^'Wat ze in Rotterdam met
Vet toneel willen, daar
begrijp ik niets van
DE
GELE
SPIN
ASTERIX
I\
HISPANIA
O^ATERDAG 2 OKTOBER 1976
VARIA
PAGINA 27
'u Kommer Ifleyn: van Vogt tot Proloog
Regisseur Dick Top: „Wat zou ik
ïem graag een stuk met een hoofd-
ol geven. Als er iemand is die dat
verdient is dat deze man".
Door
Frans Happel
Deze man is ruim in de tachtig,
ieet Kommer Kleyn. Oh, die
«Commer Kleyn van de hoorspelen!
Dok. Vierendertig jaar lang hééft
lij - vooral in dienst van de AVRO -
Nederland minstens eenmaal per
i wee weken van een hoorspel voor-
É:ien. Maar., hij begon ais acteur.
I £n is dat nu weer, in de - zonnige -
vinter van zijn leven. Zie de pro-
__iuktie „Misdaad en passie" van de
TRotterdamse Theaterwerkgroep
i\ACT. Het is juist Kommer Kleyn
lie de op zichzelf zeer matige voor
telling kleur geeft, Kommer „Ik
vind het nog steeds heerlijk om te
pelen. Werk doen dat je fijn vindt
s een van de grondslagen voor een
gelukkig leven. En al heb ik me on
langs een gehoorapparaatje moeten
schaffen, mijn ogen en mijn
hart zijn prima, mijn lichaam wil
nog best. Waarom zou ik dan stop
pen?"
Een gesprek met Kommer Kleyn
{„De voornaam Kommer? is af
komstig van: door koenheid verm
aard") brengt onmiddellijk de sfeer
hé grootvader vertel nog es
wat over vroeger .Zijn geheugen
is voortreffelijk en zijn levensver
haal heeft evenveel saillante details
als aardige anecdotes.
Hij begon in 1911 als toneelspeler
bij Eduard Verkade. Maakte daarna
uitjes naar het Rotterdams Toneel
gezelschap („Met Marie» van
Eysden-Flink, dat was mijn to
neelmoeder") en het Hollandsch
Toneel, om in 1919 het contact met
Verkade te hernieuwen bij de Ko
ninklijke Vereeniging het Neder-
landsh Toneel en later het Veree-
nigd Toneel.
Het jaar 1929 werd van groot belang
voor Kommer Kleyn. Met het Ver-
eenigd Toneel bracht hij een to
neelstuk voor de AVRO-radio
„van" Willem Vogt. Kommer „Na
afloop van de uitzending vroeg
Vogt me te spreken. Hij zocht ie
mand voor de hoorspel-afdeling.
Meneer Vogt, zei ik, ik vind hoor
spelen zo vreselijk lelijk. Toen zei
Vogt dan is het aan u, meneer
Kleyn, om ze mooier te maken. Ik
dacht: ach, voor een jaartje. Tsja,
het zijn er vierendertig geworden.
Het is een verrukkelijke tijd ge
weest. Meneer Klevn, vertelt u-
eens, hoe ziet u het, met die hoor
spelen?, vroeg Vogt. Ik antwoordde
dat mijn centrale gedachte was het
toneel vanaf de Middeleeuwen tot
heden voor de radio te brengen.
Vogt - hij was een enorm toneel
liefhebber - reageerde dat hij het
een fantastisch idee vond. Iedere
week een avondvullend stuk, me
neer Kleyn, kan dat? Dat kon niet.
Wel eenmaal in de twee weken,
soms compleet met orkest. Vooral
in het begin was het een prachtige
tijd Als regisseur kon ik altijd be
schikken over acteurs van het eer
ste plan. Je had nog geen hoorspel
kern waarmee je uitsluitend mocht
werken. Hoorspelen maken met
Else Mauhs, Mien Duymaer-Van
Twist, Annie van Ees, Paul Steen
bergen, Cor v. d. Lugt Melsert en
Richard Flink. Geweldig!"
Kommer Kleyn
Kommer Kleyn regisseerde toch
ook eenvoudiger hoorspelgeneug
ten, zoals de spannende daden van
Paul Vlaanderen? Hij: "Inderdaad
was die serie populair. Ik weet nog
goed waar de naam Paul Vlaande
ren vandaan kwam, want in het En
gels heette hij Paul Temple. Vogt
vond Temple maar niets en kwam
toen op Vlaanderen, omdat er bij de
AVRO een jongste bediende van
die naam rondliep en het was een
vaste kreet bij de AVRO als er iets
gedaan moest worden: vraae het
maar aan Vlaanderen! Als hoor
spelserie... ach, meneer... het ge
beurde maar al te vaak dat een ver
haal ons na zes afleveringen deer
lijk de strot uitkwam".
Na zijn pensionering bij de AVRO
ging Kommer Kleyn nog vijf jaar
door bij de hoorspelkern van de
toenmalige Nederlandse Radio
Unie. Of hij in al die jaren niet meer
op de planken had gestaan? "Jawel,
ik heb een tijdje samen met Willem
van Capellen een reizend gezel
schapje gehad en... niet te verge
ten ik regisseerde eens per jaar
een voorstelling voor het omroep-
personeel plus de Hilversumse no
tabelen. Als gastspelers mocht ik
dan altijd enkele bekende beroep
sacteurs aantrekken. Dat was mooi
en ook dankbaar om te doen".
Toen was de radio voorbij voor
Kommer Kleyn. Zeventig jaar oud
zou ieder ander zich rustig tot de
pantoffels en de leesmap thuis be
keren. Kommer niet. Die nam een
aanbod van de toneelgroep Proloog
aan voor een vaderrol in een open
lucht produktie ("het zouden zeven
voorstellingen worden, het werden
er zestig") en speelde daarna bij
Studio van Kees van Iersel in een
eenakter.
"Gek eigenlijk, maar ik kwam re
gelmatig weer aan werk. Na Studio
belde Guus Oster voor een rol bij de
Nederlandse Comedie, vervolgens
wilde Paul Kijzer me in "Twee on
schuldige engelen" hebben, zo nu
en dan een rolletje voor de televisie,
werk, steeds weer werk. daar blijft
een mens toch jong bij?". Kommer
Kleyn, van huis een man voor het
"grote" theater. Die nu in het Rot
terdamse Piccolo toch ook met
grote inzet in een andere toneels-
feerverkeert. Hij: "Watje doet moet
je zo goed mogelijk doen. Ik moet
zeggen dat ik meer van normaal to-,
neel houd, een normaal stuk met
een spanning die wordt opgevoerd
tot de grote vreugde of de catastro
fe, waarin de uitspraak van Ton
Lutz - toneelspelen is een innerlijke
kunst - wordt gehonoreerd. Let wel,
ik ben niet tegen hypermoderne
stukken, maar... ik zie meer in ens-
cèneringen van de klassieken met
zo nu en dan een stukje Vondel en
ook wat modernen. Wat ze bijvoor
beeld met het toneel in Rotterdam
willen... daar begrijp ik helemaal
niets van. Den Haag!, de Haagse
Comedie!, dat gezelschap speelt het
repertoire dat mijn liefde heeft en
ik geloof trouwens ook dat die
stukken tegemoet komen aan de
behoeften van het publiek".
Atelier "De Scherf, Nassaulc
Oegstgeest, tel. 150220. Ans v d Hei-
de-Kort exposeert eigen werk glasbui-
gen. houtwerk, teeels en mozaïeken.
Galerie Van der Vlist
Botermarkt 3. Expositie Maijon de Wit
en Andries Beeflink - aquarellen. Piet
Gertenaar - schilderijen en Hans Kar-
reman - edelsmeedwerk. Tot 30 sêpt.
Geopend di. t.m. za. van 10-17 uur, do.
tot 21 uur.
Rijksmuseum van Oudheden (Rapen
burg 28). Werkd. 10 uur voorm.-5 uur
zondag 1-5 uur nam.
Art Gallery Gerard, Rijksstraatweg 358,
Wassenaar. Najaarstentoonstelling 1976
Van 18 sept. t/m 3 okt., dag geopend van
ten, Gerard Lutz - tékeningen en Pett
van der Meer - bronsplastieken. Van 16
sept. t/m 3 okt., geopend do. t/m zo. van
10-17 uur, woe van 20-22 uur
Galerie Pulchri Studio, Passage 10,
Oegstgeest. Tentoonstelling Jos van den
geopend van 10-16 uur (zo. gesloten).
De Lakenhal, Oude Singel 28-32. Ten
toonstelling van de SUchüne ODenbaar
Kunstgebit. Van 25 sept. t/m 7 nov., dag.
geopend van 10-17 uur, zo. van 13-17
ARS, Pieterskerkgracht 9. Tentoonstel
ling van schilderijen, grafiek en kera
miek van leden van de Kunstkring
Voorschoten. Van 18 sept. t/m 3 okt
geopend ma. t/m do. van 14-17 en
19.30-21 uur, vr. van 14-17 uur. za. en zo.
van 12-16 uur.
Galerie 't Straatje, Nieuwstraat 23.
Handgeknoopte wand- en vloerkleden.
Tot 30 okt.
Kleine vaart
Bothnia 30 vn Rotterdam nr Salvisborg,
Calvijn 30 vn Rotterdam nr Arklow.
Coenraad Kuhlman 30 60 z Stavanger nr
Rochester,
Cornelia-B-1 pass 30 West-Kapelle nr
Rotterdam,
Diana-V 30 vn Rotterdam nr Londen,
Doggersbank 30 30 nw Esbjerg nr Ham
burg,
Dutch Glory pass 30 Gris Nez nr Temeu-
Monrov
Hega Smits 6 te Sete verw,
Inger Smits 14 te Samsun verw,
Majorca 29 te Per,
Makin Smits 5 te Londen verw.
Maria Smits 4 te Rotterdam,
Marinus Smits 30 te St Nazaire,
Noblesse pass 30 Westeinder nr Londen,
Pallas 30 dw Kp Tenez nr Ceuta,
Philip Broere 30 te Rotterdam,
Satumus 30 te Esbjerg verw,
Vedette pass 30 Flamborough Head nr
Leith,
Willy Smits 29 te Montrose,
Zaan 30 te Rotterdam.
Grote vaart
Aalsum 30 150 zw Lissabon nr Canada.
Algorab 1 te Rio de Janeiro,
Alkmaar 30 1050 ono Guadeloupe nr Te-
Antilla Bay 30150 ozo Malta nr Port Said,
Atlantic Crown 1 vn Le Havre nr Rotter--
Atys 30 250 n Darwin nr Singapore,
Capisteria 30 150 n Singapore nr Srira-
cha,
Cartago 1 360 o Tokio nr Los Angeles,
Chevron Madrid 30 vn Freeport nr Pa-
scagoula.
Chevron The Hague 30100 zw Esbjerg nr
Antwerpen,
Coral Maeandra 30 vn Le Havre nr Ro
zenburg,
Crania 30 900 no St. Maarten nr Curacao,
Diadema 30 260 n Curacao nr Puerto Mi
randa,
Diloma 1 te Curacao.
Flevoland 30 vn Tilbury nr Port Said,
Ganymedes 30 270 w Ouessant nr Rot
terdam,
Gooiland 1 te Santos,
Heelsum 30 510 zo Kp Race nr Phila
delphia,
Hermes 30 480 ono Azoren nr Bonaire,
Inca 30 600 o Barbados nr Mayaguez,
Kara 1 vn Stanlow nr Hamble,
Kelletia 30 430 wzw Manilla nr Kobe,
Kennemerland 30 50 zzo Recife nr Be-
Kermia 1 vn Whitegate nr Dublin,
Meta 30 30 w Ouessant nr Bonny,
Mitra 30 560 o Dar es Salaam nr Rotter-
Mytilus 30 55 wzw Port Elizabeth nr Me-
Neder Lek p 30 Mona Passage nr Cristo
bal,
Neder Linge 30 105 zw Kreta nr Dubai,
Nedlloyd Dejima 30 te Rotterdam.
Nedlloyd Kembla 30 vn Colombo nr
Singapore.
Onoba 30 vn Curacao nr St. James,
Palamedes 1 te Matanzas,
Philippia 1 te Piney Point verw,
Rijnborg 30 vn Delfzijl nr Oulu,
Salland 1 te San Juan,
Viana 1 te Rouaan.
(9uc/ 91
leitim
2 oktober 1976
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Deerpeditie.welke in Mei 1875
Engeland verliet met de bedoe
ling een zendingspost aan het
Nyassameer in Afrika te stich
ten,heeft daar de noodzakelijke
gebouwen opgericht. Een tocht
op het meer wees uit, dat het zich
naar het noorden uitstrekt met
eene kustlijn vanniet minder
dan 800 Engelsche mijlen en
eene gemiddelde diepte van
ruim 100 vademen. Aan het
noordoostelijk uiteinde ligt een
bergketen over omstreeks 100
mijlen langs dit meer. De sla
venhandel heeft in dit gebied
nog eene onrustbarende uitge
breidheid: vele deelen des lands
zijn ontvolkt en jaarlijks wor
den nog 15 a 20.000 slaven weg
gevoerd. De Arabische kooplie
den staan in verbinding met de
opperhoofden in het zuiden en
westen, die de slaven verder uit
het binnenland halen. Met een
klein schip en een dozijn vast-
baraden Engelschen zou deze
handel geheel vernietigd kun
nen worden.
Vijftig jaar geleden:
- Een der Berlijnsche juweelen-
dieven, die kortgeleden onder
bedreiging met revolvers een
juwelierswinkel hebben be
roofd, is te Breslau in hechtenis
genomen. De tweede dader zou,
volgens zijn bekentenis, geen
man zijn, maar de danseres lg-
natiew, die zich als man had
verkleed en met een deel van den
buit de wijk zou hebben geno
men naar Warschau. De arres
tant, de 28-jarige Spruch, had
nog maar weinig kunnen ver-
koopen, meer dan de helft van
de gestolen juweelen was nog in
zijn bezit. Tijdens zijn vroeger
verblijf in de gevangenis had
hij een medegevangene op de
hoogte gesteld van zijn plan en
deze bracht de politie op zijn
spoor. Het verhaal over de dan
seres vindt overigens bij de poli
tie weinig geloof. Zij acht het
mogelijk, dat Spruch deze ro
mantische geschiedenis heeft
bedacht om zijn medeplichtigen
te dekken.
- In het Amerikaansche Iron-
wood (even ten zuiden van Lake
Superior, het Bovenmeer, Red.)
heerscht groote vreugde: alle 43
mijnwerkers, die bij een instor
ting van 24 September jl. wer
den bedolven, zijn gered. De
mannen zijn geheel ongedeerd
en zij werden door duizenden
met onbeschrijflijk gejubel be
groet.
PANDA EN DE GOUDDORST
37 - 134 - "Jullie vechten het samen maar uit", zei Bill MacMack. "Als
jullie maar niet op mijn gebied komen. Want dan zal ik een paar blauwe
bonen uitdelen".
Met die woorden verdween hij in zijn ondergrondse gang om naar de
goudader te graven.
"Hoe kom je er bij om hem een stuk van mijn tuin te verkopen?!" riep
Panda kwaad. "Dat is heel oneerlijk!" "Maar manneke nu toch".sprak
Joris sussend. "Op die toon spreekt ge niet tot een oudere! Als ge tot
bedaren zijt gekomen, zal ik u wetenschappelijk voorlichten, maar nu
kan ik u beter met rust laten. Het ga u goed, baaske".
Zo sprekende stapte hij weg. Om zijn mondhoeken trok een klein glim
lachje, en zijn blik verried dat hij met een listige gedachte speelde.
"Waar de een naar goud graaftkunnen anderen volgen"mompelde hij
"Ik voorzie een goud-wedloop. En als ik die in goede banen leid, kan ik er
een duitje aan over houden".
Maar Panda wilde helemaal geen goud-wedloop bij zijn huis.'
"Ze graven in de tuin!" riep hij .terwijl hij de woonkamer binnen draaf
de. "Wat moeten we doen?!" "Men kan beter in onze tuin graven, dan
onder ons huis", verklaarde Jollipop. "De aarde moest toch gekeerd
worden".
Taart Taart Alexandra
amandelen met de
dooiers.met nog 1 heel
ei en 125 g suiker. Werk
dit alles goed door el-
kaar.üefst met een elec-
tnsche handmixer Laat
100 g bittere chocolade
(4 dunne repen) smelten
boven zeer laag vuur,
samen met 2 eetlepels
water. Laat het mengsel
wat afkoelen en roer het
dan door de eiermassa.
Meng er geleidelijk 25 g
gezeefde bloem en 75 g
gezeefd aardappelmeel
door en dan 75 g zeer
zachte, bijna gesmolten
boter. Schep er als laat
ste 2 met een snufje zout
stijf geklopte eiwitten
door. Beboter licht een
springvorm en stuif er
wat bloem over. Schep
;ngsel er in
warmde, matig hete
oven. Laten afkoelen en
daarna bestrijken met
abnkozenmarmelade.
FRED BAS
De
avonturen
van
Jommeke
Verdorie, ik loop nog
altijd met die kous
over mijn kop, ezel
die ik beny
Maar, da. 's niet erg
ik heb ze eindelijk
de geheime plannen
van Qobetjnj-
Agenda
LUXOR - "Sartana regelt hier de begra-
CAMERA - "It's alive", dag
uur, 18 jaar. Kindermatine
peye's grote lachparade", dag. 2.30,
'Repulsion", vrij
.15 uur. Nachtvoorstelling -
11.30 uur, 18
LIDO - "The Missouri breaks", dag. 2.30,
7.00 en 9.15 uur, zo. en 4 okt. 2.30,4.45 uur
STUDIO - "Monty Python en de heilige
graal", dag. 2.30. 7.00 en 9.15 uur. zo. en 4
oktober ook 4.45 uur. 14 ïaar.
TRIANON - "Max Havelaar", dag. 2.00
8 00 c
14 ja;
REX - "Pornomeisjes van de onderwe
reld". dag. 7.00 en 9.15 uur. 18 jaar Kin
dermatinee: "Robin Hood", zat., 20 ma.
en woe. 2.30 uur, zo en ma. ook 4.30 uur.
Nachtvoorstelling - "Horror hospital",
vru- 11.30 uur, 18 jaar.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13 00
Uur tot woensdag 13 00 uur (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13 00 uur tot za
terdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis).
.Bezoekuren ziekenhuizen
Diaconessenhuis: Middagbezoekuur
13.45-1430 uur Avond bezoek*Jur
18.30-19.30 uur Kinderafdeling dage
lijks van 14 00-19.00 uur alleen voor ou
ders zondag 14 00-15.00 uur voorovenge
.familieleden. Kinderen beneden 14 jaar
hebben geen toegang op de kinderafde
ling.
arnt EJizabeth-ziekenhias volwassenen
dagelijks van 14.00-14.45 uur en van
18.30tot 19 30 uur; klasse-afdelingen ook
'11.15 tot 12.00 uur. Kraamafdeling: dag.
van 11.15 tot 12.00 uur (alleen voorpcht-
gen.)v. 15.00 tot 16.00 uur en van 18 30tot
19.30 uur. Laatste kwartier middag- en
avondbezoek babyshow. Kinderafde
ling dag. 15 00 tot 18.30 uur. CCU (hart-
bewakmg)dag. van 14.15 tot 14.45 uur en
van 19.00 tot 19.30.
Sport-Medisch Adviescentrum Soreek-
uur, do 19.30-20.30 uur in het St.
Elisabeth-Ziekenhuis.
Endegeest: dinsdag en vrijdag 13-14.30
uur 's zondags 11-12 uur en 14-15 uur;
eerste klasse: de gehele dag.
1*8.30 tot 20.00
Derde klasse bezoekuur Van 13 00-14.00
uur en 18 30-19 30 uur.
Kinderzaal: van 13.00-14.00 uur. Op
woensdagavond (uitsluitend voor de
ouders) van 18 30-19.30 uur.
ACADEMISCH ZIEKENHUIS
Voor alle patiënten (behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt
Elke dag:
14 15-15 00 uur
18 30-19 30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voof ou
ders)':
Maandag tlm vrijdag:
18 30-18 45 uur.
Zaterdag en zondag:
14.45-1>00 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten:
Wanneer voor ernstige patiënten door
lopend bezoek wordt toegestaan kan de
hoofdverpleegkundige hiervoor spe
ciale kaarten verstrekken
Bezoektijden Kinderkliniek
Dagelijks
15.00-15.45 uur.
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag:
14.15-15.00 uur.
18.30-19.00 uuc.
Alphen aan den Rijn
Rijnoord le en 2e klas 11-11.30; 13.30
14 15 en 18 30-19.30 uur; 3e kla4 13.30-
14 15 en 18.30-19.30 uur; Kraamafdeling
13.30-14.15 uur alleen voor echtgenoten
19-20 uur; Kinderafdeling 13-15.30 uur
alleen voor ouders 18-18.30 \Jur.
Geluidshinder Schiphol'
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphor kunnen
dag en nacht worden'gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000).
