Interzonaal-
toernooi in Biel
Koeperman taktisch zwak
KomerACHT-er
Kruiswoord
53
Noorwegen herdenkt
schrijver Duun
T m
m
7
i
ïT'S r
i
•ar
s
«Cl
Dammen
-
Oplossing
vorige puzzei
ZATERDAG 4 SEPTEMBER 1976
NOORWEGEN - Met twee ze
gels in de waarden 125 ore (vio-
letbruin; oplage 7 miljoen) en
140 öre (blauwgroen, 1,5 mil
joen) herdenkt Noorwegen op
10 september de schrijver Olav
Duun (1876-1939) die 100 jaar
geleden werd geboren. De wer-
Vcen van Duun behoren tot de
beste streekliteratuur van zijn
land. Het rechtstreekse contact
met het vaak ruwe plattelands
leven (hij groeide op als boeren
zoon) boden hem later stof ge
noeg voor zijn romans en novel
len. De zegels tonen de schrijver
tijdens een uitstapje naar de
berg Dun. De afbeelding is ont
leend aan een foto die zijn doch
ter Dagmar op dat tochtje
maakte.
OOSTENRIJK - De nu bijna
drie jaar lopende Oostenrijkse
frankeerserie waarop land
schappen staan afgebeeld zal op
9 september nog eens met twee
zegels worden uitgebreid, en
wel met een zegel van 4,50 schil
ling (tweekleurig groen) waarop
een windmolen staat die is te
vinden bij het plaatsje Retz en
met een zegel van 11 schilling
(oranjerood en bruinlichtkar-
mijn) die een beeld geeft van de
plaats Enns. Beide zegels mo
gen vanaf 24 september voor
frankering worden gebruikt
Met deze uitbreiding beslat de
gehele landschappenreeks nu
in totaal uit vijftien waarden.
Voor de goede orde zullen we ze
alle nog eens voor u memore
ren, daar er enkele zegels tussen
zitten die we tot nu toe nog
nauwelijks op een brief of een
pakket hebben gesignaleerd.
De eerste zegels van de reeks
verschenen op 13 november
1973: 10 schilling, Neusiedler-
meer en 7 s., burcht Falken-
stein; verder op 30 november
1973. 5 s., ruïne Aggstein; 12 de
cember 1973, 4 s., Almmeer 22
maart 1974,3 s., het bergmassief
de Bisschofsmutze; 24 mei 1974,
2,50 s., het plaatsje Murau: 12
juli 1974, 2 s de oude Funster-
münzer Innbrug: 23 oktober
1974. 1,50 kerk van Blu-
denz/Vorarlberg; 24 januari
1975. 1 s., Kahlenbergerdorf bij
Wenen: 27 februari 1975, 50 s.,
het congrescentrum Hof-
burg/Wenen 14 mei 1975,6 s., de
Lindauer hut in Ratikon Vo-
rarlberg: 8 september 1975, 50
grosschen Zillertal/Tirol; 13 fe
bruari 1976, 8 s., stenen zuil bij
slot Reiteregg en nu dus twee
aanvullende zegels van 4,50 en
11 schilling.
BONDSREPUBLIEK
DUITSLAND - De BRD-
verzamelaars kunnen weer
twee zegels aan hun collectie
toevoegen. Op 17 augustus
heeft de Bondsrepubliek een
natuurbeschermingszegel uit
gegeven, alsmede een herden
kingszegel von Grimmelshau-
sen. De natuurbeschermings
zegel vraagt in het bijzonder
aandacht voor de vogels. Afge
beeld is op een zegel van 50
pfennig (rood) een goudpluvier
in de broedtijd.
De 300e sterfdag van de
schrijver-verteller Johann
(Hans) Jacob Christoph von
Grimmelshausen (geboren om
streeks 1620 en op 17 augustus
1676 in Renchen overleden)
wordt herdacht met een zes-
kleurige 40 pf.-zegel die het ti
telblad laat zien van de originele
uitgave van het boek Simplicis-
simus Teutsch. Von Grimmels
hausen die opgroeide tijdens de
Dertigjarige oorlog (1618-1648)
schiep met Simplicius een on
sterfelijke figuur. Het verhaal
van de avontuurlijke zwerf
tochten is door de gebruikte
taal, het realisme en de volks
humor een meesterwerk van
vertelkunst. Daar het verhaal
werd gesitueerd in een tijd die
de schrijver zelf beleefde, de
chaos van de oorlog, bezit het
ook een documentaire waarde.
ANDORRA/FRANS - By de
landen die dit jaar postaal het
feit hebben herdacht dat de
Verenigde Staten 200 jaar gele
den de onafhankelijkheid uit
riepen heeft op 5 juli Andorra-
Frans zich ook geschaard. De
zegel in de waarde van 1,20 fr.
(groenzwart, groenolijf en jade-
groen) laat het portret zien van
Thomas Jefferson, de belang
rijkste samensteller van de on
afhankelijkheidsverklaring.
Dan heeft Andorra op 19juli een
zegel gewijd aan de Olympische
Spelen in Mo ntreal. Èen schut
ter. het geweer in de aanslag, is
op de zegel (2 fr. bruin, violet en
groen) afgebeeld.
HERO WIT
De Deen Bent Larsen (40) heeft we
derom een prachtig succes ge
boekt. In het sterk bezette Interzo
naal toernooi te Biel (20 deelne
mers) bereikte hij alleen de eerste
plaats met 121/» pnt. uit 19 partijen.
Onze landgenoot Genna Sosonko
eindigde op de twaalfde plaats met
9llt pnt., maar speelde toch een
goed toernooi en verloor slechts
drie partijen.
Petrosjan. Tal en Pórtisch, die ge
zamenlijk op de tweede plaats ein
digden met 12 punten zullen een
driekamp spelen om de tweede
plaats. De winnaar mag dan deel
nemen aan de kandidaten-matches.
Zij die een half punt te kort kwa
men waren Smyslow (die in ge
wonnen stelling tegen hekkesluiter
Diaz uit Cuba faalde), R. Byrne en
dr. Hubner, die tegen Petrosjan een
zuiver mat in vier zetten over 't
hoofd zag en zelfs nog verloor! Om
dat in dit evenement bijzonder le
vendige partijen werden gespeeld
wijd ik ditmaal twee rubrieken aan
het toernooi, dat als sterker wordt
beschouwd dan dat te Manilla
1. Pgl-f3 g7-g6
2. e2-e4 Lf8-g7
3. d2-d4 d7-d6
4 Lfl-c4 e7-e6
5. Lc4-b3 Pg8-e7
6.0-0 0-0
Omdat beide grootmeesters elkaar
goed kennen (ophet bord probereb
ze zoveel mogelijk de theorie te om
zeilen). Zoals weldra blijkt heeft
Hubner de nu volgende actie uit
stekend berekend.
7. c2-c3 b7-b6
8. Pbl-d2 Pb8-c6
9. Tfl-el Pc6-a5
10. Lb3-c2
c7-c5De stelling
heeft iets weg uit de Spaanse Partij.
19Pe7-c6
20. Ph2-g4 Tf8-d8
21.d4xc5 b6xc5
22. Le3xc5 Pe6xc5
23. Tclxcö Dc7-e7
24. Ddl-cl! Ta8-8
25. Pg4-f6
Wederom zeer goed. Na 25Lf6:
26. ef6: 27. Ld5: zit zwart in moei
lijkheden.
?oeKg8-h8
26. Pf6xdö De7-f8
27. Dcl-e3 Pc6xe5
28. Tc5xc8 Td8xc8
Petrosjan had hier nog 15 minuten
bedenktijd voor 12 zetten Hüb-
SICILIAANS
1e2-e4
2. Pgl-f3
3. d2-d4
4. PRxd4
5. Pbl-c3
6. Lfl-e2
c5xd4
Pb8-c6
Dd8-c7
Beter 6. g3 met fianchetto.
29. De3xa7
30. Lb3xd5
31. Te 1-^2
32. Da7-b7
33. Kgl-h2
Lb7xd5
Df8-b4
fi-fó
Tc8-cl
Db4-f8
Pe5-d3
Lg7-d4"
7. 0-0 Pg8-f6
8. Kgl-hl Lf8-b4
9. Pd4xc6 b7xc6
10. f2-f4 d7-d5
11e4-e5 Pf6-d7
12. Pc3-a4 Pd7-b6
13. C2-c4 Lb4-e7
14. Lcl-e3
15. Ddlxa4
16. Da4-c2
17. Le2-d3
18. Tal-bl
19. Dc2-f2
Pb8xa4
Lc8-d7
Dc7-b7
?en duivelse zet! Op Te8 komt mat
n twee. Lgl en Pf2!
36. Pg3-hl DfB-d6
r
m m
m
"1 i
'i
m
m*
i
m
11. Pd2-fl
12. Lcl-e3
13. Tal-cl
14. h2-h3
15. pf3-h2
16. Pfl-g3
17. c3xd4
18.Lc2-b3
19.e4-e5!
Pa5-c6
Dd8-c7
e6-e5
Pc6-d8
Lc8-b7
e5xd4
Pd8-e6
d6-d5
Hubner heeft het initiatief maar de
Rus is moeilijk te verslaan. De
Duitser die in een goede vorm ver
keerde, ook in twee toernooien aan
deze voorafgaande, heeft waar
schijnlijk in deze partij zo diep na
gedacht dat hem straks de bekro
ning van zijn "denkwerk" ontgaat.
Een amateur kan zyn misgreep snel
vergeten maar professionals die op
weg zijn naar de hoogste eer kun
nen wekenlang zeer gedesillusio
neerd zijn!
Hoe is het mogelijk dat Hübner de
volgende mataanval niet zag: 37.
De8+ Kg7 38. te7 Kh6 39. Df8
Kh5 40. Th7 mat.
Pd3xf4 Beide
spelers hebben nog drie minuten
bedenktijd!
Tot winst leidt 39. gf4: Df4: 40.
Pg3 enz. Er volgde nog: 39.
Kg7-h6 40 Phl-f2 Ld4xf2 41.
Te7xh7+ Kh6-g5! en wit gaf op.
"Acta est fabula!" Door deze neder
laag verspeelde Hübner tevens de
eerste prys! jammer.
20. Tfl-cl
En niet 20. Lc5? wegens 20.
Lc5: 21. Dc5: Db4! enz.
2 0Tf8-c8
21. b2-b3(?)
De eerste miskenning van de stel
ling. Zwart krijgt door deze zet later
de gelegenheid met a5-a4-a3 de
damevleugel open te breken.
2 1Db7-b4
22. Tcl-c2 a5-a4
23. Le3-d2 Db4-b7
24. b3-b4 c6-c5!''
25. b4-b5 Ta8-b8
26. Df2-e2 d5xc4
27. Ld3xc4 Ld7-c6.
Nu komt de loper in actie, vanwege
de ongedekte stelling van Tbl. Het
valt mij steeds weerop dat Larsen
een bijzonder schaak speelt. Met
eenvoudige middelen weet hij zijn
combattanten op aanbiddelijke
wijze tot overgave te dwingen.
28. b5-b6? Tc8-d8!
29. Tc2-c3
Op 29. La6? volgt meteen
.Lg2: enz.
29Lc6-e4
30. Tbl-b2 Db7-c6
Liberson raakt nu de kluts kwijt.
Daarom geef ik u het slot zonder
aantekeningen: 31.Lc4-bó Dc6-a8
32. Lb5-d3 A4-a3 33. Tb2-bl?
Td8xd3 34. Tc3xd3 c5-c4 35.
Td3-d7 Le4xbl 36. Td7xe7 Tb8xb6
37. de2xc4? Lblxa2! en wit gaf op.
De volgende week gaan we verder
met partijen uit Biel (Zwitserland).
BISHOP
De geweldige verrichtingen van
Harm Wiersma in het Elsevier-
toernooi hebben de wereld ver
stomd doen staan. Via een zwak
begin (moeizame overwinning op
Zorn en nadelige remise tegen
Kuvken) stootte hij door, door een
bijna niet te evenaren prestatie:
overwinningen op de drie Russen,
Tsjegolev, Gantwarg en Koeper
man. Terecht mag Wiersma zich de
sterkste speler ter wereld noemen.
Hoewel het nog altijd te betreuren
valt dat er geen confrontatie
Sijbrands-Wiersma op het pro
gramma staat.
Hoogtepunt was wellicht de ver
pletterende nederlaag van Koe
perman tegen Wiersma. Zelden zal
Wiersma het zo gemakkelijk gehad
hebben tegen een grootmeester (of
het moet de Franse grootmeester
Hisard zijn, maar hem moest de ti
tel eigenlijk ontnomen worden.
Wat hij doet heeft vaak niets meer
met dammen te maken).
De partij Wiersma-Koeperman
heeft een vreemd verloop gehad.
We kunnen het spel van Koeper
man alleen maar typeren als tac
tisch uiterst zwak.
Wit. Harm Wiersma - zwart Ir. Iser
Koeperman. Elsevierstoernooi 21
augustus 1976. Amsterdam 15de
1. 33-29 19-23, 2. 35-30 17-21. Zwart
weigert de Roozenburg-opstelling.
2. 39-33 21-26. Het is al enigszins
duidelijk wat zwart wil. Hij wil een
omsingeling en biedt wit de aanval
aan door 32-38 etc. 4. 44-39 20-25, 5.
40-35 14-19, 6. 30-24 19:30, 7. 35:24
11-17, 8. 45-40 10-14, 9. 24-20 15:24,
10. 29:20 5-10, 11. 50-45 7-11, 12. 31-
27 17-22, 13. 49-44 22:31, 14. 36:27
14-19?? Koeperman kan na deze zet
moeilijk meer een partij met een
klassiek karakter ontkomen, of hij
moet nadeel accepteren, door naar
de rand te gaan. Want als de partij
klassiek wordt verliest hij gegaran
deerd. Schijf 15 wordt zijn onder
gang. 15. 20-15 19-24,16.33-28 24-30,
17. 28:19 13:24, 18. 40-35 18-23, 19.
44-40 12-18. 20. 38-33 (dreigt 34-29)
24-29, 21. 33:24 30:19. Zwart heeft al
bijna onoverkomelijk stellingna
deel opgelopen. 22. 42-38 11-17, 23.
38-33 8-13. Op 17-22 volgt gewoon
47-42 en 41-36 waarna zwart weer
net zo slecht staat als tevoren. Zijn
centrum wordt omsingeld en de
m m
o
'q i g S
te>
te» i?? O
randschijven op 16 en 26 staan ron
duit zwak. 24. 33-28 10-14. Zwarts
laatste zet is een lokzet. Immers het
lijkt of 35-30 een schijf wint. Maar
verrassend en fraai was dan ge
volgd. 35-30 (16-21) 27:16 (18-22)
39-33 (14-20) 15:24 (23-29) 34:14
(9:49)!! Wiersma trapt er echter niet
in. 25.43-38 16-21?? Een zelfmoord
variant, beter ware de opbouw
6-11-17, waarna zwart in ieder geval
nog een beetje spel heeft. Frank
Drost geeft de volgende variant
aan: (6-11) 48-43 (1-6) en wit moet
wel 27-21 of 27-22, want 47-42 mag
niet wegens 18-22, 26-31, 17-21,
11:44, 14-20. Een diepere studie op
deze stelling zal uitkomst moeten
geven of zwarts remisekansen reëel
zijn. 26. 27:16 18-22, 27. 39-33 23-29,
28. 34:23 14-20, 29. 15:24 19:30, 30.
35:24. 13-19, 31. 24:13 9:29, 32. 33:24
22:31, 33. 41-36 3-8, 34. 36:27 en
Koeperman stond totaal verloren
en gaf na enige zetten op
De slagzet die Watsjelaw Tsjegolev
tegen Hans Jansen uitvoerde wil
O O
s
te»
O
O te)
O i
1 H
te)
len wij u zeker niet onthouden.
Tsjegolev (zwart) won op een schit
terende manier door: 24. .24-29,25.
33:24 19:30, 26. 28:19 14:23, 27. 25:34
23-29, 28. 34:23,12-18, 29. 23:12 8:28
30. 32:23 13-18, 31. 32:12 11-17, 32.
12:21 16:47!!!
Een originele damzet, die zwart de
winst opleverde!
JOOP BURGERHOUT
Deze week een tweetal interessante
spellen uit recente toernooiprak-
tijk. Het eerste demonstreert weer
eens de juistheid van Jean Besse's
Bolstip: troef niet te snel over: mis
schien maakt U door dit niet te
doen meer slagen. Het tweede spel
is een goed voorbeeld van een
coup; een troef-inkortende speel
wijze, zodat een ogenschijnlijk ze
kere verliesslag niet verloren gaat.
Zuid moest 4 Sch spelen en daar
oost tijdens het bieden klaveren
had geboden, kwam west met KI
heer uit. Oost nam de tweede slag werd getroefd. West kon de verlei-
9 8 5 2
Cl A V 6
O V 1 2
8 4 2
H 10 3 6
<?B 10 53 C9748 664
O" 9 3 OH3
t A V B 10 7 6
A V B 7 4
O H 8 2
O A B 10
9 5
over en speelde daarna opnieuw
die door zuid met de boer
klave
ding niet weerstaan en troefde met
de heer over. Het contract werd
daarna natuurlijk gemaakt.
H V 5
O 4 3
O A 10 5 2
H V 9 6
B 10 8 7 *963
C 6 9 B 98 7
9 8 7 6 3 O H V 4
10 83 +B52
A 4 2
9 A H V 10 5 2
O B
•ft A 7 4
Indien west echter niet had overge-
troefd, had hij met zijn H 10 3 ach
ter A V 7 altijd twee slagen kun
nen maken.
Een populair contract was 7 Ha, te
spelen door zuid. West kwam uit
met Ru 9, genomen met het aas. Het
spelen van harten aas en heer
openbaarde het slechte hartenzit-
sel, zodat het verlies van een har
tenslag onvermijdelijk leek. Eén
der zuidspelers legde zijn kaarten
neer en claimde het spel voor één
down. Een andere zuidspeler was
wat minder pessimistisch. Hij be
dacht dat hij het spel zou kunnen
maken indien oost beschikte over
tenminste drie kaarten in iedere
zwarte kleur. Zuid speelde hiertoe
schoppen aas en een kleine schop
pen naar tafel. Een ruiten werd in-
getroefd, gevolgd door schoppen
en opnieuw een ingetroefde ruiten.
Zuid had nu zijn troefbezit ingekort
tot gelijke lengte als oost. Klaveren
aas en heer en vrouw volgden,
waarna zuid met vrouw-tien van
troef de laatste twee slagen maakte.
Oost had ondanks boer-vierde van
troef geen enkele troefslag ge
maakt!
T. SCHIPPERHEYN
Horizontaal
1grondsoort, 4 dorpje in Over
ijssel, 7. heuvel, 10. deel van de
voet, 12. koraaleiland. 14.
plaats in Duitsland. 16. om
roepvereniging. 17. einde, 19.
hert, 20. vogel, 22. oude lengte
maat, 23. knip, 24. grond om
boerdrij, 26. bekoorlijk, 27
derwereld, 28. bijwoord, 29
groet, 31. bevel, 33. moeder, 36
muzieknoot, 39. stelkunde, 40
jaarboek, 41. voedsel, 43. be
rgplaats, 45. naar de nieuwe
stijl, 47. gewicht, 49. nummer,
50. stupide, 52. anders,53. ik,55.
persoonlijk voornaamwoord,
56. titel, 57. muzieknoot, 59.
plaats in Gelderland, 61. leger,
63. lijm, 64. plaats in Duitsland,
66. droogoven, 68. Europeaan,
69. kreupel, 70. stemming. 71.
keur.
Vertikaal:
1. oversteekplaats, 2. wond-
vocht, 3. ontkenning4. voeg
woord ,5orkaan,6dwarsmast
7. jongensnaam, 8. kwekeling9.
spant, 11. bouwland, 13. speel
goed, 15. bereide dierenhuid18.
klank, 21. vlaktemaat, 22. gra
vure, 25. muzieknoot, 27. uit
roep, 28. effen, 30. diskussie, 32.
zaniken, 34 bouwland, 35.
Turkse titel, 36. vruchtenat, 37.
stuk stof ,38. water in Duitsland,
42. kleurloze vloeistof, 44. bloed
vat, 45. militair. 46. dwaas, 47.
plaats in Noord-Brabant, 48.
symbool voor selenium, 49 on
gaarne, 51 plaats in Overijssel,
54gebaar, 55aar, 56. snijwerk-
tuig, 58. Europeaan, 60. reus,62.
eikeschors, 65. hengelsnoer, 67.
tijdschrift68. broeder.
De eerste prijs van ƒ10 werd toege
kend aan de heer K. P Scheps, Dia-
conessenhuis, kamer 13223 te Lei
den De tweede prijs van 7.50
werd toegekend aan mevr W Bak
ker, Crocusstraat 4e te Katwijk aan
den Rijn. De twee prijzen van 5
werden toegekend aan mevr. J. M.
van Dullemen, Wilgenlaan 27 te
Alphen aan den Rijn en aan de heer
C. P Balkenende, Lischbloem-
straat 13 te Lisse.
De prijzen worden de wil
toegezonden.
Kom er achter
siyodu uoa uoiu az uauaoips -g
x3puosy(ui} uauajsyoq i
syuij loouyarznui g
lindsaiiyaCui c
s^uij wdui cnnoui uadouy
aCpuoy
S)ipai isuajin uviu svC uadouyt
siyaau. uaaisuooyas unnjdyoou j
