Een stille liefde
;in Godswonder
van Crupet
Monty Python
op z'n best
Films
deze week
VRIJDAG 24 SEPTEMBER 1976
FILM
PAGINA 21
1
1
Bepaalde humor lijkt slechts op
twee waarderingen te kunnen re-
ikenen: leuk of niet leuk. Geen tus
senwegen als „wel aardig" of „het
ging wel", nee kiezen of delen.
De dolle pret van Sjetke van Oekel
is daarvan een fraai voorbeeld. Het
Nederlandse tv-kijkende publiek
was in twee kampen verdeeld. Het
(grootste) deel keerde zich walgend
van het scherm af bij de aleen al
verschijning van Van Oekel, voor
de rest der natie was het een reden
om er es even voor te gaan zitten.
Met Monty Python's flying circus
was het eigenlijk precies zo gesteld.
Weliswaar is de humor wat minder
controversieel als die van Wim
Schippers en aanhang, maar niet
temin was de waardering even
scherp verdeeld. De één rolde bij
kans over de vloer van pret, terwijl
de ander verbijsterend en met ge
fronste wenkbrauwen toekeek,
alsof hij wilde zeggen: „Ik snap niet
dat je daar om moet lachen". Nog
minder als bij Van Oekel valt zo'n
persoon uit te leggen wat er zo ko
misch aan is. Kom je er bij Van Oe
kel niet helemaal uit, dan kun je
nog altijd terugvallen op de filoso
fie die er achter zit, maar helaas is
dat bij Monty Python niet, althans
minder duidelijk, het geval. Het is
volstrekt absurde humor, waarin
alles uit zijn verband wordt gerukt
of waarin een zo logische gedach-
tengang wordt gevolgd dat het
weer komisch werkt. Eigenlijk zijn
de mannen van Monty Python de
Marx Brothers van de zeventiger
Zoiets zie je alleen maar op de filmMaar de aan de
heilige Antonis gewijde grot in Crupet (België, tussen Na
men en Dinant) is niet te geloven echt. Een grot die tijdens
je vorige eeuw bovengronds gebouwd werd door de geheel
ran geloof vervulde priester Gérard Chanoine.
Hij liet een enorme massa stenen op
elkaar stapelen, ontwierp vervol
gens in de verkregen rotspartij gril
lige spelonken en promoveerde
veel steen tot druipsteen door rub
beren stalactieten tegen het pla-
foncrle plakken. Tenslotte riep hij
de meeste heiligen uit de hemel en
plaatste ze als levensgrote kitsch-
beelden machtig in mise-en-scène.
Bij de toegang verstilde pastoor
Chanoine zelf tenslotte ook in gips,
op de knieën, eeuwig biddend bij
Zijn grot Dat heeft nog altijd resul
taat, want pas bij de achteruitgang
ontdekken wij de duivel, angstaan
jagend, met gitzwarte vleermuis-
Vleugels, gelukkig wendt hij zich
ontzet af voor de zuiverheid ener
jengel.
Een waarlijk bovenaardse klus, die
profaan veel geld kostte. Vandaar
dat het ookvaanwezige beeld van de
Moeder God's zelve werd voorzien
van een gleuf, precies boven de na
vel. Met bijgeschilderd het woordje
"merci" en ergens onderaan een
stalen geldverzamelaar met een
deugdelijk hangslot.
Fellini zou het niet bedacht kunnen
hebben, dit tastbare Godswonder
in Crupet, waar de Nederlandse
filmer René van Nie de locatie vond
voor een van de belangrijkste scè
nes van zijn nieuwe speelfilm "Een
stille liefde".
Van Nie: "Door puur toeval zijn we
hier terechtgekomen. Toen ik deze
handel voor het eerst zag, dacht ik:
dit kan niet, dit kan niet waar zijn".
Tijdens de opnamen zet de fanta
sierijke Van Nie de bizarre plek nog
eens dik aan, als hij zeventig meis
jes uit Crupet en verre omgeving -
door de huidige pastoor van het
dorp persoonlijk geselecteerd - ge
kleed in witte processiegewaden,
op het pleintje voor de grot in gebed
laat verzinken. Keurig in slagorde,
op de daartoe geëigende stoelen.
Select publiek
Kan men zich al enige alinea's lang
afvragen met wat voor een film
René van Nie (eerder in de bio
scoop met "Anna", "Een kind van
de zon" en ook "De vijf van de
Vierdaagse") toch wel bezig is.
René van Nie: "Het kind van de
zon" werd prima ontvangen, maar
het bleef een film voor een select
publiek en dat selecte publiek is
voor mij te weinig. Tenslotte finan
cier ik mijn produkties zelf en nóg
"Een kind van de zon" en ik zou
blut zijn geweest. Met "Een stille
liefde" probeer ik nu een groter
Geeuwen bij
niet erg
geslaagde
"Paper Tiger"
Door
aantal mensen te bereiken. Wie ge
woon lekker wil kijken zal aan het
avonturenelement van de film vol
doende hebben, wie méér wil zien
kan tussen de gebeurtenissen door
zijn eigen lijnen trekken".
"En stille liefde" vertelt over een
gescheiden man (Cor van Rijn) die
zijn zoontje nog maar nauwelijks
kan ontmoeten. Hij kidnapt het
kind en samen gaan ze op reis. Eerst
tegen de wil van de jongen, die te
rug wil, naar huis, naar zijn moeder.
Later, als de vader de jongen inder
daad wil terugbrengen, zijn de rol
len omgekeerd. De zoon weerhoudt
de vader, omdat die zijn daad met
gevangenisstraf zal moeten beko
pen.
René van Nie, zelf een gescheiden
vader met kinderen, zegt niet pre
cies meer te weten hoe hij aan het
idee voor het scenario gekomen is.
"Ik ben eerst zeven maanden bezig
geweest met een filmscript over
een echtscheidingsprocedure. Ik
kwam er niet uit. In die tijd trof ik
wel veel mensen die sterk geïnte
resseerd waren in het thema en me
steeds weer zeiden: maardenk
aan de kinderen, want die worden
de dupe".
Cor zeurt nooit
De in Nederland altijd een beetje
"vergeten" acteur Cor van Rijn
moest de vaderrol spelen, dat stond
vast voor Van Nie. "Cor is de enige
man die iets tragisch heeft en tege
lijkertijd ook iets komisch, die ver
slagenheid koppelt aan humor.
Daarbij, het is een gewéldige man
om mee te werken, Cor zeurt nooit,
Cor zijkt nooit, Cor is bereid om
drie keer met zijn kleren aan in een
beek te plompen, als dat moet, Cor
rent op een snikhete dag uren lang
heuvel op heuvel af tot hij 's avonds
overgeeft van moeheid.
De rol voor het zoontje leverde Van
Nie meer problemen op. Hij hield
een auditie, waar niet minder dan
honderdvijftig jongetjes van een
jaar of twaalf door hun ouders wer
den aangedragen. Van Nie koos
("gewoon op intuïtie, het wat eigen
lijk een enorme gok") het Amster
dammertje Sem de Jong.
En met Sem belanden we meteen
bij het knelpunt probleem van de
opnamen voor „Een stille liefde".
Produktieleider Vincent v.d. Vliet
"Met zo'n kind kun je natuurlijk
niet te lange draaiuren maken, hij
moet op tijd naar bed en mag niet te
vroeg op". Van Nie: "Als hij niet
moe is kan hij alles. Echter, Sem
heeft ook zijn slechte dagen en dan
lukt er soms niks. Je moet alles om
dat kind heenplannen. Daarbij,
buiten de opnamen, kan ik de zorg
voor hem aan niemand anders over
laten. En (Van Nie schatert) tijdens
de opnamen heeft hij steeds een fo
totoestel bij zich. Dat staat in het
script. Sem wil inderdaad ook echt
fotograferen. Honderd kieken per
dag en die moeten allemaal afge
drukt worden, allemaal. Die jongen
kost me een fortuin".
Cor van Rijn, getrouwd, maar geen
kinderen: "In het begin had ik met
Sem moeilijk contact. Waarschijn
lijk mijn schuld, want ik ben nogal
onhandig in die dingen. Gelukkig
heb ik voordat de opnamen begon
nen veel met hem gepraat en tij
dens de weken dat we draaien is er
iets gegroeid. Ik zeg nu: ik zou best
zelf zo'n zoon willen hebben, het is
een unieke jongen".
Medewerking
De buitenopnamen voor "Een stille
liefde" vinden grotendeels in Bel
gië plaats en met name in de Ar
dennen. Van Nie en zijn ploeg on
dervinden geweldig veel mede
werking Vincent v.d. Vliet "Al
moet het wat de autoriteiten betreft
wel over een heleboel schijven gaan
en ook het feit dat in dit land zowat
iedereen tussen één en vier uur 's
middags een dutje blijkt te doen,
werkt nogal vertragend", niet in het
minst van de bevolking in de di
verse dorpjes en stadjes waar loca
ties gekozen zijn. De rijksveld
wachter van Crupet bijvoorbeeld
hakkeploft naar hartelust op zijn
brommertje omdat het verhaal er
gens een achtervolgende domme
diender behoeft, de eigenaar van
het hotel-café "Central" in Crupet
sluit zonder morren een paar uur
zijn nering, omdat "Een stille lief
de" op dat moment van de opna
men een potdicht, geheel verlaten
café plus terras voorschrijft.
Verwikkelingen met de Waalse
Belgen zijn er alleen dan wanneer
Van Nie in het Frans met ze moet
communiceren. René mag een jon
gen van de gestampte pot zijn voor
wie geen berg te hoog is en geen
rivier te diep, maar hij spreekt
Frans als een gieter. "Ferméz la
porte" roept hij de zeventig proces
siemeisjes toe. Hij wil dat ze hun
ógen sluiten en kijkt hoogstver-
baasd als het gegiechel de eerstvol
gende tien minuten niet van de
lucht is, omdat sommige meisjes
begrijpen dat iemand gevraagd
wordt zijn gulp dicht te doen".
Verder? "We werken voortreffe
lijk", zegt Van Nie "Zelf voel ik ge
lukkig. Zuiver, omdat ik mijn artis
tieke lijn kan doorzetten. Nee! "De
vijf van de Vierdaagse hoorde daar
niet toe. Ach, je moet een keer be
ginnen in de bioscoop en een min
der gelukkige start is beter dan
geen start. "Het kind van de zon'"
was mijn echte binnenkomer en
"Een stille liefde" is iets als een lo
gisch vervolg".
,,1 op 20"
De produktie kost Van Nie
ƒ750.000 voor een Nederlandse
speelfilm een heel redelijk bedrag,
temeer als men weet dat Van Nie "1
op 20" draait, gemiddeld gebruikt
hij één meter van iedere twintig
meter opgenomen (16 mm) film.
Van Nie: "Materiaal is het enige
waaraan ik geld wil uitgeven".
Aan het einde van de draaidag in
Crupet wordt er niettemin cham
pagne gedronken. Goedkope
champagne, dat wel, met slechts
drie belletjes per glas.
Sem de Jong is dan al afgevoerd.
Kinderbedtijd.
„Paper Tiger",; Regie: Ken Anna-
kin; Hoofdrollen: David Niven,
Hardy Kruger; theater: Luxor;
Leeftijd: 14 jaar.
Frans Happel
René van Nie bij de opnamen van zijn nieuwe film "Ik probeer een groter publiek te bereiken"
- Het is Ken Annakin niet gelukt
met „Paper Tiger" het niveau van
„Those Magnificent Men in their
Flying Machines" te benaderen.
Was de laatste goed voor een aantal
lachbuien, „Paper Tiger" is goed
voor een aantal geeuwen, ten koste
van de Holywood-crack David Ni-
ven, Hardy Kruger (ontdekking
van Stanley Kubrick) eh de kleine
Ando. Niven speelt de rol van een
hinkende majoor Bradburry, die
zich met veel sterke verhalen tot
gouvernant van cïe zoon van de am
bassadeur van Japan in Kulagong
heeft gepraat. Hij moet het zoontje
in drie maanden de Engelse taal,
gebruiken en tradities bij brengen,
daar de ambassadeur eerdaags in
Engeland zal worden aangesteld.
Hij imponeert het zoontje met zijn
sterke verhalen en slaagt er zelfs in
eén keer de held uit te hangen. Een
groepje revolutionairen heeft het
echter op de kleine Koichi gemunt
om door middel van zijn ontvoering
een groepje van zestig in de gevan
genis verblijvende kameraden vrij
te krijgen. Bradburry wordt mede
ontvoerd en dan blijkt pas, dat de
sterke-verhalen-verteller een gebo
ren wegloper is.
WALTER OOMEN
jaren, ook „twee-keuze" humor.
Een lange inleiding om enigszins
duidelijk te maken wat de bio
scoopbezoeker kan verwachten,
wanneer hij Monty Python en de
heilige graal gaat zien. Voor de lief
hebbers van het Engelse zestal is
zo'n bezoek in ieder geval een abso
lute noodzaak. De Monty python
mannen zijn in hun persiflage op
het epos van koning Arthr en de
ridders van de ronde tafel, op hun
allerbest aan de gang. Er kleeft
slechts eén „maar" aan de Heilige
graal. Maar dat is niet zozeer een
falen, als wel een facet van de hu
mor van John Cleese cs. Net als bij
Woody Allen en de Marx Brothers,
die ongeveer in hetzelfde genre zi-
ten, treedt er na een half uur. drie
kwartier een soort vermoeidheid
op. Alles gaat zo snel en is zo ver
warrend dat het verschrikkelijk
veel concentratie vergt. Geen reden
overigens om de film niet te gaan
zien. Maar in de korte televisie
programma's komt het allemaal
wat meer tot zijn recht. Vijentwin-
tig minuten is voor Monty Python
net lang genoeg. Zolang we dat
missen is de film een prima surro
gaat.
„Monty Python en de heilige
graal"; regie: Terry Gilliam; thea
ter: Studio.
BART JUNGMAN
Vier van de zes Monty Python-mannen v.l.n.r.: Michael Palin, Graham Chapman, Terry Gilliam en Eric Idle.
Blijvers
Kindermatinee
REX - „Robin Hood"
CAMERA - „Tarzan's grootste
gevecht"
Nachtfilms
CAMERA - „Repulsion"
REX - „Vrouwtjes die met c
natte vinger te lijmen zijn"
Rex
„Duet in bed"
Terug in Leiden
CAMERA - „East of
Eden"
Films in andere ste
den
„Lipstick" van Lamont John
son met Margaux Hemming-
way, Alhambra 1 Amsterdam;
„Murder by Death" van Robert
Moore met Peter Sellers en Alec
Guiness, Bellevue Cinerame
Amsterdam;
„Deep end" van Jerzy Skoli-
mowski met Jane Asher, Cine-
tol Amsterdam;
„Nashville" van Robert Altman
met Karen Black, Oscar Rotter
dam:
„Rebel without a cause" van
Nicholas Ray met James Dean,
Lijnbaan Rotterdam;
„Het zevende zegel", van In-
gmar Bergman met Max von
Sydow, Studio '62 Rotterdam;
Haagse bioscopen
Apollo 1: „Commando's vallen
aan", dag. 2.30, 7.00 en 9.15 uur,
zo. 2.00,4.15, 7.00 en 9.15 uur. 14
jaar.
APOLLO 2: „André van Duin's
pretmachine", dag. 2.00, 7.30 en
9.45 uur, zo. 2.30, 4.45, 7.30 en
9.45 uur. AL.
ASTA: „Max Havelaar", dag.
2.00 en 8.00 uur. 14 jaar.
BIJOU: „Murder by death",
dag. 2.00, 7.30 en 9.45 uur, zo.
1.45, 4.15, 7.30 en 9.45 uur. 14
jaar.
CALYPSO: „Barry Lyndon",
dag. 2.00 en 8.15 uur, zo. 2.15 en
8.15 uur. 14 jaar.
CAMERA: „One flew over the
cuckoo's nest", dag. 2.00,7.00 en
9.45 uur, zo. 1.30, 4.15, 7.00 en
9.45 uur. 18 jaar.
CINEAC: „Family plot", dag.
6.45 en 9X30 uur. 14 jaar.
CORSO: „All the president's
men", dag. 2.15,6.45 en 9.30 uur,
zo. 1.15,4.00, 6.45 en 9.30 uur. 14
DU MIDI: „The man with the
golden gun", dag. 8.15 uur, vr.
en za. 7.00 en 9.30 uur, zo. 4.00,
7.00 en 9.30 uur. 14 jaar.
EURO: „De tien geboden", dag.
1.30 en 7.30 uur, za., zo. en woe.
3.45 en 7.30 uur. AL
METROPOLE: „Lipstick", dag.
7.00 en 9.30 uur, za. en zo. 1.30,
4.00, 7.00 en 9.30 uur. 18 jaar.
ODEON 1: „Docteur Frangoise
G", dag. 1.45, 6.45 en 9.30 uur,
zo. ook 4.15 uur. 14 jaar.
ODEON 2: „De laatste schi.etgi-
ganten", dag. 6.45 en 9.15 uur,
za. en woe. ook 2.00 uur, zo. ook
2.00 en 4.30 uur. 18 jaar.
ODEON 2: „Wij zijn 17 en leren
van alles", do., vr., ma. en di.
2.00 uur. 18 jaar.
ODEON 3: „De 7de compagnie
is weer boven water", dag. 2.15,
7.15 en 9.45 uur, zo. ook 4.45 uur.
AL.
ODEON/THE MOVIES: „Sta-
visky", dag. 2.15, 7.15 en 9.45
uur, zo. ook 4.45 uur. 18 jaar.
OLYMPIA: „Psycho", dag. 2.00
en 8.00 uur. 18 jaar.
PASSAGE: „The outlaw Josey
Wales", dag. 2.00, 6.45 en 9.30
uur, ?a. en zo. 1.15, 4.00, 6.45 en
9.30 uur. 14 jaar.
REX: „De man met de wassen
beelden", dag. 11.30, 1.30, 3.30,
5.30, 7.30 en 9.30 uur. 18 jaar.
ROYAL '70: „De erotische
dromen van Casanova", do., za.
en zo. 2.00, 7.00 en 9.30 uur, vr.
2.00 en 6.45 uur, ma. 2.15 en 8.00
uur, di. en woe. 2.15 uur. 18 jaar.
ROYAL: „Kato", ma., di. en
woe. 2.15 en 8.00 uur, do, vr. en
za. 2.00,7.00 en 9.30 uur, zo. 1.45,
7.00 en 9.30 uur. 14 jaar.
STUDIO 2000: „„Once upon a
time in the West", dag. 8.00 uur,
do., vr., zo., ma. en di ook 2.00
DE" UITKIJK: „Taxi driver",
dag. 2.00, 7.00 en 9.30 uur. 18
jaar.
