Droomt u öok van
'neigen huis?
in de Verenigde Staten
Fraude op grote schaal
Amerikaans verwijt
aan adres Israël
Rusland wijst
twee Noorse
diplomaten uit
Eg LEIDSE SPAARBANK
Crosland (58)
ernstig ziek
Amerikaan
richt een
bloedbad
aan
Tsjechische premier
niet naar Oostenrijk
Soares krijgt
Britse steun
HELIKOPTERS VOORZIEN VAN SLECHT MATERIAAL
De Leidse Spaarbank geeft u een deskundig
en betrouwbaar hypotheekadvies
WASHINGTON (SP) - De
militaire helikoptervloten
van een groot aantal lan
den zouden van de Ver
enigde Staten uit zijn
voorzien van onderdelen
van minderwaardige kwa
liteit, die werden gedekt
met valse papieren. Het
zou gaan om leveranties
ter waarde van tientallen
miljoenen dollars.
Het inferieure materiaal zou niet al
leen zijn geleverd voor militaire
helikopters, maar ook voor de
privë-hefschroefvliegtuigen
waarmee koningin Elizabeth van
Engeland, de sjah van Perzië en
president Anwar Sadat van
Egypte zich laten vervoeren.
De grootste leveranties van deze
tweederangsonderdelen zouden
naar Groot-Brittannië zijn ge
gaan. Een groot deel van de mili
taire helikopters, die met het ma
teriaal zouden zijn toegerust,
wordt door de NAVO gebruikt
voor het opsporen van vijande
lijke onderzeeërs. Er moeten
minstens 608 van deze onbe
trouwbare helikopters in gebruik
zijn. bij de luchtmachten van
Groot-Brittannië, West-
Duitsland, Frankrijk, België,
Noorwegen, Australië, Egypte,
Pakistan en Quatar.
Schandaal
De autoriteiten in de Amerikaanse
staat Californië zijn op het spoor
van dit schandaal gezet door een
zegsman, die zeer goed is inge
voerd in de Amerikaanse vlieg
tuigindustrie. Deze heeft het ver
haal daarna bevestigd aan The
Washington Post.
Ook andere ingewijden hebben
deze krant verteld dat er op
grootscheepse wijze fraude is ge
pleegd. Zij willen hun naam niet
genoemd hebben omdat zij bang
zijn dat dit hun persoonlijke vei
ligheid in gevaar kan brengen.
Onderzoek
Zowel in Amerika als in Engeland
zou een onderzoek aan de gang
zijn. Als de beschuldigingen juist
zijn dan kan dit tot gevolg hebben
dat een groot deel van de militaire
helikopters in Europa aan de
grond komt te staan, zo zeggen
ingewijden in de Amerikaanse
helikopterindustrie.
De fraude is op zichzelf vrij een
voudig in zijn werk gegaan. De
onderdelen werden verkocht on
der de naam van twee gerenom-
merde bedrijven, de Bell Heli
copter Company en Sikorsky
Aircraft, de helicopterafdeling
van United Aircraft Corporation.
Zij zouden ook aan de normen
van die fabrieken voldoen. Maar
deze industrieën hebben de on
derdelen noch vervaardigd noch
gecontroleerd. In feite waren zij
gemaakt in fabrieken, die niet
kunnen voldoen aan de kritische
eisen voor dit gespecialiseerde
materiaal.
De onderdelen werden bovendien
voorzien van certificaten van
luchtvaardigheid, die zouden zijn
afgegeven door de Federal Ava-
tion Board FAA, de Amerikaanse
„rijksluchtvaartdienst". Maar
deze papieren waren afkomstig
van reparatiewerkplaatsen voor
helikopters, die werkten met een
vergunning van de FAA, maar
niet bevoegd waren tot een volle
dige controle op luchtvaardig-
Door Anton Pfeiffer
heid, laat staan dat zij daarvoor
certificaten mogen uitgeven.
Op dezelfde manier werd gewerkt
met ondeugdelijke certificaten
van Bell Helicopter Company.
Dat gebeurde door werkplaatsen
die wel bevoegdheid hadden om
onderdelen, die in de Bell-fabriek
waren getest te installeren, maar
zelf niet de apparatuur hadden
om onderdelen volgens de
strenge eisen van Bell te testen op
metaalmoeheid en hittebesten
digheid.
Ondeugdelijkheid
De zegsman, die de zaak op gang
heeft gebracht, zou volgens The
Washington Post hebben ver
klaard, dat in de laatste drie jaar
alleen al aan de Engelse fabriek
Westland Helicopters Ltd. in
Yeovil voor twintig tot veertig
miljoen dollar aan ondeugdelijke
onderdelen zou zijn verkocht
door Aviation Sales Corporation
uit New York, een firma, die heli
kopteronderdelen maakt en die
in binnen- en buitenland ver
koopt.
De Engelse Westland-fabriek
maakt in licentie voor Bell en Si
korsky en verkoopt ook losse on
derdelen voor deze bedrijven.
Daarvoor kwamen bestellingen
binnen van het Britse ministerie
van Defensie en andere militaire
instanties in Europa. Op haar
beurt plaatste Westland deze or
ders bij Aviation Sales in New
York, die ze weer overdroeg aan
een dochterbedrijf, Hyfore Ma
nufacturing Company in Chats-
worth, Californië.
Geknoei
Hier begon het geknoei: Hyfore gaf
de opdracht tot fabricage van de
gewenste onderdelen door aan
fabriekjes, die er niet van op de
hoogte werden gebracht dat het
materiaal onder de naam van Bell
en Sikorsky zou worden ver
kocht. Hyfore leverde die fabrie
ken werktekeningen, waaruit de
eisen voor hittebestendigheid en
luchtdrukweerstand niet waren
af te lezen. Noch Bell noch Si
korsky heeft Hyfore gemachtigd
onderdelen te laten maken vol
gens hun bouwvoorschriften.
Een woordvoerder van de
Westland-fabriek zou hebben
toegegeven, maar weigerde ver
der commentaar. Andere berich
ten zeggen, dat Westland Heli
copters vorige week alle aanko
pen van helikopteronderdelen
heeft stopgezet behalve van die
welke rechtstreeks afkomstig
zijn van Bell of Sikorsky.
Londen (upi) - De Britse minister
van Buitenlandse Zaken, de 58-
jarige Anthony Crosland, is „ge
vaarlijk ziek" nadat hij zondag met
een hersenbloeding in een zieken
huis in Oxford was opgenomen.
Volgens een woordvoerder van zijn
ministerie is de toestand van de
bewindsman sinds zijn opname
slechter geworden. Onderminister
David Owen die speciaal belast was
met Europese zaken, zal Croslands
plaats innemen.
Crosland, een „intellectueel" en
aanhanger van de rechtervleugel
van de regerende Labourpartij,
kreeg de post van minister van Bui
tenlandse Zaken, toen James Cal-
laghan, die deze post voordien be
zette, in april 1976 Harold Wilson
als eerste-minister opvolgde. De
laatste tijd had hij het bijzonder
druk in verband met de pogingen
om tot een vreedzame regeling in
Rhodesië te komen.
buitenlands zaken van de VS zou
Cyrus Vance, die vandaag op zijn
rondreis langs zes hoofdsteden in
het Midden-Oosten in Israël
wordt verwacht in Jeruzalem
zowel de mogelijkheden onder
zoeken voor een hervatting van
het vredesoverleg als een aantal
wrijvingspunten tussen Jeruza
lem en Washigton proberen glad
te strijken. In Israël wordt zijn
bezoek meer als eem kennisma
kingsbijeenkomst dan als een
onderhandelingsronde be
schouwd.
Drie maanden voor de Israëlische
verkiezingen kan de zwakke
overgangsregering van premier
Rabin zich geen politieke en ter
ritoriale concessies veroorloven.
Nu de Amerikaanse diplomatie
de conflicthaard in Zuid-Libanon
bijna lijkt te hebben geblust hoeft
minister Vance niet in de eerste
plaats als brandweerman in het
Midden-Oosten op te treden,
hoewel enige nablussingswerk-
zaamheden vereist schijnen te
zijn.
De Israëli's zijn zich ervan bewust
dat minister Vance nog in de
schaduw van zijn voorganger
Henry Kissinger, het onderhan
delingsproces in het Midden-
Oosten graag snel op gang zou
willen brengen. Voor de verster
king van de door Kissinger her
wonnen Amerikaanse invloedss
feer in Egypte en Syrië is dat
noodzakelijk, terwijl de recente
gematigde verhoging van de
olieprijs door Saoedi Arabië poli
tieke verplichtingen schept. Na
de Libanese burgeroorlog en het
Egyptische vredesoffensief lijkt
de tijd rijp voor een hervatting
van de Midden-Oosten
conferentie in Genève, waarvan
Israël op basis van de resoluties
242 en 338 van de Veiligheidsraad
voorstander is.
Elk moment
Israël zal zich tegenover Vance we
derom bereid verklaren elk mo
ment naar de onderhandelingsta
fel in Genève terug te keren op
voorwaarde dat de andere deel
nemers dezelfde zijn als voor
heen, namelijk Egypte, Syrië en
Jordanië. Onder geen beding wil
Israël op de Midden-Oosten
conferentie in Genéve een plaats
inruimen voor de Palestijnse be
vrijdingsorganisatie PLO die de
leiders van de Joodse staat reso
luut afwijzen als vertegenwoor
digers van de Palestijnen.
Aan de andere kant wordt de moge
lijke opname van Palestijnse ver
tegenwoordigers van de bezette
westelijke Jordaanoever in een
Jordaanse delegatie naar de Ge-
neefse conferentie in Jeruzalem
gunstig beoordeeld. Het Pales
tijnse probleem moet volgens Is
raël in een Jordaans kader wor
den opgelost, daar er volgens Je
ruzalem geen plaats is voor een
derde (Palestijnse) staat tussen
de Middellandse Zee en de woes
tijn.
Uitgesteld
Gezien de politieke verhoudingen
in Israël zijn de Amerikanen er
zich van bewust dat het lang niet
zeker is dat hun Israëlische ge
sprekspartners ook na de aan
staande verkiezingen deel van de
regering zullen uitmaken.
Vandaar dat de Amerikaanse rege
ring tot teleurstelling van pre
mier Rabin die alvast op een uit
nodiging voor de Israëlische ver
kiezingen had gerekend, de be
zoeken van regeringsleiders uit
het Midden-Oosten aan Washing
ton heeft uitgesteld tot na de ver
kiezingen in Israël, zodat presi
dent Carter dan de nieuwe Israë-
NEW ROCHELLE - Een Ameri
kaanse oorlogsveteraan heeft giste
ren vijf mensen, onder wie een poli
tieman, met pistoolschoten ver
moord alvorens hij de hand aan
zichzelf sloeg in een pakhuis van
een verhuisbedrijf in New Rochelle.
De Vietnam-veteraan, die volgens
eigen zeggen een bewonderaar van
Hitler was, verwondde voorts ver
scheidene andere mensen.
De man was on langs ontslagen door
het verhuisbedrijf omdat hij wei
gerde met negers samen te werken
aangezien hij deze mensen en joden
haatte. Op de foto rijdt een -pant
serwagen het terrein van het pak
huis op.
WASHINGTON (AFP/Reuter/SP)
- Een paar uur voordat de Ameri
kaanse minister van buiten
landse zaken Cyrus Vance zijn
reis naar het Midden-Oosten be
gon, heeft zijn departement in
Washington verklaard dat de Is
raëlische oliewinning in de Golf
van Suez „niet bijdraagt aan de
pogingen om vrede in het gebied
te stichten".
Dit optreden van Israël is volgens
de zegsman van het ministerie,
Fred Brown, „strijdig met de in
ternationale wet en compliceert
de vooruitzichten op een regeling
in het Midden-Oosten". „Juri
disch bezien", aldus Brown,
„heeft Israël als bezettende mo
gendheid niet het recht natuur
lijke hulpbronnen in de bezette
gebieden te exploiteren die niet
reeds voor ds bezetting geëxploi
teerd werden".
De Israëlische operaties in de Golf
van Suez leidden op 2 september
van het vorig jaar tot een inci
dent. Israëlische kanonneerbo
ten openden toen het vuur in de
richting van een sonderingsschip
van de Amerikaanse firma
„Amoco", werkzaam voor Egyp
te.
Van welingelichte zijdé is verno
men dat de Verenigde Staten niet
bij Israël hebben geprotesteerd,
maar wel hun bezorgdheid heb
ben overgebracht over de Israëli
sche werkzaamheden in de Golf.
Vance
Op zijn eerste buitenlandse reis na
zijn benoeming tot minister van
WENEN (Reuter) - Premier Loe-
bomir Strougal van Tsjechoslo-
wakije heeft een officieel bezoek
aan Oostenrijk uitgesteld na kri
tiek van de Oostenrijkse kanse
lier Bruno Kreisky op de manier
waarop de regering in Praag de
andersdenkenden van Charta '77
behandelt.
Een nieuwe datum voor het be
zoek, dat volgende maand zou
worden gebracht, is nog niet
vastgesteld. De kanselier zou te
kennen hebben gegeven, de
Tsjechoslowaakse premier niet te
willen verwelkomen voordat het
dissidenten-vraagstuk op posi
tieve wijze was opgelost.
De Oostenrijkse minister Pahr
van Buitenlandse Zaken heeft
meegedeeld, dat het lot van de
ondertekenaars van Charta '77 ter
sprake zal worden gebracht op de
conferentie van juni in'Belgrado,
die als voortzetting wordt be
schouwd van de conferentie van
Helsinki, die een overeenkomst
opleverde tussen 35 landen.
De voormalige leider van de
Tsjechoslowaakse communisti
sche partij, Alexander Dubcek,
kan geen bezoekers meer ont
vangen omdat er politieagenten
zijn geplaatst bij zijn huis in Bra
tislava, zo hebben kringen van
dissidenten in Praag gisteren
meegedeeld.
Vorige week vrijdag werd dr. Mi
lan Huebl, ook een figuur uit de
Praagse lente van 1968 en intieme
vriend van de man die het com
munisme een menselijk gezicht
had willen geven, tegengehou
den toen hij het huis van Dubcek
wilde binnengaan.
De politiebewaking bij het huis
van de voormalige leider in een
woonwijk van de Slowaakse
hoofdstad op 360 kilometer ten
zuidoosten van Praag, werd don
derdag ingesteld, aldus de dissi
dentenkringen. Nadat Huebl was
tegengehouden werd hij meege
nomen naar een politiebureau,
waar hij gedurende twee uur
werd ondervraagd over het doel
van zijn bezoek.
De nieuwe maatregel tegen Dub
cek is waarschijnlijk ingegeven
door de aanstoot die hij heeft ge
nomen aan een bericht in het
Oostenrijkse communistische
blad "Volksstimme", dat had ge
schreven dat hij niet achter de ac
tiviteiten van de groep Charta '77
stond.
De groep zelf heeft verklaard dat
zij Dubcek niet om zijn steun had
gevraagd vanwege zijn positie en
"onbereikbaarheid".
Politicus in
Israël bekent
verduistering
JERUZALEM (SP) - Drie maandeiV
voor de Israëlische parlementsver
kiezingen heeft Asher Jadlin, die
vorig jaar oktober nog door de
regering-Rabin kandidaat was ge
steld als president van de nationale
bank van Israël, het mes op de keel
van zijn Arbeiderspartij gezet. Voor
de rechtbank heeft Jadlin niet al
leen bekend schuldig te zijn aan
omkoperij, samenzwering, fraude
en overtreding van de wet voor
landregistratie, maar bovendien
een smet geworpen op de leiding
van de regerende Arbeiderspartij,
waaronder een aantal ministers Als
getuige verklaarde Jadlin dat hij
ten tijde van de verkiezingen in
1973 onder druk van de partijbon
zen miljoenen Israëlische ponden
gedeeltelijk als steekpenningen
had ingezameld om de lege schat
kist van de Arbeiderspartij te spek
ken. Dit geld was bestemd voor de
financiering van de verkiezings
campagne van de Arbeiderspartij
voor de gemeenteraden en de
Knesseth in de schaduw van de
oktober-oorlog in 1973. Zware ver
antwoordelijkheid voor deze ille
gale transacties dragen vier partij
veteranen waaronder een n«_ef van
Jadlin, die minister van Onderwijs
en Cultuur is.
MOSKOU (Reuter) - De Sowjet-
Unie heeft gisteren een Noorse di
plomaat opdracht gegeven het land
te verlaten en heeft meegedeeld dat
een andere die op het ogenblik bui
ten het land verblijft, niet mag te
rugkeren.
Deze stap is kennelijk een ant
woord op de uitwijzing uit Noor
wegen vorige maand van zes
Sowjet-functionarissen.
Persbureau Tass meldde gisteren
dat de Noorse ambassadeur in
Moskou, Petter Graver, op het mi
nisterie van Buitenlandse Zaken
was ontboden en op de hoogte was
gebracht van het besluit. Graver
kreeg te horen dat "bepaalde leden
van de staf' van zijn ambassade
"zich bezighouden met activiteit
die niet verenigbaar is met hun sta
tus".
De handelsattaché, K. Mugos, moet
tfe Sowjet-Unie verlaten en de eer-
jjte secretaris, K. Hauge, die buiten
Het land is, zou niet mogen terugke-
Dp 28 januari beval Noorwegen de
uitwijzing van een derde secretaris
van de Sowjetrussische ambassade
in Oslo, een chauffeur van de di
plomatieke vertegenwoordiging,
drie functionarissen van de Russi
sche handelsmissie en een corres
pondent van Tass. Die opdracht
hield volgens Noorse functionaris
sen verband met de arrestatie van
een vrouwelijke beambte op het
ministerie van Buitenlandse Zaken
op beschuldiging van spionage
voor de Sowjet-Unie.
Noorwegen heeft de Sowjet-
beschuldigingen als "ongegrond"
van de hand gewezen.
LONDEN (ANP/UPI) - Premier
James Callaghan van Groot-
Brittannië heeft zijn Portugese
ambtgenoot Mario Soares Britse
steun toegezegd voor de Portugese
aanvraag voor het lidmaatschap
van de Europese Gemeenschap.
"U krijgt de volledige steun van de
Britse regering bij uw streven en
wij zien uit naar de tijd dat Portugal
haar plaats binnen de Europese
Gemeenschap volledig zal inne
men", aldus Callaghan.
Hij voegde daar aan toe dat de toe
treding van Portugal tot de EG de
democratie in zowel Portugal als
West-Europa evenwichtiger zal
maken. Soares is gisteren in Lon
den aangekomen aan het begin van
een Europese rondreis. De Portu
gese leider wil steun zien te krijgen
voor de lidmaatschapsaanvraag
van zijn land.
Soares vliegt morgen door naar
Dublin. Daarna bezoekt hij Kopen
hagen en Rome.
APIA - De Engelse koningin Eli
zabeth maakt ter gelegenheid van
haar zilveren kroning sjubileum
een rondreis langs de Britse kroon
koloniën. Hier plant zij een boom op
één van de Samoa-eilanden.
