'Brievenbus
op tafel bij
Wereldraad'
Machinist kan zich
niets herinneren
Russen lanceren
bemande Sojoez
Treinongeluk in Schiedam
Occasionshow goed begonnen
DDR kiest
zondag
"parlement"
VRIJDAG 15 OKTOBER 1976
LEIDERDORP - "De Wereldraad van Kerken staat soms in een kwade
reuk. Wie zegt, dat de Wereldraad "rood" is, liegt. Wie zegt, dat hij zich soms
met te veel dingen bemoeit, heeft gelijk. Maar, waar ligt de grens?"
Daarover sprak deze week de gere
formeerde predikant mevrouw M.
J. van der Veen-Schenkeveld uit
Krimpen aan de I Jssel, die lid is van
het Centraal Comité van de Wereld
raad, op een provinciale dag van de
Geref. Vrouwenbond Zuid-
Holland-Noord in de Scheppings-
kerk te Leiderdorp.
Flitsen
Mevrouw Van der Veen was de
enige gereformeerde vrouw in de
afvaardiging van deze kerken naar
de algemene vergadering van de
Wereldraad in Nairobi (Kenia) eind
vorig jaar. Zij doorspekte haar
boeiende verhaal met anekdotische
flitsen, maar tekende daar door
heen toch duidelijk de grote lijnen
waarlangs dit brandpunt van pro
testants en orthodox christendom
zijn beleid effectueert
nen benaderd met het verzoek een
bemiddelende rol te spelen. De We
reldraad heeft de naam, onbevoor
oordeeld te zijn. Potter pluist echt
niet elke morgen de kranten na om
te zien of er ergens nog een stukje
onrecht is opgedoken waartegen
hij tekeer kan gaan. Het zijn de
leden-kerken zelf die het onrecht
bij de Wereldraad ter sprake bren
gen:
Klein stukje
"Als de Wereldraad politieke uit
spraken doet, is dat maar een klein
stukje van het hele pakket waar
mee hij van dag tot dag bezig is".
Mevrouw Van der Veen onder
scheidde drie hoofdafdelingen in
het Wereldraad-gebeuren: geloof
en getuigenis (theologie, zending
en dialoog met anderen), gerech
tigheid en dienst (zoals ontwikke
lingswerk en vluchtelingenhulp)
en vernieuwing en opvoeding (hoe
komt de plaatselijke gemeente tot
nieuw leven en hoe zal zij haar ver
antwoordelijkheid voor de naaste
dichtbij en veraf vorm en inhoud
geven?).
Ondergronds
Er gebeurt binnen de Wereldraad
veel meer ondergronds dan men
denkt Meermalen wordt Genève in
crisissituaties door politieke orga-
"Wie zegt dat
de Wereldraad
rood is,
die liegt
Je weet nooit van tevoren of uit
spraken helpen. Maar als mensen
verdrukt worden, is er in elk geval
een adres in de wereld, waar ze er
iets van kunnen zeggen. Op de tafel
van de Wereldraad staat nu een
brievenbus waarin mensen klach
ten kunnen deponeren over schen
ding van mensenrechten.
Rusland
Over Rusland verklaarde me
vrouw Van der Veen dat de rege
ring daar bezorgd is over de herle
ving van het geloof met name on
der jonge mensen. Het is met de
opoes blijkbaar niet uitgestorven.
Terwijl de staat toch officieel
atheïstisch is.
"Wij moeten tegenover commu
nisme comunisme wel waakzaam
zijn, maar dat betekent nog niet, dat
wij elke Rus met angstogen moeten
bekijken"
Ds. Van der Veen had niet de in
druk, dat de Russische regering
ongevoelig is voor de publieke
opinie. "Sinds Nairobi lijkt het
alsof deze regering ten opzichte van
de kerk de handschoenen heeft
aangetrokken. In ieder geval is de
zone van stilte doorbroken".
In de Russische kerk zelf leeft wel
de vraag, of de vrijheid die haar dan
nog wordt gelaten wel goed wordt
gebruikt. "Wat we mogen doen,
doen we niet goed genoeg", merkte
een afgevaardigde op.
Mevrouw Van der Veen: "We kun
nen nu wel mooie verhalen ophan
gen over godsdienstvrijheid, maar
tot ons allen komt de vraag of wij
dan wèl die vrijheid gebruiken om
onze jeugd te trainen en in de sa
menleving gestalte te geven aan
Gods bedoelingen met deze wereld.
Wij houden niet meer van de din
gen, omdat de liefde tot God en de
naaste verdwenen is.
Dat Jezus Christus bevrijdt en ver
enigt, moet weer als een innerlijke
zaak worden ervaren, maar daar
houdt het niet mee op. Na de reis
terug naar meditatie en gebed,
moeten we weer naar onze maat
schappelijke en politieke verant
woordelijkheid".
Grote mond
Hoewel mevrouw Van der Veen de
bestemming van het anti-
racisme-fonds van de Wereldraad
buiten de militaire sfeer wil hou
den, vindt zij dat wij niet zo'n
grote mond moeten hebben als
bevrijd willen worden.
Ds. Van der Veen: "De leden-kerken brengen het onrecht zelf ter sprake".
"Als zij verdrukt worden, mogen zij
naar bevrijding uitzien en als wij in
vrijheid leven, moeten wij dat waar
mogelijk steunen. De behoefte van
de mens aan bevrijding kan niet
onderdrukt worden. Ze is volstrekt
legitiem en christelijk. Het heeft de
naam van de Wereldraad en de kerk
goed gedaan dat zij gekozen heb
ben voor de zwarten. Niet ten koste
van de blanken, maar om onder
drukten te bemoedigen en bij te
staan".
Overigens deelde mevrouw Van
der Veen mee, dat de meeste be
vrijdingsorganisaties verslag uit
brengen van de geldbestedingen.
De zin van boycot van Zuid-Afrika
trok zij in twijfel. "De toekomst van
dat land is al zo zwart, dat er rede
nen te over zijn om daarover be-,
zorgd te zijn. Ze hebben daar dé
handen al meer dan vol. En het is
alleen maar te hopen, dat de ver
schillende bevolkingsgroepen el
kaar om de tafel nog ontmoeten".
EO en ICCC
voortdurende kritiek van de
Evangelische Omroep op de We
reldraad, antwoordde zij dat je elk
dingetje van de Wereldraad nét zo
kunt omdraaien dat het lelijk
wordt. "En daar is de EO nu een
maal op uit".
De tegenstelling tussen de Wereld
raad en zijn tegenhanger, de Inter
nationale Raad van Christelijke
Kerken (International Council of
Christian Churches), beoordeelde
zij meer sociologisch dan theolo
gisch. "De ICCC moet zijn reputatie
om de Wereldraad te bestrijden
waarmaken". Zij ontwaarde er
"verschrikkelijke tendenzen" in.
Onmogelijk
Dat de Rooms-Katholieke Kerk
nog steeds niet tot de Wereldraad is
toegetreden, betreurde de Neder
landse in het Centraal Comité op
recht. Wel zou deze toetreding een
groot probleem meebrengen, want
de Wereldraad wordt dan meer dan
verdubbeld. "En hij is nü al een
onmogelijk lichaam".
S. J. DE GROOT
Eerst drie aankondigingen.
Dinsdag 19 oktober om 8 uur dis
cussiëren dr. H.van den Heuvel,
dr. P. van Hoof, F. Keesen en drs. H.
van Breukelen in het gebouw van
de studentenvereniging SSR, Ho-
gewoerd 108, Leiden ondermeer
over de vraag of de tradionele
kerk,met het accent op de zondag
morgen, nog voldoet.
Donderdag 31 oktober houdt de
Nederlandse afdeling van de stich
ting "De Ondergrondse Kerk" een
informatiebijeenkomst in de Op-
standingskerk te Leiden, Steen-
schuur 9, om 8 uur. Spreker is ds.
J.C. Maris uit De Bilt, secretaris van
de Internationale Raad van Christe
lijke Kerken (ICCC). „De onder
grondse Kerk" houdt zich bezig
met het geven van inlichtingen
over de positie van christenen on
der communistische regimes en
hulpverpening aan slachtoffers van
christenvervolgingen.
Zondag 24 oktober (dus aan
staande zondag over een week) om
5 uur voert de chr. oraroriumver-
eniging Exultate Deo uit Voorscho
ten met begeleiding door leden van
het Residentie-orkest, Psalm 110 J.
Chr. Bach uit, tijdens de eerste can
tatedienst in dit seizoen in de Zuid-
erkerk aan de Lammenschansweg
in Leiden. Vier vocale solisten wer
ken mee, alsmede Joop Brons
orgel-clavecimbel. Voorganger is
dr. A. J. Lamping.
startsubsidie. De stichting
Oude Hollandse Kerken (postbus
165 Leiden), die voor het silhouet
van stad en dorp zo kernmerkende
monumentale kerkgebouwen voor
verval wil behoeden, heeft een
startsubsidie gekregen van het
Prins Bernhardfonds. Zij werd en
kelejaren geleden opgericht, mede
op aandrang van het ministerie van
cultuur, recreatie en maatschappe
lijk werk en van de rijksdienst voor
de monumentenzorg, en heeft de
beide Hollanden als werkterrein,
bestaat samenwerking met zuste
rinstellingen in Groningen, Fries
land, Gelderland, en Zeeland. De
stichting heeft al honderdsn dona
teurs geworven en hun aantal
groeit nog steeds.
Op het ogenblik pleegt het stich
tingsbestuur overleg met een vijf
tiental besturen van verschillende
kerken inzake overneming van
kerkgebouwen, waarvan de meeste
door gebrék aan middelen in zorg
wekkende staat verkeren zorg van
de stichting strekt zich ook uit tot
de exploitatie van het overgeno
men kerkgebouw.Als het woor
voor eredienst niet meer nodig is,
zoekt men een andere passende be
stemming. Zulke gevallen komen
niet zozeer in Zuid- als wel in
Noord-Holland voor.
UTRECHT (SP) - "Ik weet, dat ik
bij het ongeluk betrokken ben
geraakt. Ik heb dat in kranten ge
lezen en het is me verteldMaar ik
herinner me alleen, dat ik 's och
tends mijn auto bij het Centraal
Station heb geparkeerd. Vanaf
dat moment weet ik niets meer".
Die korte verklaring geeft de 50-
jarige H. M. Kophoff, de machi
nist van de trein, die op 4 mei van
dit jaar in Schiedam met een
snelheid van bijna 90 km per uur
frontaal tegen een internationale
D-trein uit de andere richting
botste. In de ramptrein, een zo
genaamde Sprinter, vielen 24 do
den en raakten vijf personen
zwaar gewond.
Gisteren behandelde Spoorwe
gongevallenraad de treinramp.
De verklaringen van diverse bij
het ongeluk betrokken personen
en van deskundigen bevestigden
de al eerder bekend geworden
conclusie: Een technisch man
kement is uitgesloten, er moet
een menselijke fout zijn gemaakt.
Machinist Kophoff raakte zelf het
meest ernstig gewond. Ter
plaatse moest zijn onderbeen
worden geamputeerd en pas
kortgeleden is hij uit het zieken
huis ontslagen. Omdat hij nog
niet in staat was naar de zitting
van de raad in Utrecht te komen
werd zijn door politie en spoor
wegrecherche opgenomen ver
klaring voorgelezen.
De machinist weet zich niets meer
te herinneren hoe de seinen voor
hem stonden. Zeker is wel, dat hij
van zijn hoofdconducteur het
vertreksein heeft gekregen-. Die
mag dat alleen doen, als op het
perron een witte "V" gaat bran
den.
De conducteur weet echter niet
meer of dat inderdaad het geval
was. Een passagiere zegt van wel,
maar haar getuigenis wordt wat
twijfelachtig, omdat ze heeft be
weerd, dat de "V" ook wel eens
rood heeft gebrand en dat is on
mogelijk. De treindienstgelei
ders, die in Rotterdam de seinen
en wissels bedienen of de auto
matische geleiding inschakelen,
zeggen dat het vertreklichtje niet
kan hebben gebrand, omdat het
de machinist op rood
Het hele seinstelsel is in de nacht na
de ramp uitgebreid gecontro
leerd. Later zijn alle schema's op
mepselijke fouten onderzocht.
Alles bleek in orde. Op het zuid
elijke spoor stond een stoptrein
uit Hoek van Holland voor het
rode sein. De D-trein zou over het
andere spoor passeren en even
verderop via een wissel naar het
zelfde spoor gaan. De Sprinter
moet op het Schiedamse station
voor rood hebben gestaan.
"Op een gegeven moment ging een
zogenaamd bezet-spoor-lampje
branden op de plaats van de
Sprinter. Zo'n lampje geeft' aan,
dat er een trein rijdt", vertelt
assistent-treinleider A. Heijne.
Kort daarna zag hij op zijn contro
lepaneel in Rotterdam het vol
gende lampje aangaan en er be
gon een wissellichtje te knippe
ren, dat er iets mis was. "Ik dacht
eerst nog aan een storing, maar
toen er weer een bezet spoor-
lampje aanging en het eerste
doofde begonnen we het ergste te
vermoeden".
eerst aan een storing hadden ge
dacht, hadden we niets meer
kunnen doen", zegt treindienst
leider J. A. Spekenbrink. "We
zetten het sein voor de D-trein op
rood en hoopten, dat de machi
nisten het gevaar op tijd zouden
ontdekken".
Omdat de stoptrein in een bocht
stilstond was dat niet het geval.
Machinist G. Timmers van de
D-trein zag" nog wel het sein op
rood staan. "Ik reed 20 a 30 kilo
meter per uur. Ik begon te rem
men en zag plotseling de Sprinter
achter de stoptrein vandaan ko
men. Ik remde nog harder en
sprong uit mijn cabine. Ik rolde
van de spoordijk, deed mijn han
den voor mijn hoofd en hoorde
klap en veel gekraak.
dood-
Enkele inzittenden van de Sprinter
zeggen dat ook machinist Kop
hoff heeft geremd. Anderen be
weren echter dat dat absoluut
niet het geval is. De meeste pas
sagiers vonden het wel gek, dat
de Sprinter van het station ver
trok voor de D-trein was gepas
seerd. Een van hen had zelfs nog
overwogen om aan de noodrem te
trekken.
ROTTERDAM - Prinses Beatrix
heeft gistermorgen in Rotterdam
de officiële opening verricht van
het Sint Franciscus Gasthuis. Met
veel plezier zette zij haar handte
kening op het gips van mevrouw
De Vos die in het ziekenhuis ligt
met niet alleen een gebroken been,
maar bovendien aan een kunst
nier ligt.
MOSKOU (AFP) - De Sowjet-Unie
heeft gisteren twee kosmonauten
aan boord van de Sojoez-23 in een
baan om de aarde gebracht. De lan
cering werd bekendgemaakt door
het persbureau Tass.
De capsule staat onder commando
van de 34-jarige lt. kolonel Wjades-
law Zoedow. Tweede man is
IN LEIDSE GROENOORDHAL
LEIDEN - De occasionshow
van de Bovag in de Leidse
Groenoordhal draaide op de
eerste avond boven verwach
ting goed. Er was gisteren me
teen al een flinke belangstel
ling en er werd stevig'ver
kocht. Aan het einde van de
avond waren 42 auto's aan de
man gebracht. Dat was een
hogere score dan bij de vorige
najaarsshow. En dat terwijl
de verwachtingen wat lager
waren gesteld, omdat op an
dere plaatsen in het land de
verkopen op soortgelijke
shows overal wat lager waren
gebleven dan vorig jaar.
In totaal hadden de exposanten
een 260 auto's in de hal bij
eengebracht, stuk voor stuk
voorzien van een kaart,
waarop duidelijk leeftijd, ki
lometerstand en prijs waren'
te lezen. Zo hadden de kopers
volop gelegenheid de aange
boden wagens met elkaar te
vergelijken, al is een Merce
des 280 S van bijna vijftig
mille wel een eenzame aan
bieding. Evenals trouwens de
van een klassieke opbouw
voorziene VW-Buggy.
Beide zeldzame exemplaren
hadden aan het einde van de
avond nog geen koper gevon
den. Ze staan dus ook nog
vandaag op de show. De ruim
veertig verkochte wagens zijn
inmiddels vervangen door
andere. Ook na vanavond zal
er wel weer een aantal wagens
moeten worden omgeruild.
Voorzitter Kamsteeg van het
organiserend comité ver
wacht, dat vanavond de hon
derdste auto zal worden ver
kocht.
Evenals andere jaren is er ook
nu weër gelegenheid om
eventuele inruilwagens door
onpartijdige personen te la
ten taxeren. Voorts kan men
ook voor financiering en ver
zekering op de show terecht.
boordwerktuigkundige Waleri
Rozjdestiwenski, 37 jaar oud.
De nieuwe Sojoez-missie zal het
wetenschappelijke werk in samen
hang met het ruimtestation
Saljoet-5 gaan voortzetten, aldus
Tass.
Vorige maand keerde een Sojoez-
bemanning na een langdurig ver
blijf in het ruimtestation naar de
aarde terug. Volgens Tass functio
neren alle boordsystemen van
Sojoez-23 normaal en voelt de be
manning zich goed.
Amerika
CAPE CANAVERAL Florida -
Vanaf de Amerikaanse ruimtebasis
Cape Canaveral is gisteravond
„Marisat III" gelanceerd. Het is de
laatste schakel in een keten van sa
tellieten die 100 miljoen dollar heeft
gekost en de scheepvaartcommu
nicatie verbetert.
De 657 kilo wegende Marisat kwam
in een baan boven de Indische
Oceaan, om zich aan te sluiten bij
soortgelijke satellieten die al boven
de Atlantische en Stille Oceaan in
bedrijf zijn.
De keten van satellieten maakt het
de scheepvaart, vooral de Ameri
kaanse militaire, mogelijk vrijwel
onafgebroken contact te hebben.
Theo Loevendie
in 'Hot House'
Het Theo Loevendie kwartet speelt
vanavond op jazzzolder Hot
House aan het Rapenburg. Theo
Loevendie, de leider van het
kwartet, is een van de toonaange
vende musici in Nederland. In
het dagelijks leven is hy hoofd
docent aan het Rotterdams Con
servatorium, daarnaast ontplooit
hij een enorme activiteit op het
gebied van de jazzbeoefening.
Hij maakte vooral naam als jazzmu
sicus met eigen formaties bij
voorbeeld het Theo Loevendie
Consort, dat door zijn vaste kern
met een flexibele periferie tel
kens weer kon verrassen door
zijn totaal andere sound.
Loevendie is ook bekend als de
muzikale leider van Boy's Big
Band, enkele jaren geleden. Nog
maar enkele jaren terug was hij
de grote animator van de zoge
naamde Stam p-kon serten.
Het kwartet bestaat verder uit
Hand Dulfer (tenorsax), Aijen
Gorter (bas) en Martin van Duyn-
hoven (drums).
OOST-BERLIJN (DPA/UPI)
Twee weken na de verkiezinger
in West-Duitsland zullen ook dt
burgers van de DDR naar dt
stembus gaan. Zondag worder
de afgevaardigden aangewezer
voor de "Volkskammer" (het par
lement) en de 14 provinciale sta
ten.
Het ziet er naar uit dat in de huidige
zetelverdeling weinig verander
ing zal komen. De Oostduitse
communistische partij, SED, be
zet ongeveer 99 procent van de
500 zetels in het parlement (434
parlementsleden worden geko
zen, de andere 66 worden aange
wezen door de gemeenteraad van
Oost-Berlijn). In 1971 behaalden
de vier "blokpartijen" en de vier
massa-organisaties ongeveer 1
procent van de stemmen. De rest
ging naar de SED.
Formeel heeft de kiezer het recht
namen op het stembiljet door te
strepen. Een kandidaat wordt
echter pas dan niet gekozen, als
meer dan de helft van de stem
men tegen hem worden uitge
bracht. Dit is tot op heden nog
niet voorgekomen.
Dagelijks worden de Oostduitsers
via de massamedia opgeroepen
op de communistische partij te
stemmen. De stemmen die niet
worden uitgebracht (blanco of
niet opgekomen) worden geacht
een ondersteuning te zijn van de
SED. Toch wordt er rekening
mee gehouden dat ditmaal iets
meer mensep de namen van de
communistische afgevaardigden
op het stembiljet zullen door
strepen.
De "Volkskammer" is niet te verge
lijken met een parlement naar
Westerse begrippen. Het parle
ment stemt al 28 jaar unaniem in
met de wetten die door de rege
ring zijn voorgesteld.
Edith Evans
overleden
LONDEN - Dame Edith Evans,
oud-koningin van het Britse to
neel, is op 88-jarige leeftijd na een
korte ziekte overleden.
In 1922 boekte Edith Evans haar
eerste grote succes als Cleopatra
in Drydens "All for love". Hierop
volgden successen in stukken
van Shaw, Sheridan, Coward en
talrijke Shakespeare-
vertolkingen. Waarschijnlijk het
meest bekend was haar rol als
Oscar Wildes heerszuchtige Lady
Bracknell in een filmversie van
"The importance of being ear
nest".
