Onrast onder bewoners
over radioactief afval
Ze vroegen
een riks om
bruine bonen
te kopen
Dat leest u alléén in fiwÊ
TON MENKEN
IJSBAAN
Eerste renovatiewoning
in Julianastraat klaar
René Sleeswijkonthult
exclusief aan PRIVÉ:
WAAROM CORRY BROKKEN
MIJ HEEFT VERLATEN.
i Overal verkrijgbaar f.1,25
ZATERDAG 2 APRIL 1977
Informatieve vragen Vogelwijk maandenlang onbeantwoord
(Vervolg van pag. 1)
LEIDEN - Onder de bewo
ners van de Vogelwijk is
grote onrust ontstaan over
het transport en de opslag
van radioactief afval van de
Leidse universiteit en het
academisch ziekenhuis. Dat
kwam duidelijk tot uit
drukking tijdens een verga
dering van een werkgroep
van de Stichting Vogelwijk
e.o. afgelopen donderdaga
vond.
Daar kwam opnieuw de brief ter
sprake die de bewoners half januari
aan de brandweer hebben gestuurd
met de vraag hoe te handelen in ge
val van een calamiteit en of er een
rampenplan bestond. De brand
weer liet in februari aan de bewo
ners weten dat de brief was doorge
stuurd naar het college van bestuur
van de Leidse universiteit. Tot nu
toe is de brief echter onbeantwoord
gebleven.
De onrust is hierdoor alleen maar
toegenomen. Een buurtbewoon
ster, tevens lid van de werkgroep,
zegt "Ze rommelen maar wat aan
bij die universiteit. Je wordt van
het kastje naar de muur gestuurd.
Als ze wat te verzwijgen hebben, is
er blijkbaar wat loos. Ik kan nu heel
goed begrijpen dat actievoerders
agressief worden als ze zo als wij
worden behandeld".
Sinds de brief bij de universiteit be
rust, hebben de bewoners op alle
mogelijke manieren geprobeerd te
weten te komen wat de gevaren
zijn. Maar, zo zeggen zij, er wordt
geen informatie verstrekt. Dit ter
wijl de bewoners zich ernstig zor
gen maken over de mogelijke ge
volgen van een ongeluk tijdens het
transport van -radioactief afval of
over het uitbreken van brand in het
afvaldepot. Naast dit depot staat
namelijk een transformatorhuisje.
En de bewoners zijn bang dat als
daar kortsluiting ontstaat, het af
valdepot binnen de kortst moge
lijke tijd in lichterlaaie staat en de
directe woonomgeving wordt
blootgesteld aan straling.
"Niets aan de hand"
Van de kant van de universiteit
wordt dat echter tegengesproken.
Volgens prof. dr. A.J. Staverman,
lid van het college van bestuur,
heeft niemand enig gevaar te duch
ten van het transport en de opslag
van radioactieve stoffen. "Het
transport van radioactieve stoffen
van de universiteit en het acade
misch ziekenhuis voldoet aan alle
wettelijke eisen die er op dit gebied
gesteld worden", zegt hij. "En dat
geldt ook voor de opslag. Boven
dien is het heel licht radioactief ma
teriaal dat vervoerd wordt. Stel dat
zo'n vat op straat zou vallen, dan is
de kans dat er radioactief afval zou
vrijkomen buitengewoon klein. En
als het toch zou gebeuren, dan is er
nog niets aan de hand".
Een en ander wordt bevestigd door
de inspecteur van de afdeling stra
lingshygiëne van de Leidse univer
siteit, H. Mud.
Deze zegt: "Het gaat om één tot een
half millicurie straling en dat zit in
vaten van zestig liter. Per liter bete
kent dat dus zon'n tien tot twaalf
microcurie straling en dat komt
overeen met de straling die een hor
loge afgeeft".
Ook het afvaldepot is volgens de
heer Mud beveiligd overeenkom
stig de wettelijke voorschriften en
bevat uitsluitend licht radioactief
materiaal. "Het hele depot is bevei
ligd tegen brand tot zo'n 1500 gra
den celsius. Het kan dus eenvoudig
geen gevaar opleveren".
Prof. Staverman erkent overigens
dat de brief van de Vogelwijkbe-
woners, die nog steeds bij de uni
versiteit ligt, ten onrechte niet is
beantwoord. Hij zegt: "De verkla
ring is dat de stralingsarts van de
universiteit ziek is geweest en nu
met vakantie is. Maar ik geef toe: er
had dan toch op die brief geant
woord moeten worden".
Rampenplan
Inmiddels blijkt er in Leiden wel
een rampenplan te zijn, waarin po
litie en brandwee een belangrijke
rol spelen. Dat plan heeft betrek
king op diverse calamiteiten, waar
toe ook ongelukken met radioactief
materiaal kunnen behoren.
Bij de Leidse brandweer wordt ons
een lijst getoond waarop de instan-
Het afvaldepot aan de Wassenaarseweg, waarvan sommige bewoners in de Vogelwijk vinden dat het maar
beter verplaatst kan worden in de richting van de rijksweg Den Haag-Amsterdam.
ties voorkomen die bij een calami
teit met radioactief materiaal ge
waarschuwd moeten worden: Re
gionaal Inspecteur voor de Volks
gezondheid, Arbeidsinspectie
Meidcentrum Rijksinstituut
Volksgezondheid, Inspectie voor
het Brandweerwezen en de Keu
ringsdienst van Waren.
Bij een ongeval met radioactieve
stoffen rukt de brandweer in elk
geval uit met de commandowagen,
die is uitgerust met fijne meetappa
ratuur. Komt er straling dan wordt
de bron tot op verantwoorde af
stand afgebakend en vervolgens
komen de deskundigen in actie om
over eventueel te nemen maatrege
len te adviseren.
Er is verder nog een "globaal nood
plan", zoals het bij de universiteit
genoemd wordt. Dat plan houdt in
dat de politie en de brandweer pre
cies weten waar in Leiden radioac
tieve stoffen zijn ondergebracht.
Het "globaal noodplan" is gemaakt
nadat er in 1974 een flinke brand
was geweest bij het laboratorium
voor fysiologie. Omdat er in dat la
boratorium radioactief materiaal
was opgeslagen, durfde de brand
weer er niet zonder begeleiding van
een "stralingsman" van de univer
siteit naar binnen te gaan. De des
betreffende ambtenaar was echter
niet gewaarschuwd. En het duurde
nog drie uur voordat hij kwam op
dagen...
Wat Leiden overigens niet heeft is
een "route gevaarlijke stoffen",
zoals die bijvoorbeeld in Rotter
dam wel voorkomt. Langs deze
routes worden niet alleen wagens
met radioactief materiaal geleid,
maar ook tankauto's met brand
bare stoffen. Zowel de politie als de
Leidse brandweer vindt het hard
nodig dat deze route, waar nog mee
begonnen moet worden, er komt.
Dit om de aan- en afvoer van ge
vaarlijke stoffen zoveel mogelijk
om verkeersknooppunten heen te
leiden.
LEIDEN - De Grofsmederij aan de
Zijlsingel is verdwenen, en bin
nenkort zal ook de aangrenzende
bebouwing het loodje moeten leg
gen. Dan zullen de laatste sporen
van het oude Minnebroershof ver
dwijnen. Het terrein van de Grofs
mederij wordt een park. Het ge
biedje ernaast tussen Zuidsingel,
Oostsingel, Haven en Minne
broersgracht dat nu kaalgeslagen
wordt, is bestemd voor een aantal
losstaande villa's. Daarbij bestaat
het plan om ooit de gedempte Min
nebroersgracht weer open te gra
ven.
De laatste eigenaar van de bebou
wing die nu op de nominatie voor
de sloop staat is Jan Arnoldus ge
weest. In de verzameling pandjes
aan de oostzijde van de Minne
broersgracht is honderdtwintig
jaar lang het aannemersbedrijf Ar
noldus gevestigd geweest; een be
drijf dat nu verhuist naar het indus
trieterrein De Waard.
De huidige directeur van het be
drijf weet heel wat te vertellen over
de geschiedenis van de Minne
broersgracht en het wel en wee van
de bewoners daar. Vol enthouasme
kan hij nog de sporen van het kleine
hofje tonen. Hij veronderstelt dat
voor de bouw van het hofje, onge
veer 350 jaar geleden, op die plaats
het Minnebroersklooster heeft ge
staan.
Ook in de paasvakantie
zijn wij dagelijks open.
De openingstijden:
elke dag van 7 tot 12 uur; 's middags van
1/2 tot 5 uur; 's avonds van 7 tot 10 uur.
Vondellaan 41 - Leiden
Ook voor groepen, scholen en verenigingen.
Met op de achtergrond de kolossale meelfabriek is het silhouette van het Minnebroershofje te herkennen. TiLSsen
de twee rijtjes hofjes woning en met puntdaken is het zeer smalle gangetje te herkennen dat nu afgesloten is met een
Wie de geschiedenis van dit stukje
Leidse binnenstad opslaat in Van
Oerles reusachtige geschiedenis
bijbel van Leiden ("Leiden binnen
en buiten de stadsvesten") ziet ech
ter dat het zeer oude Minnebroe
dersklooster ergens anders heeft
gestaan. Van Oerle geeft aan dat het
klooster ongeveer heeft gestaan
waar nu het talud is van de begraaf
plaats aan het eind van de Groenes-
teeg.
Het klooster lag toendertijd buiten
de muren van de stad. De grens van
de ommuurde stad was gelegen
langs de Herensingel. Ten westen
van het klooster lag het Slootgen
Gods (de huidige Waardgracht) en
aan de oostkant de Munnikenswe-
tering. Beide namen zijn te danken
aan de aanwezigheid van het kloos
ter.
Aan de geschiedenis van het kloos
ter kwam een abrupt einde toen in
1572 de belegering van Leiden
dreigde. Tegen de Spanjaarden
werd de taktiek van de ver
schroeide aarde gevolgd. Dat wil
zeggen dat alles met de grond gelijk
werd gemaakt wat buiten de stads
vesten lag bij nadering van de
vijand. Voor het klooster werd geen
uitzondering gemaakt, het werd in
1572 gesloopt.
Pas veel later zou Leiden zich zo
uitbreiden dat het gebied van het
voormalige klooster (het gebied
tussen Herengracht en Zijlsingel)
binnen de singels kwam te liggen.
Het terrein tussen Zuidsingel en
Haven, waar de Minnebroersgracht
ligt, is een apart eerder uitbrei
dingsplan van de stad geweest.
Hoewel al in 1598 plannen voor
deze uitbreiding waren gemaakt,
werd pas in 1601 de uitvoering van
het werk gegund. De huidige loop
van de straten en een enkel deel van
de bebouwing stamt nog uit het be
gin van de zeventiende eeuw.
Door
Tom Maas
De grootvader van Jan Arnoldus
heeft de elf huisjes die tesamen het
Minnebroershofje vormen voor
elfhonderd gulden gekocht. Hij had
de ruimte nodig om zijn bedrijfje
uit te breiden. Bij de voortdurende
uitbreiding is er zoveel aan het
hofje verbouwd dat nu alleen nog
de vorm van de (nog steeds oor
spronkelijke) daken te zien is aan
de buitenkant. In het bedrijf zijn
nog de sporen van de ramen in de
muren te herkennen. Het was een
arm en benauwd hofje: tussen de
twee rijtjes van vijf en zes "hokjes"
was een poortje dat niet meer dan
anderhalve meter breed was. Dat
was alle licht en lucht die de hofjes
bewoners kregen.
ADVERTENTIE
Pl i'ytf1
DOL ORES, dÈ WED ij WE VA N DE
PRESIDENT
Privé start met een internationale bestseller
als wekelijks feuilleton.
Jan Arnoldus vertelt hoe zijn vader
rond de eerste wereldoorlog de
huur van 25 cent in het hofje op
haalde: "Hij is toen wel in het
steegje dat van de Minnebroers-
gracht naar het hofje liep in elkaar
geslagen. Dat was dan door mensen
die geen geld meer hadden voor de
huur. Hij ging toen later met een
herdershond. Maar langzamerhand
kwamen de hofjes leeg en trok het
bedrijf erin".
Het was een van de armste buurten
van Leiden. "Nog vijf jaar geleden
woonden naast het bedrijf zulke
arme mensen, zulke arme mensen
dat als je om vijf uur naar huis ging,
dan vroegen ze een rijksdaalder om
bruine bonen te kopen".
"Vroeger was het hier nog een echt
ambachtelijk bedrijf. We maakten
granito-aanrechten. Dat werd ge
maakt uit marmerkorrels gemengd
met cement. Dat marmer kwam uit
Ulm aan de Donau. Tenslotte wer
den die aanrechten dan gepolijst,
met veel water erbij. Het afval
schepten we stiekum weg. Dat
werd door meneer Paak met een
schuit afgevoerd. Dat is een kundig
schipper. Hij is nu 76 jaar, maar hij
heeft nog steeds een puinbedrijf.
Hij zal ook de afbraak verzorgen
van wat er nu staat".
Het bedrijf besloeg uiteindelijk
bijna het hele blok aan de oostzijde
van de Minnebroersgracht, het
grensde aan de Grofsmederij.
Het toegangshek van de Grofsme
derij is verdwenen. Arnoldus
noemt het een "magisch hek". Zo
rond de eerste wereldoorlog kwa
men de werknemers van de Grof
met een "stikkezakkie brood" en
een "flap" op het werk. Een stikke
zakkie was een van een oude stof
gemaakte boterhammenzak, en een
flap was een metalen fles met stop
waarin drinken ging. "Er waren
hier toen tientallen kroegjes. En
dan waren er hier jongetjes die je
never haalden in de drinkflap. Daar
kregen ze dan een stuiver voor of
zo. Maar dat mocht natuurlijk niet.
Om de portier te ontlopen werd er
dan melk bij de jenever gedaan. Als
de jongetjes dan moesten laten zien
wat er in de flap zat, dan dacht hij
dat het melk was.
Het was een hele strenge portier,
meneer Snik; ik geloof dat hij nog
leeft, een heel strenge portier".
De buurt rond de Grof was arm en
triest. Veel van het weinige, zuur
verdiende geld werd verbrast in de
kroegjes. Er werd erg veel gedron
ken en gevochten. "Een feestje ein
digde altijd in vechten".
Wie toen ook nog het beeld van de
buurt bepaalde was de warmwa-
terboer. "Aan de Zuidsingel had je
waterstokerij Gijsman. Dat was een
oude schuit waarin een stoomketel
stond. De warmwaterboer zorgde
voor het water voor de was op
maandag. Dat bracht hij dan in af
gekeurde biervaatjes, dan kocht je
bijvoorbeeld warm water voor een
cent".
Met de nieuwbouw die nu al hoog
oprijst in het gebied Heren
gracht/Zijlsingel, met het toekom
stige park op het terrein van de
Grofsmederij en met villa's langs
de Minnebroersgracht zal nog maar
weinig doen denken aan de ar
moede van vroeger. In ieder geval
heeft de firma Arnoldus nog een
tastbaar aandenken. "Een jaar of elf
geleden liep er hier een vreselijk
arme man rond. We dachten dat het
misschien een dief was. We vroegen
hem: "Wat doet u hier?" Het bleek
toen een schilder te zijn, Van Ettin-
gen. Hij heeft toen in opdracht de
Minnebroersgracht geschilderd
met het bedrijf en met de Waar
dgracht op de achtergrond tot aan
de Nieuwe Rijn".
LEIDEN - In de stromende regen
kreeg het echtpaar Th. J. de Feij
gisterochtend uit handen van we
thouder Verboom (Volkshuisves
ting) de sleutel van hun geheel ge
renoveerde woning aan de Juliana
straat 16. Het is de eerste van de 39
huizen van de LWS in Noord, die
een ingrijpende opknapbeurt heeft
ondergaan. De laatste zal vermoe
delijk september/oktober worden
afgeleverd door het aannemers
bedrijf Ooyevaar BV.
De woningen behoren tot een com
plex van 72 aan weerszijden van de
Sophiastraat. Van de 34 woningen
aan de noordkant worden er vier
gerenoveerd. De resterende wo
ningen zullen worden gesloopt, en
betrokken bij het hernieuwings
bouwplan voor de „platte daken,"
dat op het ogenblik in voorberei
ding is. Van de 43 woningen aan de
zuidkant moesten er 4 gesloopt
worden, om ruimte te scheppen
voor buitenbergingen en een
brandgang.
In het renovatieplan van de 39
overblijvende woningen was onder
meer opgenomen het aanbrengen
van een centrale verwarmingsin
stallatie en het maken van een
nieuwe uitbouw aan de tuinkant,
waarin keuken, toilet en toegangs
portaal zijn ondergebracht. De to
tale kosten van het plan overschrij
den de twee miljoen gulden. Omdat
het rijk zich garant heeft gesteld
voor een bedrag van ruim 175.000
gulden per jaar om het exploitatie
tekort te dekken, blijven de huren
op een redelijk peil: 195 gulden per
maand. "Dat betekent", aldus
LDW-bestuurslid mevrouw C. Ker-
ling, "dat het rijk maandelijks op
elke woning zo'n vierhonderd gul
den toelegd".
Zij prees de activiteiten van de be
wonerscommissie, die vanaf het
prille begin aan de voorbereiding
van het plan heeft meegewerkt.
Een renovatie die in september
1975 begon met een vergadering
van alle betrokken bewoners. Tij
dens een feestelijke bijeenkomst in
het clubhuis van Noorderkwartier
zei wethouder Verboom, dat met
deze renovatie weer een stukje so--
ciale achterstand in Leiden wordt
weggewerkt.
"Wat mij de afgelopen tweeenhalf
jaar bij renovatieplannen is opge
vallen, is dat de kwaliteit sterk ge
stegen is. Maar de bedragen die we
erin steken natuurlijk ook. Het is
iedere keer weer knokken geblazen
om de plannen er door te krijgen",
alsus wethouder Verboom, die op
riep tot „sociale controle" omdat er
bij de uitvoering van renovatie-
plannen nogal eens wat vernield
wordt en materialen verdwijnen.
Wethouder Verboom (Volkshuisvesting) overhandigt de sleutel i
straat aan de bewoonster mevrouw I. De Feij-Piekaar.
de gerenoveerde woning i