"VVD wil weinig
méér bezuinigen"
Angolas moeilijke weg naar het socialisme
Daey Ouwens
moet kosten
zelf dragen
Drees jr.: Topsalarissen onaangetast
MAN LEVENS
GEVAARLIJK
GEWOND DOOR
POLITIEKOGEL
Staatssecretaris Yan Rooyen (CDA):
DINSDAG 5 APRIL 1977
VARIA
PAGINA 17
LEIDEN - "Wat Van Agt heeft ge
daan is volslagen idioot. Een mi
nister die zijn eigen wetsontwerp
inzake de grondpolitiek weigert
te verdedigen, daar kan ik weinig
waardering voor opbrengen. Hij
had zich veel eerder moeten be
zinnen. Ik vind dit een ernstige
fout, die getuigt van een schizof
rene houding", aldus dr. Drees jr.,
lijsttrekker van DS'70 tijdens een
matig bezochte verkiezings
bijeenkomst gisteravond in Ho
liday Inn.
vier jaar door het kabinet Den
Uyl is gevoerd. Een periode
waarin zich naar zijn gevoel
weinig echte veranderingen heb
ben afgetekend en "waarin het
kabinet zeer aarzelend beleid
heeft gevoerd en bar weinig van
alle beloftes heeft waargemaakt".
"De inflatie", zo zei hij, "is nog
steeds acht procent per jaar, ter
wijl het toch mogelijk moet zijn
om dat percentage net zoals in
West-Duitsland tot vier terug te
brengen. Een logische zaak is dat
de regering begint met de eigen
uitgaven te matigen. Dat heeft
men niet of nauwelijks gedaan".
Drees vond voorts dat er nauwe
lijks sprake is geweest van een
terugdringen van de verschillen
in inkomen. "Het is allemaal be
perkt gebleven tot de midden
klasse, de top-salarissen zijn on
aangetast gebleven", zei hij.
Weinig waardering toonde Drees
ook voor minister Lubbers, die in
zijn ogen een slecht energiebe
leid heeft gevoerd. "We hebben
twee kernernergiecentrales in
Nederland. Lubbers heeft zeer
terecht ingezien dat dit aantal
uitgebreid moet worden. Kwam
met een voorstel van drie nieuwe
centrales, maar moest daar eerst
nog wat adviezen c
Wel, die adviezen luidden
niem: doen. Kernenergie i.«
zeer veilige oplossing voo
energieprobleem. Op
moeten we zuinig zijn, we willen
niet afhankelijk zijn van de olie
producerende landen, steenkool
brengt enorme gevaren in de
winning met zich mee en levert
veel luchtverontreiniging. Dat is
allemaal in de adviezen afgewo
gen en kernenergie kwam als be
ste oplossing uit de bus.
Maar wat doet minister Lubbers,
hij schuift die uitbreiding onder
druk van de PPR op de lange
baan, zoals dat in dit kabinet zo
vaak gebeurt", aldus Drees, die
wel een voldoende wilde uitrei
ken aan minister Van der Stoel
van buitenlandse zaken.
"Een zeer verstandig man", zo beti
telde hij hem", die oog heeft voor
de werkelijke verhoudingen in de
wereld en met name in Europa en
wiens visie niet, zoals bij veel van
zijn partijgenoten, blijk geeft van
grote naïviteit". "Een nuchter
idealist", precies zoals wij zelf zo
veel mogelijk proberen te zijn".
Scheepsramp
("Titanic")
in een fles
NEUHARL1NGERSIEL - Het
zal een heel karwei zijn geweest
om deze scene van de scheeps
ramp met de „Titanic" door de
nauwe flessehals te krijgen.
Het maritieme werkstuk, dat
ongetwijfeld met zeer veel ge
duld is gemaakt, is te zien in het
Fles-schip-museum in het West-
duitse dorpje Neuharlingersiel.
LEIDEN - Politici van CDA (staatssecretaris Van Rooyen),
PvdA (Dolman) en WD (Koning) achter de forumtafel. En
dat in verkiezingstijd én in de altijd tot enige lichtzinnig
heid inspirerende sfeer van sociëteit Minerva. Als dat niet
leidt tot oudejaarsavondachtig vuurwerk wat dan nog wel?
Staatssecretaris Van Rooyen
Tv-flim over
bevindingen
van Oltmans
HILVERSUM - Manus van der
Kamp zal in een co-produktie
Strengholt-NOS een televisie-
special van vijftig minuten maken
over de bevindingen van de journa
list Willem Oltmans inzake de
moord op president Kennedy. Dit
omdat er veel buitenlandse belang
stelling bestaat voor deze verkla
ringen, die Oltmans heeft afgelegd
voor een Amerikaanse onder
zoekscommissie. De special is in de
eerste plaats bestemd voor export.
Het initiatief tot het samenstellen
ervan is genomen door de Ameri
kaanse tak van de Strengholt-
onderneming in Californië. De
NOS zal de mogelijkheden voor
uitzending in Nederland bestude-
GS gaan geen
geld vragen
voor gezond
heidscentrum
LEIDEN - Gedeputeerde Staten
zien geen aanleiding om bij het rijk
aan te dringen op subsidie voor het
gezondheidscentrum in de Meren-
wijk. Het college deelt dit mee in
zijn antwoord op vragen van de sta
tenleden Goudswaard, mevrouw
Van der Molen, Van der Laan en
Van Oosten (allen PvdA).
De statenleden hadden Ged. Staten
gevraagd bij het rijk op steun aan te
dringen omdat de pogingen die
daartoe door de stuurgroep ge
zondheidscentrum (f 1.232.000) op
aanvaardbare wijze door de ge
meente in haar budget zijn ingepast
en dat het daarom niet nodig is
stappen te ondernemen.
PROMOTIES
AAN LEIDSE
UNIVERSITEIT
LEIDEN - De maand april telt voor
de Leidse universiteit vijf promo
ties. Op woensdag 20 en dinsdag 26
april promoveren tot doctor in de
geneeskunde resp. C. J. H. van de
Velde (25) en mevrouw M. E.
Beyer-Boon (35) beiden uit Leiden,
en op woensdag 27 april D. B. L.
McClelland (32) uit Edinburg,
Schotland. Tot doctor in de wis
kunde en natuurkunde promoveert
J. Lub (30) uit Genève, Zwitserland,
op woensdag 27 april. Dezelfde dag
promoveert J. A. S. van Spaen-
donck (32) uit Deventer tot doctor
in de sociale wetenschappen.
Helaas, het resultaat van deze door
Doctrina en de Leidse Liberale
Studenten Vereniging georgani
seerde avond was nogal teleurstel
lend. Het vuurwerk bleef beperkt
tot strovuur en dat werd bovendien
nog snel uitgetrapt.
Dolman was lief voor Van Rooyen,
die op zijn beurt mild terugdeed.
De VVD-er Koning bleek zelfs op
enkele punten volledig eens te zijn
met de socialist. Ja, wat krijgen we
nou? Goed dat Wiegel er nog is an
ders zou je als rechtgeaard corps-
student echt niet meer weten op
wie je moest stemmen.
Koud kunstje
De enige die poogde enige strijd te
ontwikkelen was Van Rooyen. Als
staatssecretaris van financiën is het
voor hem een koud kunstje om te
jongleren met tienden van procen
ten. Dat deed hij dan ook cum laude
in een poging om aan te tonen dat
de bezuinigingsoperatie zoals de
WD in zijn verkiezingsprogram
heeft neergelegd en die naar de z.g.
nullijn moet leiden, weinig voor
stelt en maar iets goedkoper uit
komt dan wat het CDA in elkaar
heeft geknutseld. Koning riep dat
het niet zo zat. Waarop Van Rooyen
de hele avond bleef vragen hoe het
dan wel zat. Koning zei dat Van
Rooyen alleen maar sprak over
1978 ert de WD had zijn plan op
een hele regeringsperiode gericht.
Van Rooyen vond dat geen ant
woord en daarop verwees Koning
(ten einde raad) naar de rapporten
van de Teldersstichting. De staats
secretaris meldde doodleuk dat hij
die voor zich had. Dolman riep er
tussendoor „Moet ik nog blijven?",
waarna voorzitter Korthals Altes de
praterij op dit punt afsneed. Dis
cussies tussen financiële deskun
digen lopen altijd puinhoperig af.
Stellingen
Er werd deze avond aan de hand
van door de organisatoren opge
zette stellingen geopereerd. Deze
luiden in het kort: de reële groei van
de collectieve sector dient te wor
den afgeremd (o.a. matiging sala
rissen en pensioenen ambtenaren);
vakbonden dienen zich meer te be
kommeren om de immateriële kwa
liteit van het leven; door invoering
van minimumloon en partiële leer
plicht is de jeugdwerkloosheid toe
genomen; geen der drie grote par
tijen heeft een energiebesparend
beleid opgesteld; de financiële on
afhankelijkheid van de student van
zyn ouders en de staat dient in een
studiefinancieringsstelsel te wor
den gewaarborgd.
"Padvinderachtig"
Dolman noemde het „padvinder
achtige stellingen" en toonde zich
nogal geïrriteerd. „Eerst krijgen de
vakbonden een lesje, dan de wer
kende jongeren een trap. De enige
die meer geld moeten krijgen zijn
de studenten. Ik bedank daar fees
telijk voor".
Wel vond hij dat de bestaande si
tuatie in een beter systeem voor de
studenten moest worden onderge
bracht, maar veel woorden be
steedde hij daar niet aan, „want
vergeleken bij andere groeperin
gen leeft de student als god in
Frankrijk".
De WD-er was het in grote trekken
met hem eens. Weliswaar uitte hij
zich veel genuanceerder over be
zuinigingen en het effect van het
minimumloon, maar over het stu
diefinancieringsstelsel zei hij
scherp: „Velen van u krijgen straks
een aanzienlijk hoger inkomen dan
talloze anderen. Het zou onjuist zijn
als u tijdens uw studie ook nog eens
meer voordelen wilt hebben".
Evenals Dolman beviel de samen
hang in de stellingen hem niet.
RUUD PAAUW
Serviesgoed
als souvenir
LEIDEN - CDA-fractieleider
Driessen informeerde gisteravond
in de gemeentelijke commissie
voor ambtelijke en bestuurlijke
aangelegenheden belangstellend
waarom in het gemeentehuis het
serviesgoed met het gemeentewa
pen is vervangen door kopjes en
schoteltjes zonder dat wapen. Bur
gemeester Vis antwoordde, dat dit
nieuwe porcelein minder de indruk
geeft, dat het waardevol is om thuis
te bezitten dan het vorige. Met ant
woorden: de kopjes in het stadhuis
werden nogal eens meegenomen
door souveniijagers. Waar raadsle
den tegenwoordig al niet op let
ten
Leidenaar
misbruikte
meisje (20)
DEN HAAG/LEIDEN - Een 24-
jarige Leidenaar is door de Haagse
rechtbank veroordeeld tot acht
maanden gevangenisstraf, waarvan
drie voorwaardelijk. Hij had, onder
bedreiging met een luchtdrukpis
tool, een 20-jarig meisje gedwongen
zich te ontkleden, waarna hij haar
misbruikte.
Gerechtelijke procedures
LEIDEN - De ontslagen directeur
van de Groenoordhal T. C. Daey
Ouwens krijgt van de gemeente
Leiden geen tegemoetkoming in de
kosten van rechtsbijstand. Dat be
sluit, genomen door B en W werd
gisteravond meegedeeld in de ver
gadering van de commissie alge
mene en bestuurlijke aangelegen
heden. De advocaat van de ontsla
gen directeur, mr. J. van Andel had
om financiële steun gevraagd om
dat het voeren van dergelijke ge
rechtelijke procedures voor zijn
cliënt een zeer zware financiële be
lasting
Het gaat in deze kwestie om de be
slissing van het Leids college om
Daey Ouwens te onderwerpen aan
een medisch/psychiatrisch onder
zoek. Daey Ouwens ging daartegen
in beroep bij de ambtenarenrechter
in Den Haag en werd in het gelijk
gesteld. B en W gingen echter in
beroep bij de Centrale Raad. Ook
daar werd de voormalige
Groenoordhal-directeur in het ge
lijk gesteld.
Advocaat mr. Van Andel consta
teert dat in de hele situatie iets on
billijks zit. „Het moet niet zo zijn
dat Daey Ouwens alleen in beroep
kon gaan tegen een B en W-besluit
ten koste van grote financiële of
fers." Volgens burgemeester Vis,
gisteravond in de commissie, had
het beroep slechts een theoretische
betekenis. „Het hoefde natuurlijk
niet." Reactie van WD-raadslid
Wessels: „Als iemand vindt dat hij
ten onrechte wordt onderworpen
aan een onderzoek en daartegen
protesteert vind ik dat zeker geen
theoretische zaak". Burgemeester
Vis: „Natuurlijk mag iemand zijn
recht zoeken, maar dat behoeft niet
door ons te worden betaald." Wes
sels: „Maar B en W zijn in beroep
gegaan, en het college bleek achte
raf onjuist te hebben gehandeld.
„Vis: „Dan had de rechter ons maar
moeten veroordelen tot de kosten
van het beroep". Wessels: „Mis
schien nam de rechter aan dat het
college wel zo netjes zou zijn om
Daey Ouwens een vergoeding te
geven
AMSTERDAM (ANP) - De 37-
jarige Amsterdammer A. F. L.
heeft gisteravond levensgevaar
lijke verwondingen opgelopen
door een kogel uit een politiepis
tool. De man probeerde zich aan
aanhouding te onttrekken door
vier agenten met een revolver te
bedreigen en werd toen door een
van de drie door twee agenten af
gevuurde kogels in het hoofd ge
troffen.
De schietpartij speelde zich af in
Amsterdam-Noord. Daar signa
leerde de bemanning van een po
litieauto een rode personenauto,
waarvan kleur, merk en kenteken
klopten met eerder op de dag
door de rijkspolitie in Wieringen
in verband met een inbraak ver
spreide gegevens.
Toen de Amsterdamse agenten de
bestuurder van de wagen via de
geluidsinstallatie sommeerden te
stoppen, voldeed hij aan het be
vel. Een naast hem zittende
vrouw werd door de bestuurder
uit de auto geduwd. Zij kon ont
snappen. Terwyl een agent de
papieren van de bestuurder con
troleerde, nam de andere poli
tieman via de portofoon contact
op met zijn bureau en kreeg de
opdracht auto en bestuurder naar
deze post over te brengen.
Dit gesprek was opgevangen door
de bemanning van een in de
buurt rijdende politiewagen. Zij
wilden assistentie gaan verlenen,
maar keken bij aankomst al me
teen in de loop van de revolver
van de aangehouden chauffeur.
Deze bewoog zich langzaam ach
terwaarts, maar verloor daarbij
de controle over de situatie.
Daarvan maakten twee agenten
gebruik om hun pistolen te trek
ken en te schieten met het nood
lottige gevolg. De gewonde man
werd volgens de politie in zeer
ernstige toestand in het zieken
huis ongenomen.
Geen opnamen
treinkaping
in Nederland
UTRECHT - De BBC ziet af
van haar plan in Nederland
filmopnamen te maken voor
de gedramatiseerde docu
mentaire die ze voorbereidt
over de treinkaping bij Wijs
ter december 1975). Het be
sluit is genomen op grond
van praktische bezwaren en
vanwege "in Nederland ge
bleken gevoelens"Aanvan
kelijk was het de bedoeling
dat de documentaire ter
plaatse zou worden opge
nomen in en bij twee trein
stellen van de NS.
Een woordvoerder van de
Spoorwegen zei dat de NS
zich ook steeds aarzelend
heeft opgesteld tegenover het
verzoek van de BBC aan de
documentaire mee te wer
ken. De NS had al de garan
tie gevraagd, dat niet onno
dig gevoelens zouden wor
den gekwetst en ze wilde een
beslissende stem hebben in
het script voor de documen
taire.
B1E, ANGOLA (Keuter) - Angola
zet de eerste stappen naar een
marxistische samenleving, maar
vindt op de weg naar het socialisme
tal van hindernissen, opgeworpen
door de burgeroorlog en de kolo
niale tijd. In de vruchtbare provin
cie Bie in midden-Angola zijn de
fabrieken die de Portugezen tijdens
de bloedige onafhankelijkheid
soorlog in ae steek lieten, overge
nomen door de arbeiders. De boe
renbedrijven van kolonisten wor
den door de staat beheerd en de
eerste experimenten met land
bouwcoöperaties zijn op gang.
Een grootscheepse alfabetisatie-
campagne moet de volwassenen le
zen en schrijven en politiek be
wustzijn brengen. In de koloniale
tijd was 90 procent van de bevol
king analfabeet. Met behulp van
Cubanen is een program voor
volksgezondheid opgezet om mala
ria en slaapziekte te bestrijden.
Maar de enorme verwoestingen van
de burgeroorlog heeft Bie, evenals
andere Angolese prpvincies, voor
grote problemen van wederop
bouw gesteld. De stad Bie (vroeger
Silva Porto) was een bastion van
UNITA, de door het westen ge
steunde beweging die in die oorlog
door de MPLA, met Cubaanse
hulp, werd verslagen.
De meesten van de 3.000 Portuge
zen hebben Bie verlaten. Het is een
rustige stad, met weinig auto's,
weinig auto's, weinig luxe en lange
rijen voor levensmiddelen-winkels.
Sommige gebouwen tonen nog
sporen van de strijd.
MPLA-functionarissen wijten veel
problemen aan systematische sa
botage, waaraan wegtrekkende
Unita-troepen en de met hen ver
bonden Zuidafrikaanse troepen
zich schuldig zouden hebben ge
maakt. "Ze saboteerden alles:
vrachtwagens, gebouwen, zelfs toi
letten. Ze namen zoveel mogelijk
mee, tot de fittingen van de lampen.
In Lissabon kunt u onze vrachtwa
gens zien, die via Zuid-Afrika zijn
weggesleept". Sommige bedrijven,
als baksteen, hout- en meelfabrie
ken, zijn op gang gebleven. Het
jeugdige, multiraciale provincie
bestuur doet zijn best oplossingen
te zoeken voor alle nijpende pro
blemen.
Leesles
Fabrieksarbeiders, vaak sjofel ge
kleed, zitten dagelijks na het werk
anderhalf uur boven hun leerboe
ken tijdens de alfabetisatiecursus,
die door vrijwilligers wordt gege
ven. De leeslessen dienen tevens
voor de verbreiding van de MPLA-
ideologie. De eerste zinnen die de
leerlingen leren: "Lang leve de
MPLA", het verenigde volk
strijdt", "het land heeft u nodig" en,
de vermaning "teveel wijn is slecht
voor u".
In Bie zijn 173 onderwijzers bezig
met leren lezen en schrijven aan
1500 leerlingen. Het onderwijs
wordt gezien als hoeksteen bij de
opbouw van een marxistisch-
lenistische staat. De voertaal is Por
tugees, dat de MPLA als landstaal
heeft behouden. Het gebruik van
een eenheidstaal is tevens bedoeld
om de nationale eenheid te bevor
deren. Onder Savimbi's Unita-
bewind is de stamgebondenheid en
het regionalisme volgens de MPLA
aangewakkerd.
De MPLA-troepen hebben brug
gen hersteld en vrachtwagens ge
repareerd om het transport althans
gedeeltelijk op gang te brengen. De
groente- en fruitoogst in Bi^is goed
g;eweest, maar een deel ervan dreigt
weg te rotten door gebrek aan
t ran snort.
irbeiders van de meelfabriek en de
baksteen-industrie vertellen dat
hun lonen met 30 procent zijn ge
stegen sinds de MPLA aan de
macht kwam. Ze krijgen nu een ba-
sisloon van 2400 a 2500 Kwanza's
per maand (ongeveer 250 gulden).
In de landbouw liggen de lonen
rond de 2.000 kwanza.
Tekort aan kader
In sommige sectoren is de produk-
tie nog beneden het peil van de ko
loniale tijd vanwege problemen
met de aanvoer van grondstoffen.
Sommige fabrieken zijn nog steeds
buiten bedrijf omdat er geen on
derdelen voor beschadigde machi
nes zijn. Een groot probleem, niet
alleen in Bie maar in heel Angola, is
het gebrek aan geschoold perso
neel. De grote meerderheid van de
400.000 Portugezen is vertrokken.
Als gevolg van plotseling gevallen
gaten op tal van leidende posities
zit nu met overal de goede man op
de goede plaats. Zo is een land
bouweconoom nu belast met het
weer op poten zetten van de indus
trie in Bie. "We moeten overal men
sen vandaan halen waar dat moge
lijk is totdat er voldoende ge
schoolde Angolezen zijn om overal
de juiste deskundige te plaatsen".
Veel buitenlandse deskundigen,
vooral uit de Sowjet-Unie, Cuba en
andere communistische landen,
helpen bij de opleiding van Ango
lees kader. Andere Angolezen vol
gen in het buitenland een oplei
ding.
In de fabrieken die wel weer
draaien is de leiding in handen van
arbeiderscommissies, die nauw
samenwerken met de vakbonden.
De vakbonden, en andere massa-
organisaties van jeugd, en vrou
wen, prediken de politieke lijn van
de MPLA aan boeren en arbeiders,
om hen tot "deelneming aan de re
volutie" aan te sporen. Marxisme-
lenisme "betekent produktie, dis
cipline en waakzaamheid. Het geeft
directe antwoorden op de directe
.noden van het volk", zegt een
MPLA-functionaris.
De MPLA, zo vertellen haar voor
mannen probeert de harten te win
nen via de geest, door uit te leggen
welke voordelen het socialisme
biedt, en hen aan te sporen mee te
doen aan de wederopbouw.
Het succes is moeilijk meetbaar,
omdat de Angolezen hun voorkeur
niet in verkiezingen tot uitdruk
king kunnen brengen. Een experi
ment met plaatselijke verkiezingen
in Loeanda was slecht georgani
seerd. Daarom is besloten net expe
riment voorlopig niet uit te breiden
tot het hele land. Eerst moet de or
ganisatie beter zijn, zodat de op
komst groter wordt. De meesrte
kandidaten in Loeanda waren
doorgewinterde MPLA-activisten,
die hun sporen al hadden verdiend
in de strijd tegen het koloniale be
wind. Het ging om verkiezing van
wijkraden, die belast zijn met de
zorg voor alfabetisatiecursussen,
sociale diensten en voedseldistri
butie. Zo heeft de gekozen wijkraad
van Bairro de Golf, een krottenwijk
aan de buitenrand in Loeanda een
voedselcoöperatie opgezet die zelf
gewassen verbouwx in naburige
velden.
Deelneming van aanhangers van de
verslagen Unita en FNLA aan de
opbouw van het land zal, volgens
M P L A-zegsliedenpas mogelijk
zijn als zy zijn "heropgevoed".
k Er is al veel veranderd sinds soldaten
soldaten van Loeanda trokken. Maar het
Angolese volk sinds de onafhankelijkheid is gegaan
de MPLA juichend door de
moelijke weg, die het
