Eisen van
leiders
Rhodesië
Arabische top eens
met vredesplan Riad
Transkei onafhankelijk zonder feest
Nieuw: Floxil
de keelpijnstiller.
Spaarrentetot
Systeem-Sparen
Verontrustend
rapport over
kerncentrales
Libanese burgeroorlog:
DINSDAG 26 OKTOBER 1976
BUITENLAND
ADVERTENTIE
UMTATA/JOHANNESBURG
(AFP/UPI) - Transkei, een van de
Zuidafrikaanse thuislanden, is
vannacht (23.00 uur onze tijd) for
meel onafhankelijk geworden.
Omdat Transkei door vrijwel de
hele wereld wordt gezien als een
'ongewenst kind van de apartheid',
waren in de hoofdstad Umtata
vrijwel geen buitenlandse verte
genwoordigers bij de machtsover
dracht De Zuidafrikaanse presi
dent Diederichs overhandigde hier
een document waarin de onafhan
kelijkheid werd bezegeld, en de
gouden pen waarmee het stuk is
ondertekend, aan premier Kaiser
Matanzima van Transkei.
In het nieuwe stadion van Umtata
zongen vervolgens zo'n 35.000 toe
schouwers het nieuwe volkslied
'Nkosi sikelele Afrika' (God zegene
Afrika), terwijl de Zuidafrikaanse
vlag werd gestreken.
De EG-staten, de Verenigde Staten,
en de Organisatie van Afrikaanse
Eenheid hebben al laten weten dat
zij Transkei, de vrucht van de 'grote
apartheid' (territoriale scheiding
van de rassen en stammen) niet wil
len erkennen. Ook van de Ver
enigde Naties heeft Transkei geen
enkele vorm van erkenning te ver
wachten, zo verklaarde VN-
secretaris-generaal Waldheim gis
teren. 'De zogenaamde onafhanke
lijkheid' van Transkei is slechts be
doeld ter voortzetting van de apar
theidspolitiek en instandhouding
van de blanke minderheidsrege
ring, aldus Waldheim.
Zelfs zeven van de acht overige
thuisland-leiders lieten in Umtata
verstek gaan.
Premier Matanzima van Transkei
zorgde aan de vooravond van de
onafhankelijkheid voor enige op
schudding. In een interview met de
Keniase 'Nation' zei hij dat Trans
kei zou kunnen toestaan dat op zijn
grondgebied bases worden geves
tigd van de Zuidafrikaanse bevrij
dingsbewegingen ANC en PAC.
Waarnemers zien die opzienba
rende uitlating vooral als een po
ging van Matanzima om zich te
rechtvaardigen ten opzichte van de
buitenwereld, di,e hem als 'mario
net van Pretoria' ziet. Het is zeer.
onwaarschijnlijk dat het ooit zover
zal komen dat Transkei een vrijha
ven wordt voor de bevrijdingsbe
wegingen, te meer daar Transkei
met Pretoria een 'nietaanvalsver-
drag' heeft getekend waarin beide
landen zich verplichten geen on
dermijnende activiteit op zijn eigen
grondgebied, gericht op het gebied
van de ander, toe te staan. En ter
wijl Matanzima zijn opzienbarend
interview gaf arriveerden in Um
tata 750 Zuidafrikaanse agenten die
tijdens de onafhankelijkheidsfees
ten voor handhaving van rust en
orde moeten zorgen.
In een redevoering zei Matanzima
opnieuw dat hij de rassendiscrimi
natie, die kenmerkend is voor de
Zuidafrikaanse samenleving ten
stelligste afwijst. Hoewel Matan
zima zegt dat Transkei geen ras
sendiscriminatie zal kennen blij
ven veel apartheidswetten voorlo
pig van kracht, zelfs de zeer om
streden wetten die huwelijken en-
sexuele omgang tussen mensen
van verschillend ras verbieden.
Hoewel de autoriteiten voor 40.000
liter bier, een vrije dag en overvloe
dige versieringen hadden gezorgd
heerste in Transkei niet de uitbun
dige feeststemming, waarin andere
Afrikaanse staten hun onafhanke
lijkheid gevierd hebben.
Voor het tijdstip van de onafhanke
lijkheid zijn duizenden mensen
TYanskei ontvlucht. De Zuidafri
kaanse autoriteiten, die hen over de
grens opvangen, brengen de vluch
telingen naar een tentenkamp bij
Queenstown, 160 km ten westen
van Umtata.
De vluchtelingen komen, vaak met
wat geiten en koeien en wat simpel
huisraad, uit het district Herschel,
dat Zuid-Afrika dit jaar onverwacht
afstond om het grondgebied van
Transkei te vergroten. Ze menen
dat voor hen niets goeds te ver
wachten valt van het bewind van
Matanzima. 'Ze willen ons geen
land en geen geld geven.
Er zullen een hoop moeilijkheden
komen', zei een vluchteling. De
vluchtelingen vrezen stamtwisten.
Floxil zuigtabletten helpen snel, vóórdat uw keelpijn
erger wordt. Twee krachtig werkende antiseptica bestrijden
uitbreiding van keel- en mondholte-infecties.
U kunt weer slikken en praten zonder pijn.
Floxil. Aangenaam zacht van smaak.
24 Zuigtabletten in handige
doordrukstrips. f 3.95.
Uitsluitend bij uw
drogist cn apotheek
GENÈVE - De zwarte Rhodesische leiders
Nkomo en Moegabe hebben gisteren na een be
spreking met de voorzitter van de komende
Rhodesië-conferentie, de Brit Richards, een ge
meenschappelijke verklaring uitgegeven met de
volgende eisen:
I Vrijlating van alle politieke ge- Rhodesië onderdelen van het ak-
Amerikaans onderzoek:
vangenen. Voor sommigen van hen
moet een regeling worden getrof
fen opdat ze deel kunnen
de Geneefse conferentie;
koord afwezen verklaarde de Britse
regering {Jat Kissinger Voorstellen
op tafel had gelegd, waarover on
derhandeld kon worden. Later be-
i Het Rhodesische leger moet zich vestigde Kissinger dat het plan
Een Britse minister moet de Ge- die niet meer ter discussie gesteld
neefse conferentie voorzitten; kunnen worden.
t Engeland moet opheldering ver
schaffen inzake zijn rol op de Ge
neefse conferentie, en wordt ver
antwoordelijk geacht voor de deko
lonisatie van Rhodesië. De delegé-
Inmiddels zijn alle deelnemers aan
de door Engeland belegde
Rhodesië-conferentie in Genève
gearriveerd. Nadat zondag Nkomo
i Moegabe gelijktijdig in Genève
tie van premier Ian Smith moet aankwamen, werd het nationalisti-
deel uitmaken van de Britse dele
gatie in Genève;
Engeland moet de onkosten be
talen voor alle Afrikaanse deelne
mers aan de conferentie.
Nkomo en Moegabe wilden niet
zeggen of deze eisen bedoeld zijn
als hun voorwaarden voor deelne
ming aan de Geneefse conferentie,
die over twee dagen begint
In Washington hebben Ameri
kaanse regeringsfunctionarissen
gezegd dat premier Smith op Ame
rikaans advies heeft geëist dat de
ministersposten van defensie en
openbare orde in handen van blan
ken zouden blijven. Maar het ad
vies betrof uitsluitend het tijdstip
waarop Smith die eis moest stellen,
en hield niet in dat de VS, en de
geraadpleegde Afrikaanse presi
denten, akkoord gingen met blanke
ministers op deze sleutelposten,
zoals Smith nu beweert
Invallen
Als de meningsverschillen over de
inhoud en de betekenis van het
"plan-Kissinger" voor Rhodesië
voortduren kan het nodig zijn dat
minister Kissinger zelf naar Ge
nève komt om de zaken recht te zet
ten, zo suggereerde de Rhodesische
premier Smith gisteren in Genève.
Smith houdt vast aan zijn stand
punt dat de onderhandelingen met
de nationalisten "binnen het kader
van het akkoord van Kissinger"
moeten plaatsvinden. De bespre
kingen gaan volgens hem over het
"invullen" van dat akkoord.
Maar volgens zegslieden in Was
hington vindt het minister Kissin
ger een reis naar Genève beslist niet
de aangewezen weg om de geschil
len tussen de blanke en de Afri
kaanse delegaties uit de weg te
sche kamp gisteren gecompleteerd
door de aankomst van bisschop
Abel Moezorewa en dominee Sitho-
le. Beiden verklaarden na aan
komst dat de nationalisten, on
danks hun onderlinge geschillen,
een eensgezind standpunt innemen
ten aanzien van de conferentie.
Als Smith zijn standpunt dat alleen
de uitvoering van het plan-
Kissinger ter discussie staat, niet
verandert, kunnen we weer van vo
ren af aan beginnen, zo verklaarde
Moezorewa.
Moezorewa vond het "absoluut on
aanvaardbaar" dat de minister
sposten van defensie en openbare
orde tijdens de overgangsperiode
door blanke ministers bemand
zouden worden. Smith heeft ge
zegd dat zijn standpunt wat dit be
treft onwrikbaar is.
De zwarte Rhodesische leiders Moegabe (links) en Nkomo arriveren in Genève voor inleidende besprekingen met
de Britse voórzitter van de Rhodesië-conferentie, de Brit Ivor Richards. Officieel begint de bijeenkomst op 28
oktober.
CAIRO (Reuter/AFP/UPI) - Op de
Arabische topconferentie die giste
ren in Cairo begon, is men het
spoedig eens geworden over het
vredesplan voor Libanon, dab zes
Arabische leiders een week tevoren
in de Saoedi-Arabische hoffdstad
Riad hadden opgesteld.
I rak dat al eerder kritiek op het plan
had laten horen, was het enige land
dat weigerde de besluiten van de
"mini-top" te onderschrijven.
De vorming van een Arabische
vredesmacht van 30.000 man die de
rust in het door de langdurige bur
geroorlog geteisterde Libanon
Helemaal uitgesloten is een per
soonlijk optreden van Kissinger
niet, maar Kissinger acht het niet in
zijn belang verwikkeld te raken in
meningsverschillen met radicale
Afrikaanse leiders die zijn plan af
wijzen, aldus de zegslieden.
Smith zegt dat hij het plan-
Kissinger heeft aanvaard in de
overtuiging dat. het ging om een
totaal-pakket, waarover niet meer
onderhandeld kon worden. Nadat
de nationalisten en de presidenten
van de Afrikaanse buurlanden van
Dr. Benjamin Spock, de man van het wereldberoemde baby-boek, is
gisteren in Little Rock, in de Amerikaanse staat Arkansasin het huwe
lijk getreden met Mary Councille. Dr. Spock, wiens tweede huwelijk dit
is, is 73 jaar, zijn bruid 35 jaar.
ADVERTENTIE
JL De rente die wij vergoeden op spaar
gelden loopt van 41/4% tot 91/2%. Vraag bij een
van onze kantoren ook eens naar ons spaarpapier
aan toonder dat, afhankelijk van de gekozen
vormen, een rente geeft van 7% tot 9%.
m
NEDERLANDSCHE MIDDENSTANDSBANK
moet herstellen, schijnt echter nog
moeilijkheden op te leveren.
Een verrassende ontwikkeling was
de komst van een Libische delega
tie, nadat de regering in Tripoli eer
der had laten weten dat zij de top
conferentie zou boycotten omdat
zij deze bijeenkomst tijdverspilling
achtte.
De komst van de Libische delegatie
zou, volgens waarnemers, het ge
volg kunnen zijn van een kort be
zoek dat de Palestijnse leider Jas-
ser Arafat zondag aan Tripoli heeft
gebracht.
Het hoofd van de Iraakse delegatie,
de minister van buitenlandse zaken
Saadoen Hamadi, deed een felle
aanval op Syrië. Hij eiste dat dit
land zijn troepen uit Libanon terug
trekt. Volgens hem was de regering
in Damascus verantwoordelijk
voor de crisis, terwijl zij ook door
haar militaire ingrijpen de recht
streeks bij het conflict betrokken
partijen verhinderde tot een ak
koord te komen.
Volgens het vorige week aanvaarde
vredesplan hebben in deze com
missie Egypte, Syrië, Saoedi-
Arabië en Koeweit zitting.
Sadat opende de conferentie met
een waarschuwing aan Israël zich
niet te mengen in de situatie in
Zuidelijk Libanon. "Wij allen zul
len ons met vastberadenheid en
kracht verzetten tegen Israëlische
stappen ten aanzien van Zuidelijk
Libanon", zei de Egyptische presi
dent. Hij roerde daarmee een van
de problemen aan waarvoor de con
ferentie zich gesteld ziet: De voort-
Demonstranten
in Moskou
opgepakt
MOSKOU (UPI/Reuter) - De Rus
sische politie heeft gisteren 25
joodse activisten in Moskou in
hechtenis genomen. Het gaat om
dezelfde Russische joden die al een
week lang demonstreren tegen de
weigering van de autoriteiten hen
naar Israël te laten emigreren. Dit
heeft de vrouw van een van de de
monstranten gisteren aan westerse
verslaggevers verteld. De actie van
de autoriteiten is kennelijk bedoeld
om de protestdemonstraties een
halt toe te roepen tijdens de zitting
deze week van de opperste Sowjet,
het Russische parlement.
Mevrouw Slepak, echtgenote van
de natuurkundige WladimirSlepak
die de demonstraties mede organi- zalem heeft de Israëlische premier,
seert, zei dat haar man en de 24 an- Jit^jak Rabin, afwijzend gerea-
deren werden "weggevoerd" toen geerd op een verzoek om met chris-
zij bij het gebouw van de opperste tenen in Zuid-Libanon te praten
Sowjet aankwamen om de autori- over Israëlische militaire steun aan
teiten geschrevei; petities te over- |]un s*rÓd tegen de mohamme-
handigen. daanse strijdkrachten.
durende gevechten tussen de
rechtse christenen en Palestijnse
eenheden in het zuiden van Liba
non, en de herhaaldelijk gemelde
Israëlische hulpverlening aan de
christenen.
De Egyptische president vroeg
tenslotte om meer Arabische steun
voor de PLO. "Ons antwoord aan
degenen die geloven dat de Pales-
tijnen een terugslag hebben onder
vonden als gevolg van de bloedige
gebeurtenissen in Libanon zou
moeten zijn meer en meer hulp
voor de PLO".
Aan de conferentie nemen 19 afge
vaardigden deel, waaronder een de
legatie van de Palestijnse Bevrij
dingsorganisatie (PLO) onder Ara
fat. Er zijn 14 staatshoofden onder
wie de belangrijkste, die van Egyp
te, Saoedi-Arabië, Syrië, Libanon
en Jordanië, zijn. De leiders van de
overige vijf staten hebben elk mi
nisters afgevaardigd.
In de uitwerking van het vrede
splan gaat het met name om de sa
menstelling, bewapening en finan
ciering van de vredesmacht. Deze
voorstellen komen aan de orde op
de tweede vergadering van de
staatshoofden die voor vanochtend
op het programma stond.
In conferentiekringen verwacht
men dat een derde deel van de vre
desmacht of wellicht nog meer zal
worden gevormd door Syrische mi
litairen. Dit Syrische aandeel zal
van bijzonder belang zijn voor het
zuiden van Libanon, dat rechtse
Libanezen willen "bevrijden" van
Palestijnen. Deze Libanese troepen
werken nauw samen met de Syri
sche militairen in hun strijd tegen
de mohammedaanse Libanezen en
Palestijnen.
Egypte zou wel wapens maaf geen
militairen willen leveren.
De deelnemers aan de topconferen
tie hebben tevens besloten twee
punten aan de agenda toe te voe
gen: een studie van de situatie in de
door Israël bezette gebieden en de
toestand in Zuid-Libanon.
Dit laatste punt houdt verband met
beschuldigingen dat Israël zich aan
de zijde van de rechtse Libanezen
in de strijd mengt.
Naar een woordvoerder van de
Arabische Liga gisteren meedeelde
wordt het bestand dat vorige week
als onderdeel van het vredesplan
van Riad van kracht werd, met uit
zondering van enkele onbeteke
nende schendingen behoorlijk na
geleefd. De spanning blijft echter
hoog, vooral in het zuiden waar de
partijen elkaar over en weer van in
breuken op het bestand beschuldi
gen.
Volgens politieke kringen in Jeru-
WASHINGTON - Een weten
schappelijk onderzoek, dat twaalf
jaar heeft geduurd en dat door de
Amerikaanse regering met 5.2 mil
joen dollar is gesteund, heeft uit
gewezen dat mensen, die werken in
bedrijven waar kernenergie wordt
gebruikt en daar worden blootges
teld aan bestraling waarvan de
sterkste beneden de door de over
heid vastgestelde gevaarsnormen
ligt, veel grotere kans hebben om
kanker te stereven dan men tot nu
toe had aangenomen.
Van overheidswege worden de
conclusies van dit onderzoek nu in
tensief bestudeerd. Worden de be
vindingen van het eindrapport be
vestigd, dan kan dit van grote in
vloed worden op het verdere ge
bruik van kernenergie in de Ver
enigde Staten.
Het onderzoek is verricht dppr dr.
Thomas F. Nancuso, hoogleraar
aan de universiteit van Pittsburgh
en dr. Alice Stewart, een Engelse
arts met een wereldfaam als des
kundige op het gebied van epide-
miën. Zij hebben een vergelijkend
onderzoek verricht aan de hand van
de overlijdensactes van 3883 men
sen, die tussen dejaren 1944 en 1972
hebben gewerkt in de federale
kernenergie-centrale van Hanford
in de noordelijke staat Washington.
De onderzoekers kwamen daarbij
tot de conclusie, dat 473 van deze
3883 mensen, die aan een straling
hebben blootgestaan die beneden
de toegelaten normen bleek, aan
kanker zijn overleden. Men stelde
vast, dat er in dertig van deze 473
gevallen geen kanker zou zyn opge
treden als de slachtoffers niet aan
de bestraling hadden blootgestaan.
De gegevens, die uit het rapport
van dr. Marcuso en dr. Stewart naar
voren zijn gekomen, hebben tal van
vragen opgeroepen, die nu op
nieuw in studie worden genomen.
Roger Mattson, directeur van de
afdeling gezondheid en veiligheid
van de Commissie van Toezicht op
Kernenergie heeft volgens de New
York Times gezegd, dat achter de
MADRID (UPI) - De Spaanse poli
tie heeft gisteren bekendgemaakt
dat zij in het hele land 43 aanhou
dingen heeft verricht in een optre
den tegen linkse extremisten.
De arrestanten zouden aanslagen
hebben gepleegd of hebben be
raamd. Er is een groot aantal wa
pens en ander bezwarend materiaal
gevonden. Daarbij zijn 50 handgra
naten die uit een munitie
opslagplaats van het leger waren
gestolen.
Volgens de politie behoren de aan
gehouden extremisten tot de on
dergrondse van „groepen van het
anti-fascistische verzet van de eer
ste oktober", een tak van de „com
munistische partij van Spanje-
nieuwe stijl", een maoïstische
splintergroepering. De datum in de
naam van de tak verwijst naar de
moord in 1975 op vier Madrileense
politieagenten door stadsguerrille-
wetenschappelijke methodes, die
de onderzoekers hebben toegepast,
vraagtekens kunnen worden ge
plaatst. Hij voegde daar echter aan
toe, dat de conclusies van het rap
port een diepgaand onderzoek
noodzakelijk maken, omdat zij
zouden kunnen worden uitgelegd
als een bewijs, dat in de veilig
heidsnormen, die zijn vastgesteld
door de Nationale Academie voor
wetenschappen het risico van kan
ker, veroorzaakt door blootstelling
aan atoomstraling, ernstig wordt
onderschat.
In de Verenigde Staten werken on
geveer 85.000 mensen in kernener
giebedrijven, waar zij aan bestra
ling onderhevig zijn.
Als het rapport van de twee onder
zoekers op juistheid blijkt te berus
ten, zou dat volgens Tge New York
Timestwee belangrijke consequen
ties kunnen hebben. In de eerste
plaats zal men dan moeten nagaan
of het aanbrengen van een meer af
doende bescherming tegen bestra
ling die kanker veroorzaakt niet
dermate kostbaar zou worden, dat
zij de voordelen van het opekken
van electrische energie met kern
reactors volledig teniet doet.
Verder zou het rapport van dr.
Mancuso en dr. Stewart er toe kun
nen leiden, dat de overheid een
drastische herziening zou moeter^
aanbrengen in haar schattingen
van het aantal doden, dat onder dé
burgerbevolking zou kunnen valt
len als er een ernstig ongeluk met
een kernreactor gebeurt.
Ook Chinese
kleuters zeer
revolutionair
PEKING - De Chinese kinde
ren, die van hun ouders de
„misdaadverhalen" horen
over de weduwe van Mao,
Tsjiang Tsjing, en haar anti-
partij-kliek, vertonen dezelfde
„politieke" houding als de
volwassenen.
Zondag en maandag sloegen
de kleuters met hun vuisten
grimmig op de karikaturen,
die op de muren van Peking
zijn aangebracht, en die
Tsjiang Tsjing, Wang Hoe-fen,
Tsjang Tsjun-tsjiao en Yao
Wen-yoean belachelijk ma
ken. De vier worden in Peking
beschuldigd van een poging
tot een staatsgreep. De ouders
van de kleuters van hoogstens
zes jaar oud, moeten hun kin
deren zelfs manen hun „revo
lutionair enthousiasme"
enigszins in toom te houden.
De karikaturen verschenen in
groten getale op de muren, om
aan de grote demonstraties
van de laatste vier dagen
kracht bij te zetten.
ADVERTENTIE
Hoe u automatisch meer kunt sparen.
en u vlugger iets moois bij elkaar heeft.
Lijkt het u prettig om ongemerkt een
mooi bedrag bi| elkaar te sparen? Vindt u
het verstandig om automatisch meer rente
geld te maken?
Systeem-Sparen is één van de nieuwe
diensten van de spaarbank. Het maakt
sparen 20 gemakkelijk, dat u er geen
omkijken naar hebt
Loopt u eens
LEDSE SPAARBANK
