en door wiens toedoen de toen
achtenswaardige familienaam
een bijnaam werd. Reeds in de
tweede helft van 14e eeuw komt
men mensen tegen die met vde
bijnaam Uilenspiegel worden
aangeduid. Het zijn meestal niet
de roemrijkste figuren.
Op het symposium werd gezegd dat
het zo goed als' zeker is dat de
"oef-Uilenspiegel" uit het dorp
Kneitlingen stamt, maar het is
niet zeker dat hij in 1350 aan de
pest zou zijn gestorven en zou zijn
begraven in Mölln, bij Hamburg,
waar men nu zijn "graf kan be
zoeken".
De Braunschweigse douanier
Hermann Bote (1460-1520). aan
wie onlangs het auteursschap
van de Uilenspiegelboek toege
schreven kon worden,
verzamelde over de figuur van
Uilenspiegel de mondeling in
omloop zijnde grappen, guiten
streken en zwerversanekdoten.
Hij ordende ze tot een soort
levensbeschrijving van de
schelm.
Dertig beroepen
Overal waar Uilenspiegel komt (en
in korte tijd oefent hij ongeveer
30 beroepen uit), richt hij schade
aan. Uilenspiegel is geen vriend
van de armen, en zeker niet van
de boeren%Op het marktplein van
Bremen koopt hij melk zonder te
betalen, de boerinnen raken
slaags, de melk wordt verspild op
de straatstenen, terwijl de stads
burgers zich daarbij kostelijk
amuseren. Hij maakt een kleine
dorpspastoor door afpersing een
paard afhandig om het naar de
hertog te brengen. De verbitterde
pastoor slaat zijn dienstmaagd.
De hertog lacht in zijn vuistje, de
oneerlijke landloper benadeelt
de kleine luiden, en meestal voor
het gewin of het plezier van de
grote.
Hucker zette in Bremen uiteen dat
de afzonderlijke verhalen niet
blindelings achter elkaar zijn
gezet, maar dat ze bijna volgens
plan de hele reeks kerkelijke
helsmiddelen doorlopen. Tijl
wordt met alle sacramenten van
de kerk geconfronteerd, maar hij
onttrekt zich eraan of misvormt
ze op een wijze die de toenmalige
lezer als ongehoord moet zijn
voorgekomen. Voor Hermann
Bote, die doordrenkt was vaneen
echte kerkse vroomheid maar
toch de geestelijkheid niet
spaarde voor zijn kritiek, kan een
dergelijke anti-christ niet als
voorbeeld hebben gediend. Hij
schijnt eerder Tijl te hebben op
gevat als een waarschuwend en
afschrikwekkend voorbeeld voor
brave christenmensen.
PARIJS - De Franse dichtèr, toneel
en filmschrijver Jacques Prevert is
gisteren in de omgeving van
Rennes op 77-jarige leeftijd overle
den.
Tot Preverts beroemdste werken
behoort: "Paroles". Filmscenario's
die hij schreef waren onder meer
Quai des Brumes, Lejourselèveen
Notre dame de Paris.
In 1932 richtte Prevert de surrealis
tische groep "Oktober" op en in
datzelfde jaar schreef hij zijn eerste
scenario voor de film "l'Affaire est
dans le sac".
In 1935 schreef hij het script voor
"Le crime de monsieur Lange".
In 1944 verscheen "Les enfants du
paradis".
Tot zijn gedichtenbundels behoren
"spectacle" en "Le grand bal du
printemps" (1951), "La pluie et le
beau temps" (1955) en "choses et
autres" (172).
Hij schreef ook kinderboeken.
ARS, Pieterskerkgracht 9. Tentoonstel
ling van werk van ARS-leden. Geopend
dag. van 14-16.30 uur en van 19.30-21.30
uur. zat. en zo. van 12-16.3
ARS, Pieterskerkgracht 9. Tentoon
stelling van het werk van leden van de
Kunstkring "De Zevenster".Geopend
dag. van 14-16.30 uur, di.. woe. en do. ook
van 19 30-21)30 uur. za. en zo. van 12-
16.30 uur, van 9 t/m 22 apr.
Pulchri Studio, Passage 10, Oegstgeest.
Tentoonstelling CC. van Niekerk -
schilderijen en aquarellen. Geopend
dag. van 10-16 uur, zo. gesloten, van 25
mrt. t/m 14 apr.
LAK-foyer, Levendaal 150. Tentoonstel
ling E. Runia - tekeningen. Van 1 tot 29
april.
Akademiegebouw, Rapenburg 73. Ten
toonstelling. Lotje Krieg - Poppen en
pastels. Van 1 tot 29 april.
Verpleeghuis Leythenrode, Hoogmade-
seweg 55, Leiderdorp. Tentoonstelling
Carla Kerkhof! en Ineke van Zuuren -
boetseer- en beeldhouwwerken.
Rijksmuseum van Oudheden (Rapen
burg 28). Werkd. 10 uur voorm.-5 uur
nam. zondag 1-5 uur nam.
Galerie Pomp, Warmond Tentoonstel
ling Alice Kunfman - schilderijen en te
keningen. Anneke Jansen - keramiek.
Tot 15 april.
Galerie De Oude Rijn. Oude Rijn 40.
Tentoonstelling Louk van Meurs -
beeldhouwwerken, Hans Eschauzier -
inkttekeningen en Betty Hubers - wan
dkleden. Geopend di. t/m za. van 10.30-
17 uur, do. van 19-21 uur, van 25 mrt. tot
22 apr.
Museum Boerhaave, Steenstraat 1 a.
Tentoonstelling "Komeet van 1680". t/m
i tekeningen. Van 4 t
Galerie JA. bportfondserïbad. Was
senaar. Tentoonstelling Piet
Deunhouwer gemengde techniek Ton
Plettenberg - etsen, olieverven en teke
ningen gn Rie Fromberg - keramiek.
Geopend do. t/m zo. van 10-17 uur en
Morsstraat 13. Foto-expositie Jolande
Boer. Geopend gedurende de weekein
den en op donderdagavond t/m 31 mei.
Galerie-Bibliotheek, Luifelbaan 1. Was-
Tentoonstélling Jan van Geem aqua
rellen, tekeningen en grafiek en Frans
Hoek - aquarellen en tekeningen.
Openingstijden van de bibliotheek, tot
14 apr.
AMRO-bank, Bevrijdingsplein. Ten
toonstelling Wout Gilhuis - foto's. Ope
ningstijden van de bank, van 31 mrt. tot
21 apr.
(Ditc/
I/IDii
12 april 1977
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Sedert eenigen tijd zagen de
bewoners nabij een der poorten
ten oosten van Parijs dagelijks
een prachtigen en zeer grooten
olifant voorbijleiden. Het dier,
dat in een circus behoorde, ging
dan met zijn kornak een luchtje
scheppen en het trok telkens
weer veel belangstelling. Dezer
dagen trok de olifant, als naar
gewoonte, de post der douane
voorbij om naar zijn verblijf
terug te keerentoen opeens een
beambte der douane naar
buiten liep en met zijn peilstok
het dier een verschrikkelijken
steek in den buik toebracht. Een
kreet van afgrijzen steeg op uit
de menigtemaar de olifant gaf
niet het minste leeken van pijn.
Geen wonder, want terzelfder
tijd vielen uit zijn verscheurde
huid vier kleine vaatjes, die een
sterken reuk van jenever versp
reidden De kornak, denkende
dat niemand acht zou slaan op
een weinig meer omvang van
den grooten olifanthad de huid
van het dier aan den buik over
trokken met het vel van een ges
torven olifant. Tusschen de twee
huiden smokkelde hij dagelijks
de vaatjes jenever Parijs
binnen totdat een oplettende
douanier het slimme spel door-
keeg.
VijftiQ jaar geleden:
- In den trein van Parijs naar
Versailles is vorige week een
mislukten overval gepleegd op
den heer Del Campo. secretaris
der Chileensche legatie te
Parijs. Hij zat, met een hem on
bekende dame, in een coupé.
toen eensklaps de deur
openging en een man met een
pet op verscheen, die, onder be
dreiging van een revolver, zijn
geld eischte. De diplomaat
beantwoordde dezen.eisch met
een klap met zijn wandelstok op
den arm van den
binnendringer, wiens wapen
zonder iemand te treffen afging
en op de vloer viel. De eigenaar
haastte zich uit den rijdenden
trein te springen. Zoodra de
aanvaller was binnengekomen
had de dame het buitenportier
geopend en zich langs de treep
lank naar het aangrenzende
compartiment begeven. Een
dame, die daar zat, trok aan de
noodrem. De trein hield stil,
maar hét treinpersoneel
slaagde er niet meer in het
gevluchte duo te achterhalen.
Wel vond men een pet op de
baan, vermoedelijk het
hoofddeksel van den overvaller.
PANDA EN DE MEESTER-REIZIGER
50-136 - Joris kon het gewicht van de vloertegel en de daarop
staande lord niet langer dragen. Hij gaf zijn poging om uit de
ondergrondse ruimte te ontsnappen op en liet de steen weer zakken
Maar hij was niet geheel onopgemerkt gebleven. "Ik z-zag han-
handen!" stamelde Panda ongerust. "On-onder die steen!"
"Werkelijk?" vroeg de edelman belangstellend. "Dat is aardig, zeg.
Moet de vloek van de tombe zijnwed ik. Daar zijn we dan een beetje
mee opgesloten. Want onze terugweg is geblokkeerd door een steen -
en een andere weg zie ikniet. Prettig gevaarlijk en dreigend. Alleen
ben ik bang dat we niets te doen hebben
Dat was niet het enige waar Panda bang voor was. Het beviel hem
hier helemaal niet, en hij zette zich dan ook vol treurige gedachten
op het voetstuk van het beeld. Maar daar was de edelman het niet
mee eens. "Dat zal niet gaanoude jongen"sprak hij. "Ik vermoed
dat we n u wat golf gaan spelen ,om de verveling te verdrijvenGeef
me de ijzers eens aan".
KIP A LA
BONNE
FEMME
1 braadkip van ca.
800 g, 4 aardappelen,
75 g mager rookspek
in blokjes, 20 g mar
garine of boter, 1 ui,
100 g champignons,
peper, zout.
Grilleer de kip gaar
en bruin, door hem
aan een draaispit te
steken en gaar te la
ten worden in 50 mi
nuten, öf verdeel de
kip in vieren en leg
die onder of op de
grill. Keer de stuk
ken regelmatig en
laat het vlees gaar
worden in plm. 40
minuten. Schil de
aardappelen, kook ze
gaar en snijd ze in
plakken. Bak het
rookspek uit in de
boter of margarine.
Snijd de ui klein en
fruit die even mee.
Bak de schijfjes aar
dappel bruin en voeg
de laatste 5 minuten
de in plakken gesne
den champignons
toe.
Maak het geheel op
smaak met peper,
zout en kleingesne
den peterselie. Dit
gebakken mengsel
noemt men een gar
nituur. Geef het bij
de kip.
FRED BASSET
De
avonturen
van
Join me lie
M/el ik ■zit heel de dsg~\
op rnijn stok j—
Ui) Mma.r u hebt toch
llfzeker 'n 1iehebben/
u i
4<0
jAoo^
fii
O ja ...TV. kijkenvooraf
'School - T. V.en ELndere j(
A .erzame p rog ram m 3 'e
CAMERA: "Cousin cousine", dag. 7.00
en 9.15 uur, 14 jaar. Kindermatinee:
"Winnetou and Old Surehand". dag. 2.30
uur, paasdagen: 2.00 en 4.15 uur.
Nachtvoorstelling: "Sleeper", vr. en za.
11.30 uur.
LIDO I: "The eagle has Landed", dag.
2.30,7 00 en 9.15 uur, paasdagen ook 4 45
LIDO II: "Assepoester", zelfde tijden als
Lido I, allle leeftijden.
LIDO III: "Next stop Greenwich vil
lage", zelfde tijden als Lido I. 18 jaar.
STUDIO: "The Marx Brothers go West",
zelfde tijden als Lido I, alle leeftijden.
TRIANON: "Nickelodeon", dag. 2.30,
7.00 en 9.15 uur, paasdagen, 2.15, 4.30,
7,00 en 9.15 uur, 14 jaar.
REX: "36 uur in de hel", dag. 7.00 en 9.15
Kindermatinee: "De vliegende au
tobus", dag 2.30 uur.
Nachtvoorstelling: "Meisjes op de be
kende toer", vr. en za. 11.30 uur. 18 jaar.
LUXOR: "Het vergeten continent", dag.
2.30,7.00 en 9.15 uur. 14 jaar.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Acadejnisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis).
Bezoekuren ziekenhuizen
Avondbezoekuur 18.30-1930
derafdeling dagelijks van 14.00-19.00 uur
alleen voor ouders zondag 14.00-15.00
uur voor overige familieleden. Kinderen
beneden 14 jaar hebben geen toegang op
de kinderafdeling.
Sint Elizabeth-ziekenhuis:
Volwassenen dagelijks van 13.30-14.15
uur en van 18.30 tot 19.30 uur; klasse
afdelingen ook 11.15 tot 12.00 uur.
Kraamafdeling: dag. van 11.15 tot 12.00
uur (alleen voor echtgen.) v. 15.00 tot
16.00 uur en van 18.30 tot 19.30 uur. Kin
derafdeling dag van 15.00 tot 18.30 uur.
CCU (hartbewaking) dag. van 14.15 tot
14.45 uur van 19.00 tot 19.30 uuv. Inten
sieve verpleging: dag. van 14 00 tot 14.30
uur en van 13.30 tot 19.00 uur.
Sport-Medisch Adviescentrum Spreek
uur ma. en do. 19.30-20.30 uur in het St.
Elisabeth-Ziekenhuis.
Endegeest dinsdag en vrijdag 13-14.30
uur 's zondags 11-12 uur en 14-15 uur;
eerste klasse: de gehele dag.
Annakliniek:
Klasse afdeling van 13.00-14.30 uur van
18.30 tot 20.00 uur
Derde klasse bezoekuur van 13.00-14.00
uur en 18.30-19.30 uur
Kinderzaal: van 13 00-14.00 uur Op
woensdagavond (uitsluitend voor de
ouders) van 18.30-19.30 uur.
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur.
18 30-19.30 uur.
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou-
Maandag tlm vrijdag
18.30-18.45 uur
Zaterdag en zondag:
Bezoek aan ernstige patiënten:
Wanneer voor ernstige patiënten door
lopend bezoek wordt toegestaan kan de
hoofdverpleegkundige hiervoor spe-
Dagelijks:
15.00-15.45 uur.
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag:
14.15-15.00 uur.
18.30-19.00 uur.
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30; 13.30-
14.15 en 18.30-19.30 uur; 3e klas 13.30-
14.15 en 18.30-19.30 uur; Kraamafdeling
13.30-14.15 uur alleen voor echtgenoten
19-20 uur; Kinderafdeling 15-15.30 uur
alleen voor ouders 18-18.30 uur.
Geluidshinder Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000).
