SCHAARSTE IN DOMINEESLAND
KERKDIENSTEN
liutmimma
VEELHEID
EN
EENHEID
Op 18 december 1977preekt ds. Huisman in Leiden
ZATERDAG 28 AUGUSTUS 1971
Het woord hangt oorspronkelijk
samen met veel, zoals het woord
verlangen samenhangt met
langWie verlangt zegt zoiets als
"het valt mij lang", wie last
heeft van verveling zegt: "het is
mij alles te veel".
In de ontwikkeling van de taal
is merkwaardigerwijze het
woord verveling een toestand
gaan aanduiden die ontstaat
door leegte, door gebrek aan er
varingen en gemis aan interes
sante gebeurtenissen; oor
spronkelijk duidt het de reactie
op een overvloedeen overmaat
van dergelijke zaken aan. Een
mensenkind kan zich niet con
centreren, omdat zijn aandacht
voor teveel zaken tegelijk ge
vraagd wordt, een vloedgolf
van prikkels stort zich op hem,
hij dreigt in de veelheid te ver
drinken.
Vele goden
De vraag of er achter de veel
heid, of in de veelheid een een
heid te ontdekken valt. heeft de
mens sinds onheugelijke tijden
beziggehouden. Meestal lukte
het niet de eenheid te ontwaren.
Men kon niet anders dan het be
staan van vele goden aanne
men die achter allerlei verschij-
selen zich schuil hielden, en wel
lukte het soms verschillende go
den tot een familie te groeperen
of soms zelfs te ontdekkendat er
alleen verschil in naam tussen
twee goden bestond, maar tot
een visie op eenheid kon de
mensheid moeilijk komen.
In de oude Chinese wereld kwam
men niet verder dan de twee
grote principes van yang en yin
van het mannelijke en het
vrouwelijke, van licht en don
ker, van hemel en aarde. Tot één
principe achter alles kon men
moeilijk doorstoten. De oude
Griekse philosofen hebben het
geprobeerd: Thales die achter
en in alles een gedaante van van
het water vermoedde en zijn op
volgers die het met andere na
tuurverschijnselen, bijvoor
beeld het vuur, probeerden. Dat
was niet een speculatie, een spel
letje om de tijd te vullen, het
ging om de eenheid van de men
selijke persoon. Als de veelheid
heerst in de wereld buiten mij,
dan heerst zij ook in de wereld
in mij, dan ben ik eigenlijk geen
"ik"maar een verzameling van
tegenstrijdige krachten.
Doorbraak
Misschien is alleen in het joods-
christelijke denken, ik bedoel
het joodse en het op het joodse
geloof geënte christelijke den
ken de doorbraak naar de een
heid gemaakt. "Hoor Israël,
Jahweh is onze God, Jahweh is
Het heeft worstelingen en tra
nen gekost om dat vol te houden
in de verwarrende veelheid der
lotgevallen en ervaringen,
maar als ik het unieke van Is
raël zou moeten aanduiden,
dan zou ik het in deze belijdenis
van de Ene zoeken. Toegegeven,
het christelijk geloof spreekt
over de Vader en de Zoon en de
Heilige Geest, maar dit zijn niet
drie principes, deze drie zijn
één, ae enige eeuwige God.
Wie aan de verveling wil ont
snappen, wie niet uiteengrukt
wil worden door de veelheid van
verschijnselen en krachten, zal
er goed aan doen aan die joods-
christelijke belijdenis van de
éne God aandacht te geven en
zich af te vragen: is daar mis
schien toch de eenheid achter en
in de vervelende veelheid
geopenbaard?
DR. J. m. VLIJM
LEIDEN - Het wordt een in toenemende mate heidens
karwei, ervoor te zorgen dat elke zondag maar weer de
preekstoelen in ons kerkelijk overbevolkte land vol
doende worden bezet. Waar haal je steeds de dominees
vandaan die bereid zijn de open plaatsen in de preekroos-
ters op te vullen?
Kerkeraadssecretaris Jansen in
Voorschoten kan ervan meepra
ten, dat het helemaal geen van
zelfsprekende zaak is, dat de sa
mengekomen gemeente wat dat
betreft op haar wenken wordt
bediend. In bepaalde perioden
van het jaar zijn de dominees
uitgesproken schaars. De heer
Jansen vroeg enkele weken ge
leden zijn medekerkleden dan
ook, begrip te hebben voor de
omstandigheid dat bij gebrek
aan een professionele voorgan
ger een van de vrijwillige
ambtsdragers - een ouderling of
zo - een preek zou moeten voor
lezen. "Leesdienst", noemen ze
dat.
"Het is dit jaar wel een enorme op
gave om voor de daartoe be
stemde zondagen iemand te vin
den die in onze kerk wil voor
gaan", schreef hij ter toelichting
in de kerkbode. "Praktisch alle
predikanten/kandidaten zijn be
zet (sommigen al tot juli 1977) op
de door ons gevraagde zonda
gen. Ik was vorige week hele
maal rond tot en met oktober
1976, na zeer vele uren telefone
ren. En nu afgelopen zaterdag
wordt het hele programma weer
door elkaar gegooid. Zowel per
brief als per telefoon ontving ik
de mededeling van aangezochte
predikanten/kandidaten, dat zij
door omvoorziene omstandig
heden hun toezegging niet kun
nen nakomen. Zo moet ik in deze
vakantietijd maar weer proberen
de opengevallen zondagen ge
vuld te krijgen". "U kunt mg
helpen door mee te zoeken", zo
besloot de geplaagde scriba.
Nu moet er, om een vertekend
beeld van de situatie te voorko
men, wel bij gezegd worden dat
een van de twee Voorschotense
predikanten onlangs is vertrok
ken. Dat maakt de samenstelling
van zo'n rooster nog extra moei-
lijk.
Per jaar 300
Maar ook de 88-jarige heer W. G.
Aldershoff (velen kennen hem
nog als het vroegere school
hoofd van de Hooglandse Kerk-
gracht), die tegenwoordig in de
Cronesteinflat in Leiden woont,
bevestigt, dat de preekvoorrie-
nlng in het algemeen veel meer
zorgen geeft dan vroeger.
En hij kan het weten, omdat hij niet
alleen al meer dan twintig jaar
verantwoordelijk is voor het
jaarlijkse preekschema van de
gereformeerde kerk in Leiden,
maar er ook elke dag wel een ze
kere tijd mee bezig is. Met tele
fonische afspraken, schriftelijke
bevestigingen, het bespreken en
uittekenen van roosters, de ver
zending ervan naar alle betrok
kenen, herinneringen aan ge
maakte afspraken en ten slotte
nog de financiële afwikkeling.
Per jaar moet alleen wat de Leidse
gereformeerde kerk betreft in
niet minder dan 300 preekbeur
ten worden voorzien, waaraan
met name de vakanties en de
vrije zondagen van de predikan
ten debet zijn. "U staat ervan te
kijken, hoeveel moeite en arbeid
het kost om elke week alle
preekbeurten te vervullen",
schreef ds. Koolstra onlangs in
de kerkbode toen hij moest
meedelen dat een predikant ziek
was geworden. Het is in de loop
baan van de heer Aldershoff als
"preekorganisator" maar een
paar keer voorgekomen dat hij
zijn toevlucht moest nemen tot
preek voorlezen. Hij was toen
ouderling en dus deed hij het zelf
maar. In het ene geval liet de
dominee het een uur vóór de
dienst telefonisch afweten om
dat hij z'n stem kwijt was.
Vroeger anders
De heer Aldershoff: "Toen ik ermee
begon, was de toestand wel wat
anders. De predikanten waren
niet zo gemotoriseerd en bleven
dichter bij huis. Ik ging bijvoor
beeld na, welke dominees in
Katwijk en Noordwijk met va
kantie waren. Die waren wel be-
Aldershoff: "Ik moet
reid een zondag naar Leiden te
komen. De salarissen waren
vroeger een stuk later. Preken in
een andere plaats was dan een
welkom extraatje. Maar tegen
woordig gaan ze naar het buiten
land, en dan ben je ze kwijt. Ze
hebben het - gelukkig - niet
meer zo nodig. Dit jaar is het zelfs
een paar keer voorgekomen dat
een gastpredikant zijn honora
rium liet overmaken naar een
projekt in de Derde Wereld of
naar de Zending. Ze namen met
een vergoeding van hun reisgeld
genoegen".
Het is de heer Aldershoff maar één
keer overkomen dat iemand een
preekverzoek afwees omdat hij
het honorarium niet genoeg
vond. "Deze man heb ik dan ook
nooit meer gevraagd", zegt hij
met nog steeds iets van veront
waardiging in zijn stem.
Er zijn ook steeds meer dominees
die hun vrije zondagen vrij wil
len houden. Ze zyn hun heilig.
"Het werk neemt ze zo in beslag,
dat ze deze onderbreking hard
nodig hebben, ook al terwille van
hun gezin. Ze beperken zich heel
konsekwent tot de eigen ge
meente. En dan is er nog een
groep die alleen maar 's morgens
wil bijspringen, omdat de
tweede dienst zo weinig mensen
trekt. Ik heb grote waardering
voor die predikanten - ook jonge
- die ook dat kleine aantal de
moeite waard vinden".
Niet ver van huis
Voorbeelden van moeilijke zon
dagen liggen bij de heer Alder
shoff voor het grijpen.
Zo had hij voor zondag 22 augustus
de beschikking over maar 1 van
de 4 wijkpredikanten, terwijl hij
voor 6 plaatsen (5 kerken en het
rusthuis Groenhoven) de preek-
voorziening moest regelen, dat
wil zeggen: 's morgens 5 en 's
middags nog eens 4 diensten. In
het preekschema voor het derde
kwartaal van dit jaar brachten de
predikanten, nadat het hun was
voorgelegd, maar liefst 25 wijzi
gingen aan.
Ervaring en persoonlijk contact
spelen in dit ingewikkelde sa
menspel een voorname rol.
De heer Aldershoff: "Natuurlijk
heb ik in de loop der jaren lijsten
aangelegd van dominees op wie
ik een beroep kan doen. Zo zijn
er een paar die alleen op korte
termijn willen komen .preken.
Laatst vroeg ik er een voor 4 ok
tober, maar dat was hem te ver
vooruit. Anderen, met wie je al
jaren contact hebt, zitten als 't
ware op je telefoontje te wach
ten. Ze willen best een afspraak
maken voor het volgend jaar.
Maar als je dan even te lang
wacht, vis je achter 't net. Ik heb
ook een lijst van voorgangers die
uitsluitend in noodgevallen wil
len helpen. Voor de vakantie -
veruit de moeilijkste periode van
het jaar- probeer ik dominees op
het spoor te komen die hier in de
buurt familie hebben. Familie
bezoek willen ze nog wel eens
met een dienst combineren. Dat
scheelt ook nog in de vergoeding
van de reiskosten, wat weer
winst is voor de kerk.
Je moet eerst in je eigen omgeving
zoeken. Dominees gaan liever niet
meer zó ver van huis. En dan vooral
in plaatsen waar meer dominees
dan kerken zijn; daar is de kans dat
er iemand vrijaf heeft het grootst.
In de vakantietijd ontkom je er niet
aan met de begintijden van de dien
sten wat te schipperen. Zo ging op 8
augustus de dominee van de Mara-
nathakerk, die al om 9 uur was be
gonnen, om half 11 aan de Oude
Vest voor. We hebben ook niet alle
avonddiensten laten doorgaan. De
gemeenten waar de tweede dienst
om half 7 of 7 uur begint bieden
soms ook soelaas: de predikant
hoeft dan de eigen dienst niet te
verzuimen om ergens anders om 5
uur voor te gaan. En verder moetje
letten op nieuwe predikanten in je
buurt. Die hebben meestal nog
geen afspraken gemaakt".
Zo de Here wil
Maar hoe je het ook wendt of keert
als je er niet als de kippen bij bent
kom je als preekregelaar gauw
tussen wal en schip terecht.
Op enkele beurten na heeft de heer
Aldershoff de regeling voor de rest
van ditjaar rond. Met 1977 is hij ook
al volop bezig. Zo weet de Zoeter-
meerse predikant Huisman nu al
dat hij op 18 december 1977 in Lei
den wordt verwacht. Het was nog
de enige zondag volgend jaar dat hij
vrij was. In domineesland leven ze
niet eens meer met het jaar, laat
staan met de week. Waarmee de
vrome oudtijdse toevoeging "Zo de
Here wil en wij leven" weer volop
actueel is geworden.
Het pleit voor de heren voorgan
gers dat ze niet zichzelf aanbieden.
De heer Aldershoff: "Ik moet er he
lemaal zelf achteraan. Ik vraag ze
weieens me te bellen als ze hun ei
gen rooster hebben, maar dat doen
ze gewoon niet. In januari - tijdstip
precies vastgelegd - moet ik er een
terugbellen die dan pas zijn nieuwe
rooster krijgt".
De precedure is op zichzelf heel
simpel: Je maakt telefonisch een
afspraak, bevestigt die schriftelijk
en stuurt de man zeven dagen vóór
de bewuste zondag nog een herin
nering. Dat laatste is wel nodig,
omdat er ook slordige dominees
zijn die, als ze onwetend een dub
bele afspraak gemaakt hebben, te
laat beseffen dat ze niet op twee
plaatsen tegelijk kunnen zijn. De
moeilijkheid bij dit werk zit 'm
vooral hierin dat je soms tientallen
telefoontjes moet plegen voor er
iemand toehapt. Het "sterkte bij uw
verdere pogingen" maakt op de
preekregelaar geen indruk meer.
Erin groeien
En toch gaat de heer Aldershoff er
niet onder gebukt. Hij stuurt onbe
kende predikanten zelfs een com
plete plattegrond van Leiden, met
een dikke rode lijn naar het reisdoel
toe, sinds een predikheer het spoor
naar de vroegere Beloftekerk in de
Mors volslagen bijster raakte en
daar ook helemaal niet is komen
opdagen.
"Je kunt geen vaste regels geven,
hoe je het moet doen. Je moet erin
groeien. Al heb ik de kerkeraad wel
gezegd, eens naar een ander uit te
zien - ik heb ook het eeuwige leven
niet -, toch is het moeilijk zo-
iemand in te werken, omdat het zo
afhankelijk is van je persoonlijke
contacten. Je moet er plezier in
hebben, mentaal geschikt voor zijn,
secuur, kortom: feeling voor heb
ben. Toen ik 80 was, ben ik uit alle
verenigingen weggegaan. Maar ik
ben heel dankbaar, dat ik dit nog
mag en kan doen. En als ik mocht
uitvallen, kunnen ze zeker een half
jaar vooruit".
S. J DE GROOT
De kerkeraad van de doopsge
zinde gemeenten in Leiden zal bin
nenkort een beroep uitbrengen op
ds. W. H. Kuipers te Grouw ter
voorziening in de vacature van ds.
Van Bilderbeek.
Ds. H. van den Berg neemt mor
gen in verband met emeritaat af
scheid van de Geref. Kerk in Sas-
senheim, die hij sinds 1949 heeft
gediend. Ds. Van den Berg is eerst
predikant geweest in Scharendijke
en Soest. Secretaris is hij van de
classis (regio) Leiden van de Geref.
Kerken. Gisteravond werd in het
Jeugdhuis te Sassenhejm een af
scheidsreceptie gehouden.
Ds. S. Meijers te Ermelo hoopt op
zondag 24 oktober zijn intrede te
doen in de Leidse hervormde ge
meente (vacature ds. Post).
De Leidse hervormde jeugdraad
heeft na rijp beraad besloten de
traditie van de jeugddiensten te
stoppen. De diensten vervulden al
enige tijd niet meer de daarmee be
doelde functie, zo schrijft de heer T.
J. van der Ploeg in het deze week
verschenen nummer van Her
vormd Leiden. "Het was ook voor
de jeugddienstcommissie een
moeilijke beslissing. Vanuit de
jeugdraad zullen nieuwe wegen ge
zocht worden om jongeren die van
de kerk vervreemd zijn met het
evangelie te bereiken".
In Rijnsburg wordt op 2 septem
ber het hervormde kerkkoor her
opgericht.
In een stukje in "Het Kerkblad"
voor de ring Alphen van de Her
vormde Kerk over de relatieve be
tekenis van de traditie schrijft ds.
R. Oort te Alphen-Oudshoorn deze
week: "Noch het overboord wer
pen van alle oude waarden, in een
poging zich aan te passen
deze woelige tijd, noch het zich
vastbijten in het bekende en eens Klaar
beproefde, biedt een oplossing
v.oor de vragen in onze snel veran- Zondag 5 september doet de vol-
derde tijd. Maar een nieuwe creati- ledig gerestaureerde hervormde
viteit, ook met oud materiaal. Niet kerk van Katwijk aan den Rijn
in uiterlijke dwang, maar uit inner- voor het eerst dienst, zo meldde ds.
lyke vrijheid" Teygeler ons gisteren. De diensten
zijn om half 10 en 6 uur. Later volgt
de officiële ingebruikneming van
het kerkgebouw. Orgel en preek
stoel zijn nog in restauratie, het or
gel in Brabant, de preekstoel in
Gouderak. Er zijn vier koperen
kronen in de kerk opgehangen. Het
aantal zitplaatsen bedraagt 650,
verdeeld over 450 stoelen en 200 in
banken.
Beroepingswerk: Herv. Kerk -
beroepen te Wijk (Heusden) en
Zeist W. van Gorsel Ridderkerk, te
Krimpen aan de Lek H. Koudstaal
Ridderkerk, te Terneuzen W. F.
Kuil (leraar) Middelburg. Geref.
Kerken - Beroepen te Den Haag
(W) C. M. Overdulve Pijnacker (al
aangenomen), te Alkmaar G. J.
Brinkman Utrecht; bedankt voor
Assen en voor Sneek B. Koekkoek
Waddinxveen.
Dr. G. van Leeuwen (52) te Erme
lo, wetenschappelijk hoofdmede
werker aan de Utrechtse universi
teit, is aan deze universiteit be
noemd tot hoogleraar Oude Testa
ment en Israëlitische godsdienst
(opvolger van prof. dr. A. R. Hulst).
De "dolerende noodgemeente"
die uit de Geref. Kerk van Urk is
ontstaan heeft aansluiting ge
vraagd bij de Chr. Geref. Kerken.
De classis Zwolle van deze kerken
komt volgende week bijeen om dit
verzoek te behandelen.
Met een bliksemaktie hoopt de
MIVA (Missie Verkeersmiddelen
Aktie) dit weekeinde via kerkcol-
lecten en giro 4 miljoen gulden bin
nen te krijgen om 585 missionaris
sen en "eigenlandse" krachten aan
vervoer te helpen.
De minister voor Ontwikkelings
samenwerking, drs. J. P. Pronk,
heeft meegedeeld, het werk van de
medische missie-aktie MEMISA
met 2.5 miljoen te zullen steunen.
LEIDEN - Herv. Gemeente: Hoogl. kerk
10 ds Wagenvoorde, 11.45 oec. studen-
tendienst, 7 ds Spruyt Amsterdam, Ma-
rekerk 10 ds v Achterberg, 5 ds De Jong,
Maranathakerk 10 dr Vlijm, Konings-
kerk 10 ds Van Malensteijn Veenendaal,
Bethlehemkerk 10 ds Pannekoek, HA;
Bevr. kerk 9 ds Boogert, 5 ds Wagen
voorde, gemeensch themadienst, Vre
deskerk 10 dr Lamping Waalse kerk
10.30 ds Ribs, Acad. Ziekenh. 10 ds Bre-
derveld, Diac.-huis 10.30 ds Hemmes,
jeugdkapel Vredeskerk 10 hr Segaar,
jeugdk. De Goede Herder 10.30 mevr.
Burggraaf, Merenwijk 10 ds Hortensius.
Geref. Kerk: Zuiderkerk 10 ds v Hal-
sema Katwijk, 5 dr. Wind, Petrakerk 10
dr Wind, 5 ds Hortensius, Oude Vest 10
ds Koolstra, 5 ds v Halsema, Mar. kerk 10
ds Hofman, 5 ds Koolstra, Bevr. kerk
10.30 hr v Loo A dam, 5 ds Wagenvoorde,
Groenhoven 10 hr Brouwer, De Mirt 10
hr Spijker, Mierennest 10 hr v d Velden,
Merenwijk 10 ds Hortensius. Dolerende
Noodgemeente Groot Leiden (Herengr.
70): 8.30 ds Lems R dam, 7 dr Zeegers
A dam. Geref. Kerk Vrijg.: 10 leesdienst.
3 ds Hidding. Chr. Geref. Kerk 10 en 5 ds
Carlier. Geref. Gemeente 10 en 4.30 lees
dienst. Geref. Gem. in Ned. 11.30 en 5.30
leesdienst. Evang. Luth. Gem. 10.15 ds
Gramberg Doorn. Remonstr. Doopsgez.
Gem. 10.15 ds v. d. Meulen A.dam. Bap
tistengemeente 10 ds v Mameren. Evang.
Christengemeente (Middelstegr. 3y. 10 hr
Dikkes. Leger des Heils: 10 en 7.30. Zen
dingswerk Middemachtsroep (Zoe-
terw.singel 21): 6 nam. Evangeliecen
trum Zijlsingel 2 zond. 10 en dinsd. 8
evang. Zijlstra. Pinkstergemeente (O.
Rijn 3): 3 hr. ElkerbouL Nieuw-Apost.
Kerk (H. Rijnd. 24): 9 30 en 4, woensdag
Laatste Dagen (Steenschuur 6): 10.15.
Oud Kath. kerk; 10 h. mis. Vnj Kath.
Kerk 10.30 h. mis. Rk kerken: Haagweg
zat 7, zond. 9, 10 45, 12 en 6 30. Steen-
schuur zat. 7, zond. 10, 11.30, 6 en 7,
Lammenschansweg zat. 7, zond. 9,10 30,
12 en 6, Haarl.straat zat. 7, zond. 9.30,
10.45, 12 en 6.30. Rijndijk 281: zat. 7,
zond. 9.30 en 11.30, Boshuizerlaan zat 7,
zond.9.30,11 en 12.15, Herensingel zat.7,
zond. 8.30, 9.30 en 11.
ABBENES - Herv. 9.30 ds Den Harder, 7
hr Eveleens Ede, jeugddienst.
AARLANDERVEEN-Herv. Gem 10 dr
v. Vliet, 7 ds Hassefras. Geref. Kerk 10 en
7 (in herv. kerk) ds Hassefras, Putten.
Chr. Geref. Kerk 9.30 dienst, 7 ds Kok
Eemdijk. Rk kerk: zat 7, zond. 7.30 en
10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Herv.
Gem.: Adventskerk 9.30 ds Stehouwer,
6.15 zang, 6.30 ds Fokkema en ds Vree,
Kruiskerk 9.30 ds De Leeuw Maam.
Opst. kerk 9.30 kand. Blonk Leiden, 6.30
ds Lefeber. G. Herderkerk 10.30 dr v
Santen, 6.30 zangdienst, ds Oort, De
Bron 9 dr v. Santen, 5 geref. dienst, intree
ds Verheul, Oudshoomseweg 10 ds Oort,
Sionskerk 10 kand. v. Harten Alphen,
6.30 ds Verploeg. Geref. Kerk Mar. Kerk
9.30 hr Tenyenhuis, Salvatorikerk 9.30
ds v Harmeien, 6.30 idem, Noord 9 ds De
Ruiter, 6.30 ds Oort, zangdienst, De Bron
9.30 ds Ottevanger, bevestiging ds Ver
heul, 5 ds Verheul intrede. Geref. Kerk
Vrijg. 8.45 dienst, 5 ds Wesseling. Geref.
Kerk Vrijg. Buiten Verband 9.30 hr Mol-
lema, 7 ds Moggree Rijswijk. Chr. Geref.
Kerk 9.30 dienst, 2.30 ds v. d. Ent Oud-
Geref. Gemeente 9.30 en 4. Baptisten
gemeente 10 evang. Kits, 6.30 ds Koek
koek, Noord (Sportlaan) lOhrv. d. Steen.
Leger des Heils 10 en 7.30 samenkomst.
Volle-Evangeliegemeente (geb. Kinder
vreugd): 10 hr v. d. Hoorn. Moluks
Evang. kerk 11 ds Sitanala. Moluks Prot.
Kerk 4 ds Nussy. Rk kerken: Bonifacius
zat 7. zond. 8.30, 10 en 11.30, Piuskerk
zat 7, zond. 9.10.30 en 11.45 De Bron zat.
6.30 zond. 9 en 11.
BENTHUIZEN - Herv. Gemeente: 9.30
en 6.30 ds Den Dikken.
BODEGRAVEN - Herv. Gem. Dorps
kerk 9.30 ds Vlok Gouderak, 6.30 ds v.
leperen Bergschenhoek, Salv. kerk 9.30
ds Van Ede Apeldoorn, 6.30 kand. De
Leede Utrecht, Bethl. kerk 9 30 ds De
Vreugd, 6.30 ds Droogers. Geref. Kerk
9.30 en 5 ds 't Hart, 7 applausdienst.
BOSKOOP - Herv. Gemeente: 9.30 en
6.30. Geref. Kerk 9.30 en 6.30 ds Omta De
Stek 9.30 ds Heymans. Chr. Geref. Kerk
9.30 en 4.30 prof. v. Genderen. Geref.
Gemeente 9.30 en 6 dienst. Opwek
kingsgemeente (geb. Concordia) 9.30
dienst Vergadering van Gelovigen
(Nieuwstr.) 9.30 en 5. Rk kerk: zat 7,
zond. 8.45, 10 en 11.30, Ontmoeting zat.
5.30, zond. 10.30.
HAZERSWOUDE - Herv. Gemeente:
9.30 en 6.30 ds Geertsema. Geref. Kerk
9.30 en 5 ds Versluys. Rk kerken: Mi
chael zat. 7, zond. 9, Bernardus zat. 7,
zond. 10.30, Ridderhof 10.30, Haz.dorp
zat. 7, zond. 8, 10 en 11.30.
HILLEGOM - Herv. Gemeente: 10 ds v
Bruggen, 7 jeugddienst in geref. Kerk.
Geref. Kerk 10 ds De Zeeuw Voorscho
ten, 7 ds Kroes Haarlem, gemeensch.
jeugddienst Chr. Geref. Kerk 10 ds v. d.
Kamp. 7 ds Rebel. Rk kerk Martinus zat
7, zond. 8.30 10. 11.30 en 12.45, Jozef zat.
7, zond. 8.30, 10 en 11.30.
HOOG MADE - Herv. Gem. 10 ds Oost te
Leiderdorp. Rk kerk zat 7, zond. 8 en
10.30.
DE KAAG - Herv. Gem. 9.30 ds Bons te
Oegstgeest Rk kerk: zat 7, zond. 8,10 en
7.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Herv. Ge
meente: Open Hof 10.30 ds Teygeler,
Dorpshuis 6.30 ds v. d. Bogerd Rijnsburg
jeugddienst, Ontm. kerk 10 ds Gebraad,
6.30 ds Vink. Geref. Kerk 9 en 6.30 ds
Vrolijk. Rk kerk: zat 7, zond. 9.30 en
11.15.
KATWIJK AAN ZEE - Herv. Gem. N.
Kerk 10 ds Catsburg. 6 ds Overgaauw
Valkenburg O. Kerk 10 ds Boer, 6 ds
Vroegindewey, Ichthuskerk 10 hr Vink.
5 ds Hovius, Pniélkerk 9.30 ds Vroegin
dewey, 6 ds Boer, Gr. v. Pr. school 10 ds
Vink, Hoeksteen 10 Duitse Dienst.
Overduin 2 ds v. Ieperen. Geref. Kerk
Vredeskerk 9.30 kand. Pater A.dam, 5 ds
v. d. Werff te Voorhout, Triumfatorkerk
9.30 ds v. d. Werff, 5 kand. Pater. Geref.
Kerk Vryg.: 10.15 dienst, 3.30 ds Hoff
Geref. Kerk Vrijg. Buiten Verband: 8.45
en 7 ds Brink Kampen. Chr. Geref. Kerk
10 en 5 ds v. d. Ent Geref. Gemeente 10
en 5 ds Boogaard Leiden HA Volle-
Evangeliegemeente (Voorstr. 100): 9.45.
Soefie-beweging, 4 uur nam. dienst.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem.. 10 en 7 ds v. d. Linde, HA. Geref.
Kerk 8.30, 10.30 en 7 ds Swierts, HA.
LEIDERDORP - Herv. Gemeente en
Geref. Kerk: Dorpskerk 10 ds Geursen,
Hoofdstraatkerk 10 ds Hoomstra
Nieuw-Vennep, 6.30 ds Scherpenisse
Den Haag, Scheppingskerk 9 en 10.30 ds
Van Loenen, 5 cis Geursen. Baptisten
gemeente 10 br. De Vries, HA, 5 br. Lou-
rens. Rk kerk: zat 7, zond. 8.30 10 en
11.30.
LEIMUIDEN - Herv. Gemeente: 9.30 ds
Gysbers. Geref. Kerk 9.30 en 7 ds Oranje
Utrecht. Rk kerk: zat. 7, zond. 7.30 9.30
en 11.15.
LISSE - Herv. Gemeente: Pauluskerk 9
ds De Jong IJmuiden, grote kerk 10.30
ds De Jong, 7 ds Goverts Nieuw-Vennep.
Geref. Kerk 10 en 7 ds De Wit, Geref.
Kerk Vrijg. 10 en 5 ds Simpelaar. Geref.
Kerk Vrijg. Buiten Verband 10.45 ds
Schuurman. 5 dienst Chr. Geref. Kerk
10 en 4.30 ds Rebel, Sassenheim HA. Ge
ref. Gemeente 10 en 4 ds Hakkenberg,
HA. Oud-Geref. Gemeente 9.30 en 3
leesdienst. Aktie Kruistochten: maand.
8 ds Gravendeel. Rk kerken Agatha zat.
7, zond. 8.30,10 en 11.30, Poelhuys zat 7,
zond. 9 en 11.30, Mariakerk zat. 7, zond.
8.30, 10, 11.30 en 5.30. Engelbewaarders
zat. 7. zond. 7.30. 9.30, 11 en 5.45.
NIEUWKOOP-Herv Gemeente9.30en
6.30 ds Bronsgeest. Geref. Kerk 9.30 ds
Meijnen Hoevelaken, 6.30 ds Brederveld
Leiden. Chr. Geref. Kerk 9.30 en 6 30
dienst Rk kerken zat. 7 zond. 7.30, 9,
10.45 en 7.
NIEUWVEEN - Herv. Gemeente 9.30 ds
v Ieperen, Bergschenhoek, 6.30 ds v
Hoegee te Alphen. Geref. Kerk 9.30 en 7
ds Buitenhuis Bodegraven. Rk kerk zat.
7, zond. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP - Herv. Gemeente
9.30 en 11 ds Goverts, 7 ds Den Harder.
geref. Kerk 9.30 en 6.30 ds Rang. Chr.
eref. Kerk 9.30 en 3 hr. v. d. Berg Apel
doorn. Rk kerk zat. 7, zond. 9.30 en 11.
NOORDEN - Herv. Gem 9.30 kand. Ten
Voorde Zoetermeer, 7 ds v. d. Velden
Reeuwijk. Geref. Kerk 10 en 7 ds Noot-
&3<3
JORDWIJK - Herv. Gemeente Bin
nen 10 dr Jansen, 7 ds Streefland
Noordwykerhout; Sole Mio 9 dr Jansen;
Zee kerk Hoofdstraat 10 ds Fokkema
Alphen a. d. Rijn, De Rank 5.30 dr Jan
sen, De Rank 10 ds Eisenga Leusden,
3.30 ds v. d. Plas Delft, 8 Duitse dienst.
Geref. Kerk Hoofdstraat 10 ds Warnink,
7 ds Elgersma, Vinkenlaan 9.30 ds El-
gersma, 7 ds Bosman, stichtingskerk 11
ds Elgersma. Rk kerken: Binnen zat. 7,
zond. 8,10 en 11.30, Zee zat. 7. zond. 9,11
NOORDWIJKERHOUT - Herv. Ge
meente 10 ds Streefland. Rk kerken: Jo
zef zat 7, zond. 8.9.30 11 en 6 De Zük zat.
7. zond. 8.30,10 en 11.30 S. Maria zat. 7.15,
zond. 10, S. Bavo zond. 9.30.
OEGSTGEEST - Herv. Gemeente Willi-
brordkerk 9.30 ds Van Malsser. te Lei
derdorp, Pauluskerk 10 ds Ter Linden,
HA, Gemeentecentrum 10.30 prof. dr.
Faber Breda, 7 ds Steenstra Leiden. Ge
ref. Kerk 10 ds Vegter, 7 zie gem. cen
trum. Geref. Kerk Vrijg Buiten Verband
8.45 ds Roukema, 4 ds v. d. Berg. in
Gem.centrum. Rk kerk Willibrordus-
kerk zat. 7, zond. 10 en 12, Bonaventura-
kapel zat 6.30, zond. 9 en 11. Volle
Evang. Gem. 4 hr v. d. Brugge in
Gem .centrum.
OUD-ADE-Rkkerk: zat. 7. zond. 8.30en
10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING -
Herv. Gem. 9.30 ds Reyenga te Leider
dorp. Geref. Kerk 9.30 en 6.30 ds Krijger.
Rk kerk zat. 7. zond. 8, 9.30 en 11. Re
monstr. Gemeente 7.15 ds Cossee.
ROELOFARENDSVEEN - Rk kerken:
Petrus Banden zat. 7, zond. 8, 9.30,11 en
12.15 Maria Pr. zat. 7, zond. 8,9.30 en 11.
RIJNSATERWOUDE - Herv. Gemeente
9.30 ds Lalleman, 7 ds Heymans Bos
koop. Chr. Geref. Kerk 9.30 dienst, 2.15
ds Bouw.
RIJNSBURG - Herv. Gem. grote kerk
9.30 ds Batelaan te Voorschoten, 5 ds v.
d. Bogerd, Bethelkerk 9.30 ds v. d. Bo
gerd, 5 ds Steenstra Leiden jeugddienst
Geref. Kerk Petrakerk 9.30 ds Damsma,
5 ds Baayen, Immanuèl 9.30 ds Baayen, 5
ds Huisman, Mar. kerk 9.30 ds Huisman,
5 ds Damsma. Geref. Kerk Vrijg. 10 en
5.15 leesdienst. Evang. Christenge
meente (aula mavo): 10 dienst. Rk ge
meenschap (aula tuinbouwschool): zat.
7, zond. 10.30.
RIJPWETERING - Rk kerk: zat. 7. zond.
7.30, 9 en 10.30.
TER AAR - Herv. Gemeente: 9.30 ds
Quak Vianen, 6.30 ds Lindenburg. Rk
kerk; dorp 9 en 12 Langeraar zat. 7, zond
8, 9 30 11 en 12.15.
VALKENBURG - Herv. Gemeente: 10
ds Overgaauw, 6.30 ds Teygeler Katwijk,
jeugddienst. Geref. Kerk 9.30 en 6.30 ds
Rooze. Geref. Kerk Vrijg. 9.30leesdienst,
5.15 ds Hoff.
VOORHOUT - Herv. Gemeente 10 ds
Hoogenkamp Burum. Rk kerk zat. 7,
zond. 9, 10.30 en 11.45.
VOORSCHOTEN - Herv. Gemeente:
Dorpskerk 10 ds Meijering, 7 vic. Bijl,
jeugddienst, Hulp en Heil 10 ds Lentz,
aula NH 9.30 vic. Bul, Kapel Rijndijk
geen dienst Geref. Kerk 9.30 ds Drost
Rijswyk, 7 vik. Bijl, jeugddienst in herv.
Kerk. Geref. K. Vrijgemaakt lOen 3.30 ds
Strating. Rk kerken: M. Godskerk zat. 7,
zond. 8. 10 en 11.30 Laurentius zat. 7,
zond. 8.30, 10.30 en 12, aula NH 11.
WADDINXVEEN - Herv. Gemeente:
Brugkerk 9.30 kand. v. Harten Alphen,
6.30 ds Kamerbeek Hoevelaken, Hoek
steen 9.30 ds v. d. Heuvel, 6.30 kand.
Heuvelman Oudewater, Bethel 9.30 ds
De Reuver Tholen, 5 ds v. d. Heuvel,
Immanuèl 9.30 en 7 ds Flink. Geref. Kerk
9 30 en 5 ds Modderaar, Ontmoetings-
kerk 10 en 5 ds Koekkoek. Oud-Geref.
Gemeente: 10 en 6.30 leesdienst Chr.
Afgescheiden Gemeente 9.30 en 5 ds
Verloop. Remonstr. Gemeente 10 ds v
Hille R.dam. Volle Evangeliegemeente
(Lindengaarde 17a): 9.30dsv. d. Heyden.
Rk Ontmoetingskerk zat. 7, zond. 8.30,
11.45 en 6.30, Viktorkerk zat. 7, zond. 10.
WARMOND - Herv. Gemeente 10.30 ds
Den Tonkelaar. Rk kerk: zat 7, zond.
8.30, 10 en 11.30.
WASSENAAR - Herv. Gemeente:
Dorpskerk 10 ds Van Veen te Wassenaar,
4 30 ds Van Eyk Gouda, 7 ds v. Zanten,
Kievietkerk 10 ds Wiersma, Messiaskerk
10 ds v. Zanten, Dorpscentrum 9.30 dr
Broekhuis Schoonhoven. Geref. Kerk 10
ds v. d. Meulen, 7 ds Bech, Zuid 10 ds v.
d. Blom Den Helder, 7 ds v. d. Meulen.
Ned. Prot. Bond 10.30 ds Wemer.
WOUBRUGGE - Herv. Gem 9 30 kand.
Van Oorschot Dordrecht, 6.30 ds Panne-
koek Leiden. Geref. Kerk 9.30 ds Hulze-
bosch, 6.30 ds Bezemer. Rk kerk zat. 7,
zond. 10.
ZEVENHOVEN - Herv. Gem. 9.30 kand.
Boelhouwer Linschoten. Geref. Kerk
9.30 ds Beukenkamp A.dam, 7 ds Van
Wyk te Nieuwkoop. Rk kerk: zat. 7,
zond. 9 en 10.45.
ZOETERWOUDE - Herv. Gemeente 10
ds Schoch Rk kerken Janskerk zat. 7.30,
zond. 9.30 Chr. Dienaarkerk zat. 6, zond.
8.30 en 10. Rijndyk Meerburg zat. 7,
zond. 10, 12 en 6.
ZWAMMERDAM - Herv. Gemeente 9.30
ds Mostert, 6.30 ds v. d. Heiden, ge
meensch. dienst. Geref. Kerk 9.30 ds
Langendyk, 6.30 zie herv. kerk.
