TIMS [FT
André Malraux: monument
van de Europese cultuur
(plic/ B)l,
ASTERIX
EX HET
IJZEREN
SCHILD
DE
GELE
SPIN
DINSDAG 23 NOVEMBER 1976
VARIA
s Werelds bekendste Neder-
landdse schrijvers zijn Multa-
tuli. Jan de Hartog, Erasmus,
Anne Frank, Jan Cremer en
Eddy du Perron. Multatuli
heeft dat te danken aan Max
Havelaar, Jan de Hartog aan
verschillende boeken. Erasmus
aan De lof der Zotheid. Anne
Frank aan haar dagboek. Jan
Cremer aan Ik,en Eddy du Per
ron aan de gisteren overleden
Franse schrijver (en ex-
minister) André Malraux, die
zijn beroemdste boek ,JL,a Con
dition Humaine", in 1933 op
droeg aan Eddy du Perron. De
Nederlandse vertaling is van E.
du Perron en is bij Uitgeverij
Contact aan zijn elfde druk toe.
Hoewel Du Perron natuurlijk
stellig van mening was dat ,Xa
Condition Humaine" vertaald
diende te worden, onderging
hij dit werk toch als een sisyfu-
sarbeid. „Die verdomde verta
ling!" schrijft hij op 25 februari
1934 aan Menno ter Braak, en
op 1 februari schreef hij: .Met
vertalen van Malraux boeit me
soms, maar blijft me over het
algemeen knap vervelen, ook
omdat het gedwongen werk is,
dat gauw af moet."
Op 16 april is hij nog niet klaar:
,Jk blijf beestachtig in beslag
genomen door mijn vertaling.
Nog 90 bladzijden - het is een
obsessie! Ik wist niet dat ik er zo
mijn bekomst van zou krijgen
en op 20 april schreef hij: .Mijn
handschrift is, geloof ik, totaal
bedorven sinds ik zoveel per
dag schrijf: ik heb tenminste
soms het gevoel dat mijn pen
nen weerbarstige stokjes zijn:
half staal, half luciferhout aan
de punt"
Op 11 november 1934 bedankt
Menno ter Braak Du Perron
voor de toezending van diens
vertaling van Malraux en in
het bijzonder voor de opdracht:
M. schrijft boek met opdracht
voor P.. P. vertaalt het boek en
geeft het met opdracht aan B.
Ter Braak meldt wel enige be
zwaren tegen de vertaling te
hebben. Du Perron vraagt hem
wat dat betreft vooral niet te
sparen, maar voegt er aan toe:
.Maar denk er oók aan, dat
Malraux allesbehalve glad
schrijft Een dag later schrijft
hij: Malraux schrijft in het
Fraiis een zeer eigenaardige,
vaak „getourmenteerde"soms
opgedrevenstijl: ik kon dit
natuurlijk niet verbeteren". De
aanmerkingen van Ter Braak
blijken later zeer miniem te
zijn, een paar gallicismen1,
maar het boek leest heel „vlot".
er een zekere predilectie voor!
Schrijf hem hartelijk en op de
man af: voor complimenten in
auteursstijl is hij ongevoelig,
maar als je het boek gelezen
hebt en hem precies zegt hoe en
waarom je het goed vindt zal
hij het erg appreciëren
Het regent op de NRF, sinds de
publicatie in het tijdschrift,
aanvragen om te vertalen, te
verfilmen, etc. - een van de
kandidaat-verfilmers is onze
Joris Ivens himself."
Burgeroorlog
schrijft hij geruststellend .maar
Du Perron antwoordt een aan
tal brieven verder toch dat het
gekke is dat ,jij en Wim en
Truida (of is dit achter Wim
aan?) voortdurend doen alsof
die vertaling maar zo-zo is,
terwijl ik het gevoel heb dat hij
verdomd goed is, vooral gege
ven de vier maanden die ik er
voor had".
Ter Braak had al in mei 1933 „La
Condition Humaine" van Mal
raux zelf ontvangen, met op
dracht. Hij vraagt Du Perron
Malraux te be dan kenmaar Du
Perron schrijft: .Jk zal Mal
raux je boodschap overbren
gen .maar het zou toch aardiger
zijn als je hem persoonlijk be
dankte. Als het je hindert het in
het Frans te moeten doen, doe
het dan gerust in het Duits. Hij
leest die taal vloeiend en heeft
Ter Braak en Du Perron vonden
„La Condition Humaine" over
igens een prachtig boek, daar
wil ik geen misverstand over la
ten bestaan. Het speelt tijdens
de Chinese burgeroorlog en be
gint op een manier die me altijd
is bijgebleven. Ik citeer het be
gin ter nagedachtenis van Mal-
,Zou Tsjen proberen het muskie
tengaas op te lichten Zou hij er
doorheen stoten? Angst ver
wrong zijn maag hij kende zijn
eigen flinkheid, maar was op
dit ogenblik alleen in staat er
wezen loos aan te den kengebio
logeerd als hij was door de
massa witte neteldoek die van
het plafond afviel op een li
chaam minder zichtbaar nog
dan een schaduw en waarvan
enkel die ene voet uitstak, half
verborgen door de slaap en toch
levend- mensenvlees"Enzo
voort. De rest van het boek was
ik vergeten, maar dat geldt
voor het gros van de wereldlite
ratuur, dus dat pleit alleen
tegen mij, niet tegen André
Malraux.
NICO SCHEEPMAKER
PARIJS - Met de dood van Andre
Maultaux is een periode in de Eu
ropese cultuurgeschiedenis, en ook
in zeker opzicht in de Nederlandse,
ANDRE MALRAUX
afgesloten. In de jaren voor de
Tweede Wereldoorlog had hij on
getwijfeld invloed op de Neder
landse letterkundige wereld: E. du
Perron was zijn vriend - het relaas
van die intellectuele vriendschap
kan men vinden in Du Perrons
„Het Land van Herkomst"-en zijn
„La Condition Humaine" is aan Du
Perron opgedragen.
Het was de Malraux in diens „eerste
periode", waarin hij was geobse
deerd door de relatie van Oost en
West, waarover hij in het in 1926
verschenen „La Tentation de l'Oc-
cident" filosofeerde. Die belang
stellingsrichting liep natuurlijker
wijze uit op een poging tot analyse
van de functie van het communis
me, vooral in het Verre Oosten: de
Chinese revolutie in La Condition
Humaine van 1933. Hij trok de con
sequenties van zijn politieke visie
door actief deel te nemen aan de
Spaanse burgeroorlog („L'Es-
poir"), maar zoals voor veel intel
lectuelen was het Russisch-Duitse
verdrag van 1939 een diepe schok.
Onder zijn eigen naam. Andre Be
rger, nam hij fel aan het Franse ver
zet tegen de Duitsers deel; na de
oorlog bleek hij anti
communistisch en anti-fascistisch
te zijn, en hij was de generaal De
Gaulle en diens politieke denk
beelden van harte toegedaan. Hij
werd minister van Voorlichting, en
trad met de generaal af in 1946. Hij
zag in De Gaulle's politiek een ver
nieuwde vorm van nationalisme,
waarin de belangen van de interna
tionale arbeidersklasse waren ge
waarborgd.
Daarna schreef hij zijn befaamde
boeken over beeldende kunst „La
psychologie de l'art" vooral „Les
voix dusilence", en zijn
„Mauesbb'e Imaginaire". Hij bleef
een vruchtbaar auteur: zijn „Anti-
de delen van „Anti-
en nog vorig jaar
„Lazare", een bezinning op het we
zen van de mens in het aangezicht
van de dood.
Galerie v d. Vlist. Botermarkt 3. Ten
toonstelling Maehteld Hooyen - Goua
ches, Fred Koot-grafiek, Margot Daems
- poppen. Anke Blankevoort - keramiek.
Jan Rotteveel - tekeningen. Karei Wig-
gers - schilderijen t.m. 31 december
geopend di. t.m. za. van 10-17 uur, do tot
21 uur
Galerie 't Straatje, ingang Nieuwe Rijn
38 Handgeborduurde tafellakens en ta
felkleden van Linthorst en gobelins met
afbeeldingen van Renoir. Tot 31 dec.
geopend di. t/m za. van 10-17 i
9-21 i
Galerie De Oude Rijn, Oude Rijn 40.
Tentoonstelling Jan Hameling - pente
keningen en aquarellen, Maqolein v. d.
lAssen - potloodtekeningen, Alex Hak
kaart - pentekeningen, olieverfschilde
rijen en litho's. Tot 15 déc
LAK-foyer, Levendaal 150. Tentoonstel
ling Hendrik van Leeuwen - grafiek en
tekeningen. Van 20 nov.-18 dec.
Academiegebouw, Rapenburg 73. Ten
toonstelling Frans Duin - collages en
grafiek. Van 20 nov -18 dec.
't Hoekje, Warmond. Jenny Fleur expo
seert etsen, tekeningen, monotype's en
chabloonprenten. Van 20 nov. tot 15
dec., geopend dag. van 13-17 uur en van
19-22 uur, woe. ook van 10-12 uur.
Pulchri Studio. OMa6c m,
Tentoonstelling Pauline Braav - «aai c«i
tekeningen, Dick Loef - bronzen, Ber
Mengels - tekeningen en aquarellen. Van
19 nov. t/m 9 dec., geopend dag. van 1-
0-16 uur, zo. gesloten.
Galerie-bibliotheek, Wassenaar. Ten
toonstelling Pieter Biesiot - beeld
houwwerk, An Biesiot - schilderijen en
grafiek. Van 27 nov. t/m 15 dec., geopend
1 10-12.30 i
19-21 i
•Rijksmuseum van Oudheden (Rapen
burg 28). Werkd. 10 uur voorm.-5 uur
nam. zondag 1-5 uur nam.
De Lakenhal, Oude Singel 28-32. Ten
toonstelling "Geschildert tot Leyden
Anno 1626 Van 18 nov. t/m 9 jan.,
geopend dag. van 10-17 uur, zo van
13-17 uur (25 dec. en 1 jan. gesloten).
Galerie JA, Sportfondsenbad, Wasse
naar Tentoonstelling Fannv Mazure -
gouaches. Andre de Regt - etsen. Ineke
van D(jk - klein beeldhouwwerk, Selma
Weerenbeck - sieraden. Van 18 nov. t/m
5 dec., geopend do. t/m zo. van 10-17 uur.
Atelier "De Scherf', Nassaulaan 41,
Oegstgeest, tel. 150220. Ans v. d. Hei-1
de-Kort exposeert eigen werk glasbui-
gen, houtwerk, tegels en mozaïeken.
Galerie Denise Stephan, Bakkersteeg
18. Tentoonstelling Kees van Roemburg
- schilderijen. Geopend za. van 14-18
uur, tot 30 jan.
leuivD
24 november 1976
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
Onlayigs moet baron Roth
schild te Parijs een vrij onaan-
gename ontmoeting hebben ge
had. Op een regenachtigen en
guren dag ging hij in een der
Prijsche omnibussen om zich
naar de beurs te laten brengen
en verliet deze zonder te betalen
De conducteur hield hem echter
staande en herinnerde hein
eraan, dat hij nog niet betaald
had. Maar Rothschild had vol
strekt geen klein geld bij zich en
meende zijn verzuim goed te
kumien maken door den con
ducteur zijn naamkaartje te
overhandigenMaar deze wierp
het in den goot en zei barsch: "Ik.
heb nooit van je gehoord en ik
wil mijn geld hebben". Roth
schild was in groote haast en
zei: "Ik heb slechts een wissel
voor een millioen bij me, geej
mij geld terug" De conducteur
keek hem verbluft aan en de om
standers barstten in lachen uit.
Gelukkig kwam er snel een
einde aan cle vervelende situa
tie, want juist ging %reen wisse
lagent voorbij, van wien baron
Rothschild zes stuivers leende
om zijn schuld te betalen. De
conducteur begreep eensklaps,
dat hij niet met een oplichter te
maken had en zei tot den geld-
koning: "Indien ge tien franken
hebben wilt, zal ik die wel op
mijn eigen rekening aan u leen-
Vijftig jaar geleden:
- Na op een afstand van 250 ki
lometer uit de kust jacht te heb
ben gemaakt op een Duitsch
schip, is dit door Amerikaan-
sche torpedojagers van den
kustbewakingdienst naar
New-York opgebracht. Geble
ken is. dat het schip honderd
duizend kisten Schotsche whis
key aan boord had ter waarde
van een millioen pond sterling
De autoriteiten hebben het stil
zwijgen bewaard ter recht
vaardiging van de inbeslagn-
mening i>a?i dit schip op zoo ver
ren afstand van de kustaange
zien geen enkel verdrag met
Duitschland hun de bevoegd
heid geeft een schip buiten de
grens van drie mijlen kustaf-
stand in beslag te nemen.
)KLEINE VAART)
Adara 22 120 no Madeira nr Santos,
Albert v 23 te Rotterdam,
Ana Isabel pass 23 Quessant nr Shore
Bothnia 20 te Karskaer,
Canada 22 vn Rotterdam nr Londen.
Caravelle 22 van Rotterdam nr Ipswich
Carebeka-4 22 70 no Vilano nr Londen,
Coenraad Kuhlmann pass Hottenau,
Combi Spirit pass 22 Alboran nr Skikda,.
Constance 20 te Karskaer,
Camelia-B-2 pass 22 Puerto Rico nr Do-
Dart 22 vn Rotterdam nr Londen,
Dubne pass 23 Westhinder nr Lissabon,
Dutch Engineer 22 vn Rotterdam,
Dutch Master pass 23 Casquets nr Lissa
Dutch Sailor 22 vn Rotterdam nr lm-
mingham,
Edda 22 60 zw Quessant nr Piraues,
Els Teekman 22 vn Amsterdam nr Delf
zijl.
Embla 23 30 n Flamboroughead nr Mon
European Express 23 thv New Orleans
Gerda Smits 22 te Lagos.
Herman Bodewes 23 30 n Burlings ni
Tunis,
Inger 21 te Kalmar,
Irina 20 vn Mantyluoto.
Isabel pass 20 Holtenau.
Jersey Express 22 in Arabische Golf ni
Europa,
Ketelmeer 23 dw Montedor nr Leixoes,
Kirsten Smits 22 te Rotterdam,
Laura 23 100 ZW Quissant nr Le Havre,
Mare Iratum 22 te Rotterdam,
Passaat Brasil 22 180 o Durban nr Kaap-
Pavonis 23 35 z Finisterre nr Rotterdam,
Philip Broere 23 40 Nw Walcheren nt
Pluto 22 vn Amsterdam nr Dundee,
Prinses Margriet 22 vn Amsterdam nr St.
Petersport,
Tyn
outK,
Risa Paula 22 650 w Canarische Eilanden
Rijnhaven 22 100 w Lissabon nr Warri,
Seabreeze pass 22 Southend nr Rotter-
Seven Seas 22 20 no Alexandrie nr Yeri-
kini.
Stella Rigel 23 110 nw Paramaribo nr Pa-
(GROTE VAART)
Algol 22 6 w Quessant nr Rotterdam,
Aristoteles 23 te Ria Haina,
Banggai 22 vn Singapore nr Rotterdam.
Batjan 22 55 zzw Fowestone nr Pte Said,
Ceres 22 500 zw Quessant nr Rotterdam,
Coral Obelia 22 te Tenerife,
Diogenes 22 vn Le Havre nr Cristobal.
Duivendrecht 22 vn Alexandnë nr Gi
braltar,
Ganymedes 23 te Valparaiso,
Mitra 22 170 w Freetown nr Rotterdam,
Mytilus 23 vn Kharg nr Rotterdam,
Neder Rhone 22 vn Gothenburg nr
Karlshamn,
Nederwaal 23 te Dubai,
Onoba 18 vn Nederland (Texas) nr Cura-
Pericles 23 te Ponxe,
Philippia 22 110 o Hatteras nr New York,
Putten 22 6 00 nnw Azoren nr Vlissingen,
Sailand 22 240 no St. Maarten nr. Wil
lemstad,
Straat Agulhas 22 vn Tema nr Lome,
Straat Bali 22 810 wtzTokio nr Acapulco,
Straat Fukuoka 22 50 o Kp Agulhas nr.
Straat Hongkong 23 te Santos.
PANDA EN DE OVERMEESTERING
4-135. In de middag werd er aan de voordeur van Hobbeldonk gebeld -
en Jollipop ging open doen.
Maten we hopen dat er opwekkend bezoek voor meneer Panda is
mompelde hij,JIij heeft weinig vertier en verveelt zich. Moe van het moe
zijn, vrees ik
Hij opende de deur en zag een flink gebouwde vreemdeling op de stoep
staandie hem opgewekt groette.
Jk ben Pam - een neef van Panda" .sprak hij. ,JEn kom eens kijken hoe
het met hem gaat. Is hij flink en sterk geworden, sinds ik hem voor het
laatst zag?"
Joüipop was aangenaam verrast.
,J<.omt u binnenzei hij. Jk vrees dat ik u teleur moet stellen. Ik maak
mij zorgen over meneer Panda. Zal ik u voorgaan?"
Hij bracht de bezoeker naar de woonkamer en wees op de lusteloze
figuur die daar met zware oogleden in een stoel hing.
.JKijkt u zelf maar"fluisterde hij. ,f)e toestand laat te i
Agenda
Leidse bioscopen
LUXOR: "Hustle", dag. 2.30,7.00en
9 15 uur, zo. 2.15, 4.30, 7.00 en 9.15
18 jaar.
CAMERA: "Spartacus", dag. 8.00
14 jaar.
Kindermatinee: "Robin Hood en
zijn schelmen", za. en woe. 2.30 uur,
2.15 een 4.30 uur. AL.
Nachtvoorstelling: "Deliverance"
n za. 11.30 uur. 18 jaar.
STUDIO: "1900, deel 1 (Novencen-
to)", dag. 2.30 en 8.00 uur. 18 jaar.
LIDO: "The Omen", dag. 2.30, 7.00
9.15 uur, zo. ook 4.45 uur. 18 jaar.
TRIANON: "Max Havelaar", dag.
2.00 en 8.00 uur. 14 jaar.
REX: "Meisjes die mannen versie-
dag. 7.00 en 9.15 uur 18 jaar.
Kindermatinee: "Robin Hood", za.
On ge vallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13 00
Uur tot woensdag 13.00 uur (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis).
Bezoekuren ziekenhuizen
Diaconessenhuis. Middagbezoekuur
13 45-14 30 uur. Avond bezoekuur:
18 30-19.30 uur. Kinderafdeling dage-
14 00 tot 14.30 u
i 18.30 tot 19.00
2.30 l
AL.
Nachtvoorstelling: "Rijp
bed", vr. en za. 11.30 uur. 18 jaar.
het
oint Elizabeth-ziekenhuis volwassenen
dagelijks van 14.00-14.45 uur en van
18.30tot 19.30uur; klasse-afdelingen ook
11.15 tot 12.00 uur. Kraamafdeling: dag.
van 11.15 tot 12 00 uur (alleen voorgcht-
gen )v. 15.00 tot 16.00 uur en van 18.30 tot
19.30 uur. Laatste kwartier middag- en
avondbezoek babvshow Kinderafde
ling dag 15.00 tot 18 30 uur. CCU (hart-
bewakingidag. van 14.15tot 14.45 uur en
van 19.00 tot 19.30.
Sport-Medisch Adviescentrum Süreek-
uur, do. 19.30-20.30 uur in het St.
Elisabeth-Ziekenhuis.
Endegeest: dinsdag en vnjdag 13-14.30
uur 's zondags 11-12 uur en 14-15 uur;
eerste klasse: de gehele dag.
Annaklinick
Klasse afdeling van 13.00-14.30 uur van
1*8.30 tot 20.00 uur
Derde klasse bezoekuur Vein 13.00-14.00
uur en 18 30-19.30 uur
Kinderzaal: van 13.00-14.00 uur. Op
de
ACADEMISCH ZIEKENHUI!»
Voor alle patiënten (behalve kinderpij
zijn de bezoekuren als volgt
Elke dag:
14 15-15.00 uur.
18 30-19 30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voof ou-
Zalerdag en zondag:
14 45-lfr.OO uur.
Bezoek aan ernstige patiënten
Wanneer voor ernstige patiënten door
lopend bezoek wordt toegestaan kan de
hoofdverpleegkundige hiefvoor spe
ciale kaarten verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek
Dagelijks:
15.00-15.45 uur.
18 30-19.00 uur
Bezoektijden kinderafdeling
Elke dag:
14 15-15.00 uur.
18.30-19.00 uut
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30, 13.30-
14.15 en 18.30-19.30 uur; 3e kla3 13.30-
14.1*5 en 18.30-19.30 uur; Kraamafdeling
13.30-14 15 uur alleen voor echtgenoten
19-20 uur; Kinderafdeling 15-15.30 uur
alleen voor ouders 18-18.30'üur
Geluidshinder Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden'gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000).
sSiïSSülf
FRED BASSET
;'s nou precies, wot
me is overkomen!^
VITELLO
TONATO
Neem ongeveer 750 g
dikke kalfslappen.
Vermeng 2 volle gla
zen eenvoudige witte
wijn met evenveel
water, 2 eetl. citroen-,
sap, 2 eetl. olijfolie,
blaadje laurier,
stukje ui, bestoken
met 4 kruidnagels,
minstens 12 ge
kneusde peperkor
rels en een stukje ci
troenschil. Laat
hierin de kalfslappen
minstens een nacht
marineren. Braad de
goed uitgeleide lap
pen daarna met een
beetje boter licht aan
en voeg dan de voor
verwarmde onge-
zeefde marinade toe.
Laat het vlees zo op
laag vuur gaarsudde-
ren en snijd het na
volledige afkoeling
in dunne plakjes,
tegen de draad in.
Kook het stoofvocht
boven fel vuur snel in
tot er slechts enkele
lepels van overblij
ven. Zeef dit en roer
het in een flinke kop
mayonaise en voeg
nog de fijngemaakte
inhoud van een
blikje tonijn toe. een
afgestreken eetl. ans
jovispasta en een
snufje basilicum.
De
avonturen
van
Jommeke
