GESPREK BOERSMA
LEVERT NIETS OP
Invoering
zomertijd
goedgekeurd
Iran: de Nederlandse regering treft geen blaam
"Ze mogen me levend
cremeren als die
stenen niet echt zijn
Agent maakte bom onschadelijk
Uit in de Randstad
DONDERDAG 3 FEBRUARI 1977
BINNENLAND
PAGINA 7
DEN HAAG (ANP) - De
Tweede Kamer heeft gister
middag met grote meerder
heid van stemmen het rege
ringsvoorstel over de invoer
ing van de zomertijd in Neder
land goedgekeurd. Als ook de
Eerste Kamer akkoord gaat
valt de zomertijd dit jaar van-
zondag 3 april tot zondag 25
september.
Tegen het voorstel, dat vorige
week uitvoerig besproken is,
stemden negen leden van de
WD-fractie en de fracties van
SGP en Boerenpartij
Bij het begin van de zomertijd
wordt, officieel, de klok in de
nacht van zaterdag 2 april op
zondag 3 april om twee uur
een uur vooruitgezet. Aan het
einde van de zomertijd gaat de
klok, in de nacht van zaterdag
24 september op zondag 25 sep
tember om 3 uur naar 2 uur
terug
In Nederland werd de wette
lijke tijd voor het eerst gere
geld in 1908. Bij de wet van 23
juli 1908 werd de wettelijke
tijd in Nederland de middel
bare zonnetijd van Amster
dam (hoogste stand van de zon
om 12.00 uur). De wetgever
verkoos daarmee een aparte
tijd, de Amsterdamsetijd,
die ongeveer 20 minuten van
de West-Europese tijd en 40
minuten van de Midden-
Europese tijd verschilde.
Daarnaast werd voor het eerst
in 1916, als gevolg van de oor
logsomstandigheden en-
daarmee gepaard gaande ko-
lenschaarsteevenals in enige
andere Europese landen een
bepaald tijdvak van het jaar
zomertijd ingevoerd. Die si
tuatie heeft voortbestaan tot
aan de Tweede Wereldoorlog.
Tijdens de bezetting werd in
Nederland Midden-Europese
tijd van kracht. Deze week 40
minuten af van de tot dan
geldende "Amsterdamse" tijd.
Ook in deze jaren kende men
een zomer tijd van één uur.
Na de Tweede Wereldoorlog
besloot de regering met het oog
op de benarde kolensituatie
die een dringende besparing
gebood, de Midden-Europese
tijd tot een nader te bepalen
tijdstip te handhaven. De rege
ling kreeg wettelijke basis in
augustus 1946. Toen in de ja
ren '50 de kolenpositie was
verbeterd achtte men het niet
temin minder wenselijk terug
te keren tot de vooroorlogse re
gelingen. De wetgever besloot
de Midden-Europese tijd te
handhaven (wet van 16 juli
1958).
In de jaren '60 viel opnieuw
een toenemende belangstelling
voor het vraagstuk van de zo
mertijd te constateren. Van
vele kanten werd op'de invoer
ing ervan aangedrongen. In
ons land vond de regering in
een en ander aanleiding zich
opnieuw over het vraagstuk e
beraden.
Iran-congres van Amnesty International in Amsterdam
TEHERAN (ANP/UPI) - Iran wil
de Nederlandse regering kennelijk
niet verantwoordelijk houden voor
het Iran-congres, dat Amnesty In
ternational op 18 en 19 februari in
Amsterdam houdt. Een onderzoek
heeft uitgewezen dat Nederlandse
regeringsfunctionarissen de orga
nisatie die dit congres beleggen,
niet hebben aangemoedigd, zo zei
een woordvoerder van het Iraanse
ministerie van Buitenlandse £aken
gisteren in Teheran. De Neder
landse regering heeft "als altijd,
blijk gegeven van vriendschappe
lijke gevoelens ten opzichte van
Iran", aldus de woordvoerder.
Maar, zo vervolgde hij, recente pro
testen van Iraanse parlementariërs
en van de voorzitter van de consu
mentenbond "weerspiegelen va
derlandslievende gevoelens, waar
aan de nodige aandacht moet wor
den gegeven". Hij repte niet over
het maandag geuite dreigement dat
een boycot van Nederlandse goe
deren zal worden afgekondigd als
de Nederlandse regering de confe
rentie van Amnesty niet verbiedt.
Maar blijkens zijn verklaring zullen
eventuele Iraanse protest-acties
niet zo ver gaan.
In Iran werd gisteren overigens wel
de campagne tegen de Nederlandse
regering en de in Amsterdam te
houden conferentie van Amnesty
International voortgezet. De Ne
derlandse ambassadeur in Teher
an, Paul de Lavalette, kreeg bezoek
van vertegenwoordigers van de
Iraanse Consumentenbond, die
gedreigd heeft met een boycot van
Nederlandse produkten. De am
bassadeur werd een memorandum
overhandigd waarin de Neder
landse regering dringend wordt
verzocht de conferentie van Am
nesty, die voor 18 en 19 februari is
vastgesteld, te verbieden. Gebeurt
dit niet, zo heet het, dan zullen de
import uit Nederland en produkten
van Nederlandse bedrijven op de
"zwarte lijst" worden geplaatst.
De internationale Iran-actie die
Amnesty International voert js uit
sluitend bedoeld om de aandacht te
vestigen op de situatie van de men
senrechten in dat land en wordt
geenszins ingegeven door "poli
tieke vooringenomenheid tegen
over Iran", zoals de regering in Te
heran beweert. Met die stelling-
name reageerde het internationale
secretariaat van Amnesty in Lon
den gisteren op de protesten uit
Teheran.
De organisatie herinnert eraan dat
in het recente verleden soortgelijke
acties zijn gevoerd voor de mensen
rechten in de Sowjet-Unie, Indone
sië, de Filippijnen, Guatemala,
Rhodesië en Uruguay. Deze cam
pagnes vormen een normaal,
rechtmatig onderdeel van Amnes
ty's activiteit, aldus de verklaring.
In een reactie op het Iraanse drei
gement met een boycot tegen Ne
derland zegt het secretariaat "Deze
conferentie is slechts één gebeur
tenis in de internationale campag-
DEN HAAG (SP) - De voor
volgende week aangekon
digde stakingsacties van de
vakbonden lijken niet meer
te stuiten. De gisteren ge
houden afzonderlijke ge
sprekken van werkgevers
en werknemers met de mi
nisters Boersma (lonen) en
Lubbers (prijzen) over het
vastgelopen loonoverleg
hebben niets opgeleverd.
Ondernemers en vakbonden hou
den keihard vast aan de eerder in
genomen standpunten. Het be
langrijkste strijdpunt blijft de
door de vakbeweging geëiste prij
scompensatie van 2,5 procent
naast de "gewone" loonsverho
ging van twee procent.
De werkgevers weigeren deze prij
scompensatie te betalen. Hun uit
erste loonaanbod is twee procent.
Zij hebben gedreigd lager te gaan
zitten, omdat de economie er nog
slechter voorstaat dan minister
Lubbers twee weken geleden voor
spelde. Belangrijk is dat de investe
ringen minder zullen toenemen
dan werd verwacht. Dat heeft ge
volgen voor de werkgelegenheid.
De afgelopen maand daalde het
aantal seizoenwerklozen nog wel
met zo'n vijf tot zevenduizend per
sonen, maar een kentering is in
zicht. De daling zet zich in de rest
van het jaar niet voort.
Lagere premies
De door Boersma voor 1 juli in het
vooruitzicht gestelde verlaging van
de sociale premies met 1,33 procent
konden de werknemers - behalve
het middelbaar en hoger personeel
- er niet toe brengen water in de
wijn te doen.
Deze premieverlaging - mogelijk
doordat de inkomsten van de so
ciale fondsen over 1976 en 1977
twee miljard hoger zijn dan werd
geraamd - heeft een koopkracht
verbetering voor de werknemers
tot gevolg.
Boersma zou graag willen dat die
koopkrachtverbetering gebruikt
werd om de verschillen tussen de
looneisen van de vakbeweging en
het aanbod van de werkgevers te
overbruggen. Over het principiële
geschil, de automatische prijscom-
Minister Boersma en minister Lubbers hebben gistermiddag gesproken met vertegenwoordigers van werkne
mers en werkgevers over de vastgelopen loononderhandelingenOp de foto beide bewindslieden met de werkne
mersdelegatieV.l.n.r.: Spit (FNV), Boersma, Lanser (CNV), Van der Schalie (voorzitter Raad middelbaar en
hoger personeel), Kok (FNV) en Lubbers.
pensatie, zou later in de Sociaal-
Economische Raad gepraat kun
nen worden.
Precair
Boersma noemde gisteren de posi
tie van de regering "precair" en
"gevoelig". „De kans op stakingen
is bijzonder groot maar ik zie geen
aanknopingspunten om van onze
kant een tegenwicht te bieden", zei
hij.
De minister, die evenals werkge
vers en werknemers benadrukte
dat de gesprekken van gisteren
geen poging tot bemiddeling wa
ren, wil voorlopig geen initiatief
nemen voor een landelijk loonge-
sprek van regering, werknemers en
werkgevers. "Een hernieuwd drie
partijen-overleg is alleen zinvol
wanneer niet bij voorbaat vaststaat
dat het een herhaling betekent van
zetten die al zijn gedaan. Ons ge
sprek van vandaag heeft geen aan
leiding gegeven om gedrieën aan
tafel te gaan zitten", aldus Boers-
Boersma rekende tenslotte voor
dat bij een volledig "terugsluizen"
van de meer ontvangen premiein
komsten ten bedrage van twee mil
jard gulden een premieverlaging op
1 juli van vier procent mogelijk zou
zijn. Hij wil echter maar eenderde
van dit percentage teruggeven aan
de premiebetalers, omdat anders
een onevenwichtig premieverloop
zou ontstaan. De premies zouden
namelijk op 1 januari 1978 weer
enorm moeten gaan stijgen. Om de
overgang naar 1978 glad te laten
verlopen zal Boersma de reste
rende tweederden gebruiken.
AMSTERDAM/DEN HAAG (SP) -
Niet de mijnopruimingsdienst die
zo gauw niet ter plaatse kon zijn,
maar een koelbloedige brigadier
van de Amsterdamse politie heeft
vorig jaar mei de gevaarlijke bom
onschadelijk gemaakt die tegen de
gevel van Autopon aan de Lin-
naeushof in Amsterdam-Oost was
geplaatst. De brigadier trok heel
simpel de draden van het ontste
kingsmechanisme stuk.
Officier van justitie mr. F. H. von
Meyenfeldt bevestigde gisteren dat
de politie een anoniem telefoontje
over de bom had ontvangen. Vol
gens hem zouden zonder die waar
schuwing in het drukke deel van
Amsterdam vermoedelijk een aan
tal doden en gewonden zijn geval
len.
Intussen houdt de justitie nog
steeds zes leden van de voormalige
organisatie Rode Hulp gevangen,
maar over het resultaat van de ver
horen is nog niets meegedeeld.
Volgens het Tweede-Kamerlid
Bram van der Lek (PSP) kan de
aanwezigheid van een wekkertje
van een zeer gangbaar type in de
woning van één van de verdachten
onmogelijk gezien worden als een
redelijk vermoeden van schuld.
Het wekkertje was van hetzelfde
type als in de bom bij Autopon was
gemonteerd als tijdmechanisme.
Van de theaters in Amsterdam ontvingen wij geen opgaven.
ROTTERDAM
Rotterdamse Schouwburg: 8 feb., 20.15 uur, het Mechels Minia
tuur Theater met "Ene misdadige" van Nestor de Tière; 10 feb.,
20.00 uur, de Ned. Opera Stichting met "Elektra" van Richard
Strauss.
De Doelen: Grote zaal: 6. feb., 20.15 uur, het ballet National de la
Cóte d'Ivoire met "Black Africa"; 9 feb., 12.45 uur, koffieconcert,
10 feb., 20.15 uur, concert door het Rott. Philh. Orkest, o.l.v. Edo
de Waart. Kleine zaal: 4 en 5 feb., 20.15 uur, Maijol Flore en
Sylvia Alberts met hun show "Door dik en dun", 8 feb., 20.15
uur, recital door het Esterhazy Kwartet in de serie "Op zoek naar
Mozart".
Hofpleintheater: 4 t/m 6 en 8 t/m 10 feb., 20.15 uur. "Een doos vol
kruimels" blijspel van Neil Simon.
Luxor Theater: 4, 5 en 8 t/m 10 feb., 20.15 uur, One Man Show
van Paul van Vliet, m.m.v. kwartet Rob van Kreeveld.
De Lantaren: 4 feb., 20.30 uur, grote verhalenavond met o.a.
Remco Campert, 5 feb., 20.30 uur, Stampconcert door het orkest
De Volharding, 6 feb., 20.30 uur, popconcert door The McCar-
rigle Sisters, 8 feb., 20.30 uur, popconcert, 9 feb., 20.30 uur,
optreden van The Dance Theatre uit Londen, 10 feb., 20.30 uur,
de Janet Smith Dance Group met "Arrivals and Departures".
Piccolo Theater: 6 feb., 13.00 en 15.15 uur, kindertheater Wiedus
met de jeugdmusical "Wiedus en Willem".
DEN HAAG
Koninklijke Schouwburg: 4 en 6 feb., 20.15 uur, Haagse Come-
die met "Naar 't u lijkt" van Shakespeare, 5 en 10 feb., 20.15 uur,
Haagse Comedie met "Roulette", 6 feb., 14.00 uur, Haagse Co-
medie met "Maria Stuart" van Friedrich Schiller, 7 feb., 20.15
uur, Toneelgroep Globe met "Het land waar de koning een kind
is" van Henry de Montherlant, 8 feb., 20.15 uur, "Van de brug af
gezien" van Arthur Miller, 9 feb., 20.15 uur het Publiekstheater
met "De kersentuin" van Tsjechow.
HOT-Theater: 4 en 5 feb., 20.30 uur, Bremer Ensemble für vi-
suelle Musik, 6 feb., 14.00 uur, Kindertheater Psstt met "Piccolo
en de Onderstebovenbaas"; 6 feb., 20.30 uur, Polo de Haas en
Hannah de Leeuwe "Concert voor piano, synthesizer, stem en
striptease", 8 en 9 feb., 20.30 uur, Sigune vol Osten en Stephen
Montague spelen werken van o.a. Cage, Kopelent en Nono, 10
feb., 20.30 uur, Duo Fusion Moderne, werken van o.a. Kagel en
Berberian.
Appeltheater: 4 en 5 feb., 20.30 uur, Toneelgroep De Appel met
"De storm" van Shakespeare.
Circustheater: 5 feb., 20.00 uur, Ned. Operastichting met "Elek
tra" van Richard Strauss
Congresgebouw: 4 feb., 20.15 uur, Mozartoper Salzburg met
"Don Giovanni", 5 feb., 20.30 uur, Rotterdams Philh. Orkest
o.l.v. Edo de Waart, 9 feb., 20.30 uur, Residentie-Orkest o.l.v.
Ferdinand Leitner m.m.v. Herman Krebbers, viool, 10 feb., 20.15
uur, "Quitte en dubbel" van Frank D. Gilroy, met o.a. Rijk de
Gooyer en Ronny Bierman.
Diligentia: 4 en 5 feb., 20.15 uur, Mechels Miniatuur Theater met
"Ene misdadige" van Nestor de Gière, 6 feb., 14.30 uur, Quar-
tetto Esterhaze m.m.v. Wim ten Have, altviool, 9 feb., 12.45 uur,
lunchprogramma, 10 feb., 20.15 uur, Residentie Strijkkwartet.
Theater Pepijn: 4, 5 en 10 feb., 20.30 uur, Solocabaret Dolf de
Vries "Het Luister Rijk" m.m.v. Ad Rooymans, gitaar.
Theater in de Steeg: 4 en 5 febr., 20.30 uur, Toneelgroep Cirkel
met "Zuster George moet sterven" van Frank Marcus; 6 feb.,
14.30 uur, Haags Sprookjes Toneel met "Spotje en de monster-
maniak".
LEIDEN
Leidse Schouwburg: 4 feb., 20.15 uur, "Liefde half om half'
blijspel met o.a. Ko van Dijk en Pleuni Touw, 10 feb., 20.15 uur,
Toneelgroep Kiss met "Salomé".
LAK-Theater: 4 feb., 20.15 uur, litteraire workshop, lezing van
G. A. Oorschot, 7 t/m 9 feb., 20.30 uur, eNVe Drama met "Het
Vrouwenparlement" van Aristophanes, een Griekse klucht ge
regisseerd door Rein Edzard, 10 feb., 20.15 uur, concert van het
Lesko, orkest van de muzieksectie van het LAK.
Stadsgehoorzaal: 4 feb., 20.15 uur, concert door het Rotterdams
Philh. Orkest o.l.v. Edo de Waart.
Hartebrugkerk: 6 feb., 15.00 uur, barokconcert door het Leids
Kamerkoor en het Leids Barokensemble.
Proces tegen
de amateur-
archeoloog
Tj. Vermaning
ASSEN (SP) - Voor mij mogen ze
de grootste geleerden ter wereld
deze stenen bekijken, als het
maar geen "Staperts" zijn. Zo
luidde Xjerk Vermaning gister
middag de zitting uit en een ap
plausje achter uit de Asster
rechtszaal was zijn deel.
Met Stapert bedoelt de amateur-
archeoloog de deskundige die de
vondsten van Vermaning in twij
fel trekt).
Buiten was het inmiddels donker
geworden en veel van de aanwe
zigen luisterden moegebeukt
door een vloed van technische
details en theorieën over krasjes,
breukvlakken van vuursteen en
sluipsporen op vuistbijlen. Een
vloed, die morgen alleen maar
kan aanwassen, als opnieuw de
getuigen-deskundigen hun
plaatsen innemen.
Iedereen doet erg zijn best het
spoor terug te volgen naar de
donkere dagen van de pre
historie, het Paleolithicum. Pre
sident mr. F. Fliek getuigde zo nu
en dan opvallend van het feit dat
hij zijn huiswerk uitstekend heeft
gedaan. En dat het gemakkelijk is
de materie enigszins te omvatten,
kon worden getrokken uit de
nogal stuntelige manier, waarop
De familie Vermaning voor de deur van het gerechtsgebou
de verdediger van Tjerk Verma
ning, mr. G. M. Doornbos, 's mid
dags dr. E. R. Groenveld van het
Door
Thom Olink
gerechterlijk laboratorium uit
Rijswijk ondervroeg.
Met grote regelmaat sprong de pre-
sident bij, als de raadsman een
vijfde of zesde poging zijn vragen
te formuleren de zaal in zond. Dat
deed hij soms ook bij de ant
woorden van de heer Groene-
veld; kortom een woordenwisse
ling die bepaald niet bijdroeg
helderheid te verschaffen in één
van de merkwaardigste rechts
zaken, die Nederland de laatste
jaren heeft gekend.
Nu moet er wel bij worden gezegd,
dat de verdediging van Verma
ning was gehandicapt door het
resultaat van een vergissing die
hij in het begin van de dag had
gemaakt. Eigenlijk had mr.
Doornbos een van zijn getuigen-
deskundigen van de dagvaardi-
ging willen laten afvoeren om
hem als ruggesteun bij de hand te
kunnen hebben. Maar hij was er
te laat mee. De officier weigerde
medewerking. Oproepen als
getuige-deskundigen dan ook la
ten optreden als zodanig, was on
geveer zijn mening.
Dia-vertoning
Na de schorsing voor de lunch na
men de rechters en de officier
plaats in de getuigenbanken, de
ramen waren verduisterd en al
snel zoemden de dia-projectoren.
Dr. Groeneveld liet op twee
schermen een aantal dia's zien
van vuurstenen en vuurstenen
artefacten (door mensenhanden
bewerkte vuurstenen). Hij legde
daarbij uit dat tijdens onderzoe
kingen in het laboratorium kras
sen, roodkleuringen en glans-
vlakken waren aangetroffen, die
hem uiteindelijk tot de conclusie
hadden gebracht, dat de stenen
werktuigen via mechanische
slijpwijzen waren gemodelleerd.
Het wetenschappelijk betoog
werd doorregen met smakelijke
kreetjes als "een melancholiek
blauw steentje", "een biefstuk
achtige steen" en "mild en vrien
delijk glanzende vlakken".
Het feit dat twee bijlen, die als be
wijsstukken waren opgevoerd,
rode bloedingen vertoonden,
moesten volgens deze scheikun
dige worden toegeschreven aan
een bewerking, onder druk, met
hoge temperaturen, waardoor
bepaalde oxydaties in de steen
konden optreden. Kortom, vol
gens hem wees alles op een be
werking met een slijpsteen.
Nadat de president mr. Fliek en
kele stenen met een oogloep had
bekeken - "Deze vergroot maar
tien keer" - wilde hij weten of die
hoge druk en temperatuur niet
hadden kunnen ontstaan toen
bijvoorbeeld vrachtwagens over
deze voorwerpen waren gereden.
"Nee, dat dacht ik niet", ant
woordde de doctor uit Rijswijk.
En toen de president hem vroeg
naar krassen op andere stenen,
moest dr. Groeneveld zeggen dat
men hier niet naar had gekeken.
Mr. Doornbos had grote bezwaren
tegen de gang van zaken in het
laboratorium. Met name tegen
het feit, dat de onderzoekers de
lijn van prof. Waterbolk en drs.
Stapert - de tegenpolen van
Vermaning - hadden gevolgd.
"Ze hadden mij ook wel eens wat
kunnen vragen", riep Vermaning
dan ook later verbolgen uit.
Literatuur
"Ik mis ook de lijst van literatuur
waarop u een deel van uw menin
gen baseert. Ik kan zo niet in de
zelfde termen met u spreken",
stelde de raadsman bedroefd
vast. Tjerk Vermaning, die geen
gelegenheid verloren laat gaan
om te roepen, dat de stenen echt
zijn, wie en wat er ook wordt ge
zegd, mocht de middag dus be
sluiten. En ook hij vroeg of proe
ven met een harde slijpsteen de
enige bewerking was geweest.
Dat was zo, luidde het antwoord.
"Maar waarom had men dan hem
niet gevraagd naar welke om
standigheden de blauwmeerbijl
was gevonden. Schipper-
zandzuiger Schutte had toch 's
morgens ook al verklaard, dat bij
het opzuigen van zand vaak ste
nen door de zuigpijp vlogen en
bleven vastzitten in de buurt van
draaiende delen. Nu met die
blauwmeerbijl zou het ook best
zo eens gegaan kunnen zijn.
Daardoor zouden dan allerlei uit
erlijkheden kunnen worden ver
klaard", zo sprak Vermaning.
"Maar u moet begrijpen, dat het ge-
rechterlijk laboratorium een on
afhankelijke instelling is, die al
leen maar technisch onderzoek
verricht en buiten de partijen
staaf', stelde de president.
"Dat had ik ook gehoopt", bromde
Vermaning.
"Er is gesproken over de vondst
van vele steendelen, die later pre
cies in elkaar bleken te passen;
composities op een betrekkelijk
klein oppervlak. Nu, dat heeft bij
de heer Groeneveld bevreemding
gewekt.
"Dan zal ik u eens wat vertellen!"
kondigde Vermaning aan bij de
president.
En de schipper van de Gerrit Lucas,
de amateur-archeoloog met we
reldfaam, schetste een beeld van
ijzige vlakten met mammoetja
gers, die van tijd tot tijd een kolos
velden en dan pas hun werktui
gen maakten.
"Ik dank je de koekoek, ze vinden
zestig ineenpassende delen
vreemd, nou misschien vinden ze
er nog wel eens honderd die bij
elkaar horen. Ze maakten die
werktuigen ter plekke en de de
len bleven achter. Om tezamen in
de bodem te verdwijnen. Niks
geen wonder".
Een merkwaardig proces, daar in
Assen dat moet uitmaken of
Vermaning op geraffineerde
wijze de wetenschappers en op
die wetenschappers blind va
rende aankopers heeft bedrogen.
In hemdsmouwen kon Tjerk
maar nauwelijks wachten zijn vi
sies te geven.
En al was er menige lach te noteren
op die eerste dag, waarbij Ver
maning en Groeneveld elkaar
krachtig de hand schudden om
elkaar daarna in de haren te zit
ten, waarbij de aanklager mr.
Epenhuyzen de enthousiaste ar
cheoloog vriendelijk op de
schouders sloeg, de vraag bleef
levensgroot hangen.
De vraag of de provincie Drente
voor vijftigduizend gulden aan
natuurstenen voorwerpen uit de
pre-historie heeft gekocht, die
geen stuiver waard zijn.
"Ze mogen me levend cremeren,
als die stenen vals zijn", roept de
graver van Hijken en Hogesmilde
nog steeds strijdlustig.
