Bij interzonaal schaak
meer last van zenuwen?
Kruiswoordraadsel
De Hollandse opening stukje damnostalgie
Kom-er-ACHT-er
EB3BZB
Oplossing
van vorige
puzzel
Kom er achter
7 m
Dammen
"DIE ABOMINABELE SCHAAKKLOK"
TIP VAN TONY PRIDAY
ZATERDAG 27 NOVEMBER 1976
Kuilt u de achf aftvijkingen in.beidp bovenstaande tekeningen
vinden? D^-ju is te oplossing vindt u elders op de pagina.
De eerste prijs van f 10,-wordt toe
gekend aan mevr. C. v.d. Zande-
Hoogendorp, Zeeweg 153, Kat
wijk/Zee. De tweede prijs van
f 7.50 werd toegekend aan mevr. J.
Langezaal, Boshof 45, Leiden. De
twee prijzen van f 5,- werden toe
gekend aan mej. A. van Heusden,
Spaargarenstraat 4, Oegstgeest en
aan Mevr. J. Hortensius-v.d. Arend,
Sterrenlaan 142a, Alphen aan den
Rijn. De prijzen worden de win
naars toegezonden.
Oplossingen met in de linkerbo
venhoek vermelding „Kruiswoord
raadsel", vóór donderdag zenden
aan: Redactie Leidsch Dagblad,
Witte Singel 1, Leiden.
•afjau
-uvw aisiaiqav una ^ojsjapunm g
cnnoia uva svC do yvz i
udiuoq isvmi
oinvjdisaq una yjocnfojs ia^ui\ g
siqodu. jaöoa aisiapuo g
uap
-pirn }dq ui dCjduuvui uva paoq j.
tuooq iai
-qaai uva yviCiz laiqoai aisiapuo
uva paoq do uiao\q ajs^appuu
uvxu uva isaa do doouy aisiapuo i
HORIZONTAAL
1eiland in de Middellandse
Zee
6. vrucht
9. vesting
10. festiviteit
12. beeld
14. op de plaats blijvend
18. plaats in Italië
20. plaats in Hongarije
22. ongehuwd
23. soort van palm
24. vervelend wezen
25. deel van de hals
26. plaats in Duitsland
27. katoenen weefsel
29. kalm
30. staat die van roof leeft
31. voos
33. wezen
36. het herstellen
41. zaad
42. persoon van adel
43. ingewijde
44. knaagdier
45kostbare stof
VERTIKAAL
1. kwartje (Bargoens)
2. schoenmakersgerei
3. handeling
4. foedraal
5. paradijs
6. bijbelse figuur
7. drank
8. houten keet
11zoetwatervis
13. maatschappijklasse
15. zonder tanden
16. mondwater 17. ziekte
19slaafs
21. plaats in Canada
28. plaats in België
31. veerpont
32. boom
34. vertegenwoordiger
35. bons
37. schoon
38. zintuig
39. bergplaats
40. van of uit Ierland
De populairste opening in de lagere
afdelingen is de 33-28, 18-23 ope
ning, ook wel Hollandse opening
genoemd. De populariteit die dezè
opening in deze klassen geniet is
waarschijnlijk te danken aan de
immense propaganda, die door
Jack de Haas. Hoogland en Batte-
feld in het begin dezer eeuwwisse
ling voor deze opening is gemaakt.
Al de theorieboeken die toondertijd
verschenen handelden over deze
opening. Iedere andere opening
kon alleen maar bekeken worden
door de Hollandse bril. Zo kwam
het voor dat men rustig verklaarde
dat zwart na 1. 33-29 20-24, 2. 15:24
groot voordeel had. Redenen daar
voor waren waarschijnlijk dat wit
een stuk uit zijn centrum had prijs
gegeven en dat zwart een stuk van
zijn lange vleugel had opgelost. De
theorieën die vandaag de dag over
deze opening gaan. zeggen dat
zwart nadeel niet meer kan voor
komen.
Het is zonneklaar dat deze verkla
ringen van De Haas c.s. totaal ver
ouderd zijn en niet meer bruikbaar.
In de lagere afdelingen echter be
kommert men zich niet zo veel om
de moderne theorieën en speelt
men nog volgens de „vaderen".
Menig hoofdklasser zal misschien
met heimwee terugdenken aan de
tijd dat hij nog geen uitgebreide
theorie kende. Tegenwoordig is ie
dere opening tot in het verre mid
denspel toe geanalyseerd en met
een lichte overdrijving kan men
zeggen dat er voor hun weinig crea
tiefs meer te beleven valt.
l 2 3 4 5 6 7 P
3
3 3
3
3 3
"'f
r't
i
-4 O
'i
C< 1 1
Aan de hand van enige zeer verou
derde boekjes willen we de Hol
landse opening analyseren.
1. 33-28. De beginzet is duidelijk.
Wit wil zoveel mogelijk schijven
concentreren op zijn lange vleugel,
om daarna de korte vleugel van
zwart aan te vallen. 118-23, 2.
39-33 12-18. 3. 44-39 7-12, 4. 31-27
20-24, 5 34-30 17-21, 6. 37-31 14-20
Dit is sterk gespeeld van zwart. Wit
kan nu immers niet 31-26 spelen,
wegens 24-29-34 7. 41-37 10-14
Nog steeds kan 31 -26 niet. Het spel
van zwart gaat alle lof te boven. 8
30-25 21-26. 9 47-41 4-10 Zwart
speelt ongetwijfeld op de variant
uit de partij De Grebber-Cardozo,
die na 50-44,1-7,40-34 verloren was
voor wit (volgens De Haas en Batte-
feld) 10. 27-22 18:27. Beter was hier
40-34, 11. 31:22 2-7. Zwart specu
leert op een schitterende damzet 12
36-31? Dit is zwak - 1224-*30,
13. 35:24 (op 25:34 dan 23-29 en
12-18)20:29, 14. 33:24 19:30 15. 28:19
(op 25:34 12-18)1514:23, 16.
25:34 23-29,17.34:23 12-18,18.23:12
7:47!! Prachtig gespeeld van zwart.
(Het is mij alleen bekend dat de
zwartspeler van deze partij de
Noordwijker Th. Zwetsloot was).
Uit het mooie jubileumboekje „Wat
Twentse dammers presteerden"
haalden we een schitterende slag-
zet. die m.i. nog steeds niet erg be
kend is. hoewel de stelling zeer
waarschijnlijk nog steeds tientallen
keren per jaar op het bord komt:
H Hoogstede-H. Ronhaar (Hen
gelo 1935)
1 33-28 18-23. 2 39-33 12-18. 3
44-39 7-12. 4 31-27 17-21, 5 37-31
21-26.6 41-37 20-24. 7 34-30 14-20.
8 30-25 10-14. 9. 47^41 11-17, 10
W.
'Q.
>=3
m éi
O
27-21 16:27, 11.31:11 6:17, 12.36-31
18-22' 13. 50-44 2-7. 14. 40-34. De
fout is gemaakt. Het is wit echter
niet kwalijk te nemen dat hij knal
lende damzet naar veld 47 niet zag:
1417-21!!. 15. 28:17 23-28. 16.
33:22 (A) 24-30, 17. 35:24 20:40, 18.
45:34 (B) 14-20, 19. 25:23 12-18, 20.
7:47!!
A: 32:23, 19:28, 33:22, 24-29, 34:23,
23:12, 7:47.
B: Indien wit 44:35 had geslagen,
had hij de dam met één schijf ver
leis terug kunnen winne.
In diagramstand had wit 31-27 en
41-36 moeten spelen, met prima
spel.
JOOP BURGERHOUT
NEDERLAND - Tal van landen
geven al jarenlang op de „dag van
de postzegel" ook daadwerkelijk
een zegel uit. In ons land heeft men
het echter, ondanks herhaald aan
dringen door de georganiseerde fi-
latie, nog nooit zo ver kunnen bren
gen. Tot nu toe heeft men het altijd
moeten doen met een of meer
stempels die op de bewuste de
werden gebruikt. Daar schijnt nu
toch verandering in te zullen ko
men, want de directeur-generaal
van de PTT, drs. Ph. Leenman,
heeft onlangs bij de presentatie van
de eerste serie Amphilex-zegels in
Amsterdam gezegd - aldus het
maandblad Philatelie - dat hij de
minster van Verkeer en Waterstaat
voor wil stellen een dergelijke zegel
uit te geven. In het Amphilex-jaar
zal het nog niet zo ver zijn, omdat
voor 1977 het programma al is vast
gesteld, maar in 1978 maakt een
dergelijke zegel een aardige kans.
Het is een bekend feit, dat het schaak in de hoogste klasse
(corps-schaak-diplomatique!) vele normen stelt aan de in
de running zijnde grootmeesters en internationale mees
ters. Het is bijna vanzelfsprekend, want bij b.v. Interzo-
naalschaak - de slopende, lange weg naar het wereldkam
pioenschap - kan slechts een half puntje minus een "debet"
betekenen van drie meedogenloze jaren, omdat men we
derom een poging moet doen het verloren terrein (dat zo
dichtbij was) te heroveren of opnieuw om te ploegen...
OOSTENRIJK - Een van de landen
die al lang een waarde uitgeeft ter
gelegenheid van de „dag van de
postzegel" is Oostenrijk. De zegel
kwam op 11 november in omloop
een toeslagzegel van 6 plus 2 schil
ling (lichtvioletblauw en zwart) met
een stijlvol motief: een galahoed
van een postiljon en een erepos-
thoorn. Van de zegel zijn 1.950.000
stuks aangemaakt. Vanaf 3 decem
ber mag de zegel voor frankering
worden gebruikt.
Oostenrijk heeft deze maand nog
meer zegels op de markt gebracht.
Ondermeer de jaarlijkse kerstzegel
die op 11 november verscheen. De
zegel verbeeldt Christus' geboorte,
een altaarstuk uit 1450 van meester
Konrad von Friesach dat is te vin
den in de abdij van St. Lambrecht.
Waarde van de zegel: 3 schilling;
kleuren: zwartbruin, geel, blauw,
donkerroselila en zilver; oplage: 5
miljoen stuks; eerste dag van geld
igheid: 26 november.
T\<1)1 K BHlKFMAKk I 197(1
Ik geef u als voorbeeld partijen uit
het Interzonaal-toernooi in Biel van
dit jaar. Nervositeit en de daarmee
gepaard gaande onnauwkeurighe
den, veroorzaakt door de immer
"abominabele schaakklok" - een
zinsnede van dr. Tarrasch, die bijna
zijn hoed opat toen de tijdslimiet op
een primitief uurwerk werd inge
voerd! - komen duidelijk naar vo
ren. De eerste partij is een strijd
tussen twee voormalige wereld-,
kampioenen.
SPAANS
1. e2-e4 e7-e5
2 Pgl-f3 Pb8-c6
3. Lfl-b5 g7-g6
Een heel oud systeem, dat weinig
volgelingen heeft. Op het psycho
logische vlak is het een pluspunt!
4. c2-c3
Tal speelt geen 4.d4, zoals de boe
ken aangeven, maar kiest een weg
waarop vele rozen liggen... Men kan
er echter ook doornen ontmoeten!
25. Kgl-g2 f7-fö!
26. a5xb6 f5-f4
27. Le3-c5 f4-f3+
28. Kg2-fl
Wanneer wit het paard neemt komt
hij door 28 .De6+ zeer precair te
staan.
29. Lc5xf8 Ta8xf8
(Diagram na 29 .Tf8:)
d7-d6
Lc8-d7
d6xe5
Lf8-g7
KKPUM IKOSil l(|{fcl< K
Op 17 november 1966 riep de Alge
mene Vergadering van de Ver
enigde Naties een (neven) organisa
tie in het leven om de industriële
ontwikkeling in de ontwikkelings
landen té stimuleren. Het 10-jarig
bestaan van deze organisatie, ge
naamd UNIDO(United Nations In
dustrial Develpoment Organiza
tion) waarvan de hoofdzetel in We
nen is gevestigd is door Oostenrijk
op 3 november postaal herdacht
met de uitgifte van een zegel van 3
schilling (azuurblauw, kobalt en
goud; oplage 3.3 miljoen). Op de ze
gel behalve het VN-embleem een
brug, die het doel symboliseert de
wetenschappelijke kloof die er nog
altijd tussen de verschillende lan
den bestaat, te overbruggen, De ze
gel mag vanaf 17 november voor
frankering worden gebruikt.
Tot slot herdenkt Oostenrijk met
een zegel van 2.50 schilling (dag van
uitgifte: 11 november) het feit dat
100 jaar geleden Viktor Kaplan
(1876-1934), de uitvinder van de
naar hem genoemde turbine werd
geboren. De zegel laat een portret
van de uitvinder zien, alsmede de
door hem uitgevonden turbine die
nog bijna overal wordt gebruikt
waar aan energiewinning wordt
gedaan. Ook vandeze zegel is de op
lage 3.3 miljoen; kleuren; olijf
groen, bruinzwart en goud; eerste
dag van geldigheid: 26 november.
5. d2-d4
6. d4xe5
7. Ddl-e2
8. Lcl-e3
9. Pbl-d2
10. Lb5-c4
11. 0-0
Hier begint het al. Tal deed deze zet
na eén heel uur nadenken! Omdat
wij weten dat hij gaarne combi
neert (op offergebied althans), heeft
hij vermoedelijk de konsekwenties
van Lf7: onderzocht. Geen won
der dat een mens zenuwachtig
wordt!
11. 0-0
12. b2-b4 Pc6-d8
13. a2-a4 Pd8-e6
14. Pf3-g5 Pe7-c6
Niet zo duidelijk is 14... Pf4!? 15.
Lf4: ef4: 16. e5 h6? 17. Pf7: en beide
spelers kunnen weer een uur filoso
feren.
15. Pg5xe6 Ld7xe6
16. Pd2-b3 Pc6-d8
17. Tal-dl b7-b6
18. Lc4-d5
Tot niets voor wit leidt 18.a5 b5
19.Le6: Pe6: enz. Tal wil dé d-lijn
bezetten.
1 8Le6xd5
19 Tdlxd5 Pd&-e6
20. Tfl-dl Dc8-e8
Niet 21.Td7 wegens 21Pd4! enz.
21De8-a4
22. De2-c2 Pe6-f4
23. Td5-d2 Da4-c6!
24. g2-g3 Pf4-h3+
Smyslow gaat over tot een riskante
manoeuvre, omdat na Pe6, ab6: wit
wint met ab6:. Vermoedelijk heeft
hij naar de klok van Tal gekeken,
die intussen veel bedenktijd had
verbruikt.
Een blik op de klok zegt ons, dat Tal
nog 20 minuten heeft voor elf zetten
en Smyslow slechts tien minuten.
Geen wonder dat beide giganten uit
hun evenwicht zijn. Een Duits blad
schreef o.m. "Ein nervöser Bruder-
kampf!", waarmee mijn aanhef
volkomen wordt gerechtvaardigd!
30. Dc2-d3 Kg8rh8
31. Dd3-d5 Dc6xc3
32. b4-b5 a6xb5
Michael Tal
33. Dd5xb5 Dc3-c8
34. Db5-d7? Dc8c4+
35. Td2-d3 Ph3-g5
36. Pb3-d2 Dc4-c2
37. Kfl-el?
Wie de sterkste zenuwen heeft
wint! De tekstzet is een fout. Beter
Tal. Tal had nog 4 minuten, Smys
low 3!
Een fout komt nooit alleen!
Maar het is moeilijk iets te vinden.
Misschien 38. Te3 Pf2: 39. Tal, aan
gegeven door een Russisch
schaakblad. Na 38.Te3 Pc3! zie ik
geen uitweg meer voor onze vriend
Tal.
38Pe4-c5!
Wit gaf op. De enige nederlaag van
Tal te Biel.
De 23-jarige Oscar Castro, die de
jongste was in het toernooi, ver
sloeg de taaie Petrosjan, maar meer
opzien baarde zijn zege op Geiler.
Castro komt uit Colombia, woont in
Cuba, maar is geen familie van pre
sident Fidel Castro
Castro-Geller
1 e2-e4 c7-c5 2. Pgl-f3 Pb8-c6. 3.
Lfl-b5 (Dat kan ook) g7-g6, 4. Ó-O
Lf8-g7, 5. Tfl-el e7-e5, 6. c2-c3
Pg8-e7, 7.d2-d4 c5xd4, 8.c3xd4
e5xd4, 9.Lcl-f4 a7-a6, 10.Lb5-fl
d7-d6, ll.Pbl-d2 0-0 I2.h2-h3
h7-h6 (Na 46 minuten ge
speeld .Hier komt de nervositeit
wederom om de hoek kijken, al
thans aan zwarte zijde!) 13.Pd2-c4
d6-d5, 14.e4xd5 Pe7xd5, 15.Lf4-d6
Tf8-e8, 16.Telxe8+ Dd8xe8
17.Ld6-c5 Lc8-e6, 18.Pf3xd4
Ta8-d8 (Met Pd4: kon Geiler remise
maken, maar hij onderschatte niet
alleen zijn jeugdige tegenstander,
maar ook zijn klok!). 19.Pd4xe6
De8xe6 20.Ddl-b3 b7-b5,
21.Tal-dl! (In 8 minuten bere
kend!). 21.b5xc4? 22.Lflxc4
Pc6-a5, (it moest dan de weerleg
ging zijn) 23.Db3-b6ü (De pointe!)
De6xb6, 24.Lc5xb6 Pa5xc4, 25.
Lb6xd8 Pd5-f4, 26.b2-b3 Pc4-e5
(Geller's vlag stond op vallen)
27.Tdl-d6 Pf4-e6. Er volgde nog:
28.La5 Pc5 29.b4 Pe4 30.Ta6: Pd3,
31.Kfl Ld4?? (Met de droom 32.f3??
Pg3 mat) 32.Ta8+ü Kg7, 33.Td8!
en zwart gaf op.
Eén troost is er voor de lezers: ner
vositeit bij amateurs komt zelden
BISHOP
De laatste inzending in de Bols
bridgetip-competitie 1976/77 is
van Tonv Priday, Engels inter
national en als zodanig een ge
ducht tegenstander sinds 1961.
Hij schrijft over de kunst van
camouflage. Voor militairen
een doodnormale zaak, maar
door bridgers nog wel eens ver
geten. Zijn uitgangspunt is dat,
als men sterk is in een kleur, het
verstandig kan zijn dat te ca
moufleren voor de leider. Deze
taxeert uw kracht in een andere
kleur dan wellicht verkeerd.
7
C? B 10
O AH VB 10 6
A H V 5
10 8 4 2
A 9 5 4
<>542
72
A H V E
9 V873
O 9 7
B 9 3
9 6 53
H 6 2
O 8 3
10 8 6 4
Een spel uit een wedstrijd tus
sen Engeland en Ierland. Oost
gever, allen kwetsbaar. Oost
opende 1 Sch, zuid pas, west 2
Sch, noord doublet, waarna via
3 KI bij zuid een eindcontract
werd bereikt van 5 KI. West
kwam uit met Sch 2 en oost
legde het aas! Hij kon zien dat
het contract zou afhangen van
de behandeling der harten-
kleur. Oost had de bieding
geopend en zuid zou zeker het
grootste de,el van de kracht bij
oost zoeken. West had evenwel
geboden en moest derhalve
toch wel iets hebben. Door het
spelen van Sch A en niet de boer
hoopte oost de indruk te wek
ken dat west Sch H had eti dan
dus niet Ha A. Deze camouflage
taktiek slaagde wonderwel.
Oost speelde Ha 3 terug en zuid
ging er inderdaad van uit dat
oost Ha A moest hebben. Zuid
legde de heer en ging eén down.
Een ander voorbeeld.
10 6
C?'B 8 4
<>V 10 8
«fk-V 10 9 7 4
4 *74 A 5 2
7 5 6 3
O A 6 53 O HB74
«ft a 6 5 2 «ft H B 8 3
H B 9 8 3
9 AHV 10 92
O 9 2
«f. géén
Zuid opende 1 Ha (allen kwets
baar) - OW passen - noord 1 SA,
zuid 2 Sch, noord 2 SA en zuid
tenslotte 4 Ha. Géén bieding die
in aanmerking komt voor een
schoonheidsprijs maar in de
praktijk voorgekomen in een
zeer belangrijke Engelse vier-
tallenwedstrijd. West kwam uit
met Ru A en vervolgde met de
drie voor oost's heer. Deze be
dacht dat het nuttig zou kunnen
zijn zijn bezit in schoppen te
camoufleren, hetgeen mogelijk
was door andere kracht te etale
ren. Hij legde KI H op tafel, de
kleur waarin zuid gegeven de
bieding waarschijnlijk renonce
moest hebben. Zuid taxeerde
oost inderdaad op KI A H. zodat
west wel Sch A moest hebben.
Hij speelde later Sch 10 en liet
deze uitlopen, één down.
Priday formuleert zijn Bols-tip
aldus: Denk in de verdediging
aan de kunst van de camouflage
der kracht. Als men de leider
omtrent één kleur een verkeerd
beeld kan geven trekt deze t.a.v.
een andere kleur wellicht de
verkeerde conclusie.
T. SCHIPPERHEYN
