Karpow lijdt
tweede
nederlaag
Kruiswoord
Bruut geweld:
de combinatie
Noord:
'Je hebt 't spel zeker
gemaakt partner?
Kom-er-ACHT-er
Vierkamp
verrassend
gewonnen
door Torre
Vijf nieuwe
gebruiks-
zegels in
Zweden uit
\mmm
11
1
3
l
m
■n
1
2
t
p
4
SB
rï r
W>
m ps
B
w
ï?p
ga
L
nni
w
tete
„mjé0jêjê
rn 'm 'm m
a" M SOB
Oplossing
vorige
puzzel
ZATERDAG 2 OKTOBER 1976
In een onderlinge clubwedstrijd,
waarbij de sterke met de zwakke
spelers gekoppeld waren, kwam op
een gegeven ogenblik het volgende
spel voor:
AV 10 3
V H 6
O A 10 7 2
A 4 2
952 B 8 6 4
O V 10 9 4 2 B 8 7
O geen O B 9 8 6 5
B 10 9 6 3 8
H7
O A53
O H V 4 3
HV75
De zuidspeler, die gever was,
opende zijn spel met 1 SA, en het
hoeft geen verwondering te baren
dat noord het eindcontract op 6 SA
bracht. West kwam uit met KI B en
toen noord zijn kaarten op tafel had
gelegdl begon zuid opgewekt aan
zijn taak om twaalf slagen te ma
ken. De eerste slag nam hij in de
hand en hij wilde met Ru H en V
vervolgen om, indien oost niet zou
bekennen, op Ru B te snijden. Het
was echter west, die reeds op Ru H
niet bekende. Op dit moment werd
noord, die dummy was, aan de tele
foon geroepen. Hij kon echter niet
nalaten bij zijn vertrek nog even
over de schouder van zijn partner in
diens kaarten te kijken.
Zuid, die eigenlijk al op vier slagen
in ruiten gerekend had, overzag zijn
spel opnieuw en vond zich nog lang
niet verloren. Misschien was west
wel van een driekaart in klaveren
gestart en zo speelde hij klaveren
naar het aas, om tot de ontdekking
te komen dat ook deze kans niet
opging. Nu zag hij nog maar éen
mogelijkheid. De schoppenkleur
moest vier slagen opleveren. Bij het
behandelen van die kleur had hij de
keuze tussen snijden op de boer en
op het vallen van die kaart te spe
len. Hij koos het snijden en zag toen
tot zijn spijt de tien van de dummy
genomen worden door oost. Hierna
was het spel uit voor zuid, daar hij
niet meer dan elf slagen kon ma
ken.
Tijdens het opbergen van de kaar
ten kwam noord-terug en zei: "Je
hebt het spel zeker gemaakt, part
ner"? Het zat er tenminste wel in".
Hoe kan je dat nu zeggen, ant
woordde zuid. Bij de tweede slag
werd je weg geroepen en je hebt de
kaartverdeling van de tegenpartij
in het geheel niet gezien! Dat was
ook niet nodig, zei noord. Toen
west op Ru H niet bekende wist je
toch dat oost de lengte in die kleur
had en dat west, mede door zijn uit
komst, de lengte in klaveren had.
weer open en kijk maar. Slag 1 voor
KI V, slag 2 voor Ru H, slag3 harten
na en laten lopen voor de tegenpar
tij. Wie er nu aan slag komt en wat
hij naspeelt doet niet meer ter zake.
Je neemt (de volgorde is daarbij
onbelangrijk) de slagen: Ha A en H,
Ru A, KI A en Sch H. Op deze laat
ste slag mag je zelfs van tafel Sch 10
bijspelen en de drie vasthouden!
De hoogte van deze kaart is niet be
langrijk. Je houdt over
AV 10
C? geen
10
4
Door deze situatie is er altijd een
dwangpositie te forceren, als je in
eén van de beide andere kleuren
maar lengte op tafel hebt. In de
afwikkeling moet je natuurlijk
eerst de slagen die je niet nódig
hebt afgeven. Leg de kaarten maar
95
V
O geen
10 9
B 8 e
V geen
B 9
geen
7
V geen
O V 4
H 7
Nu speel je KI H en oost zit in
dwang. Hij moet een schoppen of
een ruiten afgooien en in beide ge
vallen maak je de resterende sla
gen. Zou west daarentegen Sch
B-vierde hebben gehad dan wordt
de eindfiguur.
AV 10
geen
O 10
4
b 9 5 +86
C? geen V
O geen O B 9
10 9 geen
7
<P geen
O V 4
H 7
Op KI H moet west gewoon beken
nen, maar op Ru V heeft hij geen
verweer meer. Hij moet de dekking
in klaveren dan wel in schoppen
opgeven. Het komt er in feite op
neer dat west bij zijn laatste drie
kaarten hoe dan ook een klaveren
moet vasthouden en oost een rui
ten. Beide spelers kunnen dus ten
hoogste twee schoppens vasthou
den. Ergo, het is niet belangrijk wie
de boer heeft. Hij valt met zeker
heid en de tafel maakt de laatste
drie slagen.
Neem mijn raad aan partner en be
studeer deze figuur. Hij komt in de
praktijk heel veel voor!
T. SCHIPPERHEVN.
Na het toernooi te Manilla
vond een interessante vier
kamp plaats tussen Karpow,
Torre, Ljubojevic en Brow
ne, welke tot veler verras
sing werd gewonnen door
de Filippijn Torre. Hij won
een fraaie partij van de we
reldkampioen en freew
heelde rustig naar de finish
met 4'h pnt. uit 6 partijen (de
vierkamp was dubbelron-
dig). Een prachtig succes,
want in het Interzonaal-
toernooi kwam hij adem te
kort
ZWEDEN - De Zweedse PTT
heeft op 8 september niet
minder dan vijf zegels in rou
latie gebracht, alle van de rol.
Om te beginnen een zegel van
15 óre (bruingeel) die een bro
che laat zien die waarschijn
lijk uit de 6e eeuw dateert. Het
afgebeelde exemplaar werd in
1971 in een graf in de provincie
Uppland gevonden. De opge
rolde slang op de draagspeld is
karakteristiek voor de motief
keuze van de Skandinavische
kunsthandwerkers uit de
Vendeltijd.
Een zegel van 20 öre (groen)
verbeeldt een pelgrimsteken
van tin en lood zoals die in de
middeleeuwen aan pelgrims
werd verkocht. Een dergelijk
teken was toen het bewijs dat
de drager ervan een bede
vaartsplaats had bezocht.
In de 13e en 14e eeuw werd het
in Zweden weer mode - even
als direct na het begin van de
jaartelling - uit hoorns te
drinken. Vaak waren deze
hoorns beslagen met goud en
zilver. Er waren echter ook
hoorns die uit hout waren ge
sneden. Een dergelijke hoorn
staat afgebeeld op een zegel
van 30 öre (paars).
Dan verscheen een zegel van
90 óre (blauw) gewijd aan het
schoorsteenvegersgilde. Op
de zegel zien we dan ook een
schoorsteenveger die staande
op een dak volop aan de slag
Tot slot kwam op 8 september
een gebruikszegel uit in de
hoge waarde van 9 kronen
(tweekleurig groen). Op de ze
gel een houten werkstuk geti
teld Meisjeshoofd van de
beeldhouwer en schilder Bror
Hjort (1894-1968). Hjort stond
eerst zeer onder invloed van
het kubisme, in een later sta
dium van de primitieve kunst.
Toch bleven zijn werken al
tijd, ook zijn schilderstukken,
een naturalistisch karakter
houden, getuige het beeldje
op de zegel.
HERO WIT
Reeds een jaar geleden heb ik in
deze rubriek voorspeld, dat Torre
een groot schaker zou worden. De
inhoud van zijn partijen overtuigde
mii. Het is altijd leuk wanneer een
prognose uitkomt, al blijft voor
spellen zonderling werk.
De nederlaag van Karpow bete
kende nummer twee dit jaar, want
in het toernooi te Milaan moest hij
zich gewonnen geven tegen het na
tuurtalent Ulf Andersson (Zwe
den). De zege van Torre op de
nieuwe wereldkampioen moet u
beslist naspelen, want er valt in
deze spectaculaire partij heel wat te
beleven en te leren!
Wit: A. Karpow
Zwart: Torre
Siciliaans
1. e2-e4 c7-c5
2. Pgl-f3 Pb8-c6
3. d2-d4 c5xd4
4. Pftxd4 Pg8-f6
5. Pbl-c3 d7-d6
6. Lcl-g5 e7-e6
7. Ddl-d2 a7-a6
We hebben hier te maken met de
Zgn. "Richter-Rauser-variant".
Vroeger speelde men 7.Le7.
maar van deze simplistische zet wil
men niets meer weten. Discutabel
overigens!
8. 0-0-0 Lc8-d7
Of 8 h6, 9. Le3, b5 (Csom-Tal).
De tekstzet schijnt goed te zijn.
9 f2-f4 b7-b5
De variant 9h6, 10. Lh4, Pe4:
heeft tegenwoordig weinig aan
hangers. Het is eigenlijk mer
kwaardig dat zwartspelers in de Si-
ciliaan niet meer tevreden zijn met
remise! Toch staat wit op de lijst
met "Siciliaanse-varianten" aan de
kop met 30-22, aldus een onbe
kende correspondent in een Duits
schaaktijdschrift. Ik heb echter
mijn twijfels
10. Dd2-el
"Ook al weinig courant", schrijft
Lex Jongsma in De Telegraaf, maar
wat moet wit anders spelen? Bui
tenlandse schaakperiodieken ge
ven geen- commentaar op deze zet.
10 Pc6xd4
11. Tdlxd4 Dd8-b6
12. Td4-d2 L1B_e7
13. Lfl-d3 b5.b4
14. Pc3-dl Ld7-b5
15. Pdl-f2
27Tc8xc2
28. Kblxc2 a5-a4!
29. a2-a3!? b4-b3.X
30. Kc2-bl d6-d5
31. e4xd5 Dd4xd5
32. Pg4-f2
Ook 32. Df3 Dd4 33. Pf2 Le3 helpt
niet. Het slot geef ik u, vanwege de
plaatsruimte, in verkorte notatie.
Het slot was: 32 Dg2: 33. Pe4 Le3
34. Pc3 Dc6 35. d4 Dc4 36. d5 e5 37.
DhlDd3f 38. Kal Ld4 39. Dh8|
Kd7 40. Da8 Dflt 41. Pbl Dc4?
Flohr schrijft: "Dreigt mat door
Lb2:t". Hij overziet echter dat
zwart direct de partij kon beslissen
door 41 Lb2;|! 42. Kb2: Df2| 43.
Kc3 Dd4t mat. Deze wending werd
zeer terecht door Jongsma aange
geven. Zou de oude Salo Flohr dit
niet hebben gezien?!
42. Db7t Kd6 43. Db8t Kd5: 44.
Dd8t Ke6 45. De8t Kf5 46. Dd7|
Kg6 47. Dg4t Kf6 48. Pc3 (Tja...
eeuwig schaak zit er niet in!) 48
afgebroken en door Karpow opge
geven. Zwart kan winnen hoe hij
vil.
18 Pf6-h5
19. Pf2-g4 Ph5xg3
20. h2xc3
Als beter wordt aangegeven 20.
Dg3:, maar na 20 Da5! staat wit
ook niet best.
20... Th8xhl
21. Delxhl Ta8-c8
22. Kcl-bl Lb5xd3
23. c2xd3
Op 23. Td3: wint 23 Dcb enz.
23 Db6-d4
24. Dhl-dl a6-a5
25. Pg4-h2 g5-g4,!
Studie en partij
Na 15 e5 komt zwart in moeilijk
heden, maar na 15. e5 Pd5 staat
zwart goed. Het verschil zit in één
16. Lg5-h4 |7-g5!
"Eine kleine Uberraschung fur den
Weltmeister", schrijft Flohr in
"Schach-Echo", aug. 1976, maar
omdat zijn analyses niet altijd
steekhoudend zijn, moeten we hier
vaststellen, dat de wereldkampioen
niet bepaald doeltreffend heeft ge
speeld. Een Rus vindt het nu een
maal "abominabel" een landgenoot
te bekritiseren
md
!l
SS
h6xg5
Karpow
Een prachtige zet!
26. Ph2xg4 Le7-g5
27. Td2-c2
Het is leuk de commentatoren even
onder de loupe te nemen. Jongsma
schrijft: "Anders volgt Dc5". Hij
overziet dat na 27. Te2 direct 27
Dd3.wint.
Nu u op de goede weg bent is het
verloop niet zo moeilijk:
1. Lc8-h3! Kb5-c5, 2. Lh3-d7! en
zwart gaf op. Zie ook: 1 Ka5, 2.
Lg4, Kb5,3. Le2| Kc5,4. Lc4! enzo
voort.
Ja, de oude Samuel weet van wan
ten! "Zo wint men een schaakpar
tij"!. zou een aanlokkelijke titel zijn
voor een eindspelboek
BISHOP
In het prachtige boekje "De com
binatie regeert het damspel" van J.
B. M. J. Eekhoud staan schitte
rende uitspraken over de verhou
ding positie- en combinatiespel.
Eén uitspraak is:
"Doet de slagzet denken aan het
brute geweld waarmede een tegen
stander wordt neergeveld, de posi
tiestudie wekt meer de gedachte op
aan een roofvogel, die in steeds
nauwer wordende kringen om zijn
slachtoffer cirkelt, om tenslotte op
zijn prooi af te schieten en toe te
slaan".
In deze rubriek willen we het heb
ben over "het brute geweld, waar
mede een tegenstander wordt
neergeveld".
De uitspraak van Eekhoud is na
tuurlijk erg lyrisch en de meer
nuchteren onder ons zullen wel ge
woon zeggen dat een combinatie
een kwestie is van een paar schij
ven weggeven om er dan weer
enige terug te pakken. Van bruut
geweld verstaan zij niets.
Waarschijnlijk moet men daarvoor
een Russisch damboek in handen
krijgen. Want daarin wordt iets
duidelijk gemaakt over het brute
geweld. Uitdrukkingen als: "Wit of
fert eerst drie van zijn manséhap-
pen om er vijf van zijn tegenstander
Ynee te vellen" vindt men regelma
tig terug in de Russische werken.
Een mooi voorbeeld van een brute,
gewelddadige combinatie is de stel
ling uit een partij Arend van
Beelen-Sloten, gespeeld tijdens de
op 6 september jl. gehouden com
petitiewedstrijd Katwijk-Rijsoord.
Wit (Van Beelen). speelde de wim
1
m>
,4. ,1
S
W.
v'/J"/
i p"~0
te, -tJ
4
nend lijkende zet 43-38 en dreigt nu
met 33-29 een schijf te winnen. Het
lijkt nu of zwart gedwongen is af te
ruilen met (13-18), 22:13, (19:8),
28:19, (24:13), waarna de opmars
30-25-20-15 gevolgd door 35-30-25-
20 wel voldoende zal zijn voor de
winst. Maar bruut volgde na 43-38
de volgende combinatie: (21-27),
32:12(23:43) 48:39, (24-29), 34:14,
(13-19), 14:23, (11-7) ad lubetum
(35:4)!! Een mooie combinatie.
(Deze combinatie is niet geheel
nieuw en bij mijn weten is ze al drie
keer eerder voorgekomen:
In het Kampioenschap van Rotter
dam 1970 in de partij W. Roozen-
burg-H. Vroolijk in de stand: wit
schijven op 25, 27/30, 32, 34/37, 40,
42 en 45. Zwart schijven op 3, 5, 9,
11, 13/16, 18/20,23,26. Het spel ver
liep als volgt: 42-38 (5-10) en nu de
combinatie 30-24, 28:8, 37-31,
29-24, 40-34. In het Rijswijk-
toernooi 1967 in de partij Sij-
brands-Varkevisser. Wit 25, 28, 30(
33,35,38. 40, 48, zwart: 3/5, 8.12,14,
17. 19, 24, 29.
Beiden berekenden de volgende
variant: 32-27 (12-18), 28-23!! 30:10,
27-21, 38-32, 40-34.
En tenslotte de beroemde partij
N'Diaye-Nimbi uit het 7e Suiker-
damtoernooi 1975. Wit 27,28,30/32,
34, 35, 38, 40, 45, 48. Zwart 3. 8,
14/19,23,25,29. Wit won door 30-24,
28:10, 27-21. 40-34, 35:2!!).
Als laatste stelling één der meest
verbluffende slagzetten die wel
licht ooit het levenslicht aan
schouwd heeft. Om zo'n slagzet te
a a a 'J
a a
a U ?S a:
O m 8 S B
M
i m 8
vm WM
m,
Ik ben geenszins mijn studievrien
den vergeten, want hier volgt een
curiositeit. De volgende eindspel
studie (auteur onbekend) werd ge
componeerd in 1856! Wit: Kd7, Lh8,
pion:' c6. Zwart: Kc5, Pe8. Wit
speelt en wint. Oplossing: 1. Lc3,
Kb5,2. La5|Kb5,3. Ld8 Kc5,4. Lh4
Kb5 5. Lg5, Kc5, 6. Le3t, Kd5, 7.
Ld4, Pd6, 8. c7 enz.
Bijna dezelfde stelling kwam voor
in de partij: S. Reshewsky-B. Ivkov
(Majorca 1970). Zie diagram.
typeren, heeft men eigenlijk 'niet
voldoende aan woorden als "bruut
èeweld". Het is een stoomwals, die
de tegenstander verplettert.
Ton Sijbrands analyseerde in 1967
de partij Slavjnsk&s-Andreiko
(Kampioenschap van Rusland
1967) en hij vond bij analyse een
welhaast onvoorstelbare afwikke
ling.
Wit speelt de magistrale lokzet
33-29!!! waarna volgt (11-17), 22:11,
(2-8), 11:2, (1-7), 2:11, (16:7), 27:16.
(15-20), 24:15, (7-11), 16:7, (8-12),
7:18. (13:31). 36:27, (19:37), 39-33!!
(30:28), 27-21, (26:17), 48-42, (37:39),
44:11!!
Deze 12 zetten diepe slagzet kan
men in plaats van een stoomwals,
misschien nog beter vergelijken
meteen atoombom: De zwarte stel
ling is weggevaagd en wat over
bleef is verziekt.
JOOP BURGERHOUT
De eerste prijs van 10,- werd toe
gekend aan J. W. Goedemans, Al-
bert Verweystraat 9, Alphen aan
den Rijn. De tweede prijs van 7,50
werd toegekend aan mevrouw J.
Filippo-ter Heide, Hooigracht 70a,
Leiden. De twee prijzen van 5,-
werden toegekend aan mevrouw
Wassenaar, Albert Schweitzer-
plantsoen 17, Voorschoten en aan
G. Zandbergen, Camphuysenstraat
204, Rijnsburg.De prijzen worden
de winnaars toegezonden.
Kom-er-ACHT-er
ubui uba puiaqjaAO do qBz g
aisiAaia; jin qooy
aisiAapi "uba jaqqajg -9
aj do arseen g
afpuoq uba snayi
uaAoqsjqoaj aisiAaja; uba douyj
squq
jajoips ua doq ap uba afnadaq
UBBuaAoq uba [3dd{x
HORIZONTAAL
1. wintervoertuig5. groet, 8.
jongensnaam, 12. knaagdier,
16. getij, 18. moeder, 19. eike
schors, 21. grote bijl, 24. ver
traging stoestel, 25. heden, 26.
rustteken in -psalmen, 27. ba-
kinrichting, 28. persoonlijk
voornaamwoord, 29. het Ro
meinse Rijk, 30- scheepsvloer
32. nummer, 33. stilte34.
boom, 36. zwaardwalvis, 38.
rondhout, 40. ereis, 41muzie
kinstrument, 42. bloem, 43.
namelijk;44. hoogste punt, 46.
kerel, 48. symbool voor Sele
nium, 49. ter plaatse, 50.
groente,52.lidwoord,53meis
jesnaam, 54. spijskaart, 55.
slotwoord, 56. vreemde munt,
58 Turkse titel, 59. Scandina-
viër, 61. meisjesnaam, 62. de
lezer heil, 67. achter, 68. flink,
74. kleine plaats, 75. meisjes
naam, 76 halfbloed.
VERTIKAAL
2. bergplaats, 3. loot, 4. land
bouwwerktuig, 5. slede. 6. er
kentelijkheid, 7. maanstand,
8. voegwoord. 9. rivier, 10. te,
11deel van de voet, 13. voeg
woord, 14. voorzetsel, 15.
vrouw, 17. afwisselend, 18.
van buiten leren, 20. zangvo
gel, 21. jongensnaam, 22. kle
dingstuk, 23. watervlakte, 31.
hemelgeest, 33. Japanse munt,
34. Europeaan35. speelgoed,
36. boom, 37. deel van gelaat,
39. Noorse godheid, 45. toe
gankelijk, 47. levenslucht, 50.
soezerig, 51. voorzetsel, 53.
mestvocht, 57. hemellichaam,
60. Perzié, 63. mand, 64. titel,
65. motorraces, 66. waterin
Duitsland, 68. zangnoot, 69.
voorzetsel, 70. volgens de ak
ten, 71. vaartuig, 72. voedsel,
73. de dato.
