Petrosjan
bleef
ongeslagen
Moed van twee Russen
Kryptogram
Schilderij van
Gerard Terborch
op DDR-zegel
Kom-erACHTer
4
Niet alleen
voorde heel
sterken
Oplossing
vorige
puzzel
Kom er achter
DONDERDAG 30 DECEMBER 1976
De driekamp in Varese (Italië) om
twee plaatsen in het komende kan
didatentoernooi werd gewonnen
door Petrosjan en Portisch. Onze
oude vriend Michael Tal moest he
laas afvallen. Uit het kleine even
ement volgen hier enkele instruc
tieve partijen.
Voor <Se kandidatenserie hebben
zich nu definitief geplaatst: Fischer
(maar die zal wel niet ten tonele
verschijnen, waarna Boris Spasski
zijn plaats zal innemen), Larsen,
Kortsjnoj, Mecking, Petrosjan, Po-
lug^jewski, Hort en Portisch.
Petrosjan bleef in de driekamp on
geslagen (41/a pnt). Portisch ver
sloeg Tal en dat bracht hem op 4
punten. Voor Tal die 3llt pnt. ver
gaarde was het, zo vernam ik, een
grote deceptie, want hij had nog
éénmaal in deze cyclus naar de we
reldtitel willen schitteren!
SICILIAANS
1. e2-e4
2. Pgl-f3
3. d2-d4
4. Pf3xd4
5. Pbl-c3
6. Lcl-g5
7. f2-f4
c7-c5
d7-d6
c5xd4
Pg8-f6
a7-a6
e7-e6
Dd8-b6
In feite werd deze zet door Tal geïn
troduceerd. De bedoeling is om Df3
te verhinderen, want de praktijk
heeft bewezen dat wit dan tot een
gevaarlijke aanval op de rechter
flank komt. Het was voor Portisch
van belang om scherp op winst te
spelen, want hij had in de vorige
ronde van Petrosjan verloren.
8. Ddl-d2 Dbxb2
9. Pd4-b3 Db2-a3
10. Lg5xf6 g7xf6
11. Lfl-e2 Pb8-c6
Zie ook de match Spasski-Fischer.
12. 0-0 LcO-d7
13. f4-f5 Pc6-e5
14. f5xe6 f7xe6
15. Le2-h5f Ke8-d8
16. Tal-bl Ta8-c8
17. Pc3-e2 LfB-e7
Een opmerkelijke vaststelling is,
dat wit weinig kan ondernemen
tegen „het bolwerk" Kd8-Ld7-Le7,
gesteund door de pionnen
d6-e6-f6. Verder zien de geïso
leerde witte pionnen a2, c2 en e4 er
niet bepaald „bloeiend" uit! Dit
laatste is overigens voor het eind
spel van importantie.
18. Pe2-f4 Kd8-c7
19. Lh5-e2 Kc7-b8
20. Pb3-a5?!
Voor de hand lag stellig 20. Pd4.
Zwart mag dan niet op a2 nemen,
wegens de „hagelbui" Tb7:|! enz.
'23. Pf4-h5 Tc8-c7!
24. Ph5xf6 Ld7-c8
25. Pf6-g4 Pe5-c4
26. Le2xc4 Tc7xc4
4
s
1
1 I
1 1
1
I
i
G
4
'2
5
a
Tal heeft zijn pion terug, n
zwart heeft de betere stelling.
27. Pg4-f6?!
Vermoedelijk had Tal veel bedenk
tijd gebruikt, anders was hij wel op
de volgende variant ingegaan: 27.
Pe3 Te4: 28. Dc3 Ld4 29. Dd3 Lb7
30. Tf7 enz.
27Da3-b4
28. Dd2-dl Db4-c3
29. Tbl-cl h7-h5
30. Tfl-f3 Dc3-e5
Er volgde nog: 31Dd2 Ka8 32. Td 1
Lc7 33. Pa5 d5! 34. g3 La5: 35. Da5:
Tc2: 36. Db6 Db2 37. Dgl dxe4 38.
Pe4: Lb7! 39. Te3 TfB 40. a4 De5 en
wit gaf op.
Petrosjan-Portisch
In deze partij zien we o.a. een be
langwekkende strijd der torens.
Oud-wereldkampioen Petrosjan
laat ook ditmaal zien dat hij aan
kracht nog niets verloren heeft en
in de komende kandidatenmat
ches, vermoed men, weer een be
langrijke rol gaat spelen! De meeste
schaakliefhebbers zien echter
.graag een finale Karpov-Mecking
in het verschiet
1. d2-d4 Pg8-f6 2. Pgl-f3 e7-e6 3.
g2-g3 b7-b5?! 4. Lfl-g2 Lc8-b7 5.
0-0 c7-c5 6. Lcl-g5 Lf8-e7 7. c2-c3
Pb8-a6 8. e2-e3 Ta8-b8.
Ik heb het gevoel dat Portisch geen
raad weet met de ietwat dogmati
sche opstelling van de Rus. Maar
daarin ligt globaal genomen de
kracht van Petrosjan, die evenals
Capablanca speurt naar kleine ver
zwakkingen in de vijandelijke li-
9. Pbl-d2 0-0 10. a2-a3 Pf6-c4 11.
Lg5xe7 Dd8xe7 12. Ddl-e2 Pa6-c7
13. TH-dl Tf8-d8 14. Pf3-e5 Pe4xd2
15. Tdlxd2 Lb7xg2 16. kglxg2
Pc7-d5 15. e3-e4 Pd5-f6 18. Pe5-g4
Pf6xg4 19. De2xg4 d7-d5.
Alle pionnen nog op het bord! Ook
een zeldzaamheid bij de matado-
renDergelijke middenspelen
(men spreekt ook van eindspelen,
hoewel de zware stukken D en To
rens nog op het bord zijn) vereisen
een nauwkeurige taxatie, omdat
een koningsaanval weinig voor
komt, daar beide opponenten te
veel worden bezig gehouden op de
centrale velden.
20. d4xc5 d5xd4 (Beter Dc5:) 21.
Tal-dl! Td8xd2 22. Tdlxd2 De7xc5
23. Dg4xe4 Dc5-c7 24. De4-d3 h7-h6
25. Dd3-d7 Dc7-c5 26. Td2-d3 a7-a5
27. Td3-f3! Tb8-f8 28. Tf3-f4! e6-e5
29. Tf4-e4 Kg8-h8 30. Te4-e3
Heel slim heeft wit met zijn toren
manoeuvre terreinwinst geboekt.
Portisch zit praktisch om zetten
verlegen, daar wit de enige open
lijn (d-lijn) stevig in bezit heeft.
30H-f6 31. Te3-d3! Tf8-b8 32.
Dd7-d6! Dc5-a7 33. Dd6-c6 Da7-f7
34. Td3-d5 Dd7-g6?! 35. Td5xe5!
Dg&-d3 36. Te5-c5 b5-b4 37. c3xb4
a5xb4 38. a3-a4! Dd3-b3 39. Tc5-c2
Db3-a2! 40. Tc2-e2 Kgfr-h7 41.
h2-h4 b4-b3.
Het slot is niet meer van belang.
Er volgde: 42. Dd7 Kh8 43. Te7 Tg8
44. Dd4 Ta8 45. Tb7 Te8 46. Tb5 Tc8
47. Tb4 Tg8 48. Dc3 Ta8 49. Df3! en
zwart gaf op.
Een echte grootmeesterpartij!
BISHOP
Een ogenschijnlijk onmaak-
baar contract kan dikwijls wor
den gemaakt via een elimina-
tiespel Een dergelijke speel
wijze is nu eens niet uitsluitend
weggelegd voor de hele sterken
onder ons, maar is ook voor de
wat eenvoudiger bridger ge
makkelijk te herkennen.
De voorwaarden voor een
eliminatie-speelwijze zijn sim
pel: een troef in beide handen,
een vorkcombinatie in één van
de handen en een geschikte
kaart om van slag af te gaan.
Een goed voorbeeld is het vol
gende:
a 6 4
V 7 5 2
O 10 6 5
4 a 8 3
4 H VB3 4972
O 10 3 O B64
O H 9 2 oV843
4 107 52 4 B 9 6
10 8 5
A H 9 8
O A B 7
f HV4
Noord-Zuid spelen 4 Ha, waar
tegen west start met Sch. H. In
een dergelijke situatie getuigt
het van goede techniek de eer
ste slag te weigeren, waarna de
tweede schoppenslag wordt
genomen met het aas. Er drei
gen voor zuid vier verliesslagen,
te weten twee in schoppen en
twee in ruiten. Slechts indien de
tegenpartij gedwongen kan
worden de ruitenkleur zelf aan
te spelen, wordt het verlies in
deze kleur beperkt tot één slag.
Zuid speelt hiertoe driemaal
troef, driemaal klaveren en ver
volgens zijn laatste schoppen.
West moet nu in de dubbele re
nonce spelen of ruiten aanval
len en de vier verliesslagen zijn
opeens terug gebracht tot drie.
Let er op dat het contract even
zeer zou zijn gemaakt als niet
west, maar oost aan slag zou zijn
gekomen.
4 107 52
H B 3
O H 2
4 V 8 7 3
H B 4 4963
O 9 7 6 54 O V 10 8
O B 8 7 <C> V 10 9 5 3
4 9 5 4 64
4 A V 8
A 2
O A 6 4
4 AH B 10 2
Het eindcontract was 6 KI, te
spelen door zuid. Zuid maakt
zijn contract met wiskundige
zekerheid door troef te spelen,
gevolgd door het elimineren
van de rode kleuren. Hij gaat
van slag met een kleine schop
pen, waarbij hij er zorg voor
draagt dat west moet nemen.
Deze heeft vervolgens de keus
tussen het spelen van schoppen
of het spelen in de dubbele re
nonce en wederom is een ogen
schijnlijke verliesslag in het
niets verdwenen.
K. SCHIPPERHEYN
Hoe het achtste Suikertoernooi ook
zal aflopen en welke grote verras
singen er op speltechnisch gebied
en op de scoretabel zich zullen
voordoen, het evenement zal in de
geschiedenis moeten blijven voort
leven als het toernooi, waaraan
twee van de grootsten niet mochten
deelnemen: Anatoli Gantwarg en
Watsjelaw Stjegolew. De geschie
denis luidt als volgt
Ex-wereldkampioen Ton Sijbrands
heeft na afloop van het wereld
kampioenschap 1976 een gerucht
makend artikel geschreven in de
„Volkskrant" (4 september 1976),
onder de titel „Aanklacht dam
mende dissidenten", waarin hij de
Russen Gantwarg en Stjegolew
hun mening liet vertellen over de
papieren wereldtitel van Koeper-
man en de vermeende combine die
Wiersma met Koeperman zou heb
ben gemaakt! In het artikel komt
ook duidelijk naar voren dat het
volgens beide dammers in de Rus
sische dambond nogal rommelt.
Tsjoebarow, de belangrijkste man
in de bond, zou er persoonlijk be
lang bij hebben gehad als Koeper
man naar het buitenland zou wor
den afgevaardigd.
Met aan zekerheid grenzende waar
schijnlijkheid kan worden vastges
teld, dat Sijbrands artikel er de oor
zaak van is, dat Gantwarg, Stjego
lew (en ook Koeperman) geen toe
stemming hebben gekregen deel te
nemen aan het suikertoernooi.
Wat hierover te zeggen?
In de eerste plaats de geweldige
moed van beide eerder genoemde
dammers om zonder toestemming
van de één of andere Sowjetraad
zo'n interview weg te geven. Het is
immers een publiek geheim dat een
Rus, die in het buitenland vertoeft
(in het binnenland lijkt het even
min een gezonde zaak, eindred.),
geen negatieve opmerkingen mag
maken over officiële Russische in
stanties (en de Russische Dambond
is een officiële!) „Ontroerend is de
laatste uitspraak van Gantwarg in
het interview. Op de vraag van Sij
brands of zij geen moeilijkheden
zouden krijgen met het interview,
antwoordde hij: „Als wij enig res
pect voor onszelf hebben, als we
enig respect voor het damspel en
als we enig respect de waarheid
hebben, dan moeten wij dit alles
zeggen zoals het is. Wij hebben
geen andere keuze!"
Voor Sijbrands zal het wel zeer
zwaar geweest zijn, want hij moest
een bijzonder moeilijke keuze ma
ken. Of. het artikel plaatsen, in de
wetenschap dat het voor Gantwarg
en Stjegolew een hoop gedonder
zou geven, óf niet plaatsen en de
problematiek een wijle laten rus
ten. Hij koos - en ik durf niet te
zeggen terecht - voor het eerste.
Een geheel ander punt, naast de
"morele" aantekeningen is de hou
ding van de FMJD - de wereld-
dambond, die als de indirecte
hoofdschuldige moet worden aan
gewezen van deze onverkwikke
lijke affaire. Want de FMJD en al
leen hij, had de praktijken van in
genieur Koeperman kunnen ver
hinderen. De reglementen zijn niet
alleen geschapen voor orde en re
gel, maar, dacht ik, bovenal voor
bescherming van hen, die krach
tens hun dammer-zijn zich hebben
onderworpen aan die reglementen.
Koeperman schond.minstens twee
keer de reglementen (door op on
rechtvaardige wijze deelnemer te
worden aan de Kandidatentoer
nooien in Monaco en Tbilisi - 1970
en 1974), maar de FMJD schond ze
tien keer erger door dit door de vin
gers te zien.
Een ieder zichzelf respecterende
bond zou het niet in zijn hoofd ha
len om dergelijke gevallen te tole
reren, maar helaas laat de FMJD
zich keer op keer leiden door situa
ties en helaas zelden door de eigen
reglementen.
Had de FMJD zulke gebeurtenis
sen als met Koeperman onderkend
en had hij Koeperman en de Russi
sche dambond (die tenslotte Koe
perman zijn fiat gaf tot zulke prak
tijken) bestraft, dan hadden Gant
warg en Stegolew niet hoeven op te
staan als de waarschuwende profe
ten, die in eigen land nooit geëerd
zullen worden.
Plaatsgebrek weerhoudt mij er nu
van om verdere aspecten toe te lich
ten. Het laatste woord in deze kwes
tie is nog lang niet gesproken, hoe
wel te verwachten is dat men alles
in de doofpot zal willen stoppen.
Voor de liefhebber van praktische
problemen een stelling uit een par
tij van de bekende schrijver Eek-
Wat gebeurt er na 14-20(25:14)9:20?
m m m\
n""
*p 'm 'm W
it'mm 'm
'm 11 SI
O e
B.M"
m m
pcwêiiKüsnm w
DDR-Oude meesters die in het be
zit zijn van het nationale museum
van Dresden staan afgebeeld op zes
zegels die de DDR op 14 december
heeft uitgegeven. Op de hoogste
waarde uit de serie staat een Neder
lands N^erk afgebeeld en wel de
Brieflezende officier van de in
Zwolle geboren Gerard Terborch
(1617-1681) waarde: 70 pfennig; op
lage 2,1 miljoen. Verder op de ze
gels: 10 pf. (15 miljoen), De vrijheid
van Rosalba Carriera (1675-1757);
15 pf. (5 miljoen), Maria en het Kind
van Bartolomé Estéban Murillo
(1618-1682); 20 pf. (8 miljoen),
Vrouw die op gamba speelt van Be
rnardo Strozzi (1581-1644); 25 pf.
(4,5 rfliljoen). De verlaten Ariadne
van Angelica Kauffmann
(1741-1807) en 35 pf. (4,5 miljoen),
2.00 mm VfcmMu*
Oude man met zwarte kap van Bar-
tolomeo Nazzari (1699-1758). Ver
zamelaars van schilderijenzegels
zullen deze serie zeker niet in hun
collectie willen missen.
FRANKRIJK - Het uit 1657 date
rende machtige fort Port-Louis, dat
nu dienst doet als scheepvaartmu
seum (Atlantisch Museum) staat
afgebeeld op een zegel van 1,45
franc (blauwgroen, bruin en don
kergroen) die Frankrijk op 6 de
cember in roulatie heeft gebracht.
Het fort dat door de Indische com
pagnie werd gebouwd en daarna
dienst deed als garnizoen van de
koninklijke marine werd tijdens de
Franse revolutie deels verwoest.
Hoewel het bolwerk onder Louis-
Philippe en Napoleon III werd her
bouwd heeft het sindsdien nauwe
lijks meer enige militaire betekenis
gehad. Op de zegel vaart langs de
citadel het zeilschip Gravin Anne.
Oplage: 6 miljoen.
De vijfde en laatste kunstzegel van
dit jaar laat het stilleven Nature
morte (1943) zien van de Franse
schilder Maurice de Vlaminck (Pa
rijs 1876 - Rueil-la-Gadelière 1958).
Op jonge leeftijd was De Vlaminck
een aanhanger van het fauvisme.
Zonder nuanceringen en overgan
gen legde hij de kleuren zo zuiver
mogelijk op het doek. Na een korte
overgangsfase en nadat hij zich in
Rueil-la-Gadelière had gevestigd
ging hij over tot het schilderen van
bloemstukken, stillevens en land
schappen. Ui*, die tijd dateert ook
het afgebeelde werk. Deze nieuwe
kunstzegel heeft een waarde van 2
fr., is uitgevoerd in rood, oranje,
blauw, groen, bruin en zwart, heeft
een oplage van 6 miljoen en ging op
20 december in de verkoop
OOSTENRIJK - Voor het tweede
achtereenvolgende jaar heeft Oos
tenrijk een zegel aan moderne
kunst gewijd. Kwam het vorige jaar
(28 november) De Spiraalboom van
Friedensreich Hundertwasser voor
op een zegel van 4 schilling, op 13
december verscheen een zegel van
6 schilling (geel, ultramarijn, kar
mijn, olijf en violetbruin) met
daarop De lieve Augustijn van Arik
Brauer. Van de zegel zijn 3,7 mil
joen stuks aangemaakt; eerste dag
frankeergeldigheid: 29 december.
Hero Wit
Kunt u de acht afwijkingen in bovenstaande tekeningen vinden?
De juiste oplossing vindt u elders op de pagina.
JOOP BURGERHOUT
De eerste prijs van f 10.-- werd toe
gekend aan mevr. N. de Rooij-
Gjjselaar, Berlicumstraat 3 te
Oegstgeest. De tweede prijs van
f7.50 werd toegekend aan mevr. M.
v. d. Hulst-v. d. Geest, Noordheyn-
laan 5 te Leidschendam. De twee
prijzen van f 5.- werden toegekend
aan mevr. C. v. d. Zande-
Hoogendorp, Zeeweg 153 te Kat
wijk aan Zee en aan de heer J. Tijs-
sen, Schutterstraat 17 te Leiden. De
prijzen worden de winnaars toege
zonden.
Oplossingen met in de linkerbo
venhoek vermelding "Kruiswoord
raadsel" vóór donderdag zenden
aan Redactie Leidsch Dagblad,
Witte Singel 1, Leiden.
ft Jap
-Iiqos do A\nooA uba uaaqjajqoaj q
MnoaA uba uaoqos ja^juq 'i
ueui uba sep 9
japuos
-jtpaj jajBj uba ;ood ajspppiuj q
ubui UBA iuq fr
sjqoaj jnap uba dou5{ g
uassnn
■ia^uq do atynnSij ajspppiui z
afliajBj do af^od siqoaa jsaaui 1
HORIZONTAAL
1. 't Is tweemaal gevierd, ere wie
ere toekomt
4. Ordinaire straf voor een vis
6. Inderdaad, de stof is kostbaar
7. Het meisje met de stengel
9. Raadselachtig vervoermiddel
voor dieren, zo te horen
10. Dor middel om te rijzen kunt
U bij hem halen
13. Een rommelige, foeilelijke
hut in de alpen
15. U zou er mee naar boven
kunnen gaan
17. Misselijke vent aan het
strand
18. Proef in de gevangenis
19. Nou, hetzelfde gewenst,
meid
£0. Hier is de bode met de sleu
tel
22. P, je neus de kost geven als je
met je handen in 't haar zit
24. De vlugge drank van de
school
27.'t Zal de last wel dragen
29. Een korte tijd in het veen
vertoeven
30. Een Engelse drank voor een
Nederlands dier
31. Zo te horen zeer aantrekke
lijke afdeling, zo te zien
32. Op en neer gaan langs de
weg
VERTIKAAL
1. Geniet niet met wapens!
2. Een moeilijkheid is het met
die reiziger
3. Albert, de arts, zat in de purée
4. Een lichaamsdeel van een
bepaalde lengte met de
schoonmaak
5. Mensen, verf is voor de lang
zame werker
6. Een tweeling met een touwtje
8. Niettemin waait de thee weg
11. Bitter voedsel in het schip
12. Er is niet evenveel in het be
wijs
13. Bij de dieren is de mond er
om te drinken
14. Gé heeft mij geroepen om
dat ze ziek was.
16. Heb ik de pee in in dat dier?
20. In het verhaal is dit geen
volle boom meer
21. Het is „in", je hoofd zo in de
hoogte te steken
22. Kostbaarheden en de vader
met z'n dochter eromheen
23. Met thee is de vereniging
zonder U
25. Het voer ergens voor zetten
26. Overeenkomst tussen mop
pen en bier
28. Dit is meestal het resultaat
van Uw kans
