Londen nog steeds rijk aan cultuur
Bijzondere expositie
van twee Leidse
impressionisten
LEPRA
5630
(W)vandsag^
[/MÖ\.0vg/^mma i
toegelicht
JANvandenBROEK
Tv-donderdag
>]i WOENSDAG 26 JANUARI 1977
RADIO - TV - KUNST
PAGINA 5
LONDEN/LEIDEN - Niet alleen
Nederlanders storten zich op de
"koopjes" in Engeland, ook Duit
sers en Fransen zijn er rijkelijk
vertegenwoordigd. De Britse
economie, en de lucht- ën
scheepvaartmaatscahppijen va
ren er wèl bij. Daarvan is iedere
Brit doordrongen.
De Engelsen klagen niet, althans
niet tegenover buitenlanders.
Maar ik heb er een paar getroffen
die van hun hart geen moordkuil
hebben gemaakt. De lonen en sa
larissen worden niet aangepast
Door
Bep Rijnders
aan de, tengevolge van de inflatie,
steeds stijgende prijzen. Leven
smiddelen, kleding en schoeisel
zijn zo duur geworden, dat het
voor velen een nare zaak begint te
worden. Ze zijn te trots om hun
gevoelens uit te spreken over de
koopjesjagers die bepakt en be
laden naar hun eigen land ver
dwijnen met artikelen die de
doorsnee Engelse burger zich
nauwelijks meer kan veroorlo
ven. En dat is voor ons een be
schamende zaak.
Heel nadrukkelijk: Engeland is
geen goedkoopte-eiland meer.
Wel proberen de hotels door
goedkope (weekend)aanbiedin-
gen zoveel mogelijk toeristen te
trekken. Van die gelegenheid ge
bruik te maken is meer dan de
moeite waard. Ik wil het daarom
niet zozeer hebben over hetgeen
Engeland nog goedkoop
Piccadilly Circus, het bruisende hart
is (boeken en grammofoonpla
ten), dan wel over hetgeen waarin
Engeland groot en superieur is:
zijn kunst. Als men zich daarin
wil verdiepen, komt men rijker
terug dan met een goedkoop
truitje-
Zo is Londen een bruisende, leven
dige stad, met een indrukwek
kend aanbod aan culturele even
ementen: toneel, ballet, opera,
concerten, musicals, films. Er is
elke avond een ruime keuze. Er
zijn twee opera-instituten: de Na
tionale Opera uitsluitend gebruik
makend van de Engelse taal, en
het Royal Opera House Covent
Garden dat luxueuzer en veel
duurder is. Dagelijks zijn op elk
gebied de voorstellingen en uit
voeringen nagenoeg uitverkocht.
Een rechtgeaard Londenaar geeft
zijn laatste cent uit aan de opera,
en staat urenlang in de rij om een
kaartje te bemachtigen, ook voor
Covent Garden.
De Nederlandse dirigent Ed Spanj
aard heeft voor de tweede keer in
zoen in het Royal Opera
House "Ariadne auf Naxos" van
Richard Strauss geleid. Daarmee
was hij, voor zover wij hebben
kunnen nagaan, met zijn 28 jaar
de jongste dirigent, die hier ooit is
opgetreden. Hij heeft het bijzon
der moeilijk gehad. De avond te
voren kreeg hij bericht dat een
aantal leden van zijn kameror
kest door griep geveld was. De
invallers kenden de partituur
nauwelijks of geheel niet. Een
grote prestatie vai
het tot zo'n geïnspireerde uit
voering hebben gebracht. Onder
de aanwezigen - Covent Garden
was geheel uitverkocht - bevon
den zich Colin Davis, die zijn
vroegere pupil in de pauze een
fles wijn kwam brengen als blyk
van bijzondere waardering, en
Bernard Haitink. De overrompe
lende spontaniteit van de toe
hoorders, toejuichingen vooral
na aria's van de jonge, heel fraaie
coleratuur sopraan Ruth Welting
in de rol van Zerbinetta, gaf een
sfeer zoals in de Scala in Milaan.
Na een dergelijke belevenis komt
men met warme gevoelens voor
Londen thuis.
Voor boeken- en platenliefhebbers:
vergeet vooral niet een bezoek te
brengen aan Foyle's, een unicum
op het gebied van de boekwin
kels, waar men zich wel een paar
dagen kan bezig houden. Het is
een gebouw met vele verdiepin
gen, met een veelheid aan boeken
over kunst, literatuur, sport en
wetenschap in alle mogelijke ta
len.
Er zijn in Londen veel aanbiedin
gen voor rondleidingen. Maar
daarmee leert men Londen
slechts aan de buitenkant ken
nen. Beter is om zelf op onder
zoek uit te gaan. Met under
ground en taxi's, die er zeer
goedkoop zijn, komt men overal
en in alle wijken. Maak, als men
zich niet in dure restaurants wil
begeven, eens gebruikt van de
kleine "eettentjes" in de buiten
landse wijk in de buurt van Pic
cadilly Circus. Ze zien er. aan de
buitenkant vaak onooglijk uit.
Maar de maaltijden zijn er smake
lijk.
In Lakenhal
LEIDEN - "Het doet ons goed wanneer we een jong talent mee zien gaan met de richting
van zijn tijd....". Aldus een regel uiteen stukje in het Leidsch Dagblad van 1886. Het jonge
talent waarover gesproken werd was de toen 25-jarige Floris Verster. Ter gelegenheid nu
van de vijftigste sterfdag van deze schilder, 21 januari 1927, is er door de Lakenhal een
tentoonstelling ingericht waar aquarellen en tekeningen van Verster te zien zijn. Echter
niet alleen van hem, maar ook van zijn een jaar oudere zwager en schildervriend Menso
Kamerlingh Onnes. Over Kamerlingh Onnes is in datzelfde jaar, 1886, in het Leidsch
Dagblad onder meer te lezen: "Breed, ook bijna te breed, zijn de portretten door de heer
Camerlingh Onnes. Toch maken zij een goed figuur en doen veeleer aan de hand van een
bekwaam kunstenaar dan aan die van een liefhebber denken".
De 52 werken, aquarellen, tekenin
gen en twee schilderijen van Ver
ster, belichten de periode van 1882
tot 1892, en in het bijzonder de jaren
waarin Verster en Kamerlingh On
nes een atelier in de Vreewijkstraat
deelden, van 1888 tot 1892. De re
den voor deze tijdskeuze ligt 'm
hierin dat dit de eerste belangrijke
periode in het artistieke leven van
Verster is, en dat Kamerlingh On
nes na 1892 vrijwel geen belang
wekkende werken meer maakt.
Menso Kamerlingh Onnes, gehan
dicapt door ziekte en getrouwd met
de gefortuneerde Kitty Tutein Nol-
thenius, zodat hij niet van het
schilderen hoefde te leven, maakt
na 1892 nog voornamelijk portret
ten van professoren van de Leidse
Door Juriaan
van Kranendonk
Universiteit. Floris Verster slaat na
1892 een andere weg binnen de
kunst in. Hij geraakt onder invloed
van Toorop en Thorn Prikker die
een nieuwe stroming, een reactie
op het impressionisme, vertegen
woordigen. Ondanks de keuze van
werken uit deze kleine periode is de
tentoonstelling zeer verrassend.
Vooral omdat het werk van Kamer
lingh Onnes tot dusverre vrij onbe
kend is gebleven. Helaas ook nog
niet voldoende erkend. Wanneer
men zijn bloemstukken, stillevens
en portretten ziet, kan men met
recht zeggen dat Kamerlingh On
nes één van de grootste aquarellis
ten uit dé Nederlandse impressio
nistische periode is geweest. Maar
Verster deed niet veel voor hem
onder, getuige o.a. zijn aquarel
"Geplukte Hanen". In een kleine
catalogus, die bij de tentoonstelling
te verkrijgen is, schrijft drs. E.R.
Castelletti-Herfst, die de tekst in
deze catalogus op een zeer goede en
duidelijke wijze heeft verzorgd, dat
Kamerlingh Onnes in de tijd dat hij
zijn atelier deelde met Verster, zeer
waarschijnlijk invloed op Verster
heeft uitgeoefend en dat dit niet
andersom het geval is, zoals wel
vaak werd beweerd.
Over het algemeen is deze invloed
slechts indirekt aantoonbaar, maar
bij het schilderij „Rode lelies in een
kan", op de expositie aanwezig, is
deze invloed duidelijk merkbaar.
Een schuin oplopende achter
grond, karakteristiek in de compo
sities van Kamerlingh Onnes, als
mede zijn kenmerkende penseel
behandeling en de manier waarop
hij zijn signatuur zette, zijn terug te
vinden in dit schilderij van Verster.
De techniek van aquarellen van
Kamerlingh Onnes verdient nog
een aparte omschrijving. Hij
werkte van donker naar licht zoals
men bij olieverf en gouache ge
woon is. Daarbij plaatste hij de ene
laag over de andere laag waterverf
en, door de waterverf nat te hou
den, zorgde hij er op die manier
voor dat de kleuren in elkaar over
vloeiden. Met dekwit of een andere
dekkende kleur haalde hij de teke
ning weer op. De titels die hij (niet
altijd) aan zijn aquarellen gaf getui
gen van zijn belangstelling voor li
teratuur. Poëtische benamingen als
"Valse Weelde", "Maanlicht",
"Avant", zijn onder zijn bloemstil-
levens terug te vinden. Deze titels
maken dat deze "bloemverbeel-
dingen" zoals Kamerlingh Onnes
ze noemden, als gedichten in beeld
gelezen kunnen worden.
Einde
Floris Verster
ADVERTENTIE
Een uitzending van het Nederlands Leprafonds in het
kader van Wereld Lepradag 1977.
Als u geen tijd heeft om het bank of gironummer te note
ren: Het Bank en Gironr. (bij alle banken en de giro) is:
het Nederlands Leprafonds Ie Wassi
1.
(2)
Sunny - Boney M.
15.
2.
(4)
Living next door to Alice
16.
- Smokie
17.
3.
(1)
Somebody to love -
Queen
18.
4.
(3)
Under the moon of love -
Showaddywaddy
19.
5.
10)
Who's that lady with my
man - Patricia Paay
20.
6.
(6)
I wish - Stevie Wonder
7.
(7)
Januari februari - Dutch
22.
Rything and Steelband
8.
(8)
Magic man - Heart
23.
9.
(5)
Rock and roll star -
Champagne
24.
10.
(12)
Verde - Ricky King
11.
(11)
I like your style - Tony
25.
Wilson
12.
(22)
Zo slank zijn als je doch
27.
ter - Corrie van Gorp
28.
13.
(14)
More than a feeling - Bos
ton
29.
14.
(15)
Lost without your love -
Bread
30.
Leo - Ria Valk
Soul Dracula - Hot Blood
Moody Blue - Elvis Pres
ley
De doodgewoonste din
gen - Passe Partout
Let's have a party - Cha
plin Band
In den vreemde - De Mi
gras
i He'll have to go - Ry
Cooder
He mister dreammaker -
Cliff Richard
i Dancing shoes - House-
band
i Wild side of life - Status
Quo
Your smile - Lia Velasco
Ik weet van voren niet -
Twee Pinten
I Bombay - Golden Ear
ring
I Laat me alleen - Rita Ho
ving
dit e
j te r
NEDERLAND 1
18.15 - Moderne Elektronica, les 16 (TELEAC)
.18.45 - Bereboot (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
19.05 - Van gewest tot gewest (NOS)
19.50 - Uitzending van de Boerenpartij (POL. PARTIJEN)
20.00 - Een wilde roos, tv-serie (NOS)
20.50 - Artsenij, medisch progr. (NOS)
21.35 - Journaal (NOS)
21.50 - Den Haag vandaag (NOS)
20.05 - Panoramiek (nos)
22.35 - Europese kampioenschappen kunstrijden vanuit Helsinki
(NOS)
23.00 - Sprekershoek (NOS)
23.15 - Journaal (NOS)
23.20 - Europese kampioenschappen kunstrijden (NOS)
NEDERLAND 2
18.45 - Kortweg. Kunst op komst in de komende week (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
19.05 - Boyke, een jongen op Curasao, filmreportage (IKON)
19.30 - Kenmerk (IKON)
20.00 - Journaal (NOS)
20.25 - Film van het Nederlands Lepra Fonds (SOCUTERA)
20.30 - Top-Show-Concours 1976 vanuit Zwolle (NCRV)
21.05 - Waar het staat, programma over het Christelijk onderwijs
(NCRV)
21.35 - Filter Furore-special, 'live'-optreden (NCRV)
22.00 - Zeg maar oma, film (NCRV)
22.30 - Journaal (NOS)
Het medisch programma "Artsenij" wordt voortaan niet meer op
de zondagavond door de NOS-televisie uitgezonden, maar op de
woensdagavond, voor het eerst op vanavond van 20.50 tot 2130 uur
via Nederland 1. Aandacht zal worden besteed aan de volgende
onderwerpen: Ademhalingsoefeningen voor astmatische kinderen,
de prijzen van geneesmiddeleneen nieuw onderzoek naar de erva
ringen vanvrouwen bij wie een borst is afgezet en de gevolgen van de
hedendaagse schoenenmode.
Samenstelling en eindredaktie van het programma berusten bij Aart
C. Gisolf.
k De NOS-informatierubriek Panoramiek zal vanavond om 22.05
uur op Nederland I een bewerking geven van de eerder uitgezonden
programma's over de huidige samenleving in Rhodesië. Dit in ver
band met de politieke ontwikkelingen daar en in de rest van Zuid-
Afrika. Zondag 30 januari komt Panoramiek met een vijftig minu
ten durende documentaire over de economische situatie op de Antil
len, die de eilanden in een schijnwelvaart doet verkeren.
■kin het NOS-televisieprogramma "Sprekershoek" van vanavond
(Nederland 1, 23.00-23.15 uur) komen enkele zgn. MC'ers aan het
woord die pleiten voor legalisering van hun hobby. 27 MC'ers zijn
zendamateurs die op een bepaalde frequentie via hun zendertjes
gesprekken met elkaar voeren, met name in de nachtelijke uren.
Sinds de zomer van 1975 is dit verboden vanwege de storing die het
oplevert. De 27 MC'ers betogen dat zij hun hobby niet kunnen missen
en dat zij een erecode hanteren zoals bijv. pas beginnen met zenden
na afloop van het tv-programma) die er op is gericht geen storing te
veroorzaken.
Vervolgens laat de Kynologenclub Oud-Woensel uit Eindhoven zien,
hoe mensen hun hond kunnen opvoedenwaardoor zowel de hond een
plezieriger bestaan krijgt, alsook de honden-eigenaar meer genoegen
aan zijn dier beleeft.
k De NCRV zendt vanavond om 2135 uur op Nederland 1 een ge
deelte uit van de show, die de Amerikaanse country-rockgroep Poco
opvoerde tijdens haar laatste toernee door Europa.
De groep bestaat momenteel uit: Paul Cotton (gitaar en zang), Rusty
Young (gitaar), banjo, mandoline en peddal-steelgitaar)George
Grantham (drums en zang), Timothy Schmit (zang en basgitaar) en
de recentelijk tot Poco toegetreden, van Loggins and Messina afkom
stige violist en saxofonist Al Garth. De selectie uit dit live-optreden
bevat behalve "Rose of Cimarron" en "Magnolia" vele oude en
Woensdag 26 januari
HILVERSUM 1
(19.00 (S)
Jazz-Sir 20.00 Eight o'clock special: mu
zikale ontdekkingsreis door de jaren van
het swingtijdperk; 21.00 (S) Kruis en
mol.) 22.00 (S) Een mondje Frans 22.30
derpopparade. 16.03 (S) Europarade.
HILVERSUM 4
KRO: 7.00 Nws. 7.02 (S) Badinerie. 9.00
Nws. 9.02 (S) Aan woorden voorbij
gedachten ter overweging. 9.10 (S) Om
roeporkest. 9.30 Ik sta hier niet voor de
banken te praten. 10.00 (S) Aubade: lie
deren van S. Hubert, (in de pauze ca.
10.40 Klass. pianomuz.) 12.00 (S) Lunch
concert. 13.00 (S) Rondom Ravel (4).
14.00 Nws. 14.02 Hoogachtend herha-
distels', aquarel van Menso Kamer
oen einde wanneer Kamerlingh
Onnes in 1891 trouwt. Hij zal nooit
meer dit hoge niveau, tot welke hij
was gekomen door samenwerking
met Verster, bereiken. Voor Floris
Verster was deze tijd slechts één
van zijn perioden in zijn kunstle
ven. De volgende stijlperiode die
hij zou doormaken wordt op de ten
toonstelling geïllustreerd door en
kele waskrijttekeningen. De be
heersing die nodig is voor deze
techniek, is geheel tegengesteld
aan de vrije, spontane vormen die
het werk in de voorgaande jaren
hebben gekenmerkt. In de catalo
gus belicht drs. E.R. Castelletti-
Herfst nog vele andere kanten van
deze schilders. Er is ook een korte
levensbeschrijving en literatuur
lijst in opgenomen. Deze tentoon
stelling, die tot 21 februari te be
zichtigen is, laat zien dat er ook in
Leiden op een hoog niveau ge
schilderd werd. Weliswaar in de
schaduw van de Haagse en Am
sterdamse school maar van een
even groot kaliber. De aquarellen
en tekeningen van Floris Verster en
Menso Kamerlingh Onnes tonen
ADVERTENTIE
■aFTnfflïflïïirffl&i
yiCTORlA" Radiaal
AUTO BAN DEN;
0A Voor todeH-Dalsun-Ta^Dta
HILVERSUM 2
18.00 Nws. 18.11 Dingen van dedag P.P.:
18 20 Uitzending van het Gereformeerd
Politiek Verbond VARA: 18.30 (S) Tus
sen start en finish sport en muziek 19.30
(S) Brassband magazine 20.00 Nws. 20.05
VARA-klassiek: Concertgebouw Orkest
m.m.v. soliste: klassieke muziek 21.50
Johan van der Woude vertelt over zijn
leven en werk. NOS: 22.30 Gamma van
Alpha en Beta, nieuws uit de wereld van
wetenschap en technologie 23 00 (S) Met
het oog op morgen, met om 23.05 Aktua-
liteitenoverzicht; 23.30 Den Haag van
daag en om 23.52 Even ontspannen voor
het slapen gaan, yoga 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM 3
NOS: 18.03 De vakaturebank 18.10 (S)
NOS-maal 19.30 (S) Langs de lijn, sport
en muziek (19.38 Paardekoersen) 23.02
(S) NOS-Jazz 0.02 (S) Metro's Midnight
Music 1.02 (S) Take it easy 2.02 (S) Dat
wordt weer nachtwerk 4.00-7.00 (S) De
HILVERSUM
Hilversum 1
NCRV: 7.00 Nws. 7.02 Het levende
woord. 7.08 (S) Te Deum Laudamus. 7.30
Nws. 7.41 (S) Vandaag donderdag.
Aktual., persoverz. inform, en lichte
muz. (7.41 (S) Hier en nu.) 8.25 Op de man
af. 8.30 Nws. 8.36 Gymn. voor de huis
vrouw 8.45(S)Totuwdienst: klass.muz.
9.45 (S) Onder de hoogtezon: muzikaal
ziekenbezoek. 10.30 Nws. 10 33 (S) In 't
zilver Prog. voor ouderen. 12.00 (S) De
Kilima Hawaiins Show. 12.15 12.41 (S)
Hier en nu. 12.55 (S)Middagpauzedienst.
13.15 (S) Metropole Orkest. 13.30 (S)
Globaal: Gevar prog. 15.30 Nws.) 17.30
Nws. 17.32 (S) Hier en nu.
HILVERSUM 2
AVRO: 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgymn.
7.20 Op blote voeten: vraag- en ant
woordspel. 8 00 Nws. 8.11 Radiojourn.
8.50 Morgenwijding. 9.00 De Liefde ligt
op straat. 9.35 Waterstanden. 9.40
Schoolradio. 10.00 Radio Lawaaipape-
gaai. 10.10Arbeidsvitaminen. ll.OONws.
11.03 RadioJourn. 11.30 Rondom twaalf,
een uur allerlei voor iedereen. 12.30 De
Derde Kamer. 13.00 Nws. 13.11 Radio
journ. 13.25 Beursplein 5. 13.30 'n Mid
dagje AVRO: muz., inform, en service.
(16.00 Nws. 16.03 Radio Journ. 17.00 (S)
13-Speciaal, jeugdprog. 17.40 De Vrije
Gedachte. 17.05 Meded.
HILVERSUM 3
TROS: 7.02 (S) Vaak 's ochtends. 9.03 (S)
De Hugo van Gelderen-show. 1.03 (S)
Gerard de Vries draait op verzoek. 12.03
(S) Boter, Klaas en prijzen. 14.03 (S) Pol-
Duitsland 1
17.55-18.00 Journaal (Regionaal pro
gramma. NDR: 9.30-10.00 Sesamstrasse.
18.00 Tonnen aus Tonning, film. 18.30
Aktualiteiten. 18.45 Zandmannetje.
18.55 Nordschau-Magazin. 19.26 TV-
sene. 19.59 Programmaoverzicht WDR:
805-11.10 Schooltelevisie. (9.30-10.15
Sesamstrasse). 18.00 Regionaal nieuws.
18.05 Geschiedkundig programma, 18.40
Julia von Mogador, tv-sene. 19.00 In
formatief programma. 19.15 Aktualitei
ten. 19.45 Amusementsprogramma).
20.00 Journaal en weerbericht. 20.15 Re
portage. 21.00 Eurovisie: E.K. Kunstrij
den. 22.15 Muzikaal programma.
23.00-23.20 Journaal, commentaar en
weerbericht.
Duitsland 2
17.00 Journaal. 17.10 Die drei Klumber-
ger, tv-serie. 17.40 Aktualiteiten en mu
ziek. 18.20 Zum kleinen Fisch, tv-serie.
19.00 Journaal. 19.30 Auf der Such nam
dem Gluck, tv-spel. 20.15 Informaties en
meningen uit het bedrijfsleven. 21.00
Journaal. 21.15 Viel Larmen um nichts,
blijspel. 23.40 Journaal.
Belgische tv
Woensdag 26 januari
18.15 Kleuterserie. 18.20 Documentaire.
18.40 Korte film. 18.50 Space 1999, tv-
serie. 19.40 Mededelingen en weerbe
richt. 19.45 Journaal. 20.15 Het meisje
van de tv, tv-serie. 20.40 Hallo is daar
iemand (Hello out there!), musical. 21.25
Cultureel magazine. 21.55 Eurovisie:
Voetbal Italiè-Belgiè. 22.45-23.05 Jour
naal en Wetstraat.
NEDERLAND I
15.00 De Waltons, tvrserie (EO)
16.00 Voorlichtingsprogr. (NOS-
NOT)
Het Rubensjaar in Antwerpen
wordt 4 februari geopend in de Ko
ninklijke Vlaamse Opera met een
scènischc opvoering van Monte
verdi's "Orfeo". De Nederlandse
tenor Marius van Altena vertolkte
de titelrol. De opvoering wordt he-
haald op 6, 8, 9 en .11 februari.
