Katoen
wint
de slag
Twee
eeuwen
dames
onder
goed in
de vitrine
Tuinier
smakelijk
DE BOKKEWAGEN ONTBREEKT
Kindermode Kindermode
PAGINA 24
EXTRA
ZATERDAG 12 MAART 1977
IN NORWICH
NORWICH - Onder de titel
Twee Eeuwen Dameson
dergoed" laat een museum
in het Engelse stadje Nor
wich tot en met augustus
zien waar je vroeger niet
eens over mocht praten.
Vrouwelijke bezoekers zullen het
benauwd krijgen als ze de mar
telwerktuigen zien waarmee hun
bet-overgrootmoeders het man
volk (nou ja, die ene natuurlijk)
moesten behagen. Even aange
nomen dat die bet
overgrootmoeders tot de betere
kringen hoorden, want arbeider
svrouwen hadden wel wat anders
aan hun hoofd (en hun lijf).
De tentoonstelling - rijen en rijen
vitrines met de meest bizarre lin
gerie - vindt plaats in de „Stran
gers Hall", een van de mooiste en
merkwaardigste gebouwen in het
toch al om zijn stedenschoon
vermaarde Norwich.
De kern van het gebouw dateert uit
1320, maar daarna is er in een rat
jetoe van stijlen bijgebouwd. Het
museum herbergt een prachtige
permanente collectie stijlmeube
len.
Panniers
Een van de oudste „stukken" in de
lingerie-tentoonstelling dateert
van omstreeks 1750 Het is een
corset met twee „panniers", een
soort kamelenbulten op elke
heup een, die het bekken moest
accentueren - naar de heden
daagse begrippen op een wan
staltige manier.
Uit dezelfde periode dateert een
drietal grote baleinen, die in het
corset werden gestokem om het
bovenlijf rechtop te houden.
Vrijers gaven het als een tamelijk
gewaagd cadeautje aan hun ge
liefden, na er hun artistieke ga
ven op te hebben gebotvierd. Een
van deze baleinen is van walvis
been en versierd met snijwerk in
de vorm van scheepjes.
Hoe vreemd het damesondergoed
zich sinds 1750 ook ontwikkelde-
en sommige artikelen wekken nu
de lachlust op - het was altijd met
groot vakvrouwschap vervaar
digd.
Geen van de corsetten, hemden en
broeken was bedoeld om ooit
buiten boudoir of slaapkamer te
worden gezien. Geconstateerd
moet echter worden dat veel
naaisters daarmee hun licht on
der de korenmaat stelden: het
stik- en borduurwerk is dikwijls
prachtig, evenals het kleurge
bruik. Over kleur gesproken - in
1880 werd veel ondergoed ge
maakt van rode flanel, omdat die
warme tint zou beschermen
tegen kouvatten.
De verklarende teksten bij de vitri
nes ademen medelijden met de
arme schepsels die zich omwille
van sex of status in deze keurslij
ven moesten persen. Bij het
„wespentaille-corset" uit de pe
riode rond 1780 staat;
Sinaasappel
„Heel wat beklagenswaardige
meisjes berokkenden hun ge
zondheid aanzienlijke schade,
doordat zij net zo aantrekkelijk
wilden zijn als de „beauty" van
hun dagen, de Hertogin van Rut-
land, van wie werd gezegd dat zij
haar middel tot de dikte van an-
derhale sinaasappel insnoerde".
Vrouwen hebben meer dan 150 jaar
aan allerlei vaak ernstige kwalen
geleden door excessief rijgwerk.
In 1876 had deze terreur de naam
„zandloper-lijn" en een chroni
queur uit die dagen schreef:
„Slanke vrouwen zien er zo broos
uit, dat men medelijden met ze
krijgt, terwijl de wat forser typen
naar adem staan te snakken".
Natuurlijk werd de officiële da
mesmode ook gecopieerd door
Samenstelling
Henriette v. d. Hoeven.
de poppenmakers. Zo staat er in
een vitrine een pop met wespen-
taille, met daarnaast een aantal
extra rijgcorsetjes.
De samenstellers van de expositie
hebben ervoor gezorgd dat de
vrouw van vroeger niet al te erg in
haar hemd wordt gezet. Daaren
boven bevat de tentoonstelling
een schat aan informatie. Over de
crinoline bijvoorbeeld.
De crinoline was het steunende
element van de hoepelrok. De
mode kwam omstreeks 1835 in
zwang en zette zich, in steeds ex
tremere vorm, door tot na 1865.
De eerste crinolines, metalen of
walvisbaleinen constructies wa
ren bijzonder populair bij de
vrouwen omdat zij de dikke lagen
onderrokken overbodig maak
ten, althans terugbrachten tot
een.
„Spoedig echter", zegt de exposi
tie, „werden directoires met
lange pijp noodzakelijk, aange
zien de crinoline bij het geringste
zuchtje wind al opwoei".
De vrijheid die de crinoline bood
was echter een uitzondering op
de regel van adembenemend rijg
en snoerwerk „De rokken sluiten
zo nauw om het lichaam",
klaagde een vrouw over de mode
van 1876, „dat elke beweging on
gemakkelijk en lopen praktisch
onmogelijk wordt".
In de materialenslag voor de ko
mende zomerconfectie is de katoen
als grote winnaar tevoorschijn ge
komen. Tachtig procent van de
kleding die op de Salon Interder-
niere Boutique, in Parijs werd ge
toond is van katoen.
Veel is er verder in het modebeeld
niet veranderd: alleen de accenten
zijn nu duidelijker gelegd. De zo
mer staat hoe langer hoe meer in
het teken van de romantiek, met
vogels, bloemen, vlinders, hoedjes
en waaiers. Een supervrouwelijke
mode, waarin de Brigitte Bardot
van de jaren vijftig weer het grote
voorbeeld is. Een smalle taille,
brede heupen, volle buste en wijde,
wapperende rokken. Twiggy is
vergeten en lijkt nooit te hebben
bestaan.
Bloemen
Bloemen, bloemen en nog eens
bloemen. Op de stoffen, de hoeden,
sieraden, shawls, vingers en oren.
Wijde blouses, wijde rokken, veel
hals- en andere doeken, op het stof
gebruik is bepaald niet bezuinigd.
En op de leren kleding na is alles zo
koel mogelijk gehouden. De door-
kijkblouses zijn het nog net
niet, maar veel scheelt het niet.
Verder is de gewone, ongekleurde
katoen onmisbaar. India-blouses,
kanten jurkjes die aan communie
plechtigheden doen denken en het
geheel wordt bekroond door oer-
ouderwetse strooien hoedjes met
linten.
Het geheel lijkt er op een stille zon
dagmorgen op het Engelse platte
land in het begin van deze eeuw. De
„eerlijke" pasteltinten, zoals de
ontwerpers het noemen (alles heet
trouwens eerlijk: materialen, mo
dellen en de ontwerpers zelf) voe
ren, met wit, de boventoon. Een
„lieve" mode van „lieve" kleurtjes,
die doet denken aan gesmolten ijs
wafels.
Dit jaar wordt er meer dan ooit een
onderscheid gemaakt tussen de
mode voor „de jeugd" en de rijpere
vrouw. Wie een goed figuur heeft en
dan klopt het met de voorgeschre
ven mode voor deze zomer. Veel
stofgebruik, een beetje in de stijl
van oude Griekse beelden, de bor
sten worden belangrijker dus de
beha kan weer uit de kast worden
gehaald, de mouwen zijn wijd, de
manchetknopen groot, de broeken
oppoffend of juist heel strak. En
wie van het carnaval nog een
clownspak overheeft kan dat ge
rust deze zomer aantrekken.
Safari-kleding blijft ook in, rug en
schouders, mits lekker bruin, kun
nen zo bloot mogelijk en tunieken
blijken zowel als mini-jurk als over
een broek gedragen te kunnen
worden.
Fantasie
De nadruk bij de nieuwe collecties
ligt op accessoires: sieraden,
shawls, tassen en riemen bepalen
de kleding. Grove fantasiesieraden
met grote bloemen en kwasten. De
hele dunne ceintuurtjes kunnen
nog net, maar dan wel een stuk of
wat tegelijk. Maar bredere cein
tuurs met grote bewerkte gespen
zijn beter. De tassen varieren van
een royaal boodschappenformaat
tot te klein voor een pakje sigaret
ten.
Heel Parijs loopt op het ogenblik
met bij elkaar passende tassen,
riemen, toilettasjes en koffers van
bedrukte stof, afgewerkt met leer.
Op het eerste gezicht wel leuk,
maar het verveelt erg gauw. Temeer
omdat de keuze van de dessins is
beperkt tot twee of drie soorten en
op iedere straathoek iemand met
dezelfde tas tegen te komen is iets
wat weinig vrouwen leuk vinden.
Om de komende zomer naar de
laatste mode gekleed te zijn, zijn
twee zaken onontbeerlijk: grote
shawls die driehoekig om het mid
del of om de hals geknoopt worden
en hoeden. De laatste niet als be
scherming tegen de zon, maar ge
woon, als grappig toetje bij een ro
mantische mode.
CAROLE HOLLANDER
Een salade van tuinbloemen, soep
van chrysanten; je zal het maar op
je menu hebben staan. Toch moet
het smakelijk zijn, volgens een
boek althans wat onlangs ver
scheen. Maar er zijn echt wel an
dere mogelijkheden om bepaald
aantrekkelijker artikelen uit de
tuin te halen. Jazeker, ook zo
maar uit het stadstuintje en zelfs
op een balkon kan eigen groente
worden gekweekt, al moeten dan
niet meteen veilingcontracten
worden afgesloten. Het gaat meer
om het. plezier van het zien
groeien en het oogsten van wat-
men zelf heeft grootgebracht.
Over enkele weken al wordt het de
moestuinder in het klein bij ver
schillende tuincentra heel ge
makkelijk gemaakt. Dan komen
de planten, om enkele kropjes
sla, bloemkool en wat voor an
dere groente nog meer, zelf te
kweken. Nog leuker is het als
men zelf de plantjes zaait en ze
dan, al naar gelang het goede tijd
stip, aan de buitenlucht en -grond
toevertrouwt. Aan dat zelf zaaien
kan men zo langzamerhand wel
beginnen. Althans van de soorten
groente die als plant naar buiten
gaan. Peentjes bijvoorbeeld (of
worteltjes zo men wilt) moeten
wel ter plekke worden gezaaid.
Maar dat kan al vanaf begin
maart.
Voor de tuinbezitter is nu wel het
moment aangebroken om de
voorbereidende werkzaamheden
ter hand te nemen. En dan is het
wellicht nuttig daarvoor wat
richtlijnen te bemachtigen,
waarin ook de verdere gang van
zaken beschreven staat. Daar
heeft nu de firma P. Rood en Zn.
voor gezorgd, samen met een
leuk pakket zaden. Tas en pet zit
ten er dan ook nog bij. Radijs,
wortelen, raapstelen, kropsla en
stamslabonen zitten er in. Verder
een setje met drie potjes om krui
den in te kweken in de venster
bank en een setje om tomaten-
zelf te kweken.
Voorlopig moet het meeste nog
bewaard worden, maar de toma
ten kan men onder de hand wel
zaaien. In de warme kamer zullen
de zaden snel kiemen en daarna
moeten de potjes wel naar een
koeler vertrek. Pas na half mei
mogen ze buiten, maar moeten
dan wel flink ontwikkeld zijn.
In de tuin moet de grond nu klaar
worden gemaakt voor de groente.
Spitten en mesten dus. Tomaten
op het balkom kweken kan ook.
In een behoorlijk diepe bak bij
voorbeeld, maar oo dan wachten
tot na half mei met het buiten
brengen. Wel moet men er reke
ning mee houden dat zon en
warmte onontbeerlijk zijn. Dus
maar liever niet zaaien als men
een winderig en zonloos balkon
heeft.
Vergeet tot besluit niet, dat eigen
gekweekte groente veel lekker
der is. Zo vers als uit tuin of van
balkon krijgt u ze normaal niet.
Dikke trossen tomaten, op een
zonnig plekje gekweekt.
PARIJS - Het ziet er naar uit dat het
nog jaren kan duren voordat de
ontwerpers van kindermode van
het idee afstappen dat kinderen
miniatuur-volwassenen zijn. Op de
24ste salon van de kindermode in
Parijs stemt de collectie voor zo
mer, herfst en winter van het ko
mende jaar in grote trekken over
een met de in hetzelfde gebouw ge
houden salon voor volwassenen.
Nu scheelt het gelukkig dat dit jaar
de mode voor „grote mensen" ook
voor een groot deel bestaat uit ge
makkelijke, goed draagbare kle
ding.
Deze zomer wordt het mogelijk om
een moeder te zien rondlopen in
hetzelfde kruippakje als haar baby,
en een vader in een zelfde bermu
da's en baseball-shirt als zijn 6-jarig
zoontje, iets waar de kinderen
waarschijnlijk wel het meest bij
gebaat zullen zijn.
Wel vreemd is het dat de ontwer
pers in grote trekken ook hetzelfde
kleurenschema voor de kleding
hebben aangehouden. Het staat wel
grappig, een paar voetballende jo
chies in witte bermuda's, witte
sweaters en kousen, maar de eni
gen die met de helderwitte kleding
gelukkig zullen zijn, zijn de was
middelen fabrikanten.
Degelijk
De kinderkleding voor het ko
mende jaar is in ieder geval ge
maakt van erg degelijk materiaal.
Engelse stoffen voeren voor de
herfst en winter de boventoon,
tweed, loden, flanel en linnen. De
afwerking van de kleding is zon
dermeer goed. Alle kleuren blijven
gehandhaafd, met als nieuwe be
langrijke tinten ivoor en mais.
Voor de winterspullen is het meest
gekeken naar de natuur. Hout
bruin, steengrijs, bladergroen,
roestbruin en zeeblauw, kleuren
die in alle mogelijke combinaties
zijn gebruikt. Nieuw in de jon
gensmode is het overmatig gebruik
van matglanzend leer, imitatieleer
en bont en jassen van fluweel en
linnen die aan twee kanten te dra
gen zijn. De dessins zijn veelal
multi-colour, sluitingen en opdruk
zijn meest asymmetrisch, en de
Schotse ruit is weer helemaal terug.
Bij de meisjeskleding is veel ge
bruik gemaakt van bedrukt fluweel
met kleine bloemetjes en kriebel
dessins, linnen, schapenwol en
Schotse ruiten. Veel materialen
worden door elkaar gebruikt en
ook de fantasiegarens hebben hun
plaats weer gevonden.
De dessins zijn gekleurde strepen,
kleine kleurenapplicaties, krullen,
damborden en bloemetjes. Er zijn
drie stijlen die naast elkaar alle
aandacht eisen: de „Amerikaanse"
sportkleding (met honkbalpetjes),
de klassieke kleding (met voor
meisjes de rokken net over de knie
en strooien of stoffen „kostschool
hoedjes") en de folkloristische kle
ding met roesjes, schortjes en
bloemetjes.
Gewatteerd
Voor de winter blijft doorgestikte,
gewatteerde kleding populair,
evenals grofgebreide truien en ves
ten. En Jeuk of niet leuk, Franse
ontwerpers zien er geen been in de
peuters te hullen in bontjasjes, die
lang niet allemaal namaak of ko
nijn.zijn.
Een heel andere stijl, de rokbroek-jurk, geïnspireerd op de safari- Voor de liefhebsters van een overall,hier,uiteraard in katoen,een model
kleding. met capuchon.
Deze vier modellen komen niet van de Parijse modebeurs maar zijn een patronenserie van Neue Mode.
er niet te oud uitziet, kan er niet
onderuit: er moeten shorts, base-
ballshirts en bermuda's gekocht
worden. De shorts zijn ultrakort,
maar blouses en truien horen een
paar maten te groot te zijn.
Wie zijn hart verloren heeft aan de
goedkope legeroverhemden van
dumpzaken kan tevreden zijn.
Maar er is een voorwaarde: ze moe
ten veel te groot zijn. Een ceintuur
erom, kniekousen of sokjes in de
gympies en een zomerjurk is klaar.
De kniekousen en gympies worden
trouwens ook gedragen bij ruim-
vallende bermuda's in het model
van de vooroorlogse hockeybroe-
ken. En voor de kindvrouwtjes zijn
er zuurstokrose kruippakjes.
Veel stof
Op het strand worden over de stra
pless bikini's nog steeds T-shirts,
sweat-shirts en tunieken gedragen.
En niet te vergeten de mini-jurkjes.
De keuze is duidelijk: sportieve
wedstrijdkleding of hyperroman
tisch. Een enkele ontwerper weet
dat zelfs te combineren.
Het silhouet moet soepel en
vloeiend zijn, de kleding moet er
net zo gemakkelijk uitzien als ze is.
Asymmetrische sluitingen en
grove ritsen horen er helemaal bij,
de blouses en blousons vallen
royaal over de broek of rok tot hal
verwege de dij. Een gewone jas
voor kinderen „kan" eigenlijk niet
meer. parka's, capes of-
jacks, dat moet.
En, gelijk de mode voor volwasse
nen: kniebroeken en „golfbroe-
ken", wijdvallende jurkjes en
bloesjes, veel gebruik van
imitatie-bont en leer, en zakken op
elk mogelijke plaats.
Al met al laat de zomermode voor
kinderen in 1977 met zijn ouder
wetse boerenjurkjes, strohoedjes
met bloempjes en klompjes, nog
maar een vraag onbeantwoord:
waar blijven de hoepels, de pick
nicks en de bokkewagens weleer?
CAROLE HOLLANDER
De nieuwe tassen voor dit
voorjaar zijn getoond tij
dens een beurs in West-
Duitsland. De Duitse visie
wijkt niet veel af van de Ne
derlandse want ook tijdens
deze beurs viel veel de com
binatie stof-leer of leer-
kunststof te bewonderen.
Met het oog op de huidige
kledingmode is het natuur
lijk niet verwonderlijk dat
de tassen die u hier ziet een
safari-achtige indruk ma
ken.
Tot 1912 werd de boezem, veel
minder taboe dan de benen, nog
enigszins vrijgelaten. Maar in dat
jaar werd de BH uitgevonden, en
de vrouwen uit de „Gay, Gay
Twenties" hebben het geweten
ook.
„Het dunne, jongensachtige figuur
werd schoonheidsideaal", zegt de
tentoonstelling. „Borsten en
heupen waren bepaald onge
wenst en de BH's werden erop
gemaakt om de boezem vlak te
maken".
De eerste BH met voorgevormde
cups werd in 1927 gemaakt, en in
de jaren '30 werden de meisjes
ook uiterlijk weer meisjes.
Daarna is de ontwikkeling steeds
sterker gegaan in de richting van
steunende foundation, die het fi
guur niet dwingt maar waar mo
gelijk corrigeert.
Voor het geval het iemand mocht
zijn ontgaan, zegt tentoonstel
ling: „Het dameshemd is uit, de
broekjes zijn veel korter dan
voorheen en de BH-loze „look" is
een belangrijke nieuwe ontwik
keling".
Met die teneur van „al minder en
minder" in het achterhoofd
vraagt het museum zich dan ook
af: „Wie weet wat er de komende
jaren nog met de dameslingerie
zal gebeuren?"
Een romantische jurk in
bloemetjes-katoen met een folkloris
tisch tintje.
Voor zonnige, warme dagen dezi
rok met hesje,ook van katoen Even
tueel kan er een T-shirt onder ge
dragen worden.
