Carmiggelt 'n levenskenner
C/ RADIO \programma i
f'W r,\
mW
...en gisteren]
toegejjcht
«.mi
■H■PT
-V
V
Leningrad leent
Rembrandts uit
Morgen naar Hulshoff.
Waonideeën met *n
knipoog naar de prijs.
VRIJDAG 4 MAART 1977
Nou
Ik kan
alleen
"V
over
de
de
Nobel
mensen
prijs
'WÊÊÊÊ
blijven
nog
Carmiggelt <TOj
c'"
schrijven
v, m - - i
Straks krijgt hij de P.C. Hooftprijs,
Nederlands voornaamste lite
raire onderscheiding, aangereikt.
Daar zijn al aan voorafgaan de
Constantijn Huygensprijs (1961),
de Prijs van de Amsterdamse
Boekverkopers (1967), de Dr. J.P.
van Praagprijs (1975) en de
ANWB-prijs (1975). Een aardig
handjevol voor een auteur van
wie een in looizuur gewassen cri
ticus ruim 35 jaar geleden
schreef: "Hopeloze prullaria.
Geen literair gehalte, ongeestig,
flauw, saai, dodelijk verveiend,
zonde van het papier."
Oscar Wilde, wist Carmiggelt, had
geschreven: "Kritiek is een vorm
van autobiografie".
Ik zeg tegen hem: "Nu heb je wel
ongeveer alles gehad".
Droog: "Nou alleen de Nobelprijs
nog".
"Reken je daar op?"
"Ach, 't is wél een hoop geld, hè?"
Het wordt gezegd met de zelfspot
die bij hem altijd scherper schijnt
te prikken dan de spelden die hij
in andermans huid steekt. In
veertig jaar cursiefjes schrijven is
de ironie milder en daardoor tref
fender geworden, is de melan
cholie verdiept tot het verbaal
perfecte clownsnummer (de lach
die van zichzelf niet weet of hij
traan wil wezen) en is er geen
pointe of "bedoeld" grapje meer
nodig om binnen het kader van
een Amsterdamse kroeg een al
gemeen geldend wereldbeeld te
scheppen.
De volstrekt eigensoortige humor
van Carmiggelt, die voorheen
nog behoefte had aan een uitsmij
ter, is in de loop der jaren afgesle
pen tot wat hij zelf „grijs" noemt
de uiterste economie van taal
middelen, waarin de eigen vond
sten een zowel flonkerend als or
ganisch vergroeid bestaan leiden.
De reeds decennia woekerende
strijdvraag: Is dit literatuur of
vermaak? kan afdoend beant
woord worden: het is Carmiggelt.
De krantekolom beroepen tot de
eeuwigheid: de Kronkel tot his
torie verklaard in bloemlezingen;
de televisie als bemiddelaar tus
sen leven en woord.
Carmiggelt "Ik doe die televisie nu
al zo'n tien jaar, en zonder er
volksoplopen mee te weeg te
brengen, heb ik het toch dat de
mensen me op straat aanspreken.
Met mijn Kronkels ben ik in de
krant voornamelijk op Amster
dam aangewezen, maar met die
televisie kom je ook buiten de
stad en dat leidt tot mooie ge
sprekken waar ik vaak weer iets
uit kan halen voor mijn verhaal
tjes.
"Vooral als de mensen over hun
vak beginnen. Ze zeggen: ik doe
dit of dat, en dan sta ik al te luiste
ren, want dat is zo fascinerend. Je
hebt mensen die zeggen: al die
shop-talk is zo vervelend, nou,
dat is gewoon niet waar. Ken je
het levensmotto van de oude
Koos Speenhoff? Dat was: ,,'t Is
anders Dat gaat voor vrijwel
ieder beroep op. En daarom kan
ik over die mensen blijven schrij
ven."
Als Karei Bralleput dichtte deze
Haagse Amsterdammer ook op
wat hem na aan het warme hart
lag:
,Jk hou zo van een oude, Amster
damse kroeg,
de diepe bedstee in het veilig vader
huis.
Hier is het 's winters warm en ys zo
mers pluis.
Hier krijg je vaak te veel en nooit
genoeg."
Mineraalwater
Simon Johannes Carmiggelt drinkt
al enige jaren voornamelijk mi
neraalwater en zijn kroegnotities
maakt hij in geheel nuchtere
staat. Maar hij heeft De Woeste
Jaren gekend. Het waren de gela
gen van de Kanonnen van de
Journalistiek die de dag voor de
Door
Henk Oolbekkink
nacht verruilden en een week
niet telden.
Uit die tijd stamt dit, vermoedelijk
gefingeerde maar voor de periode
typerende, verhaal: in beschon-'
ken toestand placht Carmiggelt
het destijdse asiel van de Am
sterdamse society, Américain, te
betreden en bij de ingang te roe
pen: "Ober, de hele zaak een
rondje." Daar dit établissement
in de avonduren doorgaans en
kele honderden gasten telde
kwam het voor dat de volgende
ochtend de ober bij mevrouw
Tiny Carmiggelt aanbelde en een
rekening ter hoogte van Simons
maandsalaris presenteerde.
Het hóeft niet waar te zijn, maar de
in die tijd bestaande hoofdstede
lijke Bohème kent voorbeelden
van nog schromelijker spilzucht
in dienst van Bacchus.
Tussen de met weemoedig ge
plooid gezicht door Amsterdam
(en dus het leven) stappende zes
tiger en de wat slungelige tiener
die in het Haagse Voorwaarts zijn
echte journalistieke loopbaan
begon, zit de dertiger geklemd
die door het succes belasting
schulden kreeg en door de belas
tingschulden tot slopende lezin-
gentoernees gedwongen werd en
door die toernees de drank niet
meed. Hij is journalist, kent ac
teurs, schilders, musici, filmers -
Artiesten. Doorprikt ook die ar
tiesten, zijn vrienden. Een strofe
Bralleput over de artiesten-
"Zij loopt hem na met spijs en spet,
als hij in trance zijn gaven zit te
melken,
of na veel kroegen eindelijk in bed
van het artiestenfeest ligt te verwel
ken.
Hij zal geen deuren meer intrap
pen: deelnemen is verkeerd in
waarnemen; Het Wilde Feest is
de berusting voorafgegaan - de
glimlach verzandt in melancho
lie.
Vijf belangrijke literaire prijzen,
zijn wassen beeld in Madame
Tussaud, de ridderorde van
Oranje Nassau: het leven slaat
vanzelf wel toe en de rebel (hoe
mild ook) wordt gezeten burger.
Volgend jaar is hij aan zijn pen
sioen toe; de "stukjesschrijver"
wordt 65. Hij zal de pen niet in het
bakje leggen, al heeft hij nog niet
beslist of hij zal doorgaan met zijn
Kronkels.
"Ik hoop in elk geval gewoon te
blijven schrijven. Ik ga straks
niet zeggen: ik ben 65, ik ga dui
ven houden. Nee toch? Trou
wens, ik heb hoogtevrees en dan
de hele dag op zo'n platje. Bo
vendien, dat is het fijne van ons
vak - al zou je hoogst ondoor
grondelijke werken gaan schrij
ven, je kunt doorgaan".
Het klinkt wat gelaten en toch niet
depressief. Het is de erkenning
van de onontkoombaarheid die
een schrijftalent je oplegt, hoe
onbevredigd je er zelf soms
tegenaan kijkt. Zoals Bralleput al
wist:
"Het is zo jammer dat 't niet met
schrijven gaat.
Zo'n pen is mooi, maar krast toch in
graniet.
Erg leuk hoor, maar het Antwoord
is het niet.
Je doetje best - de waarheid loopt op
straat
In vier regels de onbereikbaarheid
van het nagestreefde; het lijkt het
credo van niet zozeer een leven
sgenieter dan wel een levensken
ner, die juist op die straat zijn
vervulling heeft gevonden. Met
een koket tasje gevuld met gerief
lijk schrijfmateriaal, slentert hij
door Amsterdam en vindt daar -
Woonwinkel Leeuwin
Haarlemmerstraat 113
Leiden. Tel. 071-122074
AMSTERDAM - Voor het eerst in
de geschiedenis van het Nationaal
Vioolconcours, dat morgen in Am
sterdam voor de zesde maal zijn fi
nale beleeft, doen daaraan geen
leerlingen mee van Herman Kreb-
bers.
Tot nu toe hebben steeds mijn leer
lingen de eerste prijzen in de wacht
gesleept en dat heeft tot het roddel
praatje geleid, dat het hele con
cours een onderonsje zou zijn. Toen
heb ik gedacht: de groeten alle
maal, dan trek ik mij terug om leer
lingen van andere pedagogen een
kansje te geven." aldus Krebbers
'Sensationeel' resultaat van Rotterdamse missie
ROTTERDAM (ANP) - Vijftien Zeventiende-eeuwse
schilderijen van Nederlandse meesters, waaronder vijf
Rembrandts, uit de Hermitage in Leningrad, zullen begin
volgend jaar worden tentoongesteld in Museum Boymans-
Van Beuningen in Rotterdam. Van de vijf Rembrandts zijn
slechts twee schilderijen eerder in Nederland geëxposeerd,
tijdens de grote Rembrandt-tentoonstelling in 1956. De toe
zending van de Russen is het resultaat van een reis die een
Rotterdamse delegatie onder leiding van wethouder Jan
Riezenkamp vorige maand heeft gemaakt.
De tentoonstelling in Boymans zal
deel uitmaken van een
Leningrad-week, die eind februa
ri/begin maart volgend jaar in Rot
terdam wordt gehouden. Als
tegenprestatie zal Rotterdam een
jaar later een soortgelijke week in
Leningrad organiseren. Wethouder
Riezenkamp noemt het resultaat
van de missie sensationeel.' Wij
mochten de mooiste schilderijen
uitkiezen, aldus wethouder Rie
zenkamp.
De vijf Rembrandts die naar Rot
terdam komen zijn: Saskia (1634),
De oude vrouw (1654), Portret van
een geleerde (1631), David en Urah
(1665) en De aanbidding van de ma
giërs (1632). De laatste drie schilde
rijen zyn nooit in eerder in Neder
land tentoongesteld. De meeste
schilderijen die nu in de Hermitage
hangen, werden in de 18e eeuw in
opdracht van Tsarina Katharina de
Grote uit verschillende kunstcol
lecties in Europa aangekocht.
Onder de tien andere schilderijen
van Nederlandse meesters, die naar
Boymans komen is een werk van
Frans Hals en een zelfportret van
Aert de Gelder (een leerling van
Rembrandt). De keuze van de an
dere schilderijen staat nog niet
vast, maar we hoeven niet beschei-
Nieuwe, hartverwarmende Hulshoff
kollekties vragen uw gewaardeerde aandacht.
Kwaliteitsmeubelen die qua sfeer, stijl en kleur
een subtiel geheel vormen en toch in prijs sterk
verlaagd zijn. Wel 'n maand lang. Onze alom
befaamde kwaliteits- en pnjsgarantie is natuurlijk
ook hier van toepassing. Morgen gebeurt 't,
tot dan.
Anders Denken over Wonen.
Leiden, Nieuwe Rijn
Tevens vestigingen te Den Haag. Leidschendam, Rijswijk,
Voorschoten, Rotterdam. Zwolle, ;Eindho ven.
(Wjvandagg^
NEDERLAND I
18.15
-
Engels voor beginners, les 21 (herh) (TELEAC)
18.45
-
Bereboot (NOS)
18.55
Journaal (NOS)
19.05
-
't Spant erom, kinderspelshow (VARA)
19.55
-
3 x Neumann, muzikaal programma (VARA)
20.25
-
Het leven van Paul Gauguin, tv-serie (VARA)
21.35
-
Journaal (NOS)
21.50
-
Haagse kringen (VARA)
22.40
-
Volgende patiënt, tv-serie (VARA)
23.05
Als de nood aan de man komt, tv-serie (IKON)
23.45
-
Journaal (NOS)
NEDERLAND II
18.00
-
Wereldkampioenschappen kunstrijden - dansen - vanuit
Tokio (NOS)
18.45
-
Tv-informatie voor Spanjaarden (NOS)
18.55
-
Journaal (NOS)
19.04
-
Koning Bolo, tv-serie (TROS)
19.29
-
Run Joe, run, tv-serie (TROS)
20.00
-
Journaal (NOS)
20.25
-
Op losse groeven (TROS)
21.35
-
De Jordaches, tv-serie (TROS)
22.15
-
Aktua TV (TROS)
23.05
-
O moeder, wat is het heet, comedyserie (TROS)
23.35
Journaal (NOS)
De geschiedenis van het CDA in
Machiavelli. Een boeiende re
portage met het interview van
Cherry Duyns met prof. Steen
kamp als hoogtepunt. De snel
pratende en van idealisme
overborrelende voorzitter van
het CDA had aanvankelijk het
interview geweigerd. Hij
vreesde dat de VPRO de schaar
in het gesprek zou zetten, dat zij
zou proberen een ongunstig
beeld van hem op te roepen
omdat de VPRO tegen het CDA
is. Zijn kritiek op het politieke
beleid van deze omroep was bij
zonder fel en het zal hem dus
verbaasd hebben dat de VPRO
zelfs geen behoefte had dit
fragment uit het gesprek te
schrappen. Prof. Steenkamp
kreeg volop de gelegenheid te
getuigen van zijn geloof en de
boodschap van het CDA.
Hij komt altijd wat zonderling
en kinderlijk over op het
scherm en dat weet hij zelf
drommels goed. Hij sprak er
ook openhartig over maar liet
intussen blijken zijn zaken goed
te kennen. Hij is bepaald niet
van humor gespeend zo bleek
bijvoorbeeld uit de opmerking
„Als ik zwijg dan moet er wel
wat aan de hand wezen." Inte
ressant was zijn visie op Van
Agt die hij omschreef als „een
harde man" die verbeten door
blijft vechten. Uit een enkele
opmerking viel voorts te beluis
teren dat het tussen Van Agt en
Den Uyl kennelijk niet zo bo
tert.
PAUL VAN BECKUM
dag in, dag uit *z:jn waarheid, die
voor tienduizenden lezers al
thans hun Antwoord is.
Hagenaar
Een Hagenaar die Amsterdammer
is geworden: het moet een twees
lachtigheid betekenen die waar
schijnlijk deel van zijn weemoed
uitmaakt. Hij is nooit helemaal
losgekomen van zijn geboortes
tad, refereert er aan via jeugdher
inneringen of actuele wandelin
gen, en keert dan weer terug naar
Amsterdam, de leenstad die
moederschoot is geworden.
Maar als hij dan weer eens in Den
Haag is komt hij tot observaties
die zijn verleden op onnavolg
bare manier gestalte geven, zoals
in de zo terecht "Slenteren"ge
noemde bundel:
"In Den Haag liep ik door een ver
moeide straat in de Indische
buurt. De avond begon te vallen
en in sommige huizen brandde al
licht. Waar de gordijnen niet
dicht waren keek ik naar binnen.
Grote kamers en suites vol geërfd
meubilair en oud zeer. Een grijs
aard gaf, met een in zijn witte
hand sidderend gietertje. water
aan een ten dode opgeschreven
plant Een vrouw, die iets geschei
dens over zich had, was in een
volgend vertrek bezig een beige
jumper te passen, waarbij ze al
lerlei triomfantelijke, doch niet
vaak voorkomende houdingen
aannam en het hoofd telkens in de
nek wierp."
Er is hem beïnvloeding door dit trio
verweten.
Onzin, het zijn verwanten.
TROS-Aktua zal vanavond minister Van Agt interviewen over de
wijze waarop hij wordt aangevallen door de PvdA en over zijn
aanpak van sex-theaters. Er is ook een gesprek met minister Van der
Stee over de grondpolitiek. Een praatje met Simon Carmiggelt gaat
over de aan hem toegekende PC Hooftprijs. Verder wordt aandacht
besteed aan de opening van de HISWA, de Amerikaanse film Roe-
key" die binnenkort in Nederland wordt vertoond en aan de
ijshockey-wedstrijd Tilburg - Heerenveen om het Nederlands kam
pioenschap.
Premier Den Uyl en de ministers Van Agt en Boersma zullen van
avond worden ondervraagd in het V AR A-televisie programma
,JIaagsche kringen". Burgemeester Vonhoffvan Utrecht is eveneens
aanwezig.
den te zijn. Ze hebben bijvoorbeeld
prachtige Ruvsdaels, aldus de Rot
terdamse wethouder.
Over de andere culturele activitei
ten tijdens de Leningrad-week zijn
nog onderhandelingen gaande.
Vast staat dat er tegelijk met de
Hollandse meesters een tentoon
stelling komt van ongeveer zestig
Russische schilderijen uit de ne
gentiende eeuw. Het wereldbe
roemde Kirow-ballet komt met vijf
top-solisten een aantal voorstellin
gen geven. Waarschijnlijk zullen de
solisten van het Kirow-ballet ook
optreden met het Nationale Ballet.
18.30
Nws. 18.41 Marktber. i.s.m. KNBTB.
18.44 (S) Filmklapper Nws uit de
bioscoop- en filmwereld. 19.30 (S) Ed
win, praten en zingen. 20.00 (S) In ant
woord op uw schrijven: Ver-
zoekpl.progr. 21.00 (S) Sir 5 one. 21.15
(S) Dr. Grol en de internationale lol. 21.45
(S) Jazz 298. 22.25 Overweging. 22 30
Nws. 22.40 (S) Goal. Progr. vanuit en
rondom de sport. 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM II
18.00
Nws. 18.11 Embargo. (P.P.: 18.20-18.30
Uitz. PPR.) NOS: 20.00 Nws. 20.05 (S)
Europ. Concertpodium: Het Radio Fil-
harm. Ork. m.m.v. Kristian Zimmer-
mann, piano: klass. muz. (in de pauze:
20.50-21.15 Een kleintje kuituur.) 22.15
NOS-Cultuur. 23.00 Met het oog op mor
gen, met om 23.05 Akt.overz.; 23.20 Den
Haag vandaag, 23.52 Even ontspannen
voor het slapen gaan, yoga. 23.55-24.00
Nws.
HILVERSUM III
•18.03
De vacaturebank. 18.10 (S; NOS-maal.
VERONICA: 19.02 (S) De Nederlandse
Top-40. VPRO: 20.02 (S) VPRO-vrydag-
op-drie. 23.02 Radio vrij Belgie. 24.02 (S)
Amigosdemusica. AVRO: 1.02 (S) Radio
Pandora. 2.02-7.00 (S) 'n Nachtje
AVRO
Zaterdag 5 maart
HILVERSUM I
VARA: 7.00
Nieuws. 7.20 (S) Z.O.: Het zaterdagoch
tendprogramma voor iedereen. (7.30
Nieuws. 7.41-7.53 dingen van de dag. 8.30
Mieuws. 8.36-8.45 Gymnastiek voor de
huisvrouw.) 10.30 Nieuws. 10.33 Z.I.:
Een programma dat voor zichzelf
spreekt. 12.26 Mededelingen tbv land- en
tuinbouw. 12.30 Nieuws. 12.41 (S) In de
Rooie Haan. 14.30 (S) Orkest Malando,
met zangsolisten. 15.00 (S) Het zout in de
pap: programma over kunst en cultuur.
(15.30 Nieuws) 17.00 S() Zing zomaal
simpel een melodie: Vrolijke liedjes.
17.30 Nieuws. 17.32 Dingen van de
dag
HILVERSUM II
TROS: 7.00 Nieuws. 7.11 Och
tendgymnastiek. 7.20 Rustig bijkomen.
8.00 Nieuws. 8.11 Aktuaochtendeditie.
8.45 Kom er maar eens bij: gesprek en
klassieke muziek. (9.35 Waterstanden).
10.00 Tien om: Kindershow. 10,30
Aktua-sportcafe. (11.00 Nieuws) 11.30
Hartje Venray, gevarieerd muziekpro
gramma. OVERHEIDSVOORLICH
TING: 12.49 Werk en welzyn. Een uit
zending van het ministerie van Volksge
zondheid en Milieuhygiëne. TROS: 13.00
Nieuws. 13.11 Aktua II. 13.30 Familie-
Snipperdag, kwis. 14.30 Met een kni
poog naar het theater. 15.10 De een ziet
het zus en de ander zo. 15.30 Organist
Stef Meeder speelt op uw verzoek. 16.00
Nieuws. 16.03 De Eruoparade. 17.55-Me-
dedelingen.
HILVERSUM III
NCRV: 7.02 (S) Popstation. 8.03
(S) Happy sound, gospelprogramma.
8.54 Eerlijk gezegd, meditatie. 9.03 (S) In.
10.03 (S) Muziek bij de koffie. 12.03 (S)
Los vast. 14.03 (S) By Barend. 16.03 (S)
Sportsow.
HILVERSUM IV
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.02 (S) Re
veille. 9.00 Nieuws. 9.02 (S) Viool en
(luitmuziek. 9.40 (S) Een mond vol ge
zondheid, documentaireserie. 10.00 (S)
Het Omroeporkest met solisten: klas
sieke muziek. 12.00 (S) Pistache (14.00
Nieuws.) 14.30 (S) Werken van de Hon
gaarse componist Zoltan Kodaly. 16 00 't
Is historisch. 16.19 S() Praags symf. or
kest met solisten en het Tsjechisch koor.
16.40-17.00 AVRO's Radiojournaal.
Duitse TV
Vrijdag 4 maart
DUITSLAND I
(Reg.
progr. NDR: 18.00 Sport. 18.30 Akt. 18.45
Zandmannetje. 18.55 Nordschau-
Magazin. 19.26 lm wilden Westen, tv-
serie. 19.59 Progr.overz. WDR 18.00 Reg.
nws. 18.05 Prog.inf. en tekenfilm. 18.10
Progr. over sport. .-.?a die Eingeweih-
ten Eleusis, tv-serie 19.15 Akt. 19.45
Amusem.progr20.00 Journ., weerber.
en weerber. voor wintersporters. 20.15
Haben Sie Mitleid, meinde Damen, ko
medie 21.55 Inform, progr. 22.00 Report.
22.25 Journ. en weerber. en tips voor
wintersporters. 22.40 Wereldkampioen
schappen kunstrijden en ysdansen.
23.20 Tatort, misdaadserie. 0.45-0.50
Journ.
DUITSLAND II
18.20
Slapstick. 18.40 Slapstick. 19.30 Report,
van buitenl. corresp. 20.15 Stationschef
Fallmerayer, tv-film. 21.40 Journ. 21.55
Kult. magaz. 22,30 Die Strassen von San
Francisco, tv-serie. 23.15 Journ.
Belgische TV
Vrijdag 4 maart
BELGIË NEDERLANDS
18.00
Kleuterfilmpje. 18.15 Open school. 18.45
Cult, overz 19.10 Prot. godsd. uitz. 19.40
Mcded. en weerman. 19.45 Journ. 20.15
Natuurserie. 20.40 Psychologische wes
ter. 22.20 K.T.C.R. 22.50-23.00 Journ.
