Twee onder
één kap
-fWtifllliWHBl-
Kerkelijke bureaus
onder de hoede
van St. Pancras
Nieuw "hoofdstuk"
voor hervormd Leiden
ZATERDAG 5 MAART 1977
LEIDEN - Er was nog steeds een heel dun draadje dat de
Leidse hervormde gemeente met de verlaten Pieterskerk
verbond: het kerkelijke bureau aan het Pieterskerkhof.
Toen dat deze week verhuisde naar een aantal tot kantoor-
en vergaderruimte verbouwde pandjes aan de voet van de
Hooglandse kerk, werd de band met Sint Pieter na vier
eeuwen definitief doorgesneden.
Het patronaat over hervormd Lei
den is zonder ceremoniële fanfare
overgegaan in handen van Sint
Pancras, een heilige die in de mid
deleeuwen in heel West-Europa
werd vereerd als beschermer van
de eed en wreker van de meineed,
als patroon van de kinderen
(Frankrijk) en van de ridders
(Duitsland) en als helper tegen al
lerlei kwalen.
Oude, imposante kruisbasilieken
worden vaak door nederige wo
ninkjes omkranst. Een kritische
schrijver vroeg zich eens af of dat
soms was om de verheven status
van een dominante kerk te accen
tueren. De kerk torende hoog bo
ven het hele leven uit en was er ook
het centrum van. Of demonstreerde
zij met die kleine behuizinkjes juist
haar diakonale dimensie, zo van: in
mijn schutse is het veilig toeven?
Nieuw hoofdstuk
Hoe het zij, de huisjes rond de
Hooglandse of Sint Pancraskerk
bleken in de jaren 50 niet minder
wrak te zijn dan de kerk zelf en dus
werden ze in het grote restauratie
plan meegenomen. Maar ze zijn nu
aan het woningbestand onttrok
ken. De vier in de Moriaansteeg
werden tot Hooglandse Huys ge
transformeerd, het centrum van de
Modern kantoor in antieke
omgeving.
wijkgemeente Pniël en plaats voor
centrale hervormde (en ook riiet-
hervormde) activiteiten, en de vyf
om de hoek naar de Nieuwstraat
toe, tegenover de houthandel, zijn
voor de kerkvoogdij en de diaconie.
Met dien verstande dat de koster
van de kerk daar woonruimte kreeg
nu hij het - eveneens te verbouwen
- kostershuis aan de Middelweg
moest verlaten.
Met de restauratie van de nog reste
rende pandjes - naast de ingang van
de kerk aan de Nieuwstraat - is in
middels een begin gemaakt. Wat
daarin komt, is nog een vraag.
Niet alleen de verplaatsing van het
kerkelijke bureau van Pieters
kerkhof naar Hooglandse Kerk-
gracht 62 markeert dit interessante
moment in de geschiedenis van
hervormd Leiden, ook met de aan
staande diakonale verhuizing van
het historische Huiszittenhuis aan
de Oude Rijn naar hetzelfde pand
aan de Kerkgracht begint een
nieuw hoofdstuk.
De gedachte dat m deze tijd de tra
ditionele scheiding tussen kerk
voogdij (beheer) en diakonie
(dienst) op z'n minst ter discussie
behoort te staan, heeft in Leiden al
vast een vooruitstrevende uitwer
king gekregen: de twee kerkelijke
instanties gaan samen verder onder
één dak, zij het met behoud van ei
gen administratie en personeel. In
het gebouw aan de Oude Rijn komt
daardoor ruimte vrij voor het maat
schappelijke werk, dat daar erg
krap zit.
Besparend
Zoals kerkvoogdij en diakonie
beide drie personeelsleden hebben,
zo is ook bij de verdeling van de
nieuwe kantoor- en vergaderruimte
de gelijkheidsnorm konsekwent
gehanteerd. Op de begane grond
zijn drie kantoorvertrekken, waar
van 1 voor de diakonie, 1 voor de
kerkvoogdij en 1 (met een gemeen
schappelijke balie) voor beide. Bo
ven gebruiken de twee partners
samen de vergaderruimten en ze
hebben daar elk ook een eigen ver
trek. Hetzelfde geldt voor de ar
chieven op zolder. In een antieke
omgeving is hier een modern kan
toor gecreëerd.
Herstelde eenvoud
Administrateur A. J. Martijn van
het kerkelijke bureau, die zonder
pijn in het hart de kosterswoning
aan de Pieterskerk verliet om een
huis in de Merenwijk te betrekken. Winstpunt
noemt dit alles een "positieve
zaak", al ziet hij er ook wel iets van
een "waagstuk" in.
"Wat nu op deze plaats is samenge
voegd, hoort toch eigenlijk bij el
kaar. In elk geval werkt het zeer be
sparend. In de toekomst zie ik ook
nog wel een administratieve een
heid groeien.
Martijn vreest geen heimwee naar
het vertrouwde Pieterskerkhof.
Wel is hij er qua daglicht en ruimte
op achteruit gegaan. "We moeten
hier de hele dag met kunstlicht zit
ten. Aan het Pieterskerkhof had
den we de laatste jaren meer ruimte
dan nodig was, maar je raakt eraan
gewend, en als je dan kleiner komt Flinke Stap
Dat het centrale werk hier is gecon
centreerd, is ten opzichte van de
gemeente duidelijk een winstpunt.
Men hoeft nu niet meer voor het ëën
hier en voor het ander daar naartoe.
Bovendien ligt deze kerk uit alle
richtingen heel gunstig".
De verplaatsing van het diakonale
bureau wacht nog op een paar
technische voorzieningen, maar zal
toch deze maand wel eer. feit wor-
Maar het samenbrengen van twee
eenheden die altijd afzonderlijk
hebben gewerkt, werpt ook vragen
op. Je weet niet precies wat het zal
gaan worden. We deden het beide
met z'n drieën. Nu zullen we het, al
houden we onze eigen verantwoor
delijkheid, met z'n zessen moeten
doen. Dat vraagt aanpassing en de
bereidheid om zich waar dat nodig
is op elkaar in te stellen en zich naar
elkaar te voegen. Als die onderlinge
relatie goed ligt en ook de verhou
ding tussen de twee colleges en het
te zitten, voel je dat toch als een
nadeel".
De bezoekers zullen, naar Martijn
verwacht, met het nieuwe adres
evenmin moeite hebben. "We heb
ben veel minder aanloop dan vroe
ger, vooral sinds de administratie
van "Rhijnhofnaar het gebouw bij
de begraafplaats is overgebracht.
Als t
het loket komen om hun vrijwillige
bijdrage te betalen, is het veel.
Bijna alles gaat tegenwoordig per
giro.
Monumentenzorg zet spoed achter
de restauratie van kerk en omrin
gende panden. De financiële scheu
tigheid van de rijksdienst is bedui
dend aangezwollen en men wil zelfs
in september volgend jaar met alles
klaar zijn Behalve dan met het
hoofdorgel, dat nu in Duitsland on
der handen is en pas in het voorjaar
van 1979 weer bespeelbaar zal zijn.
Het is in laatste instantie het ge
bouw zélf dat uitmaakt, of de archi
tect en zijn mensen zich aan het op
timistische tijdschema van de
rijksdienst kunnen houden.
De kosteres van de Pancras gelooft
er niet aan. "Gelooft u het dan wèl?
Het lijkt wel of ze nooit klaar ko-
Een redelijke twijfel voor iemand
die al zoveel jaren in de rommel zit.
Maar met de ingebruikneming van
deze huisjes is het eind toch weer
een flinke stap naderbij gekomen.
S. J. DE GROOT
Het gaat in het boek Job om die veertig hoofdstukken, waarin zijn
"vrienden" Elifaz, Bildad, Zofar en later Elihu met Job in gesprek
zijn over de betekenis van zijn lijden.
Die vrienden treden op als pastores, als herders over het zwaar ge
troffen schaap Job. Het ontbreekt hen niet aan medelijden: ze
beginnen - heel wijs - met zeven dagen en zeven nachten zwijgend
naast Job te zitten. Maar dan beginnen ze te praten, proberen ze
een antwoord te geven op de hartverscheurende klacht van Job.
En we begrijpen Jób niet, als hij zijn vrienden in grove taal vraagt
hun vrome biezen te pakken. En we begrijpen nóg minder, als
straks God zelf het vóór Job opneemt tegen zijn vrome vrienden.
De vrienden proberen allemaal een verklaring te geven van het lij
den.
Elifaz zegt: "God is oneindig groot en de mens is oneindig klein";
"Gods wegen zijn onnaspeurlijk, maar wat God doet is welge
daan". Het is de traditionele troostpraat bij zieken en stervenden
ten voeten uit.
Bildad eindigt zijn toespraakje met woorden als "alles zal reg kom",
zoal niet hier beneden, dan toch in het hiernamaals.
De derde vriend, Zofar, werkt vooral op Jobs religieuze gevoel: "je
moetje hart voor God openstellen en je schuld belijden, want God
laat geen bidder staan".
De vierde maakt duidelijk dat lijden een "weg ter loutering" is.
Moeilijk boek
Maar Job wil van dit alles niets horen. Hij maakt zijn vrienden uit
voor stompzinnig: "met jullie sterft de wijsheid voorgoed uit"
(12:11); "laffe kost", zegt Job in 6:17. Natuurlijk kent Job de theo
logische "oplossingen" die zij aandragen, en natuurlijk heeft Job
de pastorale "ziekentroost" óók gelezen, maar voor hem is op dit
moment ieder begrip van of voor het lijden (13:1-4) een LEUGEN!
Job is een moeilijk boek zeggen we dan, maar we bedoelen dat we het
eigenlijk wel met die vrome vrienden ëéns zijn. Wat zij zeggen, is
misschien wel precies wat wy zouden willen horen, als wij in Jobs
plaats waren.
Maar op het moment waarop wy het willen opnemen voor die vrien
den, tégen Job, neemt Gód het tegen ons op voor Job alléén. Want
aan het eind van het boek zegt God: "Mijn toorn is tegen u ont
brand en tegen uw twee kornuiten, WANT ZE HEBBEN NIETS
WAARS GEZEGD ZOALS MIJN KNECHT JOB". En het slot is
dat Job voor zijn vrienden moet bidden, dat God hen niet zal
vernietigen...; ja het slot is, dat de patiënten van het Academisch
Ziekenhuis, het Elisabethziekenhuis en het Diaconessenhuis door
God worden uitgenodigd om voor al die pastores en verdere be
zoekers te bidden... opdat "wij vrome verklaarders van het mense
lijk lijden" niet verloren gaan.
Kennelijk zetten wij ons eigen leven nog op het spel, als we ons aan
gemakkelijke troostpraat aan het ziekbed te buiten gaan; het is
kennelijk geen onschuldige bezigheid wat we daar zeggen.
Geen verklaring
Maar wat is de les van het boek Job dan? De les is dat er over het
lijden NIETS kan worden gezegd als VERKLARING. Het enige
antwoord op dit lijden is: volledige solidariteit met de lijdenden én
strijd tegen het lijden op alle fronten, zoals die vooral in ziekenhui
zen wordt gestreden.
Vaak lijkt dat een godslastering, als je 't zo zegt. Maar het boek Job
zegt, dat het andersom is. Niet de opstandigheid, maar élke poging
om dit lijden te verklaren en ergens in Gods bestel onder te bren
gen, dat is een godslastering. En in de derde plaats laat het boek
Job ons horen, dat niemand zó diep verbonden, zó solidair met de
lijdende mens is als God zelf. Hij is de enige die het lijden niet
verklaart, maar zich in liefde schenkt aan Job, die solidair is én
blijft!
En dat betekent toch ook in de eerste plaats het lijden van Jezus?
Nergens geeft Hij een verklaring van dit lijden, maar zwijgend
verklaart hij zichzelf solidair met alle lijdenden van heel de wereld,
ja Hij wordt zó solidair met hen, dat Hij zélf een lijdende wordt:
geen mens meer om aan te zien (Jesaja 53)
En Zijn opstanding betekent toch ook, dat dit de weg naar het leven
is, het échte leven: diep menselijke, hartverwarmende bewogen
heid om het leed van mensen om je heen, méélijden....
DR. HANS JANSEN
P.S.: Ik schreef deze overdenking mede op uitdrukkelijk verzoek
van een aantal lezers van dit blad om dit onderwerp eens aan de
orde te stellen.
LEIDEN - Herv. Gem.: Hooglandse
kerk 10 ds. Pannekoek, medew. cantorij,
11.45 oec. stud.dienst: Marekerk 10 ds.
Meyers, 5 ds. Den Dikken Benthuizen;
Maranathakerk 10 mevr. ds. Van Ever-
dingen en ds. Koolstra, gemeensch.
kerkdag; Bethlehemkerk Driftstraat 10
ds. De Nie A'dam; Bevrijdingskerk 10.30
ds. Boogert; Vredeskerk 10 ds. Steen
stra; Waalse kerk 10.30 ds. Ribs; Acad
Ziekenhuis 10 ds. Bakker; Diac.huis
10.30 ds. Den Tonkelaar; Merenwyk 10
ds. Hortensius; jeugdkapel Goede Her
der 10.30 mej. Burggraaf jeugdkapel
Vredeskerk 10 dienst. Geref Kerk:
Zuiderkerk 10 prof dr. Van den Berg, 5
dr. Vlijm; Petrakerk 10 ds. v. d. Meulen
Ryswyk (ZH), 5 ds. Hortensius; Oude
Vest 10 dr. Vlijm, 's avonds geen dienst;
Maranathakerk 10 mevr. ds. Van Ever-
dingen en ds. Koolstra, gemeentezon
dag, 4 ds. Koolstra (idem); Bevr.kerk 9
ds. Schoch Zoeterwoude, 5 ds. v. d. Meu
len; Groenh. 10 ds. Flinterman Den
Haag; De Mirt 10 hr. Spijker; Mierennest
10 hr. v. d. Velden. Dolerende Noodge-
meente Groot Leiden (Herengracht 70Y
8.30 hr. Maaskant, 7 hr. Visser. Geref. K
Vrijg. (Herengr. 70) 10 en 5 ds. Gootjes.
Chr. Geref Kerk (SXTEENSCH. 9) 10
ds. Biesma A'dam, 5 ds. Carlier. Geref
Gem. (N. Ryn): 10 en 4.30 ds. Boogaard
Geref. Gem. in Ned. (Bethl.kerk Dnft-
straat): 11.30 en 5.30. Evang. Luth. Gem.
(Hoogl. Kerkgr 10.15 ds. Happee.
Remonstr.-Doopsgez. Gem. (Pieters-
kerkstr.): 10.15 ds. Kuipers. Baptisten-
gemeete (O. Rijn 3): 10 ds. v. Mameren.
Evang. Chr. Gemeenschap (Middelstegr.
3) 10 hr. Dikkes. Zendingswerk Midder-
nachtsroep (Zoeterw.singel 21) 5 nam.
Evangeliecentrum Zylsingel 2: 10 evang.
Zylstra. Pinkstergemeente (O. Ryn 3):
Leger des Heils (Hooigr.): 10 en 7.30.
Nieuw-Apostolische Kerk (h. Rijndijk
24Y 9.30 en 4, wo. 8. Christian Science
(Steensch. 6) 10.30. Kerk van J. Chr. van
de Heil. der Laatste Dagen (Steenschuur
6Y 10.15 Oud-Kath. Kerk (Zoeterw.sin-
gel): 10 h. mis. Vry-Kath. Kerk (Vreew-
ijkstr.): 10.30 h. mis. Rk kerken: Haag-
weg zat 7. zond. 9. 10.45, 12 en 6.30:
Steenschuur zat. 7, zond. 10.11.30,6 en 7;
Lammenschansweg zat. 7, zond 9,10.30,
12 en 6; Haarlemmerstraat zat. 7, zond.
9.30 10.45, 12.15 en 6.30; Ryndyk 281 zat.
7, ZOND. 9.30 en 11.30; Boshuizerlaan
zat 7 (medewerking jongeren koor
Petrus-parochie, thema- „Het gelaat van
de mens"), zond. 9.30,11 en 12.15; Heren
singel zat. 7, zond. 8.30, 9.30 en 11.
ABBENES - Herv. Gem.: 9.30 ds. v
Bruggen Hillegom.
AARLANDERVEEN - Herv. Gem.: 10
ds. Wolthaus, 7 hr. Christ Leiden. Geref
Kerk: 10 ds. Vree, 6.30 hr. Tenyenhuis.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 dienst, 6.30 ds.
Madern Scherpenzeel. Rk kerk: zat. 7,
zond. 7.30 en 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Herv
Gem.: Adventskerk 10 ds. Hanemaayer,
6.30 ds. Bogers, Kruiskerk 10 ds. Fok-
kema; Opst.kerk 10 ds. Bogers, 6.30 ds.
Fokkema; Naby 10 jeugdkapel, hr. Aan-
tjes; G. Herderkerk 9 en 10.30 ds. Hoog-
endijk; De Bron 9 en 10.30 ds. v. d. Ree, 5
ds. Verploeg. 6 30 ds. v. d. Ree; Drie-
hoome 7 ds. De Ruiter; Oudshoornse-
weg 10 ds. Oort; Sionskerk 9.30 ds. De
Ruiter Ermelo, 6.30 ds. Verploeg. Geref
Kerk: Mar.kerk 10 hr. Tenyenhuis, 6.30
ds. Modderaar Waddinxveen; Salv.kerk
10 ds. Modderaar, 6.30 ds. Vree; Rijn
stroom 8 nam. oec. dienst, pastoor Ver
hoeven; G. Herderkerk 6.30, ds. Buiten
huis Bodegraven. Voor andere diensten
zie herv. gemeente. Geref K. Vrijg.; 8.45
en 6.30 ds. Borgdorff, avondmaal.
Geref K. Viijgem. Buiten Verband: 9.30
en 4.30 ds. v. d. Berg. Chr. Geref. Kerk:
9.30 en 4.30. Oud-Geref. Gemeente: 9.30
en 4. Baptistengemeente: 10 evang. Har-
land, 6.30 ds. Koekkoek. Leger des Heils:
10 en 6.30 Com. de Vlamingstraat. Mo
luks Prot. Kerk: 9.30 ds. Molle Den
Bosch. Moluks Evang. Kerk: 11 ds. Sita-
nala. Volle-Evang. Gem. (geb. Kinder
vreugd): 10 hr. v. Leeuwen. RK kerken:
Bonifaciuskerk zat. 7, zond. 8.30, 10 en
11.30; Piuskerk zat. 7, zond. 9. 10.30
BENTHUIZEN - Herv. Gem 9.30 ds.
Den Dikken, 7 ds. Harkema Sint Filips-
land. Geref. Gemeente: 9.30 leesdienst,
2 30 ds. Honkoop Rotterdam.
BODEGRAVEN - Herv Gem Dorps
kerk 10 ds. Droogers, 6.30 ds. Cnossen
Woerden; Salvatorikerk 10 ds. Van Har
ten Ermelo, 6.30 ds De Vreugd; Be
thl.kerk 10 ds. De Vreugd, 6.30 ds. Kies
kamp Leerdam. Woensdag (biddag)
Dorpskerk 7.30 ds. Van Itterzon Gouda;
Salvatorikerk 7.30 ds. De Vreugd; Be
thl.kerk 7.30 ds. Droogers. Geref Kerk:
10 en 6.30 ds. Schoep Groningen.
BOSKOOP - Herv. Gem.: 9,30 en 6.30.
Geref. Kerk: 9.30 ds. Omta, 5 ds. Ver-
sluys Hazerswoude; De Stek 9.30 ds.
Dijkstra. Chr. Geref Kerk: 9.30 en 4.30
ds. Slofstra Dokkum. Geref. Gem.: 9.30
en 6. Opwekkingsgemeente (geb. Con
cordia): 9.30. Vergadering van Gelovigen
(Nieuwstr.): 9.30 en 5. RK kerk: kerk zat.
7. zond. 8.45,10 en 11.30; Ontmoeting zat.
5.30, zond. 10.30.
HAZERSWOUDE- Herv. Gem 9 30 en
6.30 ds. Geertsema. Geref. Kerk: 10 ds.
Versluys, 5 ds. Omta Boskoop. RK kerk:
Het Anker zat. 7, zond. 8.45 en 11.45; Be-
rnarduskerk zond. 10; Haz. dorp zat. 7,
zond. 8, 10 en 11.30.
HILLEGOM - Herv. Gem.: 10 ds. Bro
kerhof Voorhout. 7 ds. v. Bruggen Ge
ref. Kerk: 10 en 5 ds. Zandbergen Am
sterdam RK kerken: Martinuskerk zat
7, zond. 8.30,10,11.30 en 12.45; Jozefkerk
zat. 7. zond. 8.30, 10 en 11.30.
HOOGMADE - Herv. Gem.: 10 dr. v.
Vliet RK kerk: zat. 7, zond. 10.
DE KAAG - Herv. Gem.: 10 ds. Snijders
Haarlem jeugddienst. RK kerk: zat. 7.
zond. 8 en 10.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem Dorpskerk 10 ds. Teygeler, 6
kand. Ten Klooster Katwijk; Ontmoe-
tingskerk 10 ds. Gebraad, 6.30 ds. Teyge
ler. Geref. Kerk: 9.30 ds. Vrolyk, 5 prof.
Veenhof A'dam. RK kerk- zat. 7, zond.
9.30 en 11.15.
KATWIJK AAN ZEE - Herv.Gem N.
Kerk 10 ds Vink, 6 ds. Vink, 6 ds. Cats-
burg; O. Kerk 10 ds. Vroegindewey, 6 ds.
11.45; De Bron zat. 6.3Ö, zond. 8.30 en 11. De Vos; Ichtuskerk 10 ds. Hovius, 5 ds.
Boer; Pnièlkerk 9.30 ds Kool, 6 ds.
Vroegindewey; Gr. v. Pr.school 10 ds.
Arkeraats; Hoeksteen 10 dovendienst;
Overturn 2 ds. Baas. Herv. Gemeente:
woensdag 9 maart (biddag) N. Kerk 7.30.
ds. Catsburg; O Kerk 7.30 ds. Vink. Ge
ref. Kerk: Vredeskerk 10 ds. v. Halsema,
5 ds. Vrolijk; Tnumfatorkerk 10 prof dr.
Veenhof. 5 ds. v Halsema. Geref. K.
Vrijg.: 10.15 en 3.30 ds. Hoff, avondmaal.
Geref. K. Vryg. Buiten Verband: 8.30 en
7 ds. Roukema, avondmaal. Chr. Geref.
Kerk: 10 en 5 ds v.d. Ent, woensdag
(biddag) 3 en 7.45. Geref. Gem leesdien-
sten. Volle-Evangeliegemeente (Voor-
str. 100): 9 45.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem,: 10 ds. v.d. Linden, 7 ds. v. Niel
Rijnsburg. Geref. Kerk: 10 en 7 ds.
Swierts.
LEIDERDORP - Herv. Gem. en Geref
Kerk: Dorpskerk 10 ds. Knorth; Hoofd-
straatkerk 10 ds. Geursen, 6.30 dr. v. Oe-
veren Rijnsburg; Scheppingskerk 9 en
10.30 mevr. Sysling, 5 ds Irik Utrecht,
jongerendienst. mmv koor Hartebrug-
kerk Leiden. Baptistengemeente (v.d.
Valk Boumanweg): 10 br. Lourens, 5 br.
De Vries, avondmaal. Rk kerk: zond. 9,
10.30 en 12.
LEIMUIDEN - Herv Gem 9.30 ds De
Vree. Geref. Kerk: 9.30 ds. v. Houten
Aalsmeer. 7 ds. Vegh Aalsmeer. Rk kerk:
zat. 7, zond. 7.30, 9.30 en 11.15.
LISSE - Herv. Gem Grote kerk 10 drs.
Dee O'geest 7 ds. v.d. Velden; Paulus-
kerk 10 ds. v.d. Velden. Geref. Kerk 10
en 5 ds. De Wit, avondmaal. Geref. K.
Vrijg 10.15 en 4.30 ds. Simpelaar,
avondmaal. Geref. K. Vrijg. Buiten Ver
band: 9 ds. Schuurman, 7 ds. Bouma.
Geref. Gem.: 10 en 4 ds. Hakkenberg,
avondmaal, wo. 9 maart 10 en 4 ds. Hak
kenberg (biddag). Oud-Geref. Gem.: 9.30
en 3 leesdienst, 9 maart 9.30 en 3 ds. Van
Prooijen, biddag. Rk kerken: Agatha-
kerk zat. 7, zond. 8.30, 10 en 11.30; Poel-
huys zat 7, zond. 9 en 11.30; Manakerk
zat. 7. zond. 8.30, 10 en 11.30; Engelbe
waarders zat. 7, zond. 7.30. 9.30, 11 en
5.45.
NIEUWKOOP - Herv. Gem. 9.30 ds
Bronsgeest, 6.30 ds. De Bruyn Opijnen,
jeugddienst, wo. 9 maart 7.30 ds. Brons
geest, bidstond. Geref. Kerk: 9.30 en 6.30
ds. Nooteboom. Chr. Geref. Kerk: 9.30
dienst, 2.15 ds. v.d. Ent. Rk kerk: zat. 7,
zond. 7.30. 9. 10.45 en 7.
NIEUWVEEN - Herv Gem 9.30 kand
Van Harten Alphen, 6 30 ds. Vlasblom
De Bilt. jeugddienst. Geref. Kerk 9.30
ds. De Ruiter Alphen. 7 ds Griffioen
Woerden. Rk kerk: zat. 7. zond 9 en 11.
NIEUW' VENNEP - Herv. Gem.: 9.30
ds. Den Harder, 7 ontmoetingsdiest. Chr.
Geref Kerk. 9.30 en 3 ds. Den Hertog
Vlissingen. RK kerk: zat. 7, zond. 9.30 en
11.
Geref Kerk: 10 en 7 ds Boonst
stel veen. Rk kerk: zat 7 .30, zond 9 en
10.30.
NOORDWIJK - Herv Gem.: grote kerk
Binnen 10 en 7 dr Jansen; Zee Hoofd
straat 10 ds Keuning, 5.30 ds. Keuning;
De Rank 10 ds. Van Eyk Gouda, 3.30 ds.
Vroegindewey Eemnes. Geref. Kerk:
Hoofdstraat 10 ds Warnink, 5 ds. v. d.
Klaauw Veendam; Vinkelaan 9.30 ds. v.
d. Klaauw, 5 ds. Warnink; Stichtings-
kerk 11 ds. Bosman; Sole Mio 9 ds. Bou
ma. RK kerken: Binnen zat 7. zond. 8,10
en 11.30, aula Boerenburg 11; Zee zat. 7,
zond. 9, 11 en 7
NOGRDWIJKERHOUT - Herv. Gem.
10 ds. Streefiand; De Zilk 10 hr. Goed
hart, Nieuwkoop. RK kerken: Jozefkerk
zat. 7, zond. 10,11 30 en 6; Viktorkerkzat.
7, zond. 8. 9.30 en 11
OEGSTGEEST - Herv Gem Groene
Kerk 10.30 ds. Oosten Kooten; Paulus-
kerk 10 ds. Ter Linden, Gem.centrum
10.30 ds. Sasse; Gem.centrum 10.30 prof.
dr. Berkhof jeugdkerk; Van Wyckers-
looth 4.30 ds. Hemmes. Geref. Kerk: 10
ds. Vegter, 7 ds. Brókerhof, Voorhout.
Geref. Kerk Vrijg: 8.45 ds. Simpelaar,
4.30 leesdienst. Geref. K. Vrijg. Buiten
Verband: 8.45 en 4 ds. Brink. Volle-
Evangeliegemeente, gem.centrum: 4 hr.
v d. Brugge. RK kerk: Willibrorduskerk
zat 7, zond. 9. 10.30 en 12; Bonaventura-
kapel zat. 6.30, zond. 9 en 11
OUD-ADE - RK kerk: zat. 7, 8.30 en
10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING -
Herv. Gem.: 9.30 ds. Lefeber te Alphen.
Geref Kerk: 9.30 en 6.30 ds. Hartkamp
Hillegom Remonstr. Gemeente: 10 ds.
Van Goudoever Amstelveen. RK kerk:
zat. 7, zond. 8 15, 9.45 en 11.30
ROELOFARENDSVEEN - RK kerken
S. P. Banden zat. 7, zond 8, 9.30, 11 en
12.15; M. Presentatie zat. 7, zond 8, 9.30
en 11.
RIJNSBURG - Herv. Gemeente; grote
kerk 9.30 ds. v. d Bogerd, 5 ds. v. Niel;
Bethelkerk 9.30 ds. v. Niel, 5 ds v. d.
Bogerd. Geref. Kerk: Petrakerk 9.30 ds.
Damsma, 5 dr. v. Oeveren; Immanuel-
kerk 9.30 dr. v. Oeveren, 5 ds. Baayen;
Mar.kerk 9.30 ds. Baayen, 5 ds. Damsma.
Geref. k. Vrijgemaakt: 10 en 5.15 ds. Zo
mer. Chr Geref. Kerk: 9.30 dienst. 5.15
ds. De Graaf 's Gravenzande. Evang.
Christengemeente (aula mavo): 10. RK
gemeenschap (aula tuinbouwschool):
zat. 7, zond 10.30.FRIJPWETERING
RK kerk: zat. 7, zond. 7.30, 9 en 10.30.
SASSENHEIM - Herv. GEm.: Gem. ds.
v. d. Velden Lisse, 10.30 ds. Batelaan
Voorschoten, met zang van Renate
Heemskerk, 6.30 kand. Dee Oegstgeest.
Geref Kerk- 10 en 5 dr Wind Leiden. RK
kerk: zat. 7, zond. 8.30, 9.30 en 11
TER AAR-Herv GEm.: Gem ds. Quak
Vianen, 6 30 ds. Lindenburg, 9 maart
7 30 ds. Lindenburg, bidstond. Geref.
Kerk: 9.30 ds. Bezemer, 6.30 ds. Lange-
dijk. RK kerk: Langeraar zat. 7, zond. 8,
9.30,11 en 12.15; Ter Aar dorp zond. 9 en
12.
VALKENBURG - Herv. Gem.: 10 en 5
ds. Overgaauw. Geref. Kerk: 9.30 ds.
Rooze, &.ij* 6.30 Rooze afscheid. Geref.
K. Vrijg.: 9.30 leesdienst, 5.15 ds. Hoff.
Kapel Marinevleigkamp: Marinevlieg
kamp: gezinsdienst, ds. Schepers,
vlootpredikant, mmv Bart Homan
trompet en Cees Wassenaar orgel.
VOORHOUT-Herv. Gem.: lOds. v. San
ten. RK kerk: zat. 7, zond. 9. 10.30 en
11.45.
VOORSCHOTEN - Heiv. GEm.. Gem.:
10 drs. Kattenburg; 7 ds. v. d. Schoot;
Hulp en Heil 10 ds Verheule; aula NH
9.30 ds. De Zwart; Kapel Rijndijk 10 ds.
v. d. Schoot; clubgebouw Molenlaan 10
JONGERENDIENST. jongerendienst.
Haar RK kerken: M. Godskerk 3
zond. 8, 10 en 11.30; Laurerntiuskerk
Laurentiuskerk 7, zond. 8.30,10.30 en 12;
aula NH 11.
WADDINXVEEN - Herv. Gem.: Brug-
kerk 9.30 ds. Verboom, 6.30 kand. v d.
Berg; Hoeksteen 9.30 ds. C C. de Jong,
6 30 ds. v. d Heuvel; Bethelkerk 9 30 ds.
v. d. Heuvel, 5 ds. Verboom; Immanuel-
kerk 10 mej. Bakhoven, 5 ds. De Mey.
Geref. Kerk: Kruiskerk 10 ds Feenstra, 5
ds. Juch; Ontmoetingskerk 10 ds. Juch,
5 ds. Feenstra. Chr. Afgescheiden Ge
meente: 9.30 en 5 ds. Verloop. Volle-
Evangeliegemeente (Lindengaarde 17a):
9.30. RK kerk: Viktorkerk 10; Ontmoe
tingskerk 8.30 en 11.45
WARMOND - Herv. Gemeente: 10 ds.
Hemmes. RK kerk: zat- 7, zond. 8.30, 10
en 11.30.
WASSENAAR - Herv. Gemeente:
Dorpskerk 10 dr. Frederikse, 4.30 ds. Ko-
lijn Krimpen aan de IJssel, 7 ds. v Zan
ten, oec. dienst; Kievietkerk 10 ds.
Siersma; Wiersma; 10 ds. Van Zanten;
Dorpscentrum 9.30 ds Bakker Nieu-
werkerk a. d. IJssel. Geref. Kerk: 10 ds. v.
d Meulen, 7 zie herv. gem.; Zuid 10 ds.
Dondrop Dondorp 5 dr. Schouten Den
Haag. Ned. Prot. Bond: 10.30 ds. Werner.
WOUBRUGGE - Herv. Gem.: 9.30 en
6.30 ds. Blenk. Geref. Kerk" 9.30 dr. prof.
Verkuyl A'dam, 6.30 ds. Huizebosch
Ned. Prot. Bond: 7ds. Cossee Dordrecht.
RK kerk: zat. 7, zond. 10.
ZEVENHOVEN - Herv Gemeente: 9 30
ds. Nicolai. Geref. Kerk: 9.30 en 7 ds.
Helderman Badhoevedorp. RK kerk:
zat. 7, zond. 9 en 10.45.
ZOETERWOUDE - Heiw. Gem.: ds.
Hofman Amstelveen. RK kerk: Jans-
kerk zat. 7.30. zond. 9 30; Chr. Dienaar-
kerk zat. 7, zond. 10 en 11.30; Rijndijk
Meerburg zat. 7, zond. 10, 12 en 6.
ZWAMMERDAM - Herv. Gem.: 10 ds.
Mostert, 6.30 ds Hanemaayer Alphen.
