"De mensen
komen
niet
naar buiten"
Vebo:
fokvee,
vetvee,
zuivel.
pony's.
geiten
Agrarische manifestatie voor
de veertigste maal in Leiden
De bezwaren van
Armand Höppener
(alffgKaiS0
©ff @D§ m
Raadslid blijft tegen
plannen voor Endegeest
Protest
tegen
flatbouw
Rosmolen
PONDERDAG 2 SEPTEMBER 1976
LEIDEN
Ook geiten zijn er te zien op de Vebo-tentoonstelling in de Groenoordhallen.
LEIDEN - 'Commissaris der Ko
ningin, mr. M. Vrolijk komt zater
dagochtend naar Leiden om de of
ficiële opening te verrichten van de
tradtionele Vebo-tentoonstelling in
de Groenoordhallen. De opening
krijgt een extra feestelijk tintje,
omdat het de veertigste maal is dat
deze fokvee, vetvee- en zuivelten-
toonstelling wordt gehouden.
Voorafgaand aan die opening zal
het voltallige Leidse college van B
en W, en het Vebo-bestuur in gezel
schap van mr. Vrolijk in koetsjes
van het stadhuis naar de Groe
noordhallen rijden. De koetsjes, 15
a 20 in getal, waaronder een Friese
sjees, een landauer en een Tilbury,
zijn afkomstig van de Vereniging
voor het Aangespannen Paard uit
Rijnsburg.
Voor de jubileum-Vebo is een re
cordaantal inzendingen ingeschre
ven. Er komen 370 stuks fokvee,
170 stuks jongvee voor de mesterij,
50 schapen en 70 geiten. Als extra
attractie komen er ook nog 50 Shet
land ponys en 30 New Forest ponys,
terwijl er een demonstratie met
dwerggeiten zal worden gegeven.
De zuiveltentoonstelling omvat een
honderdtal inzendingen van Goud
se, Leidse en lunchkaas. De Vebo-
jeugdcommissie zorgt eveneens
voor een aantal festiviteiten, zoals
bloemschikken, koekslaan, trek-
kerbehendigheidswedstrijden,
touwklimmen en een quiz. Ter
completering staat in de hallen een
aantal agrarische stands.
De keuring van het vee, die zal
worden verricht door 46 keurmees
ters, begint 's morgens om kwart
over negen en eindigt rond twee
uur 's middags met de uitreiking
van de prijzen. Terugkijkend op de
achterliggende 40 jaar constateert
penningmeester M. Wijma dat het
doel waarvoor de Vebo werd opge
richt, is bereikt. Dat was de verbe
tering van de Zuidhollandse vees
tapel. Als we de kwaliteit van toen
en nu vergelijken is die nu zeker
100% beter.
De nieuwe doelstelling van de
Vebo is om de stadsbevolking te
betrekken bij het landbouwgebeu-
ren. "De laatste jaren wordt er veel
gesproken over "terug naar de na
tuur", en "het milieu", aldus de
heer Wijma. "Wij zouden graag wil
len dat er eens kennis genomen
wordt, van de prestaties die door de
veefokkers worden verricht".
De eerste Vebo-tentoonstelling
werd destijds gehouden op het
Schuttersveld. Daarna verhuisde
men naar de Lammermarkt, en de
laatste jaren wordt de Vebo in de
Groenoordhal gehouden. Over de
betekenis van de afkorting Vebo
bestaan twee lezingen. Op dit
ogenblik wordt "Vereniging tot het
bevorderen van de agrarische be
langen in de Rijn- en Duinstreek"
gehanteerd, maar oorspronkelijk is
Vebo de afkorting van Vee- en Bo-
demprodukten geweest, omdat in
de beginjaren ook bloemen, hees
ters en andere gewassen op de ten
toonstelling aanwezig waren.
Op het ogenblik rijden er vier orgels door Leiden.
Maar het is de vraag hoe lang dat nog zo zal zijn. De
kosten zijn haast niet meer op te brengen, klagen de
meeste orgeldraaiers, en de belangstelling van de
mensen lijkt minder te worden. Tijd om eens een
rondgang te maken langs de Leidse draaiorgels.
LEIDEN - De meeste orgeld-
raaiers in Leiden woonden
vroeger in of bij de Mirakel-
steeg: de families Van Putten,
Van Zeist en Van Slagwijn wa
ren bekende orgeldraaiers. Ook
orgelman Mink van De Drie Ac
cordeons heeft er gewoond en
kan zich de tijd nog heugen dat
er zeven orgels door Leiden re
den.
Na een paar jaar lagere school
moest Mink op z'n dertiende al
met zijn vder meelopen: saqjen
met zijn oudste broer en nog
een ander van de vijf broers en
drie zussen. Ze trokken erop uit
met een huurorgel van de be
kende Amsterdamse orgelfirma
Perlee. Allicht werd het orgel
getrokken door een paard.
Toen Mink vijftien jaar geleden
trouwde ging hij samen met een
broer de huizen langs met een
huurorgel. Tot dat niet meer lo
nend was voor twee gezinnen,
toen begon ieder voor zichzelf.
Het orgeltje waar Mink nu mee
loopt (De Drie Accordeons) is
van zijn zwager geweest; toen
die overleed kon hij het orgeltje
huren van zijn zuster. Hij loopt
er twee dagen per week mee, op
woensdag en zaterdag; zyn ge
zondheid is te slecht om er meer
op uit te trekken. Zolang hy nog
kan zal hij rondgaan met zijn
orgel: "Ik kan niet anders, dat
ben je zo gewend".
De Drie Accordeons is een or
geltje dat nog helemaal intact is.
Het is een klein Belgisch dan-
sorgeltje van de firma Mortier
waarvan er maar een stuk of
drie in Nederland zijn. Naast de
zes registers, de trommels,
kleppers en bekkens wordt het
kleine orgeltje, in de jaren vijf
tig het kleinste van Nederland,
het meest gekenmerkt door de
drie accordeons. De drie accor
deons geven het frivole orgeltje
zijn eigen klank.
Het liefst draait Mink populaire
hedendaagse deuntjes: "Dan
vang ik meer in m'n mansbusje.
De muziek die we vroeger
draaiden, daar vond ik niets
aan. Dat gaat er ook helemaal
uit". Dat niet iedereen zijn or
gelmuziek waardeert, merkt hij
soms nog wel op de Haarlem
merstraat als winkeliers de poli
tie bellen met het verzoek om
hem een stukje verderop te stu
ren. Volgens de vergunning
mag een orgeldraaier dan ook
niet langer dan tien minuten op
dezelfde plaats blijven staan.
Mink vertelt dat hij steeds vaker
gevraagd wordt voor speciale
gelegenheden. Soms wordt er
op bruiloften wel rond het or
geltje gedanst. Toch blyft Mink
erbij: "Vroeger was het gezelli
ger, toen was er ook meer inte
resse. Vroeger ging je 's avonds
na zessen naar de buitenwyken.
Nu begint om kwart voor zeven
de t.v., dan komen de mensen
niet meer naar buiten".
"Met kerst heb ik drie dagen in
de Kopermolen gestaan, maar
dat loonde niet. Mij zien ze daar
niet meer. De huren zijn daar te
hoog, de mensen hebben geen
geld genoeg. Het beste plaatsje
is in de Haarlemmerstraat
tegenover de Donkersteeg
Van buitenmensen moet je het
dan hebben, en van goede ken
nissen. Op het ogenblik is het
slecht, het laatste half jaar. Ik
weet niet wat de mensen heb
ben, maar als het zo door blijft
gaan zie je over vyf jaar geen
orgel meer in Leiden".
TOM MAAS
we wisten in welk kader ze passen.
Als je dan als gemeente een kleine
pot hebt en je geeft geld uit vooreen
kop - dus die drie paviljoens - zon
der dat je het lichaam - het totaal
plan - kent, dan ben je aan het pot
verteren.Dan loopje de kans datje
op een gegeven ogenblik de kop
klaar hebt en dat je voor de rest
geen geld meer hebt"
Hoofdlijnen
- Het kan jaren duren voordat je
zo'n totaalplan of structuurplan
hebt doorgesproken met alle be
trokkenen. Moetje zo lang wachten
met die verbouwingen?
H.: „Men is al bijna een jaar bezig
met een structuurplan. En in hoofd
lijnen kun je best al aangeven watje
wilt en kunt. Men zal moeten kiezen
wat voor pakketten men wil: drug-
opvang, psycho-geriatrie (bejaar
den) enzovoorts".
- Maar hoe kan je dat als lokale
eenheid doen terwijl de psychiatri
sche voorzieningen en hun functies
op provinciaal en nationaal niveau
nog geinventariseerd moeten wor
den? Daar is men nu mee bezig.
H.:„In hoofdlijnen kan dat wel. Je
kunt toch afgaan op het regionaal
voorzieningenniveau? En als je een
structuurplan in hoofdlijnen klaar
hebt, ga je detailleren: wat voor or
ganisatieschema gaan we maken,
enzovoorts. Dan ga je naar het Col
lege voor Ziekenhuisvoorzienin
gen en dan zeg je: dit zijn onze
hoofdlijnen, accepteren jullie dat?"
- Dat kan je net zo goed doen met de
bestaande renovatieplannen. Dat
is in elk geval ook een verbetering
En er zijn landelijke toch nog geen
duidelijke maatstaven om te toe
tsen of die plannen al of niet vol
doen.Of is er reden om aan te nemen
dat de huidige plannen worden af
gewezen?
H.: „Nee, dat kan ik ook niet hard
maken. Maar ik vermoed wel dat ze
daar blij zullen zijn als je daar met
een structuurplan op de proppen
komt, waarin je overeenkomstig de
huidige inzichten over psychiatrie
fundamenteels gedaan wordt ten
behoeve van de patiënten".
- Het personeel staat achter de hui
dige renovatieplannen. Dat is toch
illustratie illustrtie van een goed
democratisch beginsel.
H.: „Ja. Maar het personeel ziet
misschien niet in dat er betere ver
beteringen mogelijk zijn.
Ik zou ook met het personeel willen
overleggen over de plannen. En
willen discussiëren over een sruc-
tuurplan. Maar ik heb nooit iemand
bijvoorbeeld bij een commissie
vergadering gezien".
„Overigens hebben wij al begin
juni in de kerngroep gezondheids
zorg van de PvdA onze bezwaren
tegen de renovatieplannen kenbaar
gemaakt. En wethouder Ooster
man wist daar van. Veertien dagen
vóór de raadsvergadering van 16
aug. heb ik Mojet gebeld en ge
vraagd: kan ik even komen kijken
en komen praten. Welnu, dat ging
niet. Ik heb dus zelf bewust com
municatie gezocht, maar dat ging
niet. Ik heb dus zelf bewust com
municate gezocht, maar dat is afge
houden
Zwaar punt
- Wethouder Oosterman heeft al met
de portefeuille gewapperd. Hij zou
aftreden als de voorstellen niet
worden aangenomen. Zou je dat
willen riskeren?
H.: „Ik geloof niet dat ik dat in m'n
eentje kan zeggen. Dat is een zwaar
punt, of je de samenwerking tussen
de coalitiepartners voor deze zaak
zou willen opgeven. Wat dat betreft
hinkt Oosterman natuurlijk op
twee benen. Hij kan kennelijk niet
teruggaan naar Endegeest en daar
zeggen: jongens, ik slik deze plan
nen in. Maar ik vind dat hij dat wèl
moet kunnen. Anders functioneer
je als fractie niet goed meer ten op
zichte van je wethouder".
LEIDEN - Het gemeenteraadslid Armand Höppener (PvdA) blijft tegen
stander van de bestaande renovatieplannen voor het psychiatrisch zie
kenhuis Endegeest. Dit ondanks een zich ergerende oppositie in de Leidse
raad. En ondanks een felle aanval die deze week op hem werd gedaan door
het personeel van Endegeest in een brief aan het gemeentebestuur en de
gemeenteraad.
Het personeel sprak zijn verontrus
ting uit over het "tegenhouden"
van de opknapbeurt door Höppe
ner. Zijn handelwijze zweemde
volgens de brief naar obstructie,
was onduidelijk en viel ten slotte
niet te rijmmen met de "zorgvul
digheid, objectiviteit en deskun
digheid die men van een functiona
ris op deze plaats mag verwach
ten". De gemeenteraad zou de kre
dietaanvraag van 2,2 miljoen
voor het opknappen van de pavil
joens Dames E en F en Heren F dan
ook "onverwyld" moeten goedkeu-
Hetgeen nog steeds niet gebeurd is.
Afgelopen maandag besloot de
raad de behandeling van de kredie
taanvraag veertien dagen op te
schorten. Volgende week kan de
directeur van Endegeest, dokter G.
Mojet, dan alsnog een toelichting
geven op de renovatieplannen om
althans bij de PvdA-fractie zo mo
gelijk twijfels weg te nemen. Wat
beweegt inmiddels het raadlsid
Höppener, zelf in de opleiding voor
psychiater in de Haagse inrichting
"Bloemendaal", om tegen de reno
vatieplannen te zijn?
Ergernis
Höppener herinnert aan een uit
voerig betoog dat hy heeft tijdens
de behandeling van de directeurs
benoeming voor Endegeest in de
cember j.l. Een betoog dat by me
nigeen ergernis verwekte omdat
het te lang en niet ter zake doende
zou zijn. Het raadslid vertelde bij
dje gelegenheid hoe hij dacht dat
een psychiatrisch ziekenhuis zou
moeten functioneren. Samenvat- -
tend: grote aandacht voor het func
tioneren van de patient in de maat
schappij, hulpverleners en hulp
vragers die naast in plaats van bo
ven elkaar moeten staan, grote
aandacht voor de individu, grote
zelfstandigheid voor de patiënt in
en buiten de inrichting. En: kleine
wooneenheden waarin de patiënt
volledige privacy zou kunnen heb-
Door
W im Wirtz
ben. "Ik ben niet ongenuanceerd
tegen grote zalen',', zegt Höppener.
"De nieuwbouw van de Emilie-
hoeve in Den Haag heeft bijvoor
beeld ook een grote zaal, maar die
wordt functioneel gebruikt ten be
hoeve van de opvang van drugge
bruikers. Waar het mij om gaat is
dat de zelfstandigheid en de pri
vacy van de patiënt in het zieken
huis worden benadrukt".
En in Endegeest, meent het raads
lid gebeurt dat niet of onvoldoende.
- Wat kun je desondanks voor be
zwaren hebben tegen een opknap
beurt die aangemerkt wordt als
achterstallig onderhoud en verbete
ring van sanitaire voorzieningen.
H.: "Achterstallig onderhoud? Dan
weet ik nog wel wat anders. Er is
daar in Endegeest een paviljoen
waar vyftig mensen aangewezen
Höppener: geen geld voor kop als je het lichaam niet kent.
zijn op een bad. Maar dat paviljoen
wordt niet in de plannen betrok
ken. Kijk, als ze zeggen: dit is
noodherstel, verbetering van ele
mentaire voorzieningen als sanitair
en dergelijke, dan zeg ik: ja, acuut.
Als is het maar voor vijf jaar en al is
er geen beleidsvisie. En dan halen
ze voor mijn part maar vier a vijf ton
uit de pot voor achterstallig onder
houd".
"Maar het is niet gepresenteerd als
noodherstel. Bij de zwakzinnige
nafdeling Voorgeest kon je het als
bestuurder niet maken om tegen de
renovatievoorstellen te zijn, öTndat
de situatie daar schrijnend is. Maar
neem je de paviljoens Dames E en F
en Heren F van Endegeest, dan
wordt er in alle toonaarden gezegd
dat het goede gebouwen zyn, die de
komende jaren nog goed kunnen
functioneren. Mojet heeft trouwens
zelf gezegd: de binnenring van het
Endegeest-complex, daar moeten
nieuwe gebouwen komen met
kleine wooneenheden, en de bui
tenring, waaronder Dames E en F
en Heren F vallen, wordt opge
knapt. Deze drie paviljoens worden
een definitief complex".
"En daar gaat het dus om: dat dit
een definitief plan is. Als het nood
herstel zou zijn, dan moet je ook
laten zien dat er voor andere ge
bouwen noodherstel nodig is, zoals
dat paviljoen waarvan ik net sprak.
Want dat is er".
Privacy
- Het personeel suggereert in zijn
bried dat het om elementaire voor
zieningen gaat, zoals verbetering
van het sanitair. Dat is toch achter
stallig onderhoud? Of is het perso
neel soms misleid?
H.: "Ik moet afgaan op wat wij ge
hoord hebben van wethouder Oos
terman. Op mijn vraag of het nood
herstel was, heeft hij gezegd: het is
een goed herstel. En hy heeft ook
gezegd: de indeling van deze pavil
joens moet overzichtelijk zijn. Hij
heeft dus niet willen zeggen dat het
noodherstel zou zijn".
- De bezwaren richten zich voor
namelijk tegen het ontbreken van
waarborgen voor privacy in de re
novatieplannen. Maar een derde
van Dames E en F heeft bedden in
een-persoons kamers. En de rest
heeft maximaal drie bedden per
vertrek.
H "Blijkens de plannen is die pri
vacy niet voldoende gewaarborgd.
Er zyn weliswaar eën-persoons
slaapkamers, okë. Maar als de men
sen zich willen gaan wassen, dan
moeten ze dwars door de aanslui
tende feefruimte. Ik zou zeggen: leg
dan een gang aan, zodat die mensen
niet langs iedereen hoeven te lopen
En dat geldt eigenlijk voor deze
plannen in het algemeen: inhoude
lijk maak ik bezwaar tegen het feit
dat er onvoldoende aandacht is be
steed aan het interne leefklimaat,
met als achtergrond de waarbor
ging van privacy".
„Maar dat is niet alles. Er wordt ge
zegd: deze plannen passen vanzelf
sprekend in een totaalplan. Maar
niemand kent dat totaalplan. De
raad niet en de wethouder ook
niet".
- Dus eerst het totaalplan zien, dan
kijken of het goed is en dan de reno
vatievoorstellen bekijken?
H.: „Ja. Kijk, het afgelopen jaar zijn
er voor 4.5 miljoen aan renovatie
plannen voor Endegeest door de
gemeenteraad gegaan zonder dat
LEIDEN - Woningbouwvereniging
"De Goede Woning" heeft zich in
een brief aan de Leidse raad be
klaagd over het feit dat aan de stich
ting Rosmolen toestemming is ge
geven voor de bouw van een com
plex van 99 terraswoningen in de
buurt van het winkelcentrum De
Kopermolen in de Merenwijk. In de
brief wijst "De Goede Woning"
erop dat men drie blokken flats in
aanbouw heeft, waarvan er op
slechts 15 meter afstand van de ter
rasflats van de Rosmolen staat. Ge
zien van de hoogte van deze terras-
flats (16 meter) vreest De Goede
Woning dat het wooncomfort voor
de flatwoningen die het dichtst bij
de terrasflats komen te staan, veel
minder zal zijn dan aanvankelijk
werd gedacht. Oorspronkelijk was
namelijk het plan dat op de plaats
waar de stichting Rosmolen nu
bouwt, een wijkcentrum zou ko
men in laagbouw. Het Leids ge
meentebestuur heeft op de klacht
gereageerd met de mededeling dat
de plannen voor de merenwijk zijn
gewijzigd en dat voor het wijkcen
trum een plaats is gekozen bij het
Valkenpad. Tevens werd bij die ge
legenheid toegezegd dat nader
overleg met "De Goede Woning"
zou worden gevoerd, wanneer de
plannen van Rosmolen vaste vorm
hadden aangenomen. In de brief
aan de Leidse raad beklaagt men er
zich nu over dat een dergelijk over
leg niet heeft plaats gehad.
Orgelman Mink poseert samen met zijn zoon voor De Drie Accor
deons, een nog helemaal intact Belgisch dansorgeltje
