Ierse vredesbeweging
geprezen en verguisd
Menten kan hier alleen komen
door "verkapte" uitlevering
Bedrog
met de
fruitkast
Rentewijziging bij de
RPS per 13 december a.s.
Eerlijk is eerlijk.
Hg Rijkspostspaarbank
ZATERDAG 11 DECEMBER 1976
"Het is jammer van mijn vrije zaterdagmiddag; ik had lie
ver met wat vrienden een partijtje rugby gespeeld, maar nu
alle verloven ingetrokken zijn, kan ik dat mooi vergeten".
Woorden van een Engelse "bobby" die de optocht van de
Noord-Ierse Vredesbeweging niet zo ziet zitten.
Hij is één van de 2.000 politie
agenten die de vier kilometer lange
rij flankeren, op weg van het uitge
strekte Hyde Park, via de Big Ben
naar Trafalgar Square in Londen.
Het is een rustige processie van
duizenden supporters van de Vre
desbeweging.
Door
Fred Janssens
Drie dagen na de begrafenis van
drie kleine kinderen, slachtoffers
van de nu al bijna acht jaar durende
burgeroorlog in Ulster, mobiliseer
den Betty Williams en Mairead Cor-
rigan uit Deny de vrouwen uit de
Britse provincie om een einde te
maken aan het geweld dat het leven
daar schier ondraaglijk maakt.
Er werden enkele bijeenkomsten
georganiseerd in alle grotere steden
van het gehele Ierse eiland, van
Belfast tot Cork, en van Dublin tot
Galway. Vooral in de eerste paar
maanden trok zo'n tocht gemiddeld
1500 mensen. Gelijksoortige mar
sen werden gehouden in Engeland
en Schotland, de meest indru
kwekkende die zonnige zaterdag in
november. Zo'n 15.000 deelnemers
legden het verkeer lam in het cen
trum van Londen. Niet alleen Ieren
en Britten namen deel aan de tocht,
van het Europese vasteland waren
tientallen mensen overgekomen
om hun steun aan deze jonge bewe
ging te betuigen. Onder hen waren
er supporters uit Frankrijk, Noor
wegen en Nederland.
Goed teken
Op het eerste gezicht is er de steun
van iedereen voor het initiatief van
Betty Williams en Mairead Corri-
gan. Merlyn Rees zei in augustus,
toen hij nog minister voor Noórd-
Ierland was, dat hij de oprichting
van de Vredesbeweging een goed
teken vond, rnaar hij geloofde tege
lijkertijd dat de "vrouwen van Der-
ry" nooit alleen voor vrede konden
zorgen. Daar was meer dan alleen
spontane bijeenkomsten voor no
dig. De hulp aan de paramilitaire
groeperingen, zoals de Provisio
nele IRA en de loyalistische (Pro
testante) Ulster Volunteer Force,
moest drastisch verminderen, al
dus Merlyn Rees.
Onder de Vredesbeweging is zeker
weinig sympathie voor de para
militaire organisaties. Op Trafalgar
Square, onder het toeziend oog van
Admiraal Nelson, waar behalve de
leiders van de Vredesbeweging on
der andere de aartsbisschop van
Canterbury, Dr. Donald Coggan en
actrice Diana Rigg spraken, waren
er kleine tegendemonstraties. Deze
demonstraties waren georgani
seerd door de "Troops Out Move-
ment", die de Britse troepen uit
Noord-Ierland teruggetrokken wil
len hebben. Deze, voor het meren
deel jonge Engelse mensen, maak
ten wat herrie, maar ze werden
weggehoond door Betty Williams.
Onder de deelnemers van de tocht
is totaal eeen svmnat.hie voor de
"Troops Out Movement". Bijna ie
dereen met wie ik gedurende de
lange mars door Londen spreek,
vindt dat het Britse leger in Noord-
Ierland moet blijven. "Het is naïef
om te denken dat er geen bloedbad
volgt in Belfast en in de andere ste
den, als het leger zich terugtrekt",
zegt een ordebewaker van de Vre
desbeweging.
Op de vraag of een vredesmacht
van de Verenigde Naties niet beter
geschikt was om de strijdende par
tijen uit elkaar te houden, ant
woordt hij dat dat "niet veel uit
maakte". "Zolang er maar troepen
zijn die een afschuwelijk bloedbad
voorkomen".
Over het algemeen vinden de sup
porters dat de Vredesbeweging
nooit een politieke partij moet
worden, omdat de politiek nooit
iets heeft opgelost in Ulster. "De
politieke leiders in Belfast en Lon
den hebben gefaald; het is nu tijd
dat wij, de mensen van de straat,
ons land de vrede teruggeeft, die zij
verdient, dat wij ons land terug
brengen tot een plaats waar ieder
een normaal met elkaar kan samen
leven, zonder de angst van de kogel
en de bom", zegt een andere orde
bewaker hartstochtelijk tegen me.
Terwijl ik met hem praat wordt er
in de voorste gelederen van de rij
het lied "Abide With Me" gezongen.
Het klinkt ontroerend, zo tussen de
hoge kantoorgebouwen bij het
Victoria-station.
Een 50-jarige slager uit Lurgan is
van mening dat deze Vredesbewe
ging wel de politieke kant opgaat.
"Dat is onvermijdelijk meneer, on
vermijdelijk".
Ik vraag hem of hij eventuele ver
kiezingen voor deze (nieuwe) partij
zal stemmen, zei hij: "Dat hangt er
van af, als de beweging een meer
concrete politiek zou hebben, dan
zou ik zeker mijn stem op haar uit
brengen".
"En wanneer niet?"
"Kijk meneer", legt hij uit, "vrede
in Ierland is heel mooi. Ik bid er
elke dag voor. Maar om die vrede te
bereiken komt er veel meer kij
ken".
Beginnen
Omstandig zet hij uiteen dat eerst
de diepere oorzaken van het con
flict in Noord-Ierland ("daar wil ik
nu niet op ingaan, u begrijpt wel
wat ik bedoel", zegt de man, duide
lijk niet in de stemming om tussen
Deze hond liep ook mee in de vier kilometer lange vredesprocessie i
Londen: "Ik raakte gewond bij een bomexplosie. Stop het geweld!"
duizenden landgenoten een inge
wikkelde discussie te beginnen,)
weggenomen moeten worden.
"Dan pas ontstaat er een situatie in
onze zes graafschappen, waarin wij
vreedzaam met onze buren kunnen
samenleven". Hij loopt toch mee
met deze demonstatie omdat hij
vindt dat "je toch ergens moet be
ginnen met het zoeken naar een op
lossing voor Ulster".
De leiders van de Vredesbeweging
denken er trouwens niet over om
zich in de partij-politiek te begeven.
Ze vinden dat er steun genoeg is;
dat het niet nodig is om via partij-
propaganda hun stem te laten ho
ren. In een interview voor de BBC
echter laat de enige man in de top
van de Vredesbeweging, Ciaron
McKeown, weten dat hij het niet
uitgesloten acht dat de Vredesbe
weging een "echte" politieke partij
zal worden.
De eerder genoemde "Troops Out
Movement" is van mening dat eerst
alle Britse soldaten uit Ierland te
ruggetrokken dienen te worden,
voordat er gepraat kan worden over
vrede. De TOM vindt de Vredesbe
weging niet oprecht.
Betty Williams en Mairead Corri-
gan worden gezien als "handlan
gers" van het Britse leger, en (dus)
van de regering in Londen, aldus de
"Troops Out Movement". "Door
psalmen te zingen bereik je geen
vrede", zegt een woordvoerder van
de TOM.
"Wat bedoelt de Beweging precies
met vrede? Is het er één van voor
1968, toen de burgeroorlog begon?
Dus een vrede met slechte werk- en1
woonomstandigheden- voor zowel
katholieke als protestante arbei
ders, met discriminatie bij verkie
zingen, bij het toewijzen van wo
ningen, kortom een vrede in een
onrechtvaardige plaatschappij? Is
het een vrede die gehandhaafd
dient te worden door Britse troe
pen?"
Vele vragen gesteld door de TOM
aan de Vredesbeweging, waarop de
TOM geen bevredigend antwoord
heeft gekregen.
Martelingen
De kritiek van de "Troops Out Mo
vement" is dat de Noordierse Vre
desbeweging nooit met een woord
gerept heeft over de methoden die
de veiligheidstroepen in de inter
neringskampen gebruikt heeft en
kele jaren geleden. Methoden die
enkele maanden geleden onder
ernstige kritiek kwamen van het
Europese gerechtshof in Straats
burg. Deze methoden (de gebruike
lijke martelpraktijken) werden ge
bezigd om de activisten "klein" te
houden.
De TOM ziet graag een einde aan de
strijd in Noord-Ierland. Maar, zo
zegt de TOM, dit kan alleen bereikt
worden door erkenning van het
zelfbeschikkingsrecht van de Ieren
om zelf hun toekomst te bepalen.
Tegenstanders van de "vrede-vrouwen" hingen posters langs de weg:
"Verleen geen steun aan Ierlands ondrdrukkers. Boycot de vredesbewe
ging"-
Dit kunnen zij alleen het best, zon- van de vrede, vliegen verschrikt op.
der "hulp" van vreemde inmen- De menigte gaat opvallend rustig
ging. Aldus de Troops Out Move- uiteen. Er zijn volgens de politie
ment, die de strijd in Ulster verge- c slechts negen personen gearres-
lijkt met een vriiheidsstrijd elders
in de (Derde) Wereld.
Een gelijksoortige actiegroep, de
"British Withdrawal From Nor
thern Ireland Campaign" ("Britse
terugtrekking uit Noord-Ierland"),
heeft een zelfde standpunt ten op
zichte van de Vredesbeweging. De
werkelijke oplossing van het Ierse
conflict ligt bij de Ieren zelf.
Zowel de TOM als de BWFNIC (en
andere groeperingen, zoals de poli
tieke vleugel van de IRA de Sinn
Fein) zien de Vredesbeweging als
een "stunt" van de Britse regering,
als een afleidingsmanoeuvre van de
werkelijke situatie, waarin de poli
tici, geen oplossing kunnen bieden.
Gedurende de bijeenkomst op Tra
falgar Square worden er inderdaad
psalmen gezongen. De aartsbis
schop van Canterbury, Dr. Coggan
houdt een korte toespraak, waarin
hij de Noordierse Vredesbeweging
prijst. Hij gaat voor in het "Onze
Vader". Hierna zingt de Ameri
kaanse folk-zangeres Joan Baez
enkele nummers, zoals "Morning
has broken" en natuurlijk "We shall
overcome".
Duiven
Onderwijl schreeuwen de aanhan
gers van de "Troops Out Move-
ment" hun leuzen, maar die vallen
in het niet bij het massaal meege
zongen "When Irish eyes
teerd, allen supporters van de
"Troops Out Movement".
Wat gaat er nu met de Noordierse
Vredesbeweging gebeuren? Dat is
eigenlijk niemand nog geheel dui
delijk. Deze demonstratie trok het
grootste aantal deelnemers sinds
de oprichting van de Beweging.
Uiteraard willen Betty Williams en
Mairead Corrigan, die direct na af
loop van de bijeenkomst naar Oslo
vlogen om er geld in ontvangst te
nemen, doorgaan met hun activitei
ten. Politiek of geen politiek? Lo
kale leiders in Ulster hebben al
programma's opgesteld, en een
paar hebben zich zelfs al kandidaat
gesteld voor de volgende, plaatse
lijke verkiezingen.
Concreter
Willen de twee ondernemende
vrouwen uit Derry bereiken waar
voor ze afgelopen maanden actief
geweest zijn, dan zullen ze toch iets
concreter moeten bieden dan al
leen bijeenkomsten, hoe indru
kwekkend de deelname ook mag
zijn. Mocht het inderdaad een poli
tieke partij worden, dan zou het één
van de zeer weinige partijen in Ul
ster zijn, die zijn oorsprong vindt in
de werkende klasse, in de ge
mengde werkende klasse, van Bel
fast en Derry. En dan: zou deze
nieuwe partij een lang leven be
schoren zijn?
ling". De middag eindigt met het Veel vragen, die nu nog niet beant-
traditionele Schotse lied "Auld woordt kunnen worden; er kan
Lang Syne". Iedereen zingt mee en slechts gespeculeerd worden. De
wiegt mee, wanneer Betty Wil- meeste mensen op de Britse eilan-
liams' schelle stem over het plein den wensen de Vredesbeweging
klinkt. Alle duiven, een symbool veel succes.
DEN HAAG - Met bepaalde typen
"fruitautomaten", zoals die
tegenwoordig in de meeste cafè's
en snack-bars staan, wordt bedrog
gepleegd. Sinds enige weken zijn
zij het doelwit van in groepjes van
drie opererende jongelui, die op
simpele wijze deze automaten we
ten te beïnvloeden. In enkele mi
nuten tijd verdienen ze daarmee
bedragen tussen de honderd en
tweehonderd gulden.
Hoewel in strijd met de wet keren
vrijwel alle houders van zo'n
"fruitkast" geld uit voor behaalde
punten. Deze zijn te behalen door
drie of vier rollen met fruitafbeel-
dingen in beweging te brengen.
Als deze rollen tot stilstand ko
men en er verschijnen gelijke af
beeldingen naast elkaar worden
er punten gescoord.
Bij bepaalde typen van deze au
tomaten blijkt een simpele truc
mogelijk, waardoor men rollen
kan "vasthouden" of afremmen en
op het juiste moment tot stilstand
brengen.
Het betreft die "fruitkasten", die
zijn voorzien van een groot rui-
toppervlak, zonder metalen om
lijsting. De valsspelers gaan ge
drieën voor zo'n automaat staan,
waardoor het zelfs in een stamp
vol café niet goed zichtbaar is wat
ze doen.
Rollen
Ze dekken de kast vrijwel volledig
voor het zicht af. Onopvallend
leunen de twee buitenste jongens
tegen de automaat en trekken
daarbij enigszins aan de zijkan
ten. Een van de "spelers" drukt in
tussen zachtjes tegen de ruit en
kan op die manier tegelijk twee
rollen vasthouden, of wanneer hij
op de geoorloofde manier twee
rollen met de daartoe bestemde
knop heeft vastgezet, de stand van
de wel draaiende rol beïnvloeden.
Om snel te kunnen reageren is het
wel noodzakelijk de volgorde van
de afbeeldingen te. kennen.
Uiteraard was het een aantal kas
teleins en verhuurders van derge
lijke automaten de laatste weken
opgevallen, dat met name de
"fruitkasten" van het type "Super
Gamble" abnormaal hoog uit
keerden. Ofschoon op de rollen
wel krasjes werden waargenomen
stond men toch voor een raadsel.
Sommige caféhouders hebben de
afgelopen maand al enkele keren
zo'n trio op bezoek gehad.
Foefje
De automatenverhuurders heb
ben het foefje nu ontdekt en een
aantal van hen heeft reeds maat
regelen getroffen, hetzij door de
rollenhouder zo ver mogelijk naar
achteren te plaatsen, hetzij door
achter de glasplaat een metalen
stangetje te zetten. De valsspelers
kunnen de truc alleen toepassen
op "fruitkasten" van de Britse
ACE-fabriek. De Nederlandse im
porteur "Hobea" uit Rotterdam
heeft er over het gehele land zo'n
2500 via verhuurders in omloop
gebracht.
Door de verlaging van de rente op de kapitaalmarkt is
de RPS genoodzaakt de rente op nieuwe spaargelden die
voor lange tijd worden vastgezet - beleggingsbewijzen en
spaardeposito's - te verlagen.
Alle rentepercentages van de vóór 13 december
afgegeven beleggingsbewijzen en gestorte spaardeposito's
blijven ongewijzigd.
De rente op nieuw te storten bedragen is thans voor:
Beleggingsbewijzen Spaardeposito's
3 jaar vast7p
4 jaar vast 7p
5 jaar vast 8
2jaarvast7
3 jaar vast 7|
4jaarvast8
5 jaar vast
6 jaar vast 84%
De rentetarieven van de overige spaarvormen zijn niet gewijzigd.
Meer informatie?
Ook de hypotheekrente is Q 3/0/
verlaagd en bedraagt thans OX I
Bel 020 - 5 89 31 37 0017 bellen kan ook
Vraag folder bij het postkantoor
Of schrijf, zonder postzegel, naar de
Rijkspostspaarbank, Amsterdam.
?Wpc3 uw nationale spaar- en hypotheekbank
LEIDEN - Reeds spoedig na de arrestatie van Menten werd
duidelijk dat Nederland zijn hoop beter op uitzetting dan
op uitlevering kon vestigen. De belangrijkste reden daar
voor ligt in het verbod van uitlevering, dat zowel in het
Europese uitleveringsverdrag als in de Zwitserse uitlever
ingswet is vastgelegd.
Daarnaast echter leverden, zij het
minder onoverkomelijk, een
eventueel beroep op het politieke
karakter van de feiten die Menten
aangewreven worden en concur
rerende aanspraken om uitlever
ing van de zijde van Rusland
enijof Polen problemen op voor
de uitlevering naar Nederland.
Vooral de Russen en/of Polen zou
den, naast het nadeel van de af
wezigheid van een uitleverings
verdrag, voordeel kunnen putten
uit de regel van het Zwitserse uit
leveringsrecht, dat bij concurre
rende uitleveringsverzoeken de
voorkeur wordt gegeven aan het
land binnen welks grondge
bied de feiten zijn gepleegd.
Men kan zich afvragen waarom de
zojuist genoemde redenen
zwaarwegend genoeg zijn om de
uitlevering ontoelaatbaar te ach
ten, maar een uitzetting niet in
de weg staan.
Voor het antwoord op die vraag
moeten wij ons verdiepen in het
verschil tussen de uitlevering en
de uitzetting. Uitlevering vindt
slechts plaats nadat het land waar
de verdachte of veroordeelde
zich bevindt, daartoe een verzoek
ontvangen heeft en is bedoeld om
het land dat het verzoek tot de
verbüjfsstaat richtte in staat te
stellen tegen de opgeeiste per
soon een strafvervolging in te
stellen, dan wel een tegen hem
uitgesproken vrijheidsstraf ten
uitvoer te leggen.
Uitzetting daarentegen geschiedt
slechts in het belang van het land
dat daartoe overgaat en drukt
slechts uit dat het uitzettende
land op dat moment niet is ge
steld op de aanwezigheid van de
buitenlander binnen zijn lands
grenzen.
De redenen daarvoor kunnen van
velerlei aard zijn. Gezien dit ver
schil in karakter wordt duidelijk
waarom de eisen van uitlevering
zoveel zwaarder zijn. Daar wordt
immers medewerking verlangd
aan een strafrechtelijke vervol
ging in een andere staat, zonder
dat de uitleverende staat daarbij
een direct aanwijsbaar belang
heeft. De vreemdeling heeft er
recht op, dat nagegaan wordt of
die strafvervolging gerechtvaar
digd is, alvorens de verblijfsstaat
tot die medewerking besluit.
Daarbij komen vragen aan de orde
als: ligt het feit niet te ver achter
ons? Wordt het gedrag ook door
de verblijfsstaat als strafbaar be
schouwd? Loopt de uitgeleverde
persoon geen gevaar wegens zijn
politieke opvattingen vervolgd te
worden?
Bij Menten stuit de uitlevering dan
af op het feit, dat de Nederlandse
en Zwitserse wetgever niet op ge
lijke wijze regels hebben uitge
vaardigd met betrekking tot de
verjaring van feiten als vermoe
delijk door Menten begaan.
Bij uitzetting gaat het er echter m
het geheel niet om elders een
strafvervolging mogelijk te ma
ken: men wil de vreemdeling ge
woon kwijt. De vreemdeling is
dan in beginsel ook vrij om zelf
uit te maken waarheen hij zich
begeeft bij het verlaten van het
land dat hem uitzet.
In beginsel, want dikwijls zijn de
redenen die geleid hebben tot de
uitzetting voor andere staten re
den om de vreemdeling toegang
te weigeren, of beschikt de
vreemdeling eenvoudig niet over
de middelen om zijn keus te reali
seren. Slechts het land waarvan
de vreemdeling de nationaliteit
bezit kan hem de toegang niet
ontzeggen.
Nu komt het vaak voor dat het
enige land dat de vreemdeling zal
opnemen, zijn vaderland, tevens
geïnteresseerd is in zijn aanwe
zigheid in verband met een straf
vervolging. Het belang bij de uit
zetting en bij de uitlevering
wordt door de verwijdering van
de vreemdeling gelijkelijk ge
diend.
Door in dat geval de uitzeuingsoo-
ven de uitleveringsprocedure te
kiezen, worden de striktere eisen
die bij uitlevering gelden ontdo
ken.
Ditzelfde geldt in feite m net-
geval-Menten, mits Menten maar
geen derde staat weet aan te wij
zen waar hij welkom is en de
Zwitserse regering bereid is de
uitzetting zodanig in te richten
dat Menten hetzij indirect via bij
voorbeeld West-Duitsland of di
rect per vliegtuig vanzelf in Ne
derland terecht komt.
Het lijkt er op dat in het geval-
Menten slechts met behulp van
een dergelijke verkapte uitlever
ing het beoogde resultaat bereikt
kan worden. Om een eventuele
uitzetting minder verdacht te
maken wordt wellicht een for
meel uitleveringsverzoek niet
gedaan. Anders zou immers te
duidelijk zijn dat het eigenlij-
om uitlevering gaat.
Nu kan de Zwitserse regering altijd
nog formeel volhouden dat zij
zelf de eerste belanghebbende
was bij de tegen Menten te treffen
maatregel, zij het dat de Neder
landse justitie daarvan toeval
lig kon profiteren.
Tot die eventuele uitzetting kan in
Zwitserland direct vanwege de
regering besloten worden, indien
de Zwitserse binnenlandse of
buitenlandse veiligheid door het
verblijf van Menten in gevaar ge
bracht wordt. Aangezien dit een
politieke beslissing is staat daar
tegen geen beroep open op enig
ander orgaan, zelfs niet op de
volksvertegenwoordiging.
Dit laatste is ongetwijfeld in Men-
tens nadeel. Indien immers de
uitzetting door de strafrechter of
door bestuurlijke autoriteiten
opgelegd zou worden, biedt het
Zwitserse recht steeds beroep op
een hogere rechter of een hoger
administratief orgaan.
De tijd die dergelijke procedures
zouden vergen doen de termijn
van ten hoogste veertig dagen
verstrijken gedurende welke
Menten van zijn vrijheid kan
worden blijven beroofd, in af
wachting van het (wellicht nooit
volgende) uitleveringsverzoek.
Vandaar dat de hoop van Neder
land gevestigd blijft op deze zo
genaamde politieke uitzetting die
de Zwitserse regering op grond
van art.' 70 van de Zwitserse con
stitutie kan bevelen. Als Menten
dan ook nog in Amsterdam aan
komt en berecht wordt, kunnen
de theoretici zich verder buigen
over de vraag of het in beginsel
verwerpelijke middel van de ver
kapte uitlevering in dat geval
door de omstandigheden ge
rechtvaardigd was.
Mr. A.M.M. Crie
wetenschappelijk medewerker
straf- en procesrecht
Leidse universiteit
