'Stevenshofjespolder
moet bebouwd worden'
'Problemen aanpakken in teamverband'
Wasserij
wil in
woning
kantoor
Vestigen
Persoonlijke visie van wethouder Waal:
Tuinstadwijk heeft
nu nieuwe aannemer
ÏONDERDAG 30 SEPTEMBER 1976
&EN HAAG/LEIDEN - De heren
4 )e Goede, firmanten van Wasserij
n)e Arend in Leiden zijn het niet
2 ens met de beslissing van B. en W.
an Leiden, die een vergunning
weigerden om een in de wasserij ge-
Bgen bedrijfswoning als kantoor te
aan gebruiken. Via een beroep op
L et dagelijks bestuur van de pro-
>i incie probeerden zij daarom deze
U weigering ongedaan te maken,
n het bedrijfspand aan de Heren-
ingel bevindt zich een bedrijfswo-
ting, die altijd door een der firman-
en werd bewoond. Nu woont er
v. en van hen, die alleenstaand is. Hij
n ou willen verhuizen naar een
(j veneens leeggekomen, aan het
u «drijf grenzende woning, zodat de
leegkomende bedrijfswoning kan-
oor en archief kan worden, waar-
la an De Arend grote behoefte heeft.
,os van de vraag of zij de tweede in
iet geding zijnde woning aan een
illeenstaande zullen kunnen ver-
l luren, vinden B. en W. dat in de
jJJedrijfswoning, naast de in gebruik
e ijnde woonruimte, voldoende
uimte overblijft, die als kantoor
a can dienen. De woning in haar ge-
f leel behoudt dan de woonbes-
emming. De firmanten vinden dat
;een oplossing, o m. omdat de wo-
ling in open verbinding staat met
0 iet bedrijf en het personeel ook ge-
ltl >ruik moet maken van keuken en
ei oilet in de woning. Voor GS spitste
x Ie zaak zich toe op de vraag of de
ledrijfswoning afzonderlijk aan
lerden verhuurd zou kunnen wor-
len en dat bleef een twijfelachtige
taak. Het college zal binnenkort
-%jn standpunt in dit geschil be-
a lend maken.
Max Tailleur.
el
treeft reizen
ii
0<ian Leidenaars
LEIDEN - "De bebouwing van de Stevenshofjespolder is
op basis van wat we nu weten en kunnen onontkoombaar.
Het betekent uiteraard ook een aantasting van het groene
hart. Maar ik hoop dat het ook de laatste kan zijn, dankzij
een goede fasering van de bouw en een optimaal gebruik
van andere bouwmogelijkheden in de Leidse regio. Andere
bouwlocaties zullen nog ingrijpender zijn voor het groene
hart en nog meer problemen geven. Bijvoorbeeld (onop
losbare) verkeersproblemen".
Z@§tfo<g) |©©ff dl® tf®[fü
.EIDEN - Veertien
ajeiden krijgen op vrijdag 1 oktober
jan Max Tailleur een veertien-
jaagse reis naar Torremolinos aan-
jeboden. De uitreiking zal plaats
linden in de burgerzaal van het
3Jleidse stadhuis. De gelden voor
jjeze vakantiereizen zijn bijeenge
bracht door de Stichting Beter met
flax, via de actie "Geef Max de
fek". die onlangs in Leiden werd
jehouden. De vakanties zijn be-
?njtemd voor mensen die door hun
'gezondheid of andere omstandig-
'fieden niet in staat zijn om op va
kantie te gaan.
LEIDEN - Haar schoonmoeder deelde haring uit aan die ene echte Leie
naar: burgemeester De Gijselaar. Maar toen zij naar Amerika vertrok
nam mevrouw Lena Wijling-Oudshoorn de ton op 3 oktober toen nog 3
October) van haar over. Elk jaar vierde Leiden zijn bevrijding van de
Spaanse juk. Elk jaar kreeg het volk haring en wittebrood. En elk jaar was
mevrouw Wijling één van de uitdeelstersAanstaande maandag staat ze
voor de zestigste maal aan de ton om haring en wittebrood uit te delen. Ze is
nu 85 jaar. Jong.
Kwiek, klein, kordaat en welbespraaktDat moet ongeveer de kwalificatie
van mevrouw Wijling zijn, voor wie haar heeft aangehoord na een mono
loog van zo'n tweeëneenhalf uur. Over haar taak op 3 oktober, en veel over
de Tweede Wereldoorlog. Maar om dat laatste ging het nu niet. Ze heeft in
de loop van zestig jaren vele hoogwaardigheidsbekleders op 3 oktober aan
haar ton gehad. Kan daarover vertellen tot in de details, die zich niet steeds
voor publicatie lenen. Ze deelde haring en wittebrood uit aan Koningin
Wilhelmina, Koningin Juliana en Prinses Beatrix. Aan burgemeesters,
commissarissen van de koningin en aan vele "gewone" Leidenaars. Aan
een Engelse dame, die prefereerde om een niet schoongemaakte haring met
kop en al op te eten. Zoals ex-burgemeester burgemeester Van Willigen dat
volgens een weddenschap ook zou doen. Maar mevrouw Wijling hielp hem
met een servetje.
Ze woonde zestig jaar in de Drie Oktoberstraatals geboren en getogen
Leidse. Het accent in haar spraak is onmiskenbaar een lofzang op de lokale
iKtcabulaireBurgemeester Vis krijgt maandag van haar weer haring en
wittebrood. Voor de laatste maal, zegt ze. Bewoners van het Huis op de
Waard, het bejaardencentrum waar ze tegenwoordig met haar dochter
woontkunnen er ook op rekenen. Ze is 85 (al zegt ze wel eens"Ik ben 58het
ligt aan uw eigen beleefdheid of U dat om wilt draaienen actief als
voorzitter van de bewonerscommissie van het Huis op de Waard. In haar
kamer bewaart ze een album met tientallen foto's. Getuigenissen in kleur
en zwart-wit van zestig jaar haring en wittebrood.
Deze persoonlijke visie van de
Leidse wethouder voor Stadsont
wikkeling Cees Waal staat in het zo
juist verschenen Leidse afdelings
blad van de Partij van de Arbeid.
Waal gaat daarbij nader in op de
vraag of er al dan niet in de Steven
shofjespolder (tussen Vink en
Haagsche Schouw ten westen van
de Rijndijk) gebouwd moet wor
den.
Het streven van het Leidse college
is er volgens Waal op gericht een
evenwicht te bereiken tussen het
aantal inwoners en het aantal ar
beidsplaatsen. "Het college gaat
ervan uit, dat men in beginsel niet
gedwongen moet zijn de Leidse
agglomeratie te verlaten omdat
men daar geen woning of geen
werk kan vinden. Evenmin wil het
college Leiden bombarderen tot
een "groeistad", en is men een
tegenstander van een samensmel
ting van de Leidse en de Haagse
regio. Leiden heeft niet als taak te
bouwen voor de Haagse overloop".
Wethouder Waal betreurt dat er in
de Leidse regio nog geen lichaam
bestaat dat coördinerend optreedt
waar het woningbouw betreft en
dat er ook geen gemeenschappelijk
beleid bestaat. In dat geval zou er
.becijferd kunnen worden hoeveel
woningen er jaarlijks gebouwd
moeten worden voor de eigen be
hoefte en waar. "Het is opmerke
lijk", aldus de Leidse wethouder,
"dat er in de discussie rond de Ste
venshofjespolder het effect van de
woningbouw in de randgemeenten
wordt vergeten. In de Leidse regio
zijn nog wel wat mogelijkheden,
maar bij de meeste gebieden doen
zich knelpunten voor, die het onze
ker maken of in die gebieden ooit
gebouwd zal kunnen worden".
Volgens wethouder Waal is het de
vraag of het rijk er ooit in zou berus
ten wanneer Leiden de Stevenshof
jespolder niet zou willen bebou
wen. In dit verband wijst hij erop
dat volgens de normen van de ver-
stedelijkingsnota van de Gruyters
de Stevenshofjespolder een zeer
goede bouwlocatie is (dicht bij de
stad, ook voor de fietsers, dicht bij
een spoorlijn).
Waal waarschuwt ervoor de invloed
van rijk en provincie op dit terrein
niet te onderschatten. Hij wijst erop
dat buiten het Morskwartier er in
Leiden geen nieuwbouw of stads-
vemiewing mogelijk zal zijn voor
die groepen, voor wie het college
wil bouwen, zonder subsidies. Bo
vendien frustreren volgens hem
wettelijke regelingen het beleid
van de gemeente. "Zo zijn de gren
zen van de woonruimtewet veel te
laag, waardoor de gemeente Leiden
te weinig greep heeft op de toewij
zing van vrijkomende woningen.
Voorts merkt hij op dat ook bij de
voorbereiding van het nieuwe
streekplan voor Zuid-Holland West
de Stevenshofjespolder voor wo
ningbouw is gedacht. Waal acht het
ook waarschijnlijk dat de provincie
eerder woningbouw zal toestaan in
de Stevenshofjespolder via een
zgn. artikel 19-procedure (vooruit
lopend op een wijziging van het be
stemmingsplan - red) dan bij an
dere wijzigingen van bestem
mingsplannen.
In zijn beschouwing komt wethou
der Waal tot de conclusie dat voor
de Leidse woningbehoefte jaarlijks
plm 600 woningen gebouwd moe
ten worden. Als alternatieven voor
de Stevenshofjespolder zijn vol
gens hem de terreinen van het
nieuwe Academisch Ziekenhuis en
de uitbreiding van Roomburg het
meest interessant. "Beiden zijn
hoogst onzeker en de omvang is
onvoldoende om bebouwing van
de Stevenshofjespolder overbodig
te maken". De uitbreiding van
Roomburg is naar het oordeel van
Waal afhankelijk van zeer grote
subsidies in verband met de dure
grond. "En het is de vraag of het rijk
subsidie wil geven voor Roomburg
wanneer het wil dat de Stevenshof
jespolder bebouwd wordt. Verder
geldt dat het bestemmingsplan ge
wijzigd moet worden, het gebied
ook wordt geclaimd voor sport- en
recreatie voorzieningen en voor de
ontsluiting grote openbare werken
als bruggen noodzakelijk zijn.
Wethouder Waal: "De gemiddelde
woningbezetting neemt nog steeds
af; nu wonen in Leiden circa drie
personen in eéén woning. Men
verwacht dat het er in de toekomst
2lh zullen zijn. Voor de Stevenshof
jespolder heeft dit consequenties.
Wil men bijvoorbeeld dat deze wijk
een voldoende groot draagvlak
krijgt om onafhankelijk van de
Voorschotense wijk Noord-
Hofland te kunnen functioneren,
dan moeten er 10.000 bewoners
zijn. Is de bezetting per woning 2.5
dan zouden er 4.000 woningen no
dig zijn", aldus wethouder Waal.
YYV: meer
hotels gewenst
LEIDEN - "Er zijn tekenen die
erop wijzen dat uitbreiding van de
hotelaccommodatie te Leiden ge
wenst zou zijn, echter beslist geen
luxe-hotel". Dit staat in het jaarver
slag van de Leidse VW.
Leiden beschikt over 582 hotel
bedden (waarvan Holiday Inn 355
bedden) en 30 bedden in pensions.
De VW heeft de indruk dat de
Leidse hotels "het niet slecht
doen". Holiday Inn doet het nu re
delijk goed, na een moeilijke pe
riode toeom en no j Schiptol grote
hotels gebouwd werden.
ADVERTENTIE
DAMESKAPSALON
VAN TONGEREN
voor 'n charmant kapsel
Doezastraat 13, tel. 123666
Levendaal 104, tel. 123612.
LEIDEN - De Gemeentelijke Ar
chiefdienst opent op maandag 11
oktober de najaarsexpositie. On
derwerp vormen ditmaal de Leidse
Grachten. De tentoonstelling is op
werkdagen geopend tussen negen
en twaalf en twee en vijf uur, op
donderdagavond ook tussen half
acht en half tien en op zaterdag tus
sen negen en twaalf uur. Er is een
catalogus verkrijgbaar.
LEIDEN - De trage start van de re
novatie van een complex van 208
woningen in de Tuinstadwijk is
veroorzaakt door het feit dat het
aannemingsbedrijf Togni uit Leid-
schendam in financiële moeilijk
heden raakte. Als gevolg van deze
geldelijke problemen ontstonden
weer moeilijkheden met de onder
aannemers, zodat er te weinig per
soneel beschikbaar was en materia-
58 Nieuwe psychiater Sociaal Psychiatrische Dienst in Leiden:
LEIDEN - "Ik heb", zegt dr. F.
Hiddema, "grote bezwaren
tegen het bepalen van een indi
catie vanuit een geïsoleerde po
sitie. Ik ben zeer voor het wer
ken in teamverband. Dat moet
bij deze dienst meer gaan ge
beuren. Alleen op die manier
kun je werkelijk iets doen aan
de veelal dieper liggende oor
zaken van een probleem. Doe je
dat niet, dan kom je nooit ver
der dan het dempen met medi
camenten. Dat gebeurt nog te
veel en het is gebleken dat dat
vaak niet meer dan een tijde
lijke oplossing geeft".
Dr. Hiddema is sinds een week
in dienst bij de Sociaal Psychia
trische Dienst (SPD), een on
derdeel van de Gemeentelijke
Geneeskundige en Gezond
heidsdienst (GG en GD). Hij is
psychiater en heeft de afgelo
pen tien jaar gewerkt in Gro
ningen, waar hij het instituut
voor medische psychotherapie
van de grond heeft geholpen.
Een instelling, die werkte in de
provincies Groningen en Dren
te. In Leiden is hij met veel en
thousiasme ontvangen, want de
SPD heeft het in de loop van
zijn veertigjarig bestaan vaak
en vooral de laatste jaren zonder
een eigen psychiater moeten
stellen. Tot voor kort leende
men psychiaters van Ende
geest, die beurtelings de
spreekuren waarnamen. Van
een continuïteit in de behande
ling kon daardoor moeilijk
sprake zijn. Door het aantrek
ken van een eigen kracht kan nu
eindelijk worden gewerkt aan
een meer bevredigende opzet
van de SPD.
Mevr. Zwart-Feenstra, direc
teur van de GGD/SPD, zegt
daarover "Psychiaters zijn dun
gezaaid en bovendien kunnen
wij niet zoveel betalen als an
dere instellingen. Veel jonge
psychiaters willen in een team
verband werken en dat zal er
hier in het begin niet inzitten.
Dat moet allemaal nog worden
opgezet. Er moet een goed over
leg komen tussen alle be
staande instanties, er moet een
gecoördineerde aanpak van de
problemen komen en Hiddema
kan daar een belangrijke rol in
gaan spelen".
Eindstation
De Sociaal Psychiatrische
Deinst, vroeger Voor- en Na-
zorgdienst geheten, draait een
24-uursdienst en houdt zich be
zig met de opvang van mensen
in psycho-sociale nood. moeten
Zwart omschreef het werk eens
als volgt we zmoeten zien te
voorkomen dat mensen in een
psychiatrisch ziekenhuis ge
plaatst moeten worden en als ze
daar eenmaal zijn geweest,
moeten we proberen een
tweede opname te voorkomen".
De afgelopen jaren is de SPD
echter steeds meer als "eindsta
tion" gaan fungeren en daar wil
len Zwart en Hiddema nu iets
aan gaan doen.
"Het komt te vaak voor dat wij
mensen krijgen die gewoon
agressief zijn geworden door de
vele keren dat ze al zijn door
verwezen van de ene instelling
naar de andere. Als ze al door
Jan en Alleman "geholpen"
zijn, mogen wij het nog probe
ren" zeggen ze.
Door
Ton van Brussel
Mevr. Zwart: „De ontdekking
dat je te laat komt is vreselijk.
Problemen met bejaarden, op
het gebied van alcoholisme en
druggebruik, veel jongeren bij
voorbeeld in de universitaire
wereld, die moeilijk contacten
kunnen maken. Wij worden
soms pas gewaarschuwd op
momenten dat er al een al dan
niet geslaagde zelfmoordpo
ging is geweest. Daar moet ver
andering in komen".
Dr. Hiddema heeft een duide
lijk beeld van de weg die hy wil
bewandelen om verbeteringen
aan te brengen „Ik wil eerst een
inventarisatie maken van de in
stanties die op dit gebied wer
ken. Als ik een idee krijg van
wie wat doet en welk geval waar
thuis hoort, wil ik gaan probe
ren een beter overleg op gang te
brengen. Daarnaast is het na
tuurlijk nodig dat men ook een
goed beeld krijgt van wat de
SPD doet. We hebben 300 men
sen in de zorg en ik geloof dat er
een aantal van hier niet thuis
horen en dat weer anderen hier
niet komen, terwijl wij ze eigen
lijk zouden kunnen helpen"
Voorlichting
Ook de gezondheidszorgvoor
lichting - die inmiddels opgang
is gebracht - voor de leeftijdsca-
tegoriën tot en met 6 jjar, kan de
preventieve gezondheidszorg
steunen, door onderwijzers te
leren signalen op te vangen en
die tijdig door te geven, waar
door in een vroeg stadium pro
blemen met kinderen kunnen
worden bijgestuurd. Die voor
lichting wordt binnenkort uit-
gebried tot het basisonderwijs.
Overeenkomstig de doelstel
lingennota die de GG en Gd
heeft uitgebracht, is een van de
belangrijkste prioriteiten, ook
van de SPD, de preventie, het
voorkomen van een crisissitua
tie.
De opvang en het spreekuur bij
de SPD gaan er in de toekomst
ook anders uitzien. Dr. Hid
dema is van plan niet meer al
zijn cliënten individueel te blij
ven behandelen, maar ook in
groepsverband. „Ik denk dat
voor een groot aantal gevallen
de mogelijkheid van een ge
sprekstherapie bestaat. Mensen
met eikaars problemen con
fronteren en er samen over pra
ten. Ik vind het erg belangrijk
dat mensen die hier komen ook
weten dat het alleen maar men
selijk is om het niet alleen af te
kunnen. Je bent niet geboren
om het allemaal maar alleen te
doen. Groepstherapie heeft het
voordeel dat je tegelijk met
meer mensen bezig bent, waar
door je meer tijd hebt en bo
vendien dat je waarschijnlijk
beter resultaat be-
Een andere mogelijkheid om
mensen op te vangen is de op
richting van een crisiscentrum.
In Amsterdam bestaat een der
gelijke instelling, waar mensen
voor maximaal twee maal vie
rentwintig uur onderdak krij
gen en waar de meest primaire
nood wordt opgevangen.
Mevr. Zwart „Ik voel wel voor
een crisiscentrum, maar dan in
een breder verband. Een tehuis
voor daklozen en ook overdag
en 's nachts. Een opvang van
mensen die moeite hebben met
aanpassing aan de maatschap
pij"
Verbaal onvermogen
Pratend over de specifieke pro
blemen van Leiden, zegt mevr.
Zwart „Ik merk hier wel heel
duidelijk een verbaal onvermo
gen. Mensen kunnen moeilijk
hun problemen onder woorden
brengen en zijn ook geneigd om
eisen te stellen. Zo van: als ik
geholpen wordt, wil ik ook een
beter huis en een baan".
Tijdens het gesprek blijkt ook
dat zowel mevr. Zwart als dr.
Hiddema door collega's zijn
gewaardchuwd en geadviseerd
om maar niet in Leiden te gaan
werken.
„Hiddema: „Er is mij gevraagd,
wat ik in hemelsnaam in Leiden
van plan was te gaan doen. Je
krijgt daar toch niets van de
grond werd dan gezegd. Nu is
dat voor mij eerder een Teden
om toch te gaan, maar ik vind
het wel opvallend. Ik ben wel
benieuwd of tfat allemaal waar
Psychiater Hiddema: beter
overleg op gang brengen.
is„. En mevr. Zwart „Toen ik
directrice werd is me dat ook
ontraden. Ik verzet me er sterk
tegen. Ik merk natuurlijk wel
dat er problemen spelen en dat
we met een moeilijke bevol
kingsstructuur zitten. Je ziet
ook erg veel ambtenaren en tal
van bestuurders met een zeer
pessimistische instelling. Maar
ik vind het onzin, om je daar
maar bij neer te leggen. Er is in
Leiden best een hoop gebeurd
en er kan ook best wel wat.
Kijk naar de schooladvies
dienst, de jeugdgezondheids-
dienst. Wij waren de eersten die
een beetje aan preventie gingen
denken. Ze zullen me wel een
lastig mens vinden, maar ik
weet dat ik dat moet zijn om iets
te bereiken. Dat is altijd een
kwestie van doorzetten, niet al
leen in deze stad".
len te laat geleverd werden.
Dat is het antwoord van het college
van B en W van Leiden op schrifte
lijke vragen van PSP-raadslid
Anne v. d. Zande. Blijkens het ant
woord is een meerderheidsbelang
in Togni inmiddels in handen ge
komen van de heer Dijkxhoorn
directeur-eigenaar van het Bouw
en Aanemingsbedrijf L. Dijkx
hoorn BV uit Den Haag. Een bedrijf
dat al 12 jaar ervaring heeft in het
an woningen,
directeur Dijkxhoorn
van Togni heeft het college in een
gesprek meegedeeld dat alles in het
werk zal worden gesteld om de ach
terstand bij de renovatie in te lopen.
Als dat lukt zullen, zo zeggen B en
W, de aanvankelijk opgelopen ver
tragingen niet tot hogere huren
voor de bewoners leiden.
Volgens het voor de renovatie van
de woningen opgestelde schema
zouden er dit jaar 48 woningen
worden gerenoveerd en de twee
volgende jaren elk nog eens 80.
ADVERTENTIE.
2?\V.«Vy* *J c
L0IS.flanel ^Q50
houthakkers shirt 43. *-
LEVI'S, jeans met CQ75
rechte pijp UO.
