Labour wil het geld laten rollen
STAKING IN BASKENLAND
Israël ramt schip met
linkse leider Joemblatt
Druk overleg inzake Rhodesië
TER BESTRIJDING VAN WERKLOOSHEID IN ENGELAND
Speculaties
over scheve
schaats van
president
Ford
honden aan
Krachtproef
Portugese
regering
BOTSING IN
DE LUCHT
AUTOMATISCH SPAREN Vandaag denken
EIS AAN NIXON:
RUIM 20 MILJOEN
JINSDAG 28 SEPTEMBER 1976
fr Lichte ongeregeldheden deden zich gisteren voor in Spanje, waar werd gestaakt en de dag werd herdacht,
waarop vijf vrijheidsstrijders door het Franco-regime ter dood werden gebracht.
MADRID (AFP) - De Spaanse Bas-
ken hebben gisteren vrij algemeen
gehoor gegeven aan een stakings-
oproep van de samenwerkende op
positiegroeperingen, inclusief de
afscheidingsbeweging ETA.
De eendaagse werkstop had een
tweeledig doel. Ten eerste wilde de
oppositie gedenken dat precies een
jaar geleden twee ET A-mannen en
drie leden van de maoïstische
„Frap" door het Franco-regime
werden geëxecuteerd. Verder
wilde de oppositie andermaal dui
delijk maken dat zij van de regering
„totale amnestie" eist. Koning Juan
Carlos kondigde in augustus een
gedeeltelijke amnestie af, die niet
geldt voor plegers van geweldsde
licten. Daardoor blijven veel leden
van de ETA. die in het verleden een
golf aanslagen pleegde, vooralsnog
achter slot en grendel.
De staking van gisteren leidde niet
tot grootscheeps geweld. Uit di
verse plaatsen werden echter be
perkte strubbelingen tussen sta
kers en de met man en macht aan
wezige politie gemeld.
In Guernica trachtten enkele hon
derden stakers naar het gemeente
huis te marcheren. De politie dreef
de groep met schoten in de lucht
uiteen en arresteerde vier mensen.
In jaracaldo, een industriële voor
stad van Bilbao, sloeg de politie een
vreedzame betoging van stakers uit
elkaar.
De para-militaire Guardia Civil was
actief in Guipuzcoa, halverwege
Bilbao en San Sebastian. Daar
werd een enkele honderden men
sen tellende menigte met rubber
kogels uiteengejaagd.
Inmiddels heeft de reeds een week
durende staking van de Madri-
leense brievenbestellers zich giste
ren tot het hele land uitgebreid.
De PTT-ers voeren geen politieke
staking, maar willen meer salaris.
Volgens de thans oogluikend toe
gestane ondergrondse vakbond
(Comisiones Obreras) heeft de sta
king een landelijk karakter gekre
gen omdat de overheid heeft ge
probeerd „vrijwilligers" te belasten
met de bestelling van post. Dat
heeft echter niets uitgehaald en in
Madrid taxeert men de achterstand
op zeker vijf miljoen poststukken.
Doordat de bestellers staken, on
dervindt ook het telegraafverkeer
overlast.
De Spaanse telefoon functioneert
echter normaal omdat die wordt
verzorgd door een particulier be
drijf.
Op het Canarische eiland Tenerife.
tenslotte, werd gisteren door de
hele werkende bevolking gestaakt.
Deze actie is een protest tegen de
politie, die vorige week een 21-
jarige student doodschoot.
Dat incident lokte zaterdag al een
serie betogingen uit. Na de begra
fenis van de student had de opposi
tie van Tenerife samen met voor au
tonomie ijverende groepen een
staking uitgeschreven. Deze werd
dermate algemeen nageleefd, dat
alles op het eiland gisteren dicht
WASHINGTON (Reuter) -
Waarnemers in Washington
menen, dat de bewering als zou
president Ford indertijd mis
bruik hebben gemaakt van
schenkingen voor de Republi
keinse partij, kan uitgroeien tot
een „zaak" die gevaar oplevert
voor zijn verkiezingskansen in
november.
In het afgelopen weekeinde
hadden kranten gemeld, dat
Watergate-aanklager Charles
Ruff bezig is met een onderzoek
tegen Ford. Uitgezocht zou
worden of de president inder
tijd, als afgevaardigde van de
staat Michigan, bijdragen aan
de Republikeinse verkiezings-
kas in zijn zak heeft gestoken.
De bewuste schenkingen zou
den afkomstig zijn geweest van
twee vakbonden.
Het Witte Huis handhaaft tot'
dusver over deze berichten
muur van stilzwijgen en 1
kantoor van Ruff weigert te be
vestigen of er inderdaad t
onderzoek tegen de president
gaande is.
Maar Bob Woodward en Carl
Bernstein, het verslaggever
sduo dat indertijd een groot
deel van het Watergateschan-
daal boven water bracht, schre
ven gisteren in de Washington
Post dat de beschuldigingen
tegen Ford „ernstig en beteke
nisvol" zijn. Die uitspraak
schrijven zij toe aan een gezag
hebbende functionaris in de re
gering Ford. Het lijkt mogelijk
dat de verslaggevers in de zaak
Ford wederom beschikken o
een „deep throat" (de geheime
bron die hen bij de Watergate-
zaak herhaaldelijk zeer belang
rijke informatie toespeelde).
Fords stafchef op het Witte
Huis, Richard Cheney, vertelde
zondagavond dat men daar niet
van plan is te vragen of er tegen
Ford een onderzoek gaande is.
Elke Amerikaanse burger, ook
de president, kan bij de federale
recherche (FBI) informeren of
er een onderzoektegen hem
loopt. De FBI moet in dat geval
bevestigend of ontkennend
antwoorden.
Maar volgens Cheney zal Ford
dat niet vragen, „omdat die
vraag zou doen vermoeden, dat
het noodzakelijk is hem te stel
len". Volgens Cheney bestaat
die noodzaak niet.
Uit een naar aanleiding van het
eerste tv-debat tussen Ford en
Carter uitgevoerd opinieonder
zoek blijkt, dat Ford vooral bij
de niet-partijgebonden kiezers
de hoogste ogen heeft gegooid.
BLACKPOOL (Reuter/DPA/AFP) - Op de eerste
dag van haar jaarlijkse congres in Blackpool,
heeft de Britse Labourpartij gisteren een resolu
tie aangenomen waarin wordt gezegd, dat de
werkloosheid dient te worden bestreden met een
beleid van reflatie (harder draaien van de geld
pers) waarbij de overheidsuitgaven onverlet zou
den moeten blijven.
Met die resolutie levert Labour kritiek op het
economische beleid van partijgenoot-premier
James Callaghan, die overheidsuitgaven wèl met
ongeveer een miljard pond wil besnoeien.
LISSABON (UPI) - De socialisti
sche minderheidsregering in Por
tugal onder leiding van Mario Soa-
res is gisteren begonnen met de te
ruggave aan de oorspronkelijke ei-
Igenaars van 101 landbouwbedrij
ven die bezet zijn door communis
tische en uiterst linkse arbeiders.
Bij overleg tussen de bezetters en
de eigenaars in de zuidelijke land
bouwdistricten Santarem, Beja,
Portalegre en Evora werden vier
„gevallen" geregeld. In Santarem
ging het betrokken bedrijf terug
naar zijn eigenaar, terwijl drie
boerderijen in Evora voortaan met
instemming van de eigenaar zullen
worden gepacht door de bezetters.
Bij deze krachtproef vinden de so
cialisten de communisten niet
tegenover zich. De communisti
sche partijleider Alvaro Cunhal
verklaarde in het afgelopen wee
keinde in een rede, dat „als er fou
ten zijn gemaakt, deze ongedaan
moeten worden gemaakt". Hij
waarschuwde echter dat er „oplos
singen mogelijk zijn, maaralleen in
samenwerking met de arbeiders en
niet tegen hen". Van uiterst linkse
zijde spreekt men echter van een
„verraad tegenover de landbouw
hervorming".
Het kabinet wil de zaak geleidelijk
voor het eind van oktober afwikke
len teneinde mogelijk geweld te
voorkomen. De socialistische mi
nister van Landbouw, Antonio Lo
pes Cardoso, zei er van overtuigd te
zijn dat alles vreedzaam zal kunnen
worden afgehandeld, maar hij ver
zekerde tegelijkertijd dat zo nodig
met alle middelen een eind zal wor
den gemaakt „aan de onwettige be
zettingen in het gebied van Alente-
jo". Van geweld is tot dusver geen
melding gemaakt.
De regering heeft verklaard dat zij
verdere onteigeningen zal uitvoe
ren, als het onwettig bezette land
aande rechtmatige eigenaars zal
zijn teruggegeven. Het gaat om
slechts 1,2 procent van de 1,2 mil
joen hectare die tot dusver is ontei
gend.
üp het loonfront, zegde Labour
echter wel steun toe aan het anti-
inflatoire 'sociaal contract' tussen
regering en vakbeweging. Het
TUC, de vakcentrale, heeft zich in
dat contract verbonden de loonei
sen op jaarbasis binnen de viere
neenhalf procent te houden.
De partij nam gisteren ook resolu
ties aan waarin van de regering
wordt gevraagd kapitaaluitvoer
naar het buitenland tegen te gaan
en tijdelijke, selectieve importbe
perkingen in te voeren.
De resoluties van de partij zijn voor
de regering niet bindend. Ze tonen
echter wel aan, dat er in brede kring
ongenoegen heerst over de wijze
TOKIO (Reuter) - Bij een botsing
tussen een Japanse Starfighter en
een oefenvliegtuig van de Japanse
luchtmacht op 100 mijl ten noorden
van Japan is gisteren een piloot om
het leven gekomen, terwijl de over
ige drie bij het ongeluk betrokken
militairen werden gered. Eén van
hen werd direct door een helikop
ter uit zee opgevist. De andere twee
werden vanochtend pas terugge
vonden. Zij zijn gewond.
waarop de regering de werkloos
heid bestrijdt. In Groot-Brittannië
zijn nu ongeveer anderhalf miljoen
mensen zonder werk.
Vooral de linkervleugel van Labour
lijkt Callaghan te verwijten, dat hij
teveel naar de pijpen danst van het
internationaal monetair fonds
(IMF).
Bescherming
Op de eerste congresdag bleek, dat
partij en TUC bij de Labour-
regenng steeds sterker pleiten voor
beschermende maatregelen ten
gunste van noodlijdende Britse be
drijfstakken. Die bescherming zou
de regering moeten bieden via im
portbeperkingen.
Uit de debatten viel op te maken,
dat Callaghans toezegging om de
Japanse importen bij de eerstvol
gende EG-topconferentie te be
spreken, niet voldoende is voor een
grote groep Labourleden.
De ene spreker na de andere eiste
een eigenmachtig handelen van
Londen. Clive Jenkins, secretaris
van een bond voor hoger personeel,
betoogde zelfs, dat ook bepaalde
EG-landen, net als Japan, een be
wuste prijsstrategie voeren om de
Britse industrie de genadeslag te
geven en daarmee de markt te ver
overen. Jenkins sprak in dit ver
band vol wantrouwen over het
hoge overschot op de Brits-Duitse
handelsbalans.
Vele sprekers maakten zich ook
sterk voor een verbod op de export
van Brits kapitaal. Minister van
Energie Tony Benn, een van de lei
ders der linkervleugel, herhaalde
onder sterke bijval dat de grote
Britse banken en verzekerings
maatschappijen moeten worden
genationaliseerd.
Volgens een hele reeks sprekers is
de enorm hoge werkloosheid niet
de schuld van de Britse arbeiders,
maar het gevolg van slechte leiding,
goedkope importen en gebrek aan
investeringen.
r De Engelse minister voor energiezaken, Tony Benn (rechts), heeft in een toespraak tot het gisteren geopende
congres van de Labourpartij gepleit voor een "volbloed socialistisch partijprogram"Ook verweet hij de
"Britse" kapitalist schuldig te zijn aan de huidige economische crisis. Links minister Barbara Castle.
aan morgen. Recht op het doel af: studeren, trouwen.
bouwen, reizen
elke maand
maakt
baar. Dat
uw salaris of
'n Goed spaarplan -
een vast bedrag -
wensen snel bereik
automatisch van
pensioen bij de
LEIOSE SPAARBANK
slid Albert Mansoer heeft een Israë
lisch oorlogsschip zondag een aan
val gedaan op een boot waarmee de
linkse leider Kamal Kamal Joem
blatt van Libanon naar Cyprus
Mansoer vertelde gisteren dat de
Israëliërs het vuur op de boot had
den geopend na hem zes keer te
hebben geramd. Niemand evenwel
heeft letsel opgelopen.
Het bericht van Mansoer is in Nico
sia bevestigd door de kapitein van
de onder Cyprische vlag varende
„Phoenicia". Kapitein Ali Soecar,
een Libanees, zei dat zijn vaartuig
was beschadigd. Militaire kringen
in Tel Aviv hebben tegengesproken
dat een Israëlisch schip bij het inci
dent betrokken is geweest.
Joemblatt vloog gisteren van Cy
prus naar Cairo, voor besprekingen
met de Egyptische regering. Hij zei
dat hij niet over het voorval op zee
wilde spreken. Joemblatt begaf
zich waarschijnlijk via Cyprus naar
Egypte. Omdat zijn afkeer van Sy
rië hem niet toestaat Syrische stel
lingen in Libanon over te steken en
vanuit Damascus naar Cairo te
vliegen.
In Cairo leverde Joemblatt scherpe
kritiek op Syrië voor zijn ingrijpen
in Libanon. „In Zuid-Libanon
worden Syrische en Israëlische ac
ties gecoördineerd", zo vertelde hij
de pers. Hij stelde dat de Amerika
nen en de Israëliërs in het Syrische
regime een werktuig hadden ge
vonden om hun 'vuile samenzwe
ring' uit te voeren.
Over Libanons nieuwe president
zei de linkse leider dat deze, Elias
Sarkis, op het ogenblik machteloos
was. „Hij heeft geen land, geen re
gering, geen politiemacht, geen
troepen. Hij is als Mahatma Gand
hi", aldus Joemblatt. ,,'als hij meer
Arabische (vredes-)troepen heeft,
dan zal hij in staat zijn op te treden".
Op het moment bevinden zich meer
dan 2.000 Arabische militairen uit
vier landen in Libanon, maar ze
hebben weinig kunnen uithalen.
Anderzijds heeft Camiile Cha-
moen, chef van de christelijk-
rechtse nationaal-liberale partij,
gisteren een staakt-het-vuren in
heel Libanon geëist, gevolgd door
„een onmiddellijke Palestijnse te
rugtrekking uit het berggebied en
de toepassing van het Libanees-
Palestijnse akkoord van november
1969".
WASHINGTON (Reuter) - Via
zijn rechtskundig adviseurs
heeft de Amerikaanse journa
list Jack Andersom gisteren een
vordering ingediend tegen
oud-president Richard Nixon
en 19 van diens toenmalige top-
medewerkers.
Anderson wil dat bedrag als fi
nanciële genoegdoening. Hij
beweert, dat Nixons „binnenste
cirkel" via regeringsorganen
een campagne heeft gevoerd
met het doel hem in discrediet
te brengen en mogelijk te ver
moorden.
Met dat alles zou Nixons Witte
Huis Anderson hebben willen
beletten feitenmateriaal bijeen
te brengen dat schadelijk was
voor de toenmalige president.
Anderson schrift onder meer
een veelgelezen column in de
„Washington Post", welke
wordt overgenomen door an
dere bladen. Hij was de eerste
Amerikaanse journalist die
schreef over de Chileense
anti-Allende-acties van de mul
tinational ITT
In de vordering worden behalve
Nixon, 19 anderen genoemd.
Een van hen is minister van bui
tenlandse zaken Henry Kissin
ger.
Nixons topmedewerkers, aldus
de vordering, hebben in 1971 en
1972 „openlijk en actief steun
gegveven aan een plan 111 om
ernstig lichamelijk letsel, moge
lijk zelfs de dood" te berokke
nen aan Anderson.
„Dit plan aldus het stuk,
„omvatte ook het aanwenden
van gif als moordwapen tegen
LONDEN/SALISBURY/LOESAKA
(Reuter/UPI/AFP) - Op tal van
fronten is gisteren druk diploma
tiek overleg begonnen nadat de
presidenten van de vijf Afrikaanse
front-liniestaten zondag bezwaar
maakten tegen de gang van zaken
rond de machtsoverdracht aan een
zwart meerderheidsbewind in
Rhodesië. De Britse onderminister
van Buitenlandse Zaken Ted Row
lands vertrok naar de hoofdstad
van Botswana, Gabarone, waar hij
de vfjf presidenten, of hun verte
genwoordigers, zal spreken. Druk
overleg vindt ook plaats in de wan
delgangen van de Verenigde Naties
in New York, waar veel diplomaten
aanwezig zijn voor de algemene
vergadering, en in Loesaka, waar
nationalistische leiders uit Rhode
sië proberen hun standpunten na
der tot elkaar te brengen.
Intussen blijft onduidelijkheid be
staan over de feitelijke inhoud van
de Brits-Amerikaanse voorstellen.
In Salisbury verklaarde de Rhode-
sische minister van Buitenlandse
Zaken Pieter van der Byl dat zijn
regering zich akkoord heeft ver
klaard met de voorstellen van Vor-
ster, Kissinger en Callaghan. Er kan
volgens hem geen sprake van zijn
dat de andere partij (de nationalis
ten) nu nieuwe eisen stelt en dat wij
dan opnieuw moeten gaan onder
handelen. Premier Ian Smith zei
dat de presidenten van Tanzania,
Zambia, Botswana, Angola en Mo
zambique kennelijk onder druk
van de Sowjet-Unie - via Angola en
Mozambique - tot hun afwijzend
standpunt zijn gekomen.
Van der Byl zei dat de westerse lan
den nu de Rhodesische regering de
kans moeten geven met negers bui
ten $e nationalistische beweging
een overgangsregering te i
"Als dat stel zwarten zijn verplich
tingen niet na wil komen moeten
we anderen vinden die dat wel wil
let)". Daarmee doelt Van der Byl
kennelijk op stamhoofden, die ook
nu al met de blanke regering sa
menwerken, en op zwarte zaken
lieden.
Als een steun in de rug vatte de
blanke regering in Salisbury de
verklaring op die premier John
Vorster van Zuid-Afrika zondag
uitgaf. "Met de kennis die wij heb
ben van de onderhandelingen, kan
ik zeggen dat de Rhodesische rege
ring het in Pretoria bereikte ak
koord volledig heeft uitgevoerd".
Maar in Londen was een andere uit
leg te horen. Sommige onderdelen
van de televisie-rede, waarin Ian
Smith vrijdag meedeelde, dat hij
akkoord gaat met een meerder
heidsbewind binnen twee jaar, be-
Smith zei onder meer dat het van
belang is dat de nieuwe grondwet
voor een onafhankelijk Rhodesië
wordt opgesteld in Rhodesië, door
een staatsraad, waarvan uitsluitend
blanke en zwarte Rhodesiërs deel
uitmaken, onder een blanke voor
zitter. In het Brits-Amerikaan se
voorstel stond niet dat deze consti
tutionele besprekingen binnen
Rhodesië gehouden moeten wor
den, er wordt slechts gesproken
over een "wederzijds overeenge
komen plaats". Smith zei ook dat
de staatsraad "het hoogste gezag"
zal zijn (dus boven de overgangsre
gering staat, die een zwarte premier
zal hebben). Maar in de Brits-
Amerikaanse voorstellen staat
niets over een "hoogste gezag", al
dus de zegslieden in Londen.
Volgens deze bronnen hebben deze
verschillen in interpretatie de be
zorgdheid opgewekt van de Afri
kaanse presidenten. Daarom heb
ben ze Engeland gevraagd een con
stitutionele conferentie buiten
Rhodesie te beleggen, om te voor
komen dat het blaqke minder
heidsbewind een dominerende rol
zal spelen in het ontwerpen van de
grondwet. Londen heeft zich in
overleg met de Verenigde Staten
bereid verklaard zo'n conferentie te
beleggen. In de visie van Londen
zou tijdens de eerste bijeenkomst
een voorlopige regering gevormd
moeten worden, en afspraken ge
maakt voor de gang van zaken bij
het opstellen van de grondwet.
Deze eerste conferentie en de erop-
volgende echte constitutionele
conferentie zouden by voorkeur in
Afrika, mogelijk in Zambia, ge
houden moeten worden.
