Joan Sutherland 'redt
opera 'Maria Stuarda'
toegelicht
Ned. Operastichting met
Cimorosa: knutselwerk
[.lesprogramma
Peggy Lee
zingt in
Nederland
WASTE OF TIME:
ONBEGRIJPELIJK
Omroepen claimen
Shakespeare serie
VRIJDAG 11 MAART 1977
RADIO - TV - KUNST
LEIDEN - Onder de vlag van de
Nederlandse Operastichting
werd gisteravond in de Leidse
Schouwburg Cimarosa's 'Matri-
monio segreto' uitgevoerd, en
historisch gezien liet de combina
tie van deze opera buffo en dit
gebouw niets te wensen over. Het
decor van Nico Out was echter zo
grof uitgevoerd, dat het geen re
miniscenties kon oproepen aan
de oorspronkelijke entourage,
hoewel men aan een multifunc
tioneel reisdecor uiteraard geen
al te hoge eisen mag stellen. De
kostuums leken op goed geluk
gekozen uit wat er toevallig voor
radig was.
Men had helaas gebruik gemaakt
van een Nederlandse vertaling,
die bij voorbaat gedoemd was de
mist in te gaan: het Italiaans
kenmerkt zich door het veelvul
dig gebruik van open klinkers,
waardoor zelfs de snel gezongen
passages redelijk verstaanbaar
blijven, iets waartoe onze arme
rijke taal zich moeilijk leent. De
verstaanbaarheid was bij deze
bezetting trouwens toch een
zwak punt: ofwel zij ontbrak of
wel er werd gearticuleerd met
zachte g's en welhaast tegen de
neus aangeslagen I's. Hoe het wèl
kan (en dus moet) demonstreerde
Thea van der Putten, „de
enige overigens, die alle vereiste
kwaliteiten voor dit genre in zich
heeft: haar stem is helder van
timbre, de omvang, het volume
en de techniek ervan veelbelo
vend, veelbeloven, en haar stijl
gevoel ging samen met een over
tuigend acteertalent.
Het Mirandakwartet, dat onder lei
ding van de stilistisch weinig im
ponerende dirigent John Fisher
voor de instrumentale ruggegraat
zorg droeg, kweet zich gaande
weg steeds beter van zijn taak, die
met name bii de vocale sextetten
geen sincure was. De indruk van
de totale voorstelling moet echter
een negatieve zijn. Indien de Ne
derlandse Operastichting, het
enige landelijk opererende ope
ragezelschap dat we hebben,
geen betere krachten dan deze
heeft, kan zij wel inpakken, In
dien zij wel betere krachten heeft,
maar de „regio" meent te kunnen
afschepen met dit knutselwerk
(de hierboven genoemde positief
beoordeelde medewerkers bui
ten beschouwing gelaten), ge
lieve zij in de toekomst Leiden
niet tot deze regio te rekenen. In
dien het echter te doen was, om
jonge vocalisten een reële kans te
geven wat ervaring op te doen,
dan had men dit in het pro
gramma moeten vermeiden; in
dat geval beoordelen publiek en
kritiek beduidend welwillender.
RON HARMS
ADVERTENTIE
DEN HAAG - Zonder Joan Sutherland was er
gisteravond in het Circustheater geen redden aan
geweest. Toen zij eindelijk in de tweede acte van
Donizetti's „Maria Stuarda" haar entree maakte
brak de zon door. Wat er gedurende een uur aan
vooraf ging stond in het teken van de grauwe-
routine.
Allereerst Huguette Tourangeau, een omhoog
geduwde protegee van het echtpaar Bonynge-
Sutherland: zij zong grover, onbeheerster en naar
het leek ook onverschilliger dan ooit in haar
vroegere rollen bij de Nederlandse Operastich
ting is waargenomen en dat wil wat zeggen.
Haar vocale mankementen (het
keihard gebruikte en lelijke lage
register vorrrjt geen eenheid met de
rest van haar stembereik) bleken al
lerminst te zijn geelimineerd. Bo
vendien heeft zij er blijkbaar nog
wat vervelende maniertjes bij ge
leerd.
Tweede obstakel: de Italiaanse te
nor Vittorio Terranova. Hij zingt
schaapachtig en hij slaagt er steeds
weer in zijn rollen (ook hij is niet
voor het eerst bij de Nederlanse
Operastichting) belachelijk te ma
ken. Geen wonder dat deze dooie
diender gisteravond door Suther
land en zelfs door Huguette Tou-
AMSTERDAM - De Amerikaanse
zangeres Peggy Lee komt zondag
27 maart voor een optreden naar
Amsterdam. Zij zal zingen in het
theater Carré voor de jaarlijkse
Gala of the Year. Haar Europese
optreden zal zich beperken tot het
Londense Palladium op 13 maart
en de voorstelling in Carre. Peggy
Lee zal in Nederland worden bege
leid door een groot orkest onder
leiding van Petemoore.
rangeau permanent tegen de vlakte
werd gezongen.
Maar zoals gezegd, Joan Suther
land nam in de tweede acte het in
itiatief en daarmee veranderde het
klimaat. Haar stem vertoont niet de
minste slijtage, is zelfs warmer en
rijker aan nuances dan vroeger en
krijgt een sterkere uitstraling. Van
een wat popperige manier van zin
gen waarom Sutherland (terecht)
wel eens is bekritiseerd was hier
geen sprake.
Donizetti wilde de grote tegenstel
ling tussen koningin Elisabeth en
de op haar bevel onthoofde Maria
Stuart duidelijk laten uitkomen in
de keuze van de stemtypes: Elisa
beth (Tourangeau) donker van
klank en sterk dramatisch, Maria
Stuart (Sutherland) lichter en meer
lyrisch van karakter. In dat opzicht
moet deze productie heel goed met
Donizetti's bedoelingen overeen
stemmen. Maar naast dat karakter
verschil tussen die twee hoofdrol
len was hier ook sprake van een on-
anvaardbaar niveauverschil. En
Sutherland mag dan speciaal in
deze muziek geweldig zijn, zij al
leen kan die hele poppenkast om
haar heen niet acceptabel maken.
Dat „Maria Stuarda" niet tot Doni
zetti's sterkste opera's behoort is al
vaak gezegd. Duidelijk dus dat
zwakke plekken in de hoofdrollen
voor deze muziek desastreus zijn.
De Deccaregistratie op drie gram-
ADVERTENTIE
Huguette Tourangeau, Vittorio Terra
i Joan Sutherland in "Maria Stuarda" van Donizetti.
mofoonplaten, ook met Sutherland
en Tourangeau, heeft tenminste het
voordeel dat er een voortreffelijke
tenor (Luciano Pavarotti) aan heeft
meegewerkt. Er was overigens gis
teravond toch nog wel iets positiefs
aan Nederlandse zijde: John Bro
cheier zong en speelde heel mar
kant de rol van Talbot.
Over Sutherland's echtgenoot en
permanente dirigerende partner
Richard Bonynge is al jarenlang
veel pro en contra gezegd en ge
schreven. Duidelijk is dat hij zich
geweldig verdienstelijk heeft ge
maakt bij de keuze van het reper
toire van zijn vrouw en in verband
daarmee het herontdekken en be
werken van opera's uit Barok en
Romantiek. Een ware opera-
industrie, dit echtpaar, waaraan we
heel wat interessant materiaal op
grammofoonplaten te danken heb
ben.
Het dirigeren van Bonynge getuigt
niet van een sterk persoonlijke
aanpak, maar deze behendige Aus
traliër (ook van de partituur van
„Maria Stuarda" maakte hij een ei
gen revisie) weet ontegenzeglijk
heel god wat hij met dit genre mu
ziek aan moet en met het Omroe
porkest en het Nederlands Opera
koor bereikte hij een meer dan ac
ceptabel resultaat. Over regie (Tito
Capobianco) en decors (Mario Van-
arelli) valt eigenlijk niet veel bij
zonders te zeggen: vakkundig, de
gelijk, niet opvallend.
„Maria Stuarda", herontdekt in
1958 en nu voor het eerst in Neder
land opgevoerd, is morgenavond in
de Rotterdamse Schouwburg te
zien, dinsdagavond weer in het Cir
custheater en op 22. 27 en 30 maart
in de (uitverkochte) Amsterdamse
Stadsschouwburg.
AAD VAN DER VEN
ADVERTENTIE
Woonwinkel Leeuwin
Haarlemmerstraat 113
Leiden Tel 071-122074
Vele van de 37 toneelstukken van William Shakespeare die de BBC-
televisie op het scherm wil brengen zullen ook in Nederland te zien zijn.
Drie omroepen, te weten de NOS, de NCRV en de VARA hebben reeds een
groot aantal drama's geclaimd. Hoe de uiteindelijke verdeling zal worden
valt nog met geen enkele zekerheid te zeggen. Wie het eerste claimt heeft
ook het eerste keuzerecht. In dit geval is dat de NOS, die een claim op alle
37 stukken heeft gelegd. Dat wil overigens niet zeggen dat de andere
omroepen geen kans meer maken. Van de zijde van de NCRV bestaat
belangstelling voor dertien stukken waaronder Hamlet, Macbeth en King
Lear. De voorkeur van de VARA gaat eveneens uit naar deze drama's en
noemt daarnaast nog Much ado about nothing, Midsummernightsdream,
Loves Labour Lost, As you like it, Comedy of Errors. Wintertale, Troilus en
Crassida, Richard II, Richard III en Othello.
uelet op de doorgaans voortreffelijke Engelse televisieprodukties mag
worden aangenomen dat dit gigantische projekt een culturele daad
betekenis zal worden. Men mag zich niettemin afvragen of de 37 afleverin
gen zonder meer op het Nederlandse televisiescherm kunnen worden
gebracht.
Zonder begeleiding vooraf, zonder duidelijke informatie over de toneel
schrijver Shakespeare, de aard van zijn werk en vooral het tijdperk
zijn stukken gestalte kregen, zullen grote delen van de kijkers moeten
afhaken. Dat zou jammer zijn van de hoge kosten die stellig aan deze
onderneming - waaraan zes jaar wordt gewerkt - zijn verbonden.
LEIDEN - Wat doe je dan? Je g~at
in het rond kijken of er misschien
onder het publiek nog meer men
sen zijn, die zich mateloos ergeren
aan hetgeen ze zien. Of je kijkt wat
wezenloos in de diepe duisternis,
die de spelers omhult. Je kijkt op je
horloge om te constateren, dat er
weer vijftien seconden voorbij zijn.
In elk geval zitje niet ontspannen te
kijken. Dit overkwam me gistera
vond bij het aanschouwen van het
projekt 'WLcf Of Time - 5', dat in
langdradigheid en zouteloosheid
alle vorige negatief gerecenseerde
toneel- en cabaretmanifestaties
naar de kroon stak. Bewust een
dergelijke negatieve woordkeus,
omdat het werkelijk onbegrijpelijk
is, dat 'W Of Time' met dit pro
jekt op de planken durft staan.
Zelfs het argument, dat het hier om
een try-out ging, kan niet als ver
zachtende omstandigheid worden
aangemerkt. Ook een try-out moet
immers aan minimale artistieke ei
sen voldoen. Om de symbolieken
rond het thema 'evenwicht' in rede
lijkheid te kunnen recenseren, heb
ik alle trage minuten, waarin het
stuk zich voortsleepte aandachtig
naar de spelers gekeken. Naar Fran
Waller Zeper, naar Dennis Malher-
be. naar Ellen Uitzinger en naar de
andere mensen, die het allemaal
weg erg goed bedoelen, maar die
niet in staat blijken die bedoelingen
achter de manifestatie op het pu
bliek over te brengen. Tweemaal
tien minuten moest het publiek
zich laten welgevallen, dat (naar ik
meen) Chaim Levano een passage
uit een zin ongeveer honderd keer
herhaalde. Het begrip 'Evenwicht'
was het uitgangspunt voor de groep
om deze produktie te maken. Er be
staat een onderverdeling in rust-
chaos; evenwicht; uit evenwicht
raken en balans. Het programma
vermeldt: 'In alle onderdelen is
voortdurend gekozen voor meer of
minder herkenbare evenwichtssi-
tuaties, niet alleen abstrakt, tussen
personen en in de opbouw, maar
ook konkreet, als balans'. Zo'n zin
geeft even de indruk, dat daar niets
meer aan valt toe te voegen. Na enig
nadenken constateert de toe
schouwer vervolgens, dat er ge
woon burleske onzin staat. In feite
staat er namelijk niets. En die in
druk wordt op het toneel gehand
haafd. Ook daar staat niets en ge
beurt er niets. Er wordt zelfs geen
illusie opgehouden. Ik hoop, dat ik
duidelijk genoeg ben geweest. Ho
pelijk had de VPRO meer te bieden.
BERT KOEKEBAKKER
ADVERTENTIE
NEDERLAND I
18 15 - Engels voor beginners, les 22 (herh.) (TELEAC)
18.45 - Bereboot (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
19.04 - Wie van de drie, spelprogramma (AVRO)
19.35 - Een van de achtmet Mies Bouwman (AVRO)
21.20 - Gesprek met de Minister-President (AVRO)
21.35 - Journaal (NOS)
21.50 - Vandaag: kort kommentaar (AVRO)
21.55 - AVRO's Sportpanorama (AVRO)
22.35 - MASH, tv-serie (AVRO)
23.00 - Ruzie, dood en verdriet (IKON)
23.30 - Journaal (NOS)
23.35 - Indoor Brabant, beelden van het concours hippique
(NOS)
NEDERLAND II
18.45 - Informatie voor Spanjaarden (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
19.04 - Calimero, tekenfilm (TROS)
19.17 - Disco Circus (TROS)
20.00 - Journaal (NOS)
20.25 - De Jordaches, tv-serie (TROS)
21.15 - Totenmetnu-2; Henk Elsink's One Man Show (TROS)
22.00 - Aktua-tv (TROS)
22.50 - Tros Sport (TROS)
23.10 - Journaal (NOS)
De TROS-televisie zendt vanavond het tweede deel int van "To-
tenmetnu"de jubileumshow van de cabaretier Henk Elsink. Het
eerste deel van deze show, die werd opgenomen in het Circustheater
in Scheveningenis vorig jaar al door de TROS uitgezonden.
•k In TROS-Sport vanavond een filmportret rond de autocoureur
Boy Hayje, de eerste Nederlander sinds jaren die deelneemt aan de
races om het wereldkampioenschap in de formule-I categorie de
meest tot de verbeelding sprekende tak van autoracesport
Minister Stemerdink zal vanavond in TROS-Aktua worden geïn
terviewd over de Nederlandse defensie. Er is ook een vraaggesprek
met Mosje Dayan over de situatie in het Midden-Oosten. Verder
schenkt TROS-Aktua aandacht aan de Belgische verkiezingen, aan
ongenoegen in Oudewater over het plaatsen van een beeld ter nage
dachtenis van Herman de Man en aan het sluiten van de fabriek
Veldkoning in Roermond na miljoenen overheidssteun. Eventueel
zal de kwestie van de Nederlandse grondpolitiek aan bod komen.
Het contract voor het Europese titelgevecht middengewicht bok
sen tussen de Europese kampioen Alan Minter (Engeland) en de
Nederlandse Rudie Koopmans zal vanavond worden getekend in
de tv-uitzending van AVRO's Sportpanorama De AVRO onder
handelt over de uitzendrechten van de wedstrijddie op 9 mei in het
Rotterdamse sportpaleis Ahoy' wordt gehoudenDe laatste maal
dat in Nederland een Europees titelgevecht werd gehouden was op
28 november 1955 toen de Fransman Dionne zijn weltergewichttitel
verdedigde tegen de Nederlander Bep van Klaveren.
In Mies Bouwman's televisieprogramma "Een van de acht"
treedt vanavond de Engelse zanger Cliff Richard als speciale gast
Interviews van Oltmans
gaan naar Washington
HILVERSUM - De NOS heeft op
verzoek van de Nederlandse jour
nalist Willem Oltmans een aantal
kopieën van op film vastgelegde in
terviews, die Oltmans hield met be
trokkenen in de Kennedy-zaak en
die in Nederland werden uitgezon
den, voor verzending naar Was
hington gereed gemaakt. De spe
ciale commissie van het Ameri
kaanse Huis van Afgevaardigden
die zich bezighoudt met het onder
zoek naar de mocrd op president
Kennedy, heeft Oltmans om deze
kopieën gevraagd. De NOS-radio
zal op de avond van dinsdag 15
maart in het programma "Met het
oog op morgen" aandacht besteden
aan de verklaringen, die Willem
Oltmans die dag in Washington
heeft afgelegd.
HILVERSUM I
VRIJDAG 11 MAART P.P.:
18.19 Uitz. CPN. KRO: 18.30 Nws. 18.41
Marktber. 18.44 (S)Filmklapper Nws uit
de bioscoop- en filmwereld. 19.30 (S)
Edwin, praten en zingen. 20.00 (S) In
antwoord op uw schrijven: Verzoekpla-
tenprogr. 21.00 (S) SIR 5 one. 21.15 (S)
Dr. Grol en de intern, lol, satirische
spreekbeurt. 21.45 (S) Jazz 298. 22.25
Overweging. 22.30 Nws. 22.40 (S) Goal,
progr. vanuit en rondom de sport. 23.55
Nws.
HILVERSUM 2 18 00
Nws. VPRO: 18.11 (S) Embargo. (18.20-
18.30 Simplistisch Verbond.) NOS: 20.00
Nws. 20.05 (S) Harp. Trois dances. Mar
tin. 20.15 (S) Europees concertpodium:
Concertgebouworkest: klass. muz.
(21.08-21.33 Een kleintje cultuur.) 22.15
NOS-kultuur alles wat cultuur interes
sant maakt. 23.00 (S) Met het oog op
morgen, met om 23.05 Akt.overz.; 23.20
Den Haag vandaag; 23.52 Even ontspan
nen voor het slapen gaan, yoga. 23.55
HILVERSUM 3 18.03
De vacaturebank. 18.10 (S) NOS-Maal.
VERONICA: 19.02 (S) De Nederlandse
Top 40. VPRO: 20.02 (S) VPRO-vrijdag-
op-drie, gevar. progr. 23.02 Radio Vrij
Belgie. 24.02 (S) Amigos de Musica.
AVRO: 1.02 (S) Radio Pandora. 2.02-7.00
(S) 'n Nachtje AVRO.
ZATERDAG 12 MAART
HILVERSUM 1
VARA: 7.00
Nws. 7 02 (S) Z.O.: VARA's zaterdagoch
tendshow. (7.30 Nws. 7.41-7.53 Dingen
van de dag. 8.30 Nws. 8.36-8.45 Gym.
voor de vrouw.) 10.30 Nws. 10.33 (S) Z.I.:
Progr. dat voor zichzelf spreekt. 12.26
Meded. t.b.v. land- en tuinbouw. 12.30
Nws. 12.41 (S) In de Rooie Haan: Zater-
dagmiddagcafè met hitwerk en aktual.
14.30 (S) Orkest Malando: Lichte mu
ziek. 15.00 (S) Het zout in de pap: Progr.
over kunst en kuituur. (15.30 Nws.) 17.00
(S) Zing zomaar simpel een melodie.
17.30 Nws. 17.32 Dingen van de dag.
HILVERSUM 2
TROS: 7.00 Nws. 7.11 Och-
tendgym. 7.20 Rustig bijkomen. 8.00
N ws. 8.11 Aktua. 8.45 Kom er maar eens
bij: gesprek en klass. muz. (9.30-9.40 Wa
terstanden). 10.00 Tien om kindershow.
10.30 Aktua-sportcafè. (11.00 Nws.) 11.30
Hartje Maastricht gevar. muz.progr.
OVERHEIDSVOORLICHTING. 12.49
Exportiviteiten, Nieuws, wenken en ad
viezen op exportgebied. TROS: 13.00
Nws. 13.11 Aktua. 13.30 Familie-
snipperdag: kwis. 14.30 Met een knipoog
naar het theater. 15.10 De een ziet het zus
de ander zo. 15.30 Happy music door het
orkest Freddy Golden. 16 00 Nws. 16.03
Europarade. 17.55 Meded.
HILVERSUM 3
NCRV: 7.02 (S) Pop-station.
8.03 (S) Happy sound: gospelprogr. 8.54
Eerlijk gezegd. 9.03 (S) In. 10 03 (S) Muz.
bij de koffie. 12.03 (S) Los vast. 14.03 (S)
Bij Barend. 16.03 (S) Sportshow.
HILVERSUM 4
AVRO: 7.00 Nws. 7.02 (S) Reveille: klass.
muz. 9.00 Nws. 9.02 (S) Kamermuz. van
Franz Schubert. 9.40 AVRO-Thema. Een
mond vol gezondheid, docum. serie.
10 00 (S)The Indian Queen, opera. 11.20
(S) Radio Filharmonisch Orkest: klass.
muz. 12.00 (S) Pistache. (14.00 Nws.)
14.30 (S) Muz. uit Nederland. 16.00 In de
wetenschap: dat..wetenschappelijk
progr. 16.20 (S) Omroep Dubbelkwartet
klass. muz. 16.40-17.00 AVRO's Radio-
DUITSE TV
VRIJDAG DUITSLAND 1 (Reg.
progr. NDR: 18.00 Sportjourn. 18.30 Akt.
18.45 Zandmannetje. 18.55
Nordschau-Magazin. 19.26 lm Wilden
Westen, tv-sene 19 59 Progr.overz. 18.00
Reg. nws. 18.05 Progr.overz. en teken
film. 18.10 Sportprogr. 18.40 Die Einge-
weihten vor Eleusis, tv-serie. 19.15 Hier
und heute. 19.45 Amusem.progr.) 20.00
Journ. en weerber. 20.15 Ein Volksfemd,
toneelstuk. 22.00 Der 7. Sinn. 22.05 Re
port. 22.30 Journ. en weerber. 22.45
Jagdszenen aus Niederbayern, speel
film. 0.10 Journ.
DUITSLAND 2 16.45
Journ. 16.55 Journ. voor jongens en
meisjes. 17.40 Akt. en muz.
18.20
Slapstick. 18.40 Slapstick. 19.00 «ourn.
19.30 Report. 20.15 De recherche ver
zoekt om hulp. 21.15 Journ. 21.30 Liedje-
sprogr. 22.30 Sportprogr. 23.00 De re
cherche verzoekt om hulp. 23.10 Kunst-
progr. 0.10 Journ.
BELGISCHE TV
VRIJDAG 11 MAART 18.00
Jeugdfilmsene. 18.15 Open school. 18.45
Cult, overz. 19.10 Sportportret. 19.40
Meded. en weerber. 19.45 Journ. 20.15
Inform, serie. 20.45 De beste stuurlui
staan aan wal (Please don't eat the Dai
sies), speelfilm. 22.30 Relig. progr.
23.00-23.10 Journ.
