U wilt een grote
boom in uw tuin
BLOEMEN
PLANTEN
BOMEN
Tips
van
Rob
nu s.v.p. weer bloemen in mijn magnolia
De hortensia
werd ineens
zo klein...
En
GROENTETUIN IN DE
LIFT
Rob Herwig, de bekende'
schrijver van tuin- en plaz±
tenboeken geeft weer eens
antwoord op de vele vrfigen
d ie hem a Is auteur van tiental
len boeken steeds weer gesteld
worden.
In deze eerste serie antwoor
den komen zowel de liefhebber
van kamerplanten als de
tuinbezitter aan bod. Maar
ook gaat Herwig in op vragen
over groente uit eigen tuin.
U wilt een boom in uw tuin,
maar niet zo'n kleine die nog
dertig jaar nodig hegft om tot
een beetje behoorlijk formaat
uit te groeien. Er zijn natuur
lijk snelle groeiers, zoals een
wilg of een populier, maar
niet iedereen voelt daar wat
voor. Je hebt tegenwoordig
wel bomen,'die in grote bak
ken of potten containers
worden opgekweekt en die
niet meer zo heel piepklein
zijn. Toch zijn ook die
vipt ideaal als u een echte
grote boom wilt hebboji. Ze
zien er soms een beetje dood
geschoten'' uit, met weliswaar
hoge, maar toch nog dunne
stammetjes.
Een onbereikbaar ideaal dus,
die grote boom?
Nee, hoor. Je kunt sinds een
paar jaar volwassen bomen,
kopen, die zo'n kale tuin en
een nieuwbouwwijk onmid
dellijk de allure van een oude.
romantische stadstuin geven.
Zo'n boom kost alleen een smak
geld. Duizend gulden min
stens, maar u moet ook niet
gek opkijken als er driedui
zend gulden in rekening
wordt gebracht. In dat bedrag
is dan wel alles inbegrepen:
het uitgraven op de plek waar
de boom staat, het vervoeren
naar de plaats van bestem
ming, en het daar in de grond
zetten.
Gemiddeld tweeduizend gulden
voor een boom is natuurlijk
veel geld. "Maar de mensen
geven ook veel geld uit aan
andere dingen, dus waarom
dan 7iiet aan een boom?". De
heer P. de Winter, directeur
van de Nationale Bomenbank
BV in Sliedrecht tilt niet zo
zwaar aan de prijs.
Twee reuzen
Toch zijn er niet veel v
zomaar een oude eik of een
volwassen linde kopen. De
Winter herinnert zich een
paar gevallen:
"We hebben een keer iemand ge
had, bij wie de november
storm twee grote reuzen had
geveld, en die daar twee
nieuwe voor in de plaats
wilde hebbenomdat zijn huis
er anders zo verschrikkelijk
kaal uitzag. En we hebben ook
eens een oude fruitboom, die
uit een nieuwbouwwijk moest
verdwijnen, bij een bungalow
neergezet die daar werd ge
bouwd".
De Bomenbank is een van de
weinige bedrijven in Neder
land waar je volwassen bo
men kunt kopenHet bedrijf is
een dochter van Mostert en De
Win ter Groenvoorzieningeen
onderneming die parken en
recreatiegebieden aanlegt en
onderhoudt. Uit deze bezighe
den is de Bomenbank ont
staan.
Kachelhout
"Vroeger werd er van bomen,
die weg moesten voor we
gaanleg of stadsuitbreiding,
kachelhout gemaakt"zegt De
Winter, "maar de laatste ja
ren met groeiend milieubesef,
gaat het publiek protesteren
als er ergens een oude reus
wordt omgehakt".
Wat er bij de Bomenbank ge
beurt, is dit: een gemeente of
provincie of wie dan ook
meldt aan de Bomenbank
wanneer er ergens bomen weg
moeten en de bank zet ze alle
maal op een lijst. Niet alleen
de naam wordt geregistreerd,
ook het aantal, de dikte van de
stam en de hoogte van de
kroon. Die lijst wordt weer het
hele land rondgestuurd. Naar
gemeenten, maar ook naar
anderen die interesse hebben.
Er zijn bijvoorbeeld aannemers,
die bomen als een cadeau ge
ven bij de oplevering van de
huizen die ze hebben ge
bouwd. In de Bijlmermeer
zijn op die manier grote bo
men terecht gekomen.
Duizend
Er is belangstelling genoeg.
Dankzij die lijst verplant de
Bomenbank zo'n duizend bo
men per jaar. Naar particu
lieren gaan er overigens niet
veel. Hooguit tien procent.
Dat ligt eigenlijk nogal voor
de hand. De meeste mensen
hebben kleine tuinen, waarin
voor een grote boom geen
plaats is. Ze zouden er hooguit
samen met de buurman een
kunnen kopen en die dan op
de grens van hun tuinen kun
nen zetten.
Dat is een mogelijkheid. Het kan
ook nog anders, vertelt De
Winter; "We hebben nu een
aanvraag van een groepje
buren in een nieuwbouwwijk,
dat vijf bomen op het pleintje
bij hun huizen wil zetten. Dat
moet natuurlijk wel in overleg
met de gemeente gebeuren
want die moet de bomen gaan
onderhouden, maar de bewo
ners betalen de aankoop
De uiteindelijke prijs van een
oude boom is afhankelijk van
leeftijd, soort en het aantal
dat je koopt. Voor bomen als
eiken, beuken en berken moet
de verplaatsing al twee jaar
tevoren voorbereid worden,
anders lukt het niet. Dat
maakt de hele operatie na
tuurlijk niet goedkoper.
Bovendien is er de laatste tijd
nog een ander verschijnsel
dat de prijs opjaagt. In het
verleden vond iedereen het
uitstekend,als de Bomenbank
pakweg dertig oude iepen
kwam weghalenDaar kwam
je dan gemakkelijk vanaf.
Maar tegenwoordig, nu die
oude bomen een succes blij
ken, wordt er steeds vaker
geld voor gevraagd.
Wat geef je ervoor?
"Iemand die wat kwijt wil. belt
me op en zegt: wat geef je er
voor? Het komt voor dat ik zelf
duizend gulden per boom
moet betalen", aldus De Win
ter. En intussen wordt het
aanbod van oude bomen
kleiner, want men wordt er
steeds zuiniger op.
Desondanks heeft de Bomen
bank toch nog een aardige
voorraadlijst, met esdoorns,
tamme en gewone kastanjes,
hemelbomen, berken, essen,
beuken, platanen, eiken,
treurwilgen, linden en iepen.
De platanen en de linden zijn
met tien meter kroonhoogte de
grootste. Hebt u liever een
dikke stam? Kan ook. Er zijn
kastanjes met een omtrek van
bijna een meter. De Winter
zegt datje zulke bomen met 95
procent kans op succes kunt
verplaatsen.
v t i T-,
Peentjes uit eigen tuin: de groenteman kan geen vreugde meer
geven
Mijn Mangnolia (staat op 'het noorden) heeft dit jaat
slecht gebloeid. Hij zit nu rijkelijk in het blad. Tijdens
de lange droogte heb ik hem veel besproeid. Het ziet
er nu wel veel belovend uit, maar hoe krijg ik hem
volgend voorjaar weer in volle bloei, net als voor
heen?
Over bemesting weet ik niets. Ik
heb organische mest van mei
1976 onder de boom verwerkt.
Maar op welke afstand van de
stam moet er eigenlijk bemest
wordeA? En wanneer? Mijn
Magnolia is een laag "tafelmodel"
van circa één meter hoog.
Antwoord:
Aan de afmetingen te zien is uw
Magnolia een stermagnolia,
Magnolia stellata, met witte,
stervormige bloemen, die heel
vroeg in het voorjaar verschijnen.
Zó vroeg, dat ze vaak bevriezen.
Dit 1976 was geen best jaar voor
deze heester, gezien de late vor
sten die we hebben gehad. U be
hoeft niets te doen om weer
bloemen te krijgen, maar ik hoop
wel dat de schaduw ter plekke
niet al te dicht is, want dat is niet
best voor de ontwikkeling van
bloemknoppen, die immers nu al
aan de gang is. In elk geval niet
snoeien. Bemesting met ver
teerde koemest is heel goed.
Clematis
Ik heb in mijn tuin drie Clematis
soorten: Vitalba, Ville de Lyon,
en Montana. Die wil ik eens
snoeien, want de Vitalba en de
Montana groeien te wild. terwijl
de Ville de Lyon alleen maar bo
venaan groeit en bloeit (ondanks
dat ze onderaan zijn afgedekt) Tot
welke hoogte moeten ze gesnoeid
worden, en in welke tijd moet ik
dat doen? O ja- ze zijn nu 2 a 3
jaar oud.
Sinds jaren hebben we een
prachtige hortensia in de tuin,
die tot en met vorig jaar een
omvang had van 1 m.xl.5 m. Elk
jaar heeft mijn man hem in t
najaar teruggesnoeid en mest
gegeven en ieder jaar werd-ie
weer mooier dan het voor
gaande jaar. Behalve dit jaar!
De plant is nu nog maar een
derde van wat-ie was en de
bloemen zijn ook maar een
derde van de grootte die ze
voorheen hadden. Wij zijn niet
de enigen met dit euvel, want
ook onze buurvrouw heeft dit
zelfde ondervonden. We heb
ben tóch geregeld gesproeid.
Iemand ze me: kalkarme mest
geven. Is dat zo, en waar kan ik
dat krijgen. Een kweker hier in
de buurt had er nog nooit van
gehoord.
Waarom mensen vroeger - en
nu nog op het platteland - een
groentetuin hadden? Niet zo
zeer een hobby, dacht ik, maar
een prijskwestie. Verder de
makkelijke aanvoer, de vers
heid.
Zonder te willen beweren dat
prijs, gemak en versheid geen
rol meer spelen, lijkt mij dat er
voor een groep kwaliteitsbe
wuste consumenten een vierde
factor bij is gekomen: de smaak.
Zoals iedereen langzamerhand
wel weet worden de meeste
groenten gekweekt met behulp
van kunstmest en bestrij
dingsmiddelen. Het Voorlich
tingsbureau voor de voeding
mag dan nog zo vaak zeggen dat
het niet uitmaakt, velen vinden
de smaak van. biologisch ver
bouwde groenten toch een stuk
beter. Ik ook.
Mijn op compost geteelde sla,
worteltjes en radijsjes smaken
altijd lekkerder dan de gelijk
namige produkten uit de win
kel, iedereen mag dat komen
controleren. Bovendien kun
nen er in mijn groenten nooit
residuen van bestrijdingsmid
delen zitten, want die gebruik ik
niet.
Het begin
Steeds meer mensen gaan in
deze richting denken. Zo zie ik
in het westen des lands vaker en
vaker met groenten beginnen.
Sommigen spitten hun gazon
om teneinde plaats te maken
voor bonen, boerenkool, aar
dappels en uien. En dat is nog
maar het begin, dat voorspel ik
Om een gezin van 4 personen
helemaal uit eigen tuin te voe
den hebt u wel 400 a 600 m2
goede grond nodig plus onge
veer 10 manuren per week
Antwoord;
DeClematis vitalba en Clematis
Montana zijn wilde soorten, die
Antwoord:
Ik zou zo graag willen weten
wat voor u in de tuin heeft, een
tuinvorm van de gewone ka
merhortensia of Hydrangea
macrophylla, meestal roze of
blauw, dan wel de Hydragea
paniculata, o.a. bekend als
"Schaapskoppen", peervormi
ge, witte, later iets roze bloem
trossen tegen de herfst. De be
handeling is namelijk verschil
lend.
vanaf maart tot eind oktober, 's
Winters kunt u dan naar keuze
uit de diepvries eten of bewaar-
groenten zoals kool, penen,
prei, knolselderie en uien ne
men. Het groentekweken lijkt
me vooral een nuttige en aan
gename tijdsbesteding voor ge
trouwde vrouwen die overdag
geen baan hebben.
Tenslotte is de lijn er ook mee
gediend. Wist u dat op het plat
teland de vrouw altijd de
groentetuin doet, en wel naast
de huishouding en het meehel
pen op de boerderij?
Hebt u minder grond tot uw be
een uitbundige groeiwijze heb
ben. Ze komen het beste tot hun
recht als ze het hele huis mogen
De kamerhortensia, of de meer
winterharde tuinvorm ervan,
bloeit op het overjarige hout.
Dat betekent dat u alleen direct
na de bloei een enkele tak mag
wegnemen die te oud is gewor
den. Verder moet vooral de ge
wone kamervorm goed tegen de
vorst beschermd worden, an
ders bevriezen de bloemknop
pen. Hebt u inderdaad deze
soort, dan is dat laatste waar-
schikking, dan kunt u de eigen
groenten vooral 's zomers ge
bruiken en in de winter weer
naar. de winkel gaèn. Maar ik
waarschuw u wel: hebt u een
maal de smaak van verse, gif-
vrije, zelfgekweekte groenten
(en fruit!) te pakken, dan kan de
groenteman u geen vreugde
meer verschaffen
Meiboom
Drie jaar geleden hebben we
een jonge meiboom in de tuin
geplant. Ieder vooija'ar groeit de
boom een flink stuk en komen
bedekken, en waarom zou u ze
niet laten gaan? Wordt er teveel
aan gesnoeid, dan gaat het wilde
karakter van deze heesters verlo
ren. Alleen het dode hout moet u
van tijd tot tijd verwijderen, ver
der bijvoorbeeld de gedeelten die
voor de ramen groeien, of die de
deuren omstrengelen.
Veel tammer en gecultiveerder
zijn de kweekvormen, waarvan
"Ville de Lyon" er één is. De
snoeiwijze van deze gekweekte
rassen is verschillend. Alle rassen
die na de maand juni beginnen te
bloeien (dus ook "Ville dc Lyon")
kunt u in het voorjaar helemaal
afsnijden op 70-100 cm boven de
grond. Bij de vroegbloeiende ras
sen, zoals de gestreepte "Nelly
Moser" mag u dit beslist niet
doen, deze vormen worden alleen
na de bloei gedund.
schijnlijk gebeurd, want het
heeft laat en op een ongelukkig
moment gevroren.
Hydrangea paniculata bloeit
op het éénjarige hout en het is
een bekend feit dat er grotere
bloemen komen als de struik
elk voorjaar, vóór het uitlopen
dus, kort boven de grond hele
maal wordt afgesneden.
Aan u de keuze. Snoeien in de
herfst is dus in beide gevallen
fout. Kalkarme mest is mest die
de zuurgraad van de bodem niet
verhoogt, bijvoorbeeld kunst
mest 12-10-18. Gedroogde of
(beter) verteerde koemest is ook
nogal kalkarm, maar kippen
mest bijvoorbeeld moet u ver
mijden. Het advies is juist: hor
tensia's groeien het beste op
nogal zure bodem (zand, veen).
er veel nieuwe takken aan. Ook
de rest van de zomer groeit hij
voorspoedig. Alleentot nu
toe heeft hij zegge en schrijve
eén bloemetje voortgebracht
(vorigjaar, aan de onderste tak).
Dit jaar helemaal niets!
Wat kan er de oorzaak van zijn
dat een ogenschijnlijk gezonde
boom niet bloeit?
Antwoord:
Bedoelt u een meidoorn? Dat is
dan een Crataegus
soort. De siervormen, zoals de
bekende dubbele roze mei
doorn, worden geént op de een-
stijlige, meidoorn. Groeit die
onderstam door, zonder dat u
het in de gaten hebt, dan krijgt u
alleen witte, enkele bloemetjes.
Laten we hopen dat u de juiste
meidoorn hebt gekregen, en dat
de onderstam niet is doorge
groeid. In dat geval is alles in
orde en is het een kwestie van
afwachten. Laat de boom eerst
maar groeien, des te beter is hij
ontwikkeld als er straks bloe
men aankomen.
Amaryllis
Mijn rijkbloeiende amaryllis-
bol heeft zoveel zijscheuten ge
kregen, dat hij niet meer in zijn
pot past. Hoe moet dat verder?
Antwoord:
De klomp bollen kan gedeeld
worden. De jonge bolletjes zul
len niet meteen bloeien, maar
wanneer u ze een paar jaar op de
gewone manier verder kweekt,
komen er vanzelf bloemen aan.
De oude bol kan waarschijnlijk
ook nog wel een poosje mee,
zulke bollen kunnen namelijk
enorm groot worden..Het delen
en afzonderlijk oppotten van
het jonge broed kan in de ko
mende maanden gebeuren.
Gazon
Bij de verticutcerhark, die ik
kocht om gaatjes in mijn gazon te
prikken, zat helaas geen gebruik
saanwijzing. Zodat ik nu nog niet
weet hoe vaak ik het moet doen,
en onder welke omstandigheden
(nat of droog weer).
Antwoord:
Eigenlijk prikt u geen gaatjes met
deze hark, maar scheurt u de bo
venlaag open, waardoor de wor
tels meer zuurstof krijgen en be
ter zullen groeien. Tegelijkertijd
wordt mos uit het gazon geharkt.
Hebt u zo'n hark met wieltjes aan
de kant, dan is het instellen van
de juiste krabdiepte geen pro
bleem. Stel de hark zo diep dat u
het goede gras er net niet uittrekt.
Is er geen stelmogelijkheid, dan
is het de kunst om niet te diep te
krabben. Dit vereist enige han
digheid. Het gazon moet aan de
droge kant zijn, dan gaat het
krabben makkelijker. Na de actie
moet u kunstmest geven en inwa
teren.
