i§Süf
Kerk in Oost-Europa:
plaats om uit te praten
naar Kamer
commissie
"Huurders
komitee"
Verbreding Oude Singel?
onssm
DE BIJBEL
OP EEN
DUBBELTJE
"IEDERE BAPTIST IS EEN GETUIGE"
Ontwerp voor
stadskantoor
is gewijzigd
Waardeiland vooral voor Leidenaars
Commissie akkoord
met bouwfonds voor
Leidse bibliotheek
PAGINA 11
VRIJDAG 18 MAART 1977
Het kleine glasplaatje
op deze foto, dat de
grootte heeft van een
dubbelt je ^evat de 1500
pagina's van de .King
James Bible". De letters
van de tekst op dit
plaatje hebben een
gtootte van 3,8 micron (1
micron is 111000 mm.).
Elke pagina meet 03 bij
0,5 mm. Om de tekst te
kunnen lezen, moet ge
bruik gemaakt worden
van een driehonderd
maal vergrotende mi
croscoop.
Dit technische kunst
stukje werd gerealiseerd
in Amerika als een on
derzoek naar de grenzen
van de fotografisch te
bereiken scherpte. Het
laboratorium bouwde
speciaal voor dit doel
een microscoopcamera,
waarmee het mogelijk
was, op een speciaal ge
prepareerd glasplaatje
een scheidend vermogen
van 2000 lijnen per mi-
limeter te bereiken.
Youth for Christ Nederland gaat
in het najaar een nieuwe opzet ge
ven aan haar koffiebars, die de be
zoekers de mogelijkheid biedt zelf
actiever te zijn. Men denkt al aan
discussie-avonden over bepaalde
thema's en aan cabaret met een in
breng van het publiek. Het is de be
doeling, een enquête te houden om
erachter te komen wat de belang
stellenden graag willen.
Hoewel de vraag naar het evange
lie, volgens Youth for Christ, niet
afneemt, vindt de beweging toch
dat er meer zorg besteed moet wor
den aan de inhoud van de te presen
teren programma's. Drs. J. F Vink,
adjunct-directeur, heeft de indruk,
dat jonge mensen nu minder bereid
zijn tot een gesprek dan een paar
jaar geleden.
Zondagmorgen om 10 uur wordt
in de Zuiderkerk aan de Lammen-
schansweg in Leiden een jeugd
dienst (ook voor ouderen) gehou
den waarin dr. W. van der Zwaan te
Leiden zal preken over de vraag
waarvoor wij bidden. Een combo
uit Sassenheim verleent medewer
king. Na de dienst is er koffie.
In september begint de stichting
Reformatorische Bijbelschool een
nieuwe opleiding in Zeist, waar zij
al een driejarige dagschooloplei-
ding heeft. Er komt nu een eenja
rige vormingscursus voor mensen
die, gezien hun vooropleiding, tot
het technisch, administratief of
verplegend middenkader behoren
of die een andere opleiding hebben
Dominee Buskes. 77 jaar, die van
zijn hartspecialist het advies kreeg
niet meer te preken: "Ik kan onmo
gelijk zeggen dat ik er gelukkig mee
was. Er is een leegte in mijn leven
gekomen, waarmee ik, hoewel ik
nog genoeg te doen heb, nog geen
weg weet" (gelezen in "Hervormd
Nederland" van deze week).
met een gelijkwaardig ervaringsni
veau. Het doel van de opleiding is,
de bijbel te bestuderen maar ook
veel aandacht te geven aan vragen
van onze tijd en aan ethische vraag
stukken in industrie, verpleging
enzovoort. Uitgelote studenten zijn
ook welkom.
Voor nadere inlichtingen kan men
zich wenden tot: Reformatorische
Bijbelschool, Slotlaan 241, Zeist,
telefoon 03404-24166.
In Elburg is de stichting "Natio
naal Orgelmuseum" opgericht
Het doel is om te komen lot de in
richting van een museum dat een
overzicht geeft van de orgelbouw
en de orgelhistorie in ons op dit ge
bied zo rijke land. De Elburgse or
ganist Maarten Seijbel is voorzitter
van de stichting.
Het programma voor de bouw
van rk kerken in het bisdom Rot
terdam bevat voor de komende ja
ren 1 nieuwe kerk per jaar. Dat be
rust op regeringsvoornemens ten
aanzien van de ruimtelijke orde
ning. Veranderen die ingrijpend,
dan zal ook de kerk haar uitgangs
punten moeten herzien, aldus drs.
H. van der Ven, econoom van het
bisdom.
De Tsjechische overheid heeft
nogal wat te stellen met de kerk. die
in meerderheid rooms-katholiek is
en die zich ten opzichte van Charta
77 een beetje op een afstand heeft
gehouden. Iedere dominee en
priester moet, om te kunnen wer
ken, een vergunning hebben. De
overheid zorgt weliswaar voor de
financiën, maar dat betekent bij
voorbeeld wel, dat de domineessa
larissen (Gemiddeld 300 per
maand) ver zijn achtergebleven. De
meeste domineesvrouwen werken
erbij.
In de nesten
De evangelische kerk toonde zich
destijds nogal ingenomen met het
„menselijke gezicht" dat de rege
ring van Dubcek aan het commu
nisme probeerde te geven. Toen de
„Praagse lente" onverhoeds werd
gevolgd dooreen Moskouse winter,
weigerde de kerk aanvankelijk aan
de eis tot herroeping van haar ver
klaring ten gunste van het
Dubcek-bewind te voldoen. Ze is
de huidige regering later wel eni
germate tegemoet gekomen, maar
die eist nog steeds een duidelijker
verklaring van de kerk, terwijl an
derzijds met name jonge predikan
ten, verenigd in de beweging voor
„nieuwe oriëntatie", juist een radi
caler „nee" tegen het regime willen
laten horen. De kerk is hiermee wel
„in de nesten" (woorden van prof.
Rasker) terechtgekomen.
Dominees die geen vergunning van
de staat krijgen om als zodanig
werkzaam te zijn, hebben, als ze
voldoende bekwaam zijn, wel uit
zicht op een andere baan, maar dan
niet op zo een dat ze de geest van
het volk nog kunnen beïnvloeden.
Voorbede
Bewust levende christenen in
Oost-Europa weten heel goed dat
zij niet zonder gevaar kunnen ge
tuigen van al te westers gekleurde
vrijheidsidealen. Dan kun je na
tuurlijk zeggen: het communisme
is onze vijand; de kerk wordt be
dreigd. "Maar", aldus prof. Rasker,
"je kunt het ook zo zien dat ook
deze wereld een plaats kan zijn voor
getuigenis, voorbede en dienst".
OEGSTGEEST - De kerk in Oost-Europa heeft nog altijd
haar pastoraat. Zij ontdekt hoe langer hoe meer de behoefte
daaraan. Er moet een plaats blijven om te kunnen uitpra
ten. De kerken daar hebben niet zozeer tot taak problemen
op te lossen als wel een luisterend oor te hebben. De ker
kleden zelf kunnen gaan waar zij willen. Dat betekent dat
de kerk zich in deze voor haar niet gemakkelijke situatie
toch nog kan bewegen in het grensgebied tussen pastoraat
en apostolaat (het doorgeven van het evangelie).
Een en ander zei de Leidse
emeritus-hoogleraar dr. A.J Ras
ker in een lezing over kerkelijk le
ven in Oost-Europa. Hij hield deze
in het Hendrik Kraemer-instituut
te Oegstgeest, in het kader van een
serie vrijdagavondlezingen.
Prof. Rasker, die zich al vele jaren
inzet voor het bevorderen van het
contact met Oosteuropese christe
nen en voor de dialoog tussen chris
tendom en marxistische ideologie
in de communistische wereld, liet
in deze voordracht vooral uitko
men dat de religieuze situatie in dit
deel van Europa van land tot land
verschillend is.
Uitbreiding
De orthodoxe kerk in de Sowjet-
Unie kent geen apostolaat (wer
vingsactiviteit). Men mag zich niet
bemoeien met mensen die niet tot
de kerk behoren. De baptisten ech
ter breiden zich voortdurend uit. In
1962 telden ze, naar schatting,
550.000 gedoopte leden, verdeeld
over 500 gemeenten. Toen prof.
Rasker tien jaar later naar de aantal
len vroeg, kreeg hij precies dezelfde
te horen, omdat men met de werke
lijke cijfers liever niet te koop loopt.
Om de totale aanhang te meten, kan
men ze gerust met vier vermenig
vuldigen.
Iedere baptist is. aldus Rasker, een
getuige van zijn geloof. En dat slaat
aan, alle atheistische propaganda
ten spijt. Geschreven bijbelgedeel
ten gaan soms voor 400 van de
hand. In Moskou staat een vrij grote
baptistenkerk die elke zondag drie
keer stampvol is voor een twee uur
durende dienst, en ook in de week
nog twee avonden. Er zijn eigenlijk
te weinig kerken.
Het zijn vooral de „initiatief
baptisten" die het moeilijk hebben
met de overheid. Hun geloofselan
verzet zich tegen de straffe voor
schriften van de staat. Daarom
houden zij bijvoorbeeld wél zon
dagsschool en straatprediking.
Prof. Rasker schatte het aantal ge
vangenen onder deze groep op een
600. "De doorzetters in de kerk zijn
de martelaren", zo typeerde hij hun
positie.
Hij zag in deze godsdienstige ople
ving een bevestiging van het feit
dat de geestelijke leegte in de marx
istische wereld naar vulling zoekt.
De mens kan bij brood alleen niet
leven. Het geloof geeft antwoorden
waar de communistische ideologie
verstek laat gaan.
Prof. Rasker besteed echter de ge
dachte, dat de „echte" christenen
alleen in de „ondergrondse kerk" te
vinden zijn. Alsof alle anderen als
karakterloze meelopers afgeschil
derd moeten worden. Het is even
goed een christelijke levenshou
ding om in de gegeven omstandig
heden zijn geloof te beleven en
trouw te blijven.
Het is voor het communisme geen
eenvoudige zaak, mensen voor zijn
leer te winnen. "Doorgewinterde
ideologische communisten zijn er
niet zo bar veel". De partij ziet de
dialoog tussen christenen en marx
isten als iets gevaarlijks. Maar ook
het Vatikaan is tegen dialoog.
Omstreden
Volgens prof. Rasker is de verkla
ring aangaande de rechten van de
mens (1948) van het begin af in de
communistische wereld een om
streden zaak geweest, omdat daarin
wel uitvoerig de persoonlijke rech
ten van ieder mens aan de orde ko
men maar niet de sociale rechten
van mens en gemeenschap. "Wij
moeten er een beetje voor oppas-
Prof. Rasker
...doorzetters zijn martelaren...
sen, de mensenrechten niet uitslui
tend op het persoonlijke recht te
concentreren", zei hij.
Ook Charta 77, het manifest waar
mee ongeveer 300 Tsjechen van al
lerlei levensovertuiging dit jaar in
luidden, handelt, zo meende Ras
ker, voornamelijk over de persoon
lijke mensenrechten. Hij kwalifi
ceerde dit document, waarin indi
viduele christenen en marxisten
samen protesteren tegen de schen
ding door het huidige Husak-
regime van de overeenkomst van
Helsinki, als een „vrij beleefde
brief'.
Drie van prof. Raskers Tsjechische
vrienden behoren tot de onderte
kenaars. Zij menen dat er in de hui
dige situatie, bij voorzichtige aan
pak, nog wel wat te bereiken valt.
Het feit alleen al dat het stuk ge
schreven is en zo de aandacht trekt,
noemde de emeritus-hoogleraar
een bewijs van een zekere ruimte in
het politieke klimaat.
LEIDEN
LEIDEN - Het Huurderskomitee
Merenwijk zal zich tot de vaste
Tweede Kamercommissie voor
volkshuisvesting wenden in het
kader van acties om te komen tot
een huurbevnezing voor de wo
ningwetwoningen in de Merenwijk
(de flats in de 'Horsten'). Flip Un-
ger, voorzitter van het comité,
maakte dit gisteravond bekend tij
dens een forumbijeenkomst, die in
het clubhuis Op Eigen Wieken
werd gehouden.
Staatssecretaris Van Dam heeft
geweigerd om de elfhonderd hand
tekeningen, die in de Merenwijk
zijn opgehaald en de eis tot huur-
bevriezing te onderschrijven, offi-
LEIDEN - Architect Temme heeft
het ontwerp voor het stadskantoor,
het „tweede stadhuis" dat aan de
Langegracht gebouwd zal worden,
op enkele punten gewijzigd. Die
wijzigingen werden gisteravond
met enthousiasme begroet door de
commissie voor ruimtelijke orde
ning. Zouden volgens het eerste
ontwerp stalen platen in de gevel
komen, nu zal het metselwerk wor
den. Bovendien zijn enkele schuine
glasvakken bovenin het gebouw
verdwenen uit vrees, dat dit glas in
de zomermaanden voor een broei
kaseffect zou zorgen.
Het gebouw zal bijzonder goed geï
soleerd worden, waardoor in de
wintermaanden de stookkosten
sterk teruggebracht kunnen wor
den. Probleem vormde de koeling
in de zomer. Architect Temme wil
het gebouw nu in vier delen split
sen, waarbij voor elk deel het venti
latiesysteem apart geregeld wordt.
Over de inrichting van het stads
kantoor wordt nog verder nage
dacht.
cieel in ontvangst te nemen. Het
zelfde deed hij vorig jaar. "Dat be
wijst dat Van Dam niets moet heb
ben van protesten, die ingaan tegen
zijn huurbeleid", aldus Ünger.
Via de kamercommissie hoopt hij
de aandacht van Van Dam alsnog
op de huurproblemen in de Me
renwijk te brengen. Wat er gebeurt,
als Van Dam de eis tot huurbevrie-
zing afwijst, evenals het verzoek
van de gemeenteraad om de verho
ging van vier procent te beperken,
is nog niet bekend. Het Huurder
skomitee Merenwijk zal dan zo no
dig een nieuwe buurtvergadering
uitschrijven.
De matig bezochte forumbijeen
komst zelf had een tamelijk rustig
verloop. Vertegenwoordigers van
drie politieke partijen (Duivesteijn
PvdA, Walle - PSP en Brands -
CPN) mochten hun visie over het
huidige huurbeleid uiteenzetten;
het zelfde konden de Leidse Wo
ningstichting bij monde van direc
teur Streefland, de Protestants-
Christelijke Woningbouwvereni
ging bij monde van bestuurslid
Laman en de afdeling Leiden van
het NW doen.
LEIDEN - De raadscommissie Cul
tuur is gisteravond akkoord gegaan
met het instellen van een bouw
fonds voor de bibliotheek. Alleen
CDA-Kamerkring-
verband bijeen
in schouwburg
LEIDEN - Het onlangs opgerichte
CDA-Kamerkringverband Leiden
houdt op 21 maart een openbare al
gemene vergadering in de Leidse
schouwburg (aanvang 20.00 uur).
Sprekers zijn mevrouw T.
Gardeniers-Berendsen en prof. dr.
B. Goudzwaard. Het is de eerste
keer dat er in de schouwburg een
politieke bijeenkomst wordt ge
houden.
LEIDEN - Langs de oostzijde van
de Herengracht tussen Oosterkerk
straat en Nieuwe Rijn is een begin
gemaakt met de plaatsing van een
nieuwe onderheide walmuur. Het
werk, dat wordt uitgevoerd door
aannemer Loeve uit Pijacker,
maakt deel uit van een veelomvat
tend rioleringplan voor het gebied
gelegen tussen de Herengracht en
Zijlsingel. Als het werk voltooid is,
komt het gedeelte van de Nieuwe
Rijn tussen Herengracht en Lange-
straat aan de beurt. De bedoeling is
dat het werk eind 1977, begin 1978
klaar is. Behalve een nieuwe wal
muur komt er ook een nieuwe riole
ring, die in een sleuf achter de wal
muur wordt aangelegd.
een miljoen gulden aan prijzen
De Moulinette maakt in een paar seconden
wat voor de dagelijkse maaltijd nodig is:
rauwkost, gehakt, gemalen kaas of noten,
precies zo fijn als u zelf wilt. Voorzien van
een krachtige 800 W-motor. Winkelwaarde
82.50. Geschonken door Moulinex B.V. te
Gouda.
Te winnen in de Nationale
Puzzelaktie t.b.v. Nationaal Fonds
Beter Leven
LEIDEN - Mag de walmuur van de
Oude Singel wel of niet zeventig
centimeter worden verplaatst? Dit
inzetten van walmuren komt wel
licht dit jaar nog aan de orde als de
riolering aan die zijde van de Oude
Vest vernieuwd wordt, tegelijk met
de walmuren.
Gisteravond werd in de commissie
voor ruimtelijke ordening een al
enkele jaren oud plan besproken
om bij de vernieuwing de walmuur
zeventig centimeter verder in het
water te zetten. Dit betreft het ge
deelte walmuur vanaf de Lakenhal
tot de Oostdwarsgracht. De bedoe
ling is dat de ruimtewinst gebruikt
zal worden voor een herstrating net
zoals die op de Apothekersdijk zal
worden uitgevoerd. Voor de huizen
zal een eigen stoepje kunnen ko
men van ongeveer een meter,
waarnaast een stoep voor de voet
gangers van ongeveer twee meter.
De rijweg blijft ongeveer even
breed: 4,5 meter. Dan blijft aan de
waterkant nog ongeveer 2,5 meter
over die naar keuze als parkeer
plaats of zitgelegenheid voor de
bewoners zou kunnen worden in
gericht. De huizen aan deze kant
van de Oude Vest hebben tuinen
die in de schaduw van de bebou
wing liggen. Door het profiel van de
wallekant te verbreden wordt
ruimte geschapen voor de bewo
ners om aangenamer dan tot nu toe
voor het huis of aan het water te
gaan zitten.
Dit door ir. K. P. Post van de afde
ling Stedebouw gelanceerde idee
kreeg bepaald niet ieders instem
ming. Maric-Anne Koning (PvdA)
bijvoorbeeld wilde zich koste wat
kost houden aan het principe dat
walmuren niet mogen worden in
gezet om de historische structuur
van de waterlopen te handhaven.
Post betoogde dat het inzetten van
de walmuren bij de zeer brede
Oude Vest niet eens zal worden op
gemerkt. En het wonen wordt aan
genamer. Kuijers (WD) en Ham
(CDA) sloten zich hierbij aan.
Op voorstel van Beijen (PPR/D'66)
zal ir. Post nog eens bekijken of de
herindeling van de straat ook niet
mogelijk is zonder het inzetten van
de walmuren.
het PvdA gemeenteraadslid Ar-
mand Höppener behield zijn stem
voor, omdat wethouder Oosterman
de commissieleden niet. zoals hij in
een vorige vergadering had toege
zegd, verder kon informeren over
de vertrouwenscrisis tussen perso
neel en bestuur van de bibliotheek.
Ook wilde Höppener voor hij zijn
goedkeuring aan een dergelijk
fonds wilde geven, een prioriteiten
lijst zien, waaruit kan blijken wat er
met het geld van het fonds gaat ge
beuren.
Wethouder Oosterman stelde dat
het „moeilijk" is om op het ogen
blik op de crisis in te gaan. "Tot
voor kort wisselde de problematiek
van dag tot dag. Het ene moment
maakte het bestuur bekend te zul
len aftreden, later gaf men te ken
nen toch weer te blijven. Het was
allemaal verwarrend. Het perso
neel heeft een onderhoud met mij
aangevraagd. Ik heb ze dat toege
zegd, maar ze zijn nog niet geweest.
Het initiatief daartoe kan niet van
mij uitgaan. Het is een zelfstandige
stichting, waar wij als gemeente
ons heel moeilijk in kunnen men
gen", aldus de wethouder.
De CDA-raadsleden Kramp en de
Geus en ook de WD'er Schoute
stelde informatie over de crisis en
ook een prioriteitslijst op prijs,
maar wilde deze zaak toch los zien
van het instellen van een bouw
fonds.
Wethouder. Oosterman zegde toe
dat dat lijstje er zou komen, maar
dat er eerst gelegenheid moet zijn
om daar met de bibliotheek over te
praten. „Daar kunnen we ze niet
buiten laten, dat is duidelijk", zei
hij
Er zal een voorstel in de procedure
komen dat in ieder geval nu de fiet
sers en het andere verkeer op het
Utrechtse Jaagpad voorrang zullen
hebben op het verkeer van en naar
het eiland. Het is de bedoeling dat
hier in de toekomst ongelijkvloerse
kruisingen komen. Hoewel er nog
enkele voorbehouden gemaakt
werden bleek de commissie giste
ravond in meerderheid in te stem
men met het voorbereidingsbesluit
dat het mogelijk moet maken dat er
met verdere nieuwbouw op het ei
land begonnen wordt. Zoals be
kend zijn er enkele nieuwe plannen
ontwikkeld die vooral afwijken van
de vorige doordat enige hoogbouw
vervangen is door eengezinswo
ningen.
LEIDEN - De kanaaldijken aan
twee zijden van het Waardeiland,
met een breedte van tien en vijf me
ter, zijn eigendom van Rijkswater
staat. Of deze waterkanten wel of
niet toegankelijk zullen zijn voor
Leidse vissers wordt dus niet door
Nieman Holding, bouwer van de
huizen op het eiland bepaald. Dit
merkte gisteravond in de commis
sie voor ruimtelijke ordening direc
teur Melkert van de bouwmaat
schappij SOKOL. en hoogste baas
van Nieman Holding, verbaasd op.
Hij had tot zijn verwondering in het
Leidsch Dagblad gelezen dat in de
PvdA-fractie de wens leeft dat de
waterkanten openbaar groen wor
den. Melkert benadrukte dat hij
daar niets over te zeggen heeft. Tij
dens de woensdagavond gehouden
fractievergadering was ook de
wens geuit dat de woningen op de
eerste plaats voor Leidenaars gere
serveerd zullen worden. Melkert
wees erop dat van de 113 woningen
die nu bewoond zijn, 82% van de
eigenaars werk heeft in Leiden of in
de directe omgeving. Als er keuze is
uit meer kandidaten zal de voor
keur altijd uitgaan naar wie uit Lei
den komt, beloofde hij. Hij be
schouwt dit als een "gentlemen's
agreement" waarmee wethouder
Waal (stadsontwikkeling) en de
commissieleden genoegen
De verkeersafwikkeling rond het
eiland is nog steeds een probleem.
